Saltu al enhavo

Vanado: Malsamoj inter versioj

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
uzas la ŝablonon Informkesto kemia elemento
Etikedo: Disambiguation links
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto kemia elemento
{| class="infobox" border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #999; border-collapse:collapse; width:27em; font-size:85%;"
| super=
| colspan="2" style="background:white; font-size:135%;"|
| sub=[[Niobo (elemento)|NB]]
{| align="center" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0"
| maldekstre=[[titano]]
| rowspan="2" style="vertical-align:middle; width:22px;" |<small>
| dekstre=[[kromo]]
{{#if: {{{super|}}} <br />↑<br />|<br /><br />}}
| suba tabelo=jes
'''{{{V|V}}}'''
| kemia grupo=Transiraj metaloj
{{#if: {{{sub|Nb}}}|<br />↓<br /> [[Nb]]|<br /><br />}}</small>
| RN-CAS=7440-62-2
| align="center" |
| grupo=5
{{#if: {{{maldekstre|titano}}}|<small>[[titano]]</small> ← }}
| periodo=4
'''{{{nomo|vanadio}}}'''
| bloko=d
{{#if: {{{dekstre|kromo}}}| → <small>[[kromo]]</small> }}
| pezono en terkrusto=0.041%
|-
| nombro de naturaj izotopoj=2
|{{Perioda tabelo
| dosiero=V,23.jpg
|A={{{nukleona|51}}}
| aspekto=arĝentogriza metalo
|Z={{{numero|23}}}
<!-- Atomaj ecoj -->
|Simbolo={{{simbolo|V}}}
| relativa atompezo=50.9415
|Elektrona konfiguracio=[<sub>18</sub>[[Ar]] ]3d<sup>3</sup>4s<sup>2</sup>
| atomradiuso=135 pm (171 pm)
|Suba tabelo={{{Suba tabelo|Perioda tabelo}}}
| kovalenta radiuso=125 pm
| elektrona konfiguracio=[Ar] 3d³ 4s²
| elektronoj en surfacoj=2, 8, 11, 2
| oksidiĝa nombro=5, 3
<!-- Fizikaj ecoj -->
| materia stato=solida
| kristala strukturo=kuba (korpocentrita)
| denseco=6110 kg/m³
| malmoleco=7.0 (Mohs-skalo)
| magneta konduto=forte paramagneta
| degelpunkto c=1902
| degelpunkto k=2175
| bolpunkto c=3409
| bolpunkto k=3682
| molarvolumeno=8.32×10⁻⁶ m³/mol
| premo de satura vaporo=3.06 Pa ĉe 2175 K
| rapido de sono=4560 m/s ĉe 293 K
| specifa varmokapacito=490 J/(kg·K)
| elektra konduktivo=4.89×10⁶ S/m
| termika konduktivo=30.7 W/(m·K)
<!-- Diversaj -->
|ioniga energio=1-a: 650,9 kJ/mol<br>2-a: 1414 kJ/mol<br>3-a: 2830 kJ/mol<br>4-a: 4507 kJ/mol<br>5-a: 6298,7
<!-- Izotopoj -->
|izotopoj=
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo
| A=47 | simbolo=V
| apero=sinteza | duoniĝa tempo=32,6 min
| speco=[[elektrona kapto|ε]] | MeV=29,28
| A de produkto=47 | simbolo de produkto=[[Titano|Ti]]}}
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo
| A=48 | simbolo=V
| apero=sinteza | duoniĝa tempo=15,97 tagoj
| speco=[[elektrona kapto|ε]] | MeV=4,012
| A de produkto=48 | simbolo de produkto=[[Titano|Ti]]}}
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo
| A=49 | simbolo=V
| apero=sinteza | duoniĝa tempo=330 tagoj
| speco=[[elektrona kapto|ε]] | MeV=0,602
| A de produkto=49 | simbolo de produkto=[[Titano|Ti]]}}
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo 2
| A=50 | simbolo=V
| apero=0,25 % | duoniĝa tempo=1,4×10¹⁷ jaroj
| speco 1=[[elektrona kapto|ε]] | MeV 1=2,208
| speco 2=[[beta disfalo|β]] | MeV 2=1,037
| A de produkto 1=50 | simbolo de produkto 1=[[Titano|Ti]]
| A de produkto 2=50 | simbolo de produkto 2=[[Kromo|Cr]]}}
{{Informkesto kemia elemento/Stabila izotopo
| A=51 | simbolo=V
| apero=99,75 % | n=28 }}
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo
| A=52 | simbolo=V
| apero=sinteza | duoniĝa tempo=3,743 min
