Urriaren 18

Urriaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta laurogeita hamaikagarren eguna da, 292.a bisurteetan. 74 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Isidro Nozal Jaiotza: Barakaldo, 1977 David Herrero Jaiotza: Bilbo, 1979 Jon Bru Jaiotza: Bera, 1977 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Henri Bergson Jaiotza: Paris, 1859 eta 1859 Heriotza: Paris, 1941eko urtarrilaren 4a Canaletto Jaiotza: Venezia, 1697, 1697, 1697 eta 1697 Heriotza: Venezia, 1758ko apirilaren 19a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 18ko jaiotzak Howard Shore • D. T. Suzuki • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Ignacio Errandonea Jaiotza: Bera, 1886ko abuztuaren 2a Heriotza: Donostia, 1970 Andrés de Poza Jaiotza: Urduña, 1530 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Madril, 1595 Adrian Zelaia Ibarra Jaiotza: Barakaldo, 1917 Heriotza: Bilbo, 2015 Pedro Sanjuan Jaiotza: Donostia, 1886ko azaroaren 15a Heriotza: Washington, 1976 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Thomas Alva Edison Jaiotza: Milan, 1847ko otsailaren 11 Heriotza: West Orange (en) , 1931 Jacob Jordaens Jaiotza: Anberes, 1593ko maiatzaren 19a Heriotza: Anberes, 1678 Charles Babbage Jaiotza: Walworth, 1791ko abenduaren 26a eta 1791 Heriotza: Marylebone, 1871 Charles Gounod Jaiotza: Paris, 1818ko ekainaren 17a Heriotza: Saint-Cloud, 1893 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 18ko heriotzak Leo Strauss • Philipp Franz von Siebold • Julie London • Gotthelf Fischer von Waldheim • Michał Kleofas Ogiński • Viktor Ullmann • Nancy Spero • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Bilboko Guggenheim museoa. 1851 - Herman Melville estatubatuar eleberrigileak Erresuma Batuan bere Moby-Dick eleberri ospetsua lehenbizikoz argitaratu zuen. 1860 - Txinan Opioaren Gerra amaitu zen. 1904 - Bolivia eta Txilek bake akordioa sinatu zuten. 1922 - BBCk lehen emisioa egin zuen Erresuma Batuan. 1997 - Guggenheim museoa (irