Ir al contenido

Atleta

De Biquipedia
Versión d'o 20:50 10 set 2018 feita por EBRO (descutir | contrebucions)

Un atleta (d'o griego antigo αθλος (athlos), 'competición') ye una persona que poseye una capacidat fisica, fuerza, achilidat u resistencia superior a la meya y, en conseqüencia, ye apta ta la realización d'actividatz fisicas, especialment ta las competitivas.

Tamién recibe iste nombre a persona que practica l'atletismo.

Antis mas, recibioron o nombre d'atletas os qui participaban en os Chuegos Olimpicos. [1] 

Os quatro pilars d'un atleta son a resistencia, a fuerza, a velocidat y a flexibilidat (4 capacidatz fisicas basicas) y muitos atletas destacan en quantas disciplinas (eix.: Carl Lewis como velocista y Mariusz Pudzianowski como atleta de fuerza).

Historia

Apoxiomenos, estatua romana copia d'una griega en bronce

Se deciban asinas entre os griegos a os hombres robustos y valerosos que exercitaban o suyo cuerpo ta obtener un premio en prebas fisicas y, tamién, a os poetas, historiadors y musicos que competiban publicament ta aconseguir o premio atorgau a os vencedors en os certamens. En l'Roma se conoixeba como atletas a os luitadors y a os boxeyadors, ya que totz os partecipants en atras especialidatz teneban nombres especificos.

A establita d'os combates atleticos ye muito antigua. Se creye que Licaón estió o primer que establió unos chuegos en Arcadia, y Heracles aquell que fació celebre Olimpia. [2] Seguntes o testimonio d'Homero pareixe que antes d'a guerra de Troya se celebraban competicions ya ta fer mas solemnes os funerals d'os grans homes. Pero ye de creyer que alavez no sería una profesión diferent, sino parte d'os exercicios militars como succedió dimpués, un sieglo antes de Platón, quan a freqüencia d'os mesmos chuegos y a esperanza d'o premio y d'a fama metió en sumo credito a chimnastica d'os atletas.

En Grecia, os atletas yeran de condición libre, mientres que os romans yeran esclaus u libertos.

Istos chuegos, inventaus por a valor y a virtut, decheneroron en vicio y vanidad. L'oficial que presidiba os exercicios se deciba agonistarco, nombre derivau d'a voz griega agon, combate u baralla, por o que se diz agonística a la sciencia de los combates u arte d'os atletas y tamién chimnastica por peliar despullaus.

Preparación

Boxeyador en reposo, escultura griega, d'o sieglo III aC.

Os atletas teneban un rechimen de vida particular. En os primers tiempos, seguntes  Plinio y  Pausanias, no se manteneban sino de figas secas, nueces y queso tierno. Seguntes Plinio, un famoso mayestro de palestra clamau Pitagoras, contemporanio d'o filósofo d'o mesmo nombre, fuo o primer que les permitió l'uso d'a carne y o primer atleta que la minchó se deciba Eutímenes. En tiempo de Hipócrates la minchaban como se deduz d'a suya Epidemia. Manimenos, no minchaban indistintament de qualsiquier especie de carne: a mas solida y por tanto a mas propia ta suministrar fuerza y un alimento mas nutritivo yera a preferita a todas as atras. O buei y o tocino condimentados con vinagre, con una especie de pan sin levaduras muito pesau y cubierto con queso tierno clamau coliphium, yeran as preferitas; istas carnes yeran mas bien rustidas que bullidas u guisadas. Iste modo d'alimentar-se ye clamau por qualques autors gerophagia, isto ye, nutrimento ixuto. Os atletas minchaban con exceso istos alimentos. Galeno cuenta que un atleta creyeba haber feito una minchada muit frugal quan no heba minchau mas que dos minas u dos libras de carne y o pan proporcionau. Milon de Crotona tasament yera saciado con vinte minas de carne, senglas de pan y quince pintas de vin.

Manimenos d'istos excesos, os antigos aplauden en cheneral a suya templanza:

  • Primer, porque usaban con muita moderación o vin y as mullers
  • Segundo, porque preparaban con extrema simplicidat os suyos alimentos
  • Tercer, porque s'absteneban muito mas d'ells en haber de dentrar a la liza y porque sufriban con una paciencia constantísima las fatigas y os trucos.
Lanzador de chabalina, S. VI a.C.

A naturaleza d'os exercicios atleticos, a calor d'o clima y a estación en que se celebraban aquells chuegos obligaban a os atletas a combatir espullaus. Levaban manimenos una mena de tapacodas u faixa clamada zona, que o suyo uso cesó entre os griegos en a XV Olimpiada, con motivo que habendo-se-le caito a un tal Orispo en meyo d'a palestra y enredádose os suyos pietz, con ella cayió y estió venciu.

A desnudez d'os atletas facilitaba l'uso d'as uncions en todas as partes d'o cuerpo. Por o común s'usaba o aceite mezclau con una determinada cantidat de cera y de polvos, con o que se feba una especie de ungüento clamau ceroma, nombre que qualques vegadas se daba tamién a o puesto mesmo que os atletas s'untaban clamau eleothesion, alepterion y unctuarium.

Os atletas se feban untar por os criaus d'a palestra clamaus aliptæ unctores y qualques vegadas s'untaban ells mesmos mutuament. Dimpués d'untaus, se cubriban por lo común con o baleyo que i heba en a palestra y con mas freqüencia, d'arena u de polvo, rechirando-se en ell u bien chitando-se-lo por dencima. Yera isto un preliminar tant esencial en a luita y a o pancracio, que os griegos deciban d'un atleta, que hese levau o premio sin combatir, que heba venciu sin polvo, ye decir, sin de fatiga y sin de pena. Dimpués d'o certamen os atletas se limpiaban y se tornaban a ungir.

Admisión

Corredors, ceramica, S. IV aC.

Ta estar admitius ta competir caleba meter-se baixo a tutela d'os mayestros d'a palestra ta observar diez meses consecutivos y perfeccionar-se con un treballo asiduo en totz os exercicios. Istos preliminars se feban publicament en os chimnasios y quan s'amanaba o diya en que heban de celebrar-se os chuegos olimpicos se redoblaban las fatigas d'os atletas que heban de combatir en ells. Entre os atletas no s'admitiban a os foranos, a os esclaus, ni as personas de naixencia fosca u incierta. Os agonotetas, os atlotetas y os elanódicos yeran encargaus d'informar-se d'a naixencia y costumbres d'os atletas. A istos se les manifestaban as condicions con que yeran admitius y dimpués un heraldo devantando a man ta imposar silencio a o pueblo, la posaba sobre o tozuelo de cadagún d'os atletas y conducindo-los por o estadio preguntaba en alta voz si belún l'acusaba de bell delito, si yera de buenas costumbres y si yera libre, entre d'atras preguntas. Dimpués se feba en Olimpia churar a os atletas:

  1. Que s'heban emparau por diez meses a totz os exercicios y a todas as prebas d'institución atletica.
  2. Que yeran obligaus de respetar todas as leis prescritas en cada tipo de certamen y que no ferían brenca contra o buen orden y o gubierno establiu en os chuegos, churamento que se pronunciaba debant d'a estatua de Chupiter.

Referencias

  1. Diccionario de la RAE
  2. Pausanias, ''Description of Greece'', 8. 2. 1