| speco=[[beta disfalo|β]] | MeV=3,976
| A de produkto=52 | simbolo de produkto=[[Kromo|Cr]]}}
{{Informkesto kemia elemento/Nestabila izotopo
| A=53 | simbolo=V
| apero=sinteza | duoniĝa tempo=1,61 min
| speco=[[beta disfalo|β]] | MeV=3,436
| A de produkto=53 | simbolo de produkto=[[Kromo|Cr]]}}
}}
}}
|}
|-
! colspan="2" bgcolor="#F08080"<!--style="{{Informkesto kemia elemento/Koloro|{{{kemia grupo}}}}}"--> | Ĝeneralaj informoj
|-
| [[Listo de kemiaj elementoj laŭ nomo|Nomo]], [[Listo de kemiaj elementoj laŭ simbolo|Simbolo]], [[Listo de kemiaj elementoj laŭ atomnumero|Atomnumero]]
| Vanadio, V, 23
|-----
| [[CAS-numero]] || 7440-62-2
|-----
| Loko en [[Perioda tabelo]]
| 5-a [[Grupo de la perioda tabelo|grupo]],
4-a[[Periodo de la perioda tabelo|periodo]],
[[Bloko de la perioda tabelo|bloko]] d
|-----
| [[Grupo de elementoj|Karakteriza grupo]]
| <!--{{Informkesto kemia elemento/Grupo|-->[[transiraj metaloj]]
|-----<!--class="hiddenStructure{{{pezono en terkrusto|}}}"-->
| [[Pezkoncentriteco|Pezono]] en [[terkrusto]]
|0,041 %
|----- <!--class="hiddenStructure{{{koncentriteco en marakvo|}}}"
| [[Koncentriteco]] en [[marakvo]]
| {{{Koncentriteco en marakvo}}} mg/l-->
|-----<!--class="hiddenStructure{{{nombro de naturaj izotopoj|}}}"-->
| Nombro de naturaj [[izotopo]]j
| 2
|----- <!--class="hiddenStructure{{{aspekto|}}}"-->
| [[Koloro|Aspekto]]
| arĝentogriza metalo
|-----<!--class="hiddenStructure{{{dosiero|}}}"-->
! colspan="2"|[[Dosiero:V,23.jpg|300ra|Muestro de vanadio]]
|-----<!--
| [[Serio de la perioda tabelo|Serio]] || [[transira metalo]]
|-----
| [[grupo de la perioda tabelo|Grupo]], [[periodo de la perioda tabelo|Periodo]], [[Bloko de la perioda tabelo|Bloko]]
| [[Elemento de grupo 5|5]], [[Elemento de periodo 4|4]] , [[d-bloko|d]]
|-----
| [[Denseco]], [[Mohs-skalo|Malmoleco]]
| 6110 [[Kilogramo en kuba metro|kg/m<sup>3</sup>]], 7,0
|-----
| [[Koloro|Aspekto]]
| arĝentgrize metala
|---- --->
<!--====================================================================-->
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | Atomaj ecoj
|-----
| [[Atompezo]] || 50,9415 [[amu]]
|-----
| [[Atomradiuso]] (kalkulita) || 135 (171) [[Pikometro|pm]]
|-----
| [[Kovalenta radiuso]] || 125 pm
|-----
| [[van der Waals-radiuso]] || –
|-----
| [[Elektrona konfiguracio]]
| <nowiki>[</nowiki><sub>18</sub>[[Argono|Ar]]<nowiki>]</nowiki>3d<sup>3</sup>4s<sup>2</sup>
|-----
| [[Elektrono|e]]<sup>-</sup>-j ĉe ĉiu [[energia nivelo]]
| 2, 8, 11, 2
|-----
| [[Oksidiĝa nombro]]
| '''5''',3 ([[amfotereco|amfotera]] [[oksido]])
|-----
<!--============================================================-->
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | Fizikaj ecoj
|-----
|[[Materia stato]] || [[solida]]
|-----
| [[Kristala strukturo]] || [[kuba]] (korpocentrita)
|-----
| [[Denseco]]
| 6110 [[Kilogramo en kuba metro|kg/m<sup>3</sup>]]; 6,11 g/cm<sup>3</sup>
|-----
| [[Mohs-skalo|Malmoleco]]
| 7,0 ([[Mohs-skalo]])
|-----
| [[Magneta konduto]]
| [[paramagnetismo|forte paramagneta]] <br/> (<math>\chi_{m}</math> = 3,8 · 10−4)
|-----
| [[Fandopunkto]] || 2175 K ({{GdC|1902}})
|-----
| [[Bolpunkto]] || 3682 K ({{GdC|3409}})
|-----
| [[Molkvanta volumeno]]
| 8,32 ×10<sup>−6</sup> [[Kubmetro je molo|m<sup>3</sup>/mol]]
|-----
| [[Vaporiĝa varmo]] || 452 [[Kiloĵulo je molo|kJ/mol]]
|-----
| [[Fandovarmo]] || 23,0 kJ/mol
|-----
| [[Vaporpremo]]
| 3,06 [[Paskalo (unuo)|Pa]] ĉe 2175 K
|-----
