Перайсьці да зьместу

Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Дзяржаўны герб Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік з 1958 па 1991

«Пралета́ры ўсіх краі́н, ядна́йцеся!» (па-нямецку: Proletarier aller Länder, vereinigt euch!) — адзін з самых вядомых камуністычных лёзунгаў. Упершыню быў выказаны Карлам Марксам і Фрыдрыхам Энгельсам у «Маніфэсьце камуністычнай партыі»[1]:

Камуністы лічаць пагарджанай справай хаваць свае погляды й намеры. Яны адчынена заяўляюць, што іх мэты могуць быць дасягнутыя толькі шляхам гвалтоўнага зрыньваньня ўсяго існага грамадзкага ладу. Хай панавальныя клясы ўздрыгваюць перад Камуністычнай Рэвалюцыяй. Пралетарам няма чаго ў ёй губляць акрамя сваіх ланцугоў. Набудуць жа яны ўвесь сьвет.

ПРАЛЕТАРЫ ЎСІХ КРАІН, ЗЛУЧАЙЦЕСЯ!

У 1920 годзе Камуністычны Інтэрнацыянал выдаў для народаў Усходу такі лёзунг: «Пралетары ўсіх краін і прыгнечаныя народы, злучайцеся!». Па гэтым пытаньні Ў. І. Ленін заўважыў[2]:

Вядома, з пункта гледжаньня «Камуністычнага Маніфэсту» гэта няслушна, але «Камуністычны Маніфэст» пісаўся пры цалкам іншых умовах, але з пункту гледжаньня цяперашняй палітыкі гэта дакладна.

Гэты варыянт лёзунгу не атрымаў шырокай вядомасьці, але ў наступным часта выкарыстоўваўся мааістамі.

Надпіс на паўрублі 1924 году

Надпіс «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» прысутнічае на гербе СССР на мовах усіх саюзных рэспублік і на гербах рэспублік на мовах гэтых рэспублік і на расейскай мове. У 1923—36 надпіс на гербе СССР рабіўся 6 мовамі (па ліку саюзных рэспублік, якія ўтварылі ў 1922 Саюз ССР); са зьменай ліку саюзных рэспублік надпіс даваўся ў 1937—46 11 мовамі, у 1946—56 — 16-ю, з 1956 — 15 мовамі. Дзяржаўным гербам аўтаномнай рэспублікі Савецкага Саюзу зьяўляецца герб той саюзнай рэспублікі, у склад якой яна ўваходзіць, з даданьнем найменьня аўтаномнай рэспублікі на мовах дадзенай аўтаномнай саюзнай рэспублікі і на расейскай мове, надпіс на гербе «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!» даецца на мове аўтаномнай Рэспублікі.

Яшчэ ў 1923 годзе Цэнтральны Выканаўчы Камітэт СССР вызначыў галоўныя элемэнты дзяржаўных сымбаляў Савецкага Саюзу: сонца, серп і молат, дэвіз «Пралетары ўсіх краін, злучайцеся!».

Паўтлустым шрыфтам вылучаныя тыя, што прысутнічалі ў розны час на гербе СССР.

