Banqladeş: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
 
(11 istifadəçi tərəfindən edilmiş 26 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{Dövlət
{{Dövlət
|orijinal_adı = ''গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ''
| orijinal_adı = ''গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ''
|rəsmi_adı = Banqladeş Xalq Respublikası
| rəsmi_adı = Banqladeş Xalq Respublikası
|adı = Banqladeş
| adı = Banqladeş
|milli_şüarı =
| milli_şüarı =
|himni = [[Banqladeş himni|গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ]]<center>[[File:Amar Shonar Bangla instrumental.ogg]]</center>
| himni = [[Banqladeş himni|Amar Şonar Banqla]]<br>আমার সোনার বাংলা<center>[[File:Amar Sonar Bangla - official vocal music of the National anthem of Bangladesh.ogg]]</center>
|bayrağı = Flag of Bangladesh.svg
| bayrağı = Flag of Bangladesh.svg
|gerbi = Coat of arms of Bangladesh.svg
| gerbi = Coat of arms of Bangladesh.svg
|xəritəsi = Bangladesh in its region.svg
| xəritəsi = Bangladesh in its region.svg
|rəsmi_dilləri = [[Benqal dili|Benqal]]
| rəsmi_dilləri = [[Benqal dili|Benqal]]
|dini = [[İslam]]
| dini = [[İslam]] ([[Sünnilik|sünni təriqəti]])
|paytaxtı = [[Dəkkə]]
| paytaxtı = [[Dəkkə]]
|ən_böyük_şəhəri = [[Dəkkə]], [[Çittaqonq]]
| ən_böyük_şəhəri = [[Dəkkə]], [[Çittaqonq]]
|etnik_qrupları = [[Benqallar]]
| etnik_qrupları = [[Benqallar]]
|idarəetmə_forması = [[Parlamentli respublika]]
| idarəetmə_forması = Unitar dominant-partiya parlamentli respublika
|rəhbərin_titulu1 = Prezident
| rəhbərin_titulu1 = Prezident
|rəhbərin_titulu2 = Baş Nazir
| rəhbərin_titulu2 = Baş Nazir
|rəhbərin_adı1 = [[Abdul Həmid]]
| rəhbərin_adı1 = [[Məhəmməd Şahəbuddin]]
|rəhbərin_adı2 = [[Şeyh Hasina Vecid]]
| rəhbərin_adı2 = Vakant
|quruluş_növü =
| quruluş_növü =
|quruluş =
| quruluş = Pakistandan müstəqillik
|quruluş_hadisəsi1 =
| quruluş_hadisəsi1 = Elan etdildi
|quruluş_tarixi1 =
| quruluş_tarixi1 = 26 mart 1971
|quruluş_hadisəsi2 =
| quruluş_hadisəsi2 = Müstəqillik günü
|quruluş_tarixi2 =
| quruluş_tarixi2 = 16 dekabr 1971
|ərazisi = 144000
| ərazisi = 148,460 km<sup>2</sup>
|ərazi_sırası = 92-ci
| ərazi_sırası = 92ci
|su_ərazisi_faizi = 7
| su_ərazisi_faizi = 6.4
|təxmini_əhalisi = 162 221 000
| təxmini_əhalisi = 169,828,911
|təxmini_əhali_sırası = 7-ci
| təxmini_əhali_sırası = 8ci
|təxmini_əhalisi_il = 2009
| təxmini_əhalisi_il = 2023
|əhalisinin_siyahıya_alınması =
| əhalisinin_siyahıya_alınması =
|əhalisinin_siyahıya_alınması_il =
| əhalisinin_siyahıya_alınması_il =
|əhalisinin_sıxlığı = 1099,3
| əhalisinin_sıxlığı = 1,305
|əhalisinin_sıxlığı_sırası =
| əhalisinin_sıxlığı_sırası = 7ci
|ÜDM_AQP =
| ÜDM_AQP = {{increase}} $1.475 trilyon
|ÜDM_AQP_sırası =
| ÜDM_AQP_sırası = 25ci
|ÜDM_AQP_il =
| ÜDM_AQP_il = 2023
|adam_başına_ÜDM_AQP =
| adam_başına_ÜDM_AQP = {{increase}} $8,663
|adam_başına_ÜDM_AQP_sırası =
| adam_başına_ÜDM_AQP_sırası = 128ci
|ÜDM_nominal =
| ÜDM_nominal = {{decrease}} $421 milyard
|ÜDM_nominal_sırası =
| ÜDM_nominal_sırası = 37ci
|ÜDM_nominal_il =
| ÜDM_nominal_il = 2023
|adam_başına_ÜDM_nominal =
| adam_başına_ÜDM_nominal = {{decrease}} $2,469
|adam_başına_ÜDM_nominal_sırası =
| adam_başına_ÜDM_nominal_sırası = 145ci
|İİİ =
| İİİ = 0.661
|İİİ_il =
| İİİ_il = 2021
|İİİ_sırası =
| İİİ_sırası = 129cu
|İİİ_fərq =
| İİİ_fərq = artım
|valyutası = [[Banqladeş takası]]
| valyutası = [[Banqladeş takası]]
|valyutası_kodu = BTD
| valyutası_kodu = BTD
|saat_qurşağı =
| saat_qurşağı =
|üv_fərq =
| üv_fərq = +6
|yay_vaxtı_saat_qurşağı =
| yay_vaxtı_saat_qurşağı =
|üv_fərq =
| nəqliyyatın_yönü = sol
⚫
| iso3166_kodu = BD
|nəqliyyatın_yönü
⚫
| internet_domeni = [[.bd]]<br>.বাংলা
= sol
| telefon_kodu = 880
|iso3166_kodu
⚫
| qeydlər =
= BD
⚫
|internet_domeni = [[.bd]]<br>.বাংলা
⚫
|telefon_kodu = 880
⚫
|qeydlər =
}}
}}
{{maplink|frame=yes|frame-width=265|type=line|stroke-width=3|text=Banqladeş}}
{{maplink|frame=yes|frame-width=265|type=line|stroke-width=3|text=Banqladeş}}
[[Şəkil:Un-bangladesh.png|thumb|344x344px|Banqladeşin İnzibati bölgüsü]]
[[Fayl:Un-bangladesh.png|thumb|344x344px|Banqladeşin İnzibati bölgüsü]]