| [[Sonorapido]]
| ĉe 293,15 K = {{GdC|20}}: 4560 [[Metro per sekundo|m/s]]
|-----
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | Diversaj proprecoj
|-----
| [[Elektronegativeco]] || 1,63 ([[Pauling-skalo]])
|-----
| [[Specifa varmokapacito]]
| 490 [[Ĵulo per kilogramo kaj kelvino|J/(kg·K)]]
|-----
| [[elektra konduktivo|Elektra kondukteco]] || 4,89×10<sup>6</sup>/m [[Omo]]
|-----
| [[Varmokondukteco]]
| 30,7 [[Vatto pro metro kaj Kelvino|W/(m·K)]]
|-----
| 1-a [[Joniga energio]] || 650,9 kJ/mol
|-----
| 2-a Joniga energio || 1414 kJ/mol
|-----
| 3-a Joniga energio || 2830 kJ/mol
|-----
| 4-a Joniga energio || 4507 kJ/mol
|-----
| 5-a Joniga energio || 6298,7 kJ/mol
|-----
<!--==============================================================-->
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | Plej stabilaj izotopoj
|-----
| colspan="2" |
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%"
! [[Izotopo]]
! [[Natura abundeco|NA]]
! [[Duoniĝa tempo|t<sub>1/2</sub>]]
! [[Disfala moduso|DM]]
! [[Disfala energio|DE]] [[mega|M]][[Elektronvolto|eV]]
! [[Disfala produkto|DP]]
|-----
| <sup>47</sup>V
| [[sinteza radioizotopo|{sin.}]]
| 32,6 [[Minuto|min]]
| [[Elektrona kapto|ε]]
| 29,28
| <sup>47</sup>[[Titano (elemento)|Ti]]
|-----
| <sup>48</sup>V
| {sin.}
| 15,9735 [[tago]]j
| | [[Elektrona kapto|ε]]
| 4,012
| <sup>48</sup>[[Titano (elemento)|Ti]]
|-----
| <sup>49</sup>V
| {sin.}
| 330 [[tago]]j
| [[Elektrona kapto|ε]]
| 0,602
| <sup>49</sup>[[Titano (elemento)|Ti]]
|-----
| <sup>50</sup>V
| 0,25 %
| 1,4 · 10<sup>17</sup> [[jaro]]j
| ε<br />β
| 2,208 <br /> 1,037
| <sup>50</sup>[[Titano (elemento)|Ti]]<br /><sup>50</sup>[[Kromo|Cr]]
|-----
| <sup>51</sup>V || 99,75 %
| colspan="4" | Vanadio estas [[stabila izotopo|stabila]] kun 28 [[neŭtrono]]j
|-----
| <sup>52</sup>V
| {sin.}
| 3,743 [[Minuto|min]]
| [[Beta-radiado|β]]
| 3,976
| <sup>52</sup>[[Kromo|Cr]]
|-----
| <sup>53</sup>V
| {sin.}
| 1,61 [[Minuto|min]]
| [[Beta-radiado|β]]
| 3,436
| <sup>53</sup>[[Kromo|Cr]]
|}
|-----
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | NMR-proprecoj
|-----
| colspan="2" |
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" width="100%"
! |
! <sup>50</sup>V
! <sup>51</sup>V
|-----
| [[Spino (fiziko)|Nuklea spino]] || 6 || 7/2
|-----
| gamma / [[rad]] / [[Teslo (mezurunuo)|T]]
| 2,667 · 10<sup>7</sup> || 7,032 · 10<sup>7</sup>
|-----
| Impresiĝemo relative al <sup>1</sup>H|| 0,000139 || 0,383
|-----
| [[Larmorfrekvenco]] ĉe B=4.7 [[Teslo (mezurunuo)|T]]
| 19,9 [[mega|M]][[Herco|Hz]]
| 52,6 [[mega|M]][[Herco|Hz]]
|}
|-----
<!--==============================================================-->
|-
! colspan="2" bgcolor="#F08080" | Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de [[Sistemo Internacia de Unuoj|SI]].
|}
'''Vanado''', aŭ '''vanadio''', estas [[kemia elemento]] de la [[perioda tabelo]] kun la simbolo '''[[V]]''' kaj la [[atomnumero]] 23. Ĝi estas malofta, mola, kaj [[duktileco|dratigebla]] [[transirmetalo]]. Oni povas trovi vanadon kunigitan en iuj [[mineralo]]j, kaj ĝi estas ĉefe uzata por fari iajn [[alojo]]jn.
'''Vanado''', aŭ '''vanadio''', estas [[kemia elemento]] de la [[perioda tabelo]] kun la simbolo '''[[V]]''' kaj la [[atomnumero]] 23. Ĝi estas malofta, mola, kaj [[duktileco|dratigebla]] [[transirmetalo]]. Oni povas trovi vanadon kunigitan en iuj [[mineralo]]j, kaj ĝi estas ĉefe uzata por fari iajn [[alojo]]jn.


