Səhifəsinin 19:02, 16 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Hepard — pişik cinsinə mənsub məməli heyvan.

Ümumi

Hepard
Hepard
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Lavrazioterilər Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Ferae Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Yırtıcıkimilər Dəstə: Yırtıcılar Yarımdəstə: Pişikkimilər Fəsilə: Pişiklər Yarımfəsilə: Kiçik pişiklər Cins: Hepard (cins) ???: Hepard
Beynəlxalq elmi adı
	Acinonyx jubatus Schreb., 1775;
ITIS	183813
NCBI	32536
EOL	328680
FW	224065

Hepardlar (çitalar) qərbi və cənubi Afrika savannalarında yaşayırlar. Bədənindəki xallar, gözündən ağzına və çənəsinə enən qara xətləri var və bu xətlər günəş işığın çəkər, beləcə digər yırtıcılardan fərqli olaraq günün istisində belə rahatlıqla ovlana bilərlər. Həmçinin şuranın xəzi onu otlar arasında kamuflyaj edir. Ən məşhur xüsusiyyəti sürətlə qaçmasıdır. Dünyanın ən sürətli qaçan məməlisidir. Aslanlar kimi sürü şəklində və gizlənərək ovlanmaq yerinə, yüksək sürət avantajı sayəsində ovlanan heyvandır. Sıfırdan 125 km/saat sürətə sadəcə 3.5 saniyəyə çatır.^{[mənbə göstərin]} Hepard kimi sürətli ovçudan heç bir şikar qaçıb canını qurtara bilməzdi, əgər bir mənfi xüsusiyyəti olmasa idi: Hepardlar uzun müddət bu sürətlə qaça bilmirlər. Əgər 500 metrdən artıq qaçarsa bədən temperaturu 46 dərəcəyə qalxır və bu da hepardın beyninə zərər verə bilər. Hepard balalarının ölüm təhlükəsi 90%-dir.

Əsasən kaftarlar və qartal hücumuna məruz qalırlar. 20 ildən daha çox yaşırlar. Hepardlar sahib olduğu sürəti yüngül və incə sümüklərinə borcludurlar. Buna görə də şikarını yediyi zaman bir aslan və ya kaftar qonaq olarsa ovu orda buraxıb qaçmaq məcbriyətindədir. Çünki kaftarın çənələri çox qüvvətlidir, bu incə sümüklər bu güclü çənəyə dayanmaz. Çitaların sürətli qaçma səbəblərindən biridə uzun quyruqlarıdır, quyruqlar qaçış zamanı çox kömək edir. Hepardlar impala, ceyran kimi otyeyən heyvanları ovlayır və bu heyvanlarda dünyanın ən sürətli manevr eləyən heyvanlarıdır. Çitalarda quyruqları sayəsində kəskin dönüşlər edə bilir. Çitalar maksimum sürətə çatdığında hər addım arsındakı məsafə 15 metrə çatır.

Bəzi ölkələrdə çitalar ev heyvanı kimi də saxlanıla bilir. Çitalar kükrəmir, səsi pişik, siçan, kaftar kimi heyvanların səsinə bənzəyir. ^{[mənbə göstərin]}

İstinadlar

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

[_0496da1ab07f7517-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.

[_d84c74b98bfa7249-2] Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0

[1]