'''Banqladeş''' ([[Benqal dili|benq]]. ''বাংলাদেশ'' ) və ya rəsmi adı ilə '''Banqladeş Xalq Respublikası''' ([[Benqal dili|benq]]. ''গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ'') — [[Cənubi Asiya]]da dövlət. Banqladeş keçmiş [[Şərqi Pakistan|Şərqi Pakistanın]] ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təkşil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə [[Hindistan]], cənub-şərqdə [[Myanma]] ilə həmsərhəddir və cənubda isə [[Benqal körfəzi]] ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri [[Dəkkə]] şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.
'''Banqladeş''' ([[Benqal dili|benq]]. ''বাংলাদেশ'' ) və ya rəsmi adı ilə '''Banqladeş Xalq Respublikası''' ([[Benqal dili|benq]]. ''গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ'') — [[Cənubi Asiya]]da dövlət. Banqladeş keçmiş [[Şərqi Pakistan|Şərqi Pakistanın]] ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə [[Hindistan]], cənub-şərqdə [[Myanma]] ilə həmsərhəddir və cənubda isə [[Benqal körfəzi]] ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri [[Dəkkə]] şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.


== Adın etimologiyası ==
== Adın etimologiyası ==
Sətir 74: Sətir 71:
Banqladeş 1971-ci ilə kimi [[Pakistan]]ın "[[Şərqi Pakistan]]" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.
Banqladeş 1971-ci ilə kimi [[Pakistan]]ın "[[Şərqi Pakistan]]" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.


[[XII əsr|12-ci əsr]]dən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə [[Hindistan - Pakistan müharibəsi]] başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda [[Mucibur Rəhman]]ın başçılığı ilə [[Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti]] yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə [[Mucibur Rəhman]] ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni [[Qəndəhar Mustak Əhməd]] ələ keçirdi.
[[XII əsr|12-ci əsr]]dən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "[[Şərqi Pakistan]]" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə [[Hindistan - Pakistan müharibəsi]] başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda [[Mucibur Rəhman]]ın başçılığı ilə [[Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti]] yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə [[Mucibur Rəhman]] ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni [[Qəndəhar Mustak Əhməd]] ələ keçirdi.


== Coğrafiya ==
== Coğrafiya ==
Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir<ref>[http://www.bbs.gov.bd/ The official website of Bangladesh Bureau of Statistics]</ref> .
Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir<ref>{{Cite web |title=The official website of Bangladesh Bureau of Statistics |url=http://www.bbs.gov.bd/ |access-date=2009-03-29 |archive-date=2019-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190217134910/http://www.bbs.gov.bd/ |url-status=live }}</ref> .


== Hökumət ==
== Hökumət ==


=== Dövlət quruluşu ===
=== Dövlət quruluşu ===
[[Banqladeşin dövlət quruluşu]] parlamentli respublikadir.
[[Banqladeşin dövlət quruluşu]] [[parlamentli respublika]]<nowiki/>dir.


== İnzibati ərazilər ==
== İnzibati ərazilər ==
64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, [[paytaxt]] [[Dəkkə]] şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal, Ranqpur və Mymensinqh )<ref>{{Cite web |title=Rangpur becomes a division {{!}} {{!}} bdnews24.com |url=http://www.bdnews24.com/details.php?cid=2&id=151976&hb=top |access-date=2016-06-17 |archive-date=2011-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110516152654/http://www.bdnews24.com/details.php?cid=2&id=151976&hb=top |url-status=dead }}</ref><ref name="CIA2007">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bg.html CIA World Factbook 2007]</ref> bölünür.
64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, [[paytaxt]] [[Dəkkə]] şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona ([[Dəkkə]], [[Çittaqonq]], Kxulna, [[Narayanqang|Narayanqanc]], Racşaxi, Silxet, [[Barisal (əyalət, Banqladeş)|Barisal]], Ranqpur və Mymensinqh )<ref>{{Cite web |title=Rangpur becomes a division {{!}} {{!}} bdnews24.com |url=http://www.bdnews24.com/details.php?cid=2&id=151976&hb=top |access-date=2016-06-17 |archive-date=2011-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110516152654/http://www.bdnews24.com/details.php?cid=2&id=151976&hb=top |url-status=dead }}</ref><ref name="CIA2007">{{Cite web |title=CIA World Factbook 2007 |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bg.html |access-date=2016-06-17 |archive-date=2017-12-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171229202056/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bg.html |url-status=dead }}</ref> bölünür.