Kiel registrite je 15:20, 8 sep. 2024



V
↓
NB

titano ← vanado → kromo

•

[Ar] 3d³ 4s²

V
23
•
• • • • • • • •
• • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • lithophile
transirmetalo
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero vanado (vanadium), V, 23
CAS-numero 7440-62-2
Loko en perioda tabelo 5-a grupo, 4-a periodo, bloko d
Karakteriza grupo Transiraj metaloj
abundeco en terkrusto 0.041% %
Nombro de naturaj izotopoj 2
Aspekto arĝentogriza metalo
Atomaj ecoj
Relativa atompezo 50.9415 amu
Atomradiuso 135 pm (171 pm) pm
Kovalenta radiuso 125 pm pm
Elektrona konfiguracio [Ar] 3d³ 4s²
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo 2, 8, 11, 2
Oksidiĝa nombro 5, 3
Fizikaj ecoj
Materia stato solida
Kristala strukturo kuba (korpocentrita)
Denseco 6110 kg/m³ g/cm3
Malmoleco 7.0 (Mohs-skalo) (Mohs-skalo)
Magneta konduto forte paramagneta
Degelpunkto 1902 °C (2175 K)
Bolpunkto 3409 °C (3682 K)
Molvolumeno 8.32×10⁻⁶ m³/mol · 10−6 m3/mol
Premo de satura vaporo 3.06 Pa ĉe 2175 K
Rapido de sono 4560 m/s ĉe 293 K m/s
Specifa varmokapacito 490 J/(kg·K) J/(kg · K)
Elektra konduktivo 4.89×10⁶ S/m
Termika konduktivo 30.7 W/(m·K) W/(m · K)
Diversaj
Elektronegativeco 1.63 (Pauling-skalo)
Joniga energio 1-a: 650,9 kJ/mol
2-a: 1414 kJ/mol
3-a: 2830 kJ/mol
4-a: 4507 kJ/mol
5-a: 6298,7 kJ/mol
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo
47V sinteza 32,6 min ε 29,28 47Ti
48V sinteza 15,97 tagoj ε 4,012 48Ti
49V sinteza 330 tagoj ε 0,602 49Ti
50V 0,25 % 1,4×10¹⁷ jaroj ε 2,208 50Ti
β 1,037 50Cr
51V 99,75 % estas stabila kun 28 neŭtronoj
52V sinteza 3,743 min β 3,976 52Cr
53V sinteza 1,61 min β 3,436 53Cr
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Vanado, aŭ vanadio, estas kemia elemento de la perioda tabelo kun la simbolo V kaj la atomnumero 23. Ĝi estas malofta, mola, kaj dratigebla transirmetalo. Oni povas trovi vanadon kunigitan en iuj mineraloj, kaj ĝi estas ĉefe uzata por fari iajn alojojn.

Trovejoj kaj trovaĵoj

Vanado nature troviĝas nur ligita. Nune konataj estas ĉirkaŭ 65 mineraloj, kiuj enhavas vanadon.

  • patronito VS4
  • vanadinito [Pb5(VO4)3Cl]
  • karnotito [K2(UO2)2(VO4)2.3H2O]
  • kiel malpurigaĵo en magnetito, feroerco, kiu povas konsisti el ĝis 1–2 % da vanadio.

Same baŭksito kaj fosiliaj energiportantoj kiel nafto (kruda petrolo), karbo, petrolskisto kaj gudrosablo enhavas konsiderindajn kvantojn da vanado. Spektroanalize la ekzisto de vanadio estas pruvebla en lumo de suno kaj en kelkaj aliaj steloj.

Iom gravaj trovejoj situas en Sud-Afriko, Rusio, Aŭstralio, Usono kaj Finnlando.

Komponaĵoj

Bildaro

  • Elementa vanado
    Elementa vanado
  • Vanado(V)-oksido
    Vanado(V)-oksido
Ĝermo pri kemio
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Vanado&oldid=8848483"