[2]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
-{{Takson
+{{Mənbə azlığı}}{{Takson
 | adı                       = {{latb|Acinonyx jubatus}}
 | aləmi             =  Heyvanlar
 | şəkil             = Maasai Mara Cheetah.jpg
 | şəkil məlumat     =
 | şəkilaltı yazı    =
 | yuxarı takson             = Acinonyx
@@ Sətir 30: / Sətir 30: @@
 }}
+'''Hepard''' — pişik cinsinə mənsub məməli heyvan.
+= Ümumi =
-'''{{latb|Acinonyx jubatus}}''' ({{lang-la|Acinonyx jubatus}}) - {{lataz|Acinonyx}} cinsinə aid [[heyvan]] növü.
+{{Faktları yoxla}}Hepardlar (çitalar) qərbi və cənubi Afrika savannalarında yaşayırlar. Bədənindəki xallar, gözündən ağzına və çənəsinə enən qara xətləri var və bu xətlər günəş işığın çəkər, beləcə digər yırtıcılardan fərqli olaraq günün istisində belə rahatlıqla ovlana bilərlər. Həmçinin şuranın xəzi onu otlar arasında kamuflyaj edir. Ən məşhur xüsusiyyəti sürətlə qaçmasıdır.  Dünyanın ən sürətli qaçan məməlisidir. Aslanlar kimi sürü şəklində və gizlənərək ovlanmaq yerinə, yüksək sürət avantajı sayəsində ovlanan heyvandır. Sıfırdan 125 km/saat sürətə sadəcə 3.5 saniyəyə çatır.{{Mənbəsiz}} Hepard kimi sürətli ovçudan heç bir şikar qaçıb canını qurtara bilməzdi, əgər bir mənfi xüsusiyyəti olmasa idi: Hepardlar uzun  müddət bu sürətlə qaça bilmirlər. Əgər 500 metrdən artıq qaçarsa bədən temperaturu 46 dərəcəyə qalxır və bu da hepardın beyninə zərər verə bilər. Hepard balalarının ölüm təhlükəsi 90%-dir.
+[[Fayl:Gepardjagt1 (Acinonyx jubatus).jpg|thumbnail|left]]
-Yer üzündə ən sürətli qaçan heyvandır.
+Əsasən kaftarlar və qartal hücumuna məruz qalırlar. 20 ildən daha çox yaşırlar. Hepardlar sahib olduğu sürəti yüngül və incə sümüklərinə borcludurlar. Buna görə də şikarını yediyi zaman bir aslan və ya kaftar qonaq olarsa ovu orda buraxıb qaçmaq məcbriyətindədir. Çünki kaftarın çənələri çox qüvvətlidir, bu incə sümüklər bu güclü çənəyə dayanmaz. Çitaların sürətli qaçma səbəblərindən biridə uzun quyruqlarıdır, quyruqlar qaçış zamanı çox kömək edir. Hepardlar impala, ceyran kimi otyeyən heyvanları ovlayır və bu heyvanlarda dünyanın ən sürətli manevr eləyən heyvanlarıdır. Çitalarda quyruqları sayəsində kəskin dönüşlər edə bilir. Çitalar maksimum sürətə çatdığında hər addım arsındakı məsafə 15 metrə çatır.
-Hepard pişik cinsinə mənsun olan ikinci ən kiçik heyvandır. Heparda gillik pişiyi də deyirlər. Hepard yalnız Afrikanın savannalarında yaşayır. Hepardların üz quruluşu elə yaradılmışdır ki, onlara baxan bir çax insanlar elə zənn edirlər ki, onlar məyusdurlar.Lakin bu onların xeyrinədir.Çünki şir,çaqqal kimi heyvanlar gün işığının gözlərinin üzərinə düşməsi üzündən gündüz yaxşı görmürlər və ova çıxmırlar. Onlar əsasən gecə ova çıxırlar.Gepardların güclü pəncələri vardır.Lakin onlar ovda əsasən sürətlərindən istifadə edirlər. Onlar dünyadakı ən sürətli heyvanlardır.Onların sürəti saatda 135 km-dir.Lakin onlar bu sürətlə çox qaça bilmirlər. Çünki onlar tez yorulurlar.Gepardlar ovda həmişə uğurlu olmurlar. Onlar 10 dəfə heyvanı ovlamağa cəhd edirlərsə bunun yalnız 4-də heyvanı ovlayırlar.