== Silahlı qüvvələr ==
== Silahlı qüvvələr ==
Sətir 101: Sətir 98:


== Din ==
== Din ==
Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) [[müsəlmanlar]] təşkil edir. Əsasən [[sünnilik|sünniliyin]] [[hənəfilər|hənəfi]] məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən [[ismaililər]] vardır. Ölkədə çoxlu [[hinduizm|hinduist]] yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı [[buddizm|buddistlər]] (439 min nəfər) və [[xristianlar]] (150 min nəfər), [[protestant]] və [[katoliklər]] (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.
Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) [[müsəlmanlar]] təşkil edir. Əsasən [[sünnilik|sünniliyin]] [[hənəfilər|hənəfi]] məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda [[şiələr]], o cümlədən [[ismaililər]] vardır. Ölkədə çoxlu [[hinduizm|hinduist]] yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı [[buddizm|buddistlər]] (439 min nəfər) və [[xristianlar]] (150 min nəfər), [[protestant]] və [[katoliklər]] (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==

Səhifəsinin 12:35, 5 avqust 2024 tarixinə olan son versiyası

Banqladeş
গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
Beautiful Bangladesh, Bangladesh Godidog
Himn: Amar Şonar Banqla
আমার সোনার বাংলা
Tarixi
 • Elan etdildi 26 mart 1971
 • Müstəqillik günü 16 dekabr 1971
Rəsmi dilləri
Paytaxt Dəkkə
İdarəetmə forması Unitar dominant-partiya parlamentli respublika
Prezident Məhəmməd Şahəbuddin
Baş Nazir Vakant
Sahəsi Dünyada 92-ci
 • Ümumi 148,460 km2 km²
 • Su sahəsi (%) 6.4
Əhalisi
 • Əhali 169,828,911 nəfər (8-ci)
 • Sıxlıq 1,305 nəf./km² (7-ci)
ÜDM (AQP)
 • Ümumi ▲ $1.475 trilyon dollar  (25-ci)
 • Adambaşına ▲ $8,663 dollar  (128-ci)
ÜDM (nominal)
 • Ümumi (2023) ▼ $421 milyard dollar  (37-ci)
 • Adambaşına ▼ $2,469 dollar  (145-ci)
İİİ (2021) 0.661 (artım; 129-cu)
Valyuta Banqladeş takası
İnternet domeni .bd, .বাংলা[d]
ISO kodu BD
BOK kodu BAN
Telefon kodu +880
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sol[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Xəritə
Banqladeş
Banqladeşin İnzibati bölgüsü

Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təşkil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.

Adın etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalə: Banqladeş tarixi

Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.

12-ci əsrdən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə Hindistan - Pakistan müharibəsi başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda Mucibur Rəhmanın başçılığı ilə Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə Mucibur Rəhman ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni Qəndəhar Mustak Əhməd ələ keçirdi.

Coğrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir[3] .

Hökumət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dövlət quruluşu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeşin dövlət quruluşu parlamentli respublikadir.

İnzibati ərazilər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, paytaxt Dəkkə şəhərinin də daxil olduğu 8 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal, Ranqpur və Mymensinqh )[4][5] bölünür.

Silahlı qüvvələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
border=none Əsas məqalələr: Banqladeş Silahlı Qüvvələri və Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələri

İllik hərbi xərcləri — US$4.06 billion (2020)

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş, dünyanın ən kasıb, ən çoxmillətli və ən az inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatının yeganə önəmli sahəsi olan düyü istehsalı tutur. Pul vahidi "TAKA" dır.

Demoqrafiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

98 faiz benqal, 250.000 bihari, 1.000.000 nəfərə yaxın yerli icmalar.

Dil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqla, İngilis.

Din

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) müsəlmanlar təşkil edir. Əsasən sünniliyin hənəfi məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən ismaililər vardır. Ölkədə çoxlu hinduist yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı buddistlər (439 min nəfər) və xristianlar (150 min nəfər), protestant və katoliklər (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 3 // Constitution of Bangladesh.
  2. ↑ http://chartsbin.com/view/edr.
  3. ↑ "The official website of Bangladesh Bureau of Statistics". 2019-02-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-03-29.
  4. ↑ "Rangpur becomes a division | | bdnews24.com". 2011-05-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
  5. ↑ "CIA World Factbook 2007". 2017-12-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 Banqladeş ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Banqladeş&oldid=7725205"