  • Азэрбайджанская: Bütün ölkələrin proletarları, birləşin! (Бүтүн өлкәләрин пролетарлары, бирләшин!)
  • Ангельская: Workers of the world, unite! На магіле Маркса на Хайгейцкіх могілках у Лёндане напісаны іншы, больш літаральны варыянт: Workers of all lands, unite!
  • Арабская: !يا عمال العالم اتحدوا (трансьлітарацыя: Yā ʿummāla l-ʿālam ittaḥidū!)
  • Армянская: Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե՜ք (лацінская трансьлітарацыя: Proletarner bolor erkrneri, miac‘'k‘!)
  • Беларуская: Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!
  • Бенгальская: দুনিযার মজুর এক হও!
  • Басьнійская: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
  • Баўгарская: Пролетарии от всички страни, съединявайте се!
  • Басконская: Herrialde guztietako proletarioak, elkar zaitezte!
  • Вугорская: Világ proletárjai, egyesüljetek!
  • Віетнамская: Vô sản toàn thế giới, đoàn kết lại!
  • Гіндзі: दुनिया के मज़दूरों, एक हों!
  • Гішпанская: ¡Trabajadores del mundo, uníos!, ¡Proletarios de todos los Países, uníos!
  • Грузінская: პროლეტარებო ყველა ქვეყნისა, შეერთდით! (P’rolet’arebo q’vela kveq’nisa, šeertdit!)
  • Грэцкая: Προλετάριοι όλου του κόσμου, ενωθείτε!
  • Дацкая: Proletarer i alle lande, foren jer!
  • Іўрыт: !פועלי כל העולם התאחדו (транскрыпцыя: Poaley kol ha-olam, hit’akhadu!)
  • Ідыш: פראָלעטאריער פון אלע לענדער, פאראייניקט זיך! (транскрыпцыя: Proletarier fun ale lender, faraynikte zich!)
  • Ісьляндзкая: Verkamenn allra landa, sameinist!
  • Італьянская: Lavoratori di tutto il mondo, unitevi!, Proletari di tutti i paesi, unitevi!
  • Казаская: Барлық елдердің пролетарлары, бірігіңдер!
  • Карэльская: Kaikkien maiden proletaarit, liittykää yhteen!
  • Каталанская: Proletaris de tots els països, uniu-vos!
  • Кітайская: 全世界无产者,联合起来!
  • Карэйская: 만국의 노동자들이여, 단결하라!!
  • Курдзкая: Kirêkaranî/karkerên dinya/cîhanê yekgirin/hevgirin!
  • Кіргіская: Бардык өлкөлөрдүн пролетарлары, бириккиле!
  • Латыская: Visu zemju proletārieši, savienojieties!
  • Летувіская: Visų šalių proletarai, vienykitės!!
  • Македонская: Пролетери од сите земји обединете се!
  • Марыйская: Чыла элласе пролетарий-влак ушныза
  • Малдаўская: Пролетарь дин тоате цэриле, униць-вэ!
  • Мангольская: Орон бүрийн пролетари нар нэгдэгтүн!
  • Нідэрляндзкая: Proletariërs aller landen, verenigt U!
  • Пэрсыдзкая: کارگران جهان متحد شوید (Kārgarān-e jahān mottaḥed šavīd!)
  • Польская: Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
  • Партугальская: Trabalhadores do mundo, uni-vos!
  • Расейская: Пролетарии всех стран, соединяйтесь!
  • Румынская: Proletari din toate ţările, uniţi-vă!
  • Сэрбская: Пролетери свих земаља, уједините се! (Proleteri svih zemalja, ujedinite se!)
  • Славацкая: Proletári všetkých krajín, spojte sa!
  • Славенская: Proletarci vse dezel, zdruzite se!
  • Таджыцкая: Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо, як шавед!
  • Татарская: Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез! (Barlıq illärneñ proletariları, berläşegez!)
  • Турэцкая: Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
  • Туркмэнская: Ähli ýurtlaryň proletarlary, birleşiň! (Әхли юртларың пролетарлары, бирлешиң!)
  • Украінская: Пролетарі всіх країн, єднайтеся!
  • Узбэцкая: Butun dunyo proletarlari, birlashingiz! (Бутун дунё пролетарлари, бирлашингиз!)
  • Фінская: Kaikkien maiden työläiset, liittykää yhteen!
  • Француская: Prolétaires de tous les pays, unissez-vous!
  • Харвацкая: Proleteri svih zemalja, ujedinite se!
  • Чэская: Proletáři všech zemí, spojte se!
  • Швэдзкая: Arbetare i alla länder, förenen eder!, Arbetare i alla länder förenen er! или Arbetare i alla länder, förena er!, Proletärer i alla länder, förena er!
  • Эспэранта: Proletoj el ĉiuj landoj, unuiĝu!
  • Эстонская: Kõigi maade proletaarlased, ühinege!
  • Якуцкая: Бүтүн дойдулар пролетарийдара, биир буолуң!
  1. ^ К. Маркс і Ф. Энгельс, Маніфест камуністычнай партыі
  2. ^ У. І. Ленін, Выступ на зборы актыву Маскоўскай арганізацыі РКП(б) 6 сьнежня 1920 г., Поўны збор складаньняў, 5-е выданьне