+Bəzi ölkələrdə çitalar ev heyvanı kimi də saxlanıla bilir. Çitalar kükrəmir, səsi pişik, siçan, kaftar kimi heyvanların səsinə bənzəyir. {{Mənbəsiz}}
-Bala gepardların hamısı sağ qalıb böyüyə bilmir.Çünki onların bir hissəsi şir,çaqqal və s. heyvanlar tərəfindən öldürülürlər.{{mənbəsiz}}
+== İstinadlar ==
-{{məməli-qaralama}}
+{{İstinad siyahısı}}
-== Qalereya ==
-<gallery>
-Şəkil:Gepardjagt1 (Acinonyx jubatus).jpg|
-Şəkil:Cheetah-GO!.jpg|
-</gallery>
-== Mənbə ==
-<references/>
-{{Link FM|ar}}
-{{Link FM|bg}}
-{{Link FM|de}}
-{{Link FM|hu}}
-{{Link GA|fa}}
-{{Link FM|fa}}
-[[af:Jagluiperd]]
-[[ang:Dottatiȝer]]
-[[ar:فهد]]
-[[arz:تشيتا]]
-[[av:Гепард]]
-[[be:Гепард]]
-[[be-x-old:Гепард]]
-[[bg:Гепард]]
-[[bn:চিতা]]
-[[bo:ཤ་གཟིག]]
-[[br:Kazh-ki]]
-[[bs:Gepard]]
-[[ca:Guepard]]
-[[ceb:Acinonyx jubatus]]
-[[chr:ᏢᏓᏥ ᎠᎦᏣᏄᎳ]]
-[[co:Gattupardu]]
-[[cs:Gepard štíhlý]]
-[[cu:Гєпардъ]]
-[[da:Gepard]]
-[[de:Gepard]]
-[[dsb:Gepard]]
-[[el:Γατόπαρδος]]
-[[en:Cheetah]]
-[[eo:Gepardo]]
-[[es:Acinonyx jubatus]]
-[[et:Gepard]]
-[[eu:Gepardo]]
-[[fa:یوزپلنگ]]
-[[fi:Gepardi]]
-[[fo:Gepardur]]
-[[fr:Guépard]]
-[[ga:Síota]]
-[[gd:Sìotà]]
-[[gl:Guepardo]]
-[[gn:Afrika jaguarete]]
-[[gu:ચિત્તો]]
-[[hak:Lia̍p-pau]]
-[[he:ברדלס]]
-[[hi:चीता]]
-[[hr:Gepard]]
-[[hsb:Gepard]]
-[[hu:Gepárd]]
-[[hy:Վագրակատու]]
-[[ia:Gepardo]]
-[[id:Cheetah]]
-[[io:Gepardo]]
-[[is:Blettatígur]]
-[[it:Acinonyx jubatus]]
-[[ja:チーター]]
-[[ka:ავაზა]]
-[[kk:Қабылан]]
-[[kn:ಚಿರತೆ]]
-[[ko:치타]]
-[[la:Acinonyx]]
-[[lb:Gepard]]
-[[li:Jachluipeerd]]
-[[lt:Gepardas]]
-[[ltg:Gepards]]
-[[lv:Gepards]]
-[[mhr:Гепард]]
-[[mk:Гепард]]
-[[ml:ചീറ്റപ്പുലി]]
-[[mn:Үчимбэр]]
-[[mr:चित्ता]]
-[[ms:Citah]]
-[[my:သစ်ကျုတ်]]
-[[nah:Ocēlōmiztli]]
-[[nl:Jachtluipaard]]
-[[nn:Gepard]]
-[[no:Gepard]]
-[[nso:Lepogo]]
-[[nv:Náshdóí dilwoʼí]]
-[[oc:Acinonyx jubatus]]
-[[pa:ਚੀਤਾ]]
-[[pl:Gepard]]
-[[pnb:چیتا]]
-[[pt:Acinonyx jubatus]]
-[[ro:Ghepard]]
-[[ru:Гепард]]
-[[scn:Jattupardu]]
-[[simple:Cheetah]]
-[[sk:Gepard]]
-[[sl:Gepard]]
-[[sn:Dindingwe]]
-[[so:Haramcad]]
-[[sq:Gepardi]]
-[[sr:Гепард]]
-[[sv:Gepard]]
-[[sw:Duma]]
-[[ta:சிவிங்கிப்புலி]]
-[[te:చిరుతపులి]]
-[[th:เสือชีตาห์]]
-[[tk:Geçigaplaň]]
-[[tl:Acinonyx jubatus]]
-[[tr:Çita]]
-[[udm:Гепард]]
-[[uk:Гепард]]
-[[ur:چیتا]]
-[[vi:Báo săn]]
-[[wa:Guepard]]
-[[wo:Tene]]
-[[xmf:გეპარდი]]
-[[zh:猎豹]]
-[[zh-min-nan:La̍h-pà]]
-[[zh-yue:獵豹]]

Hepard: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 19:02, 16 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Ümumi

İstinadlar

Naviqasiya menyusu

Hepard: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 19:02, 16 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Ümumi

İstinadlar

Naviqasiya menyusu

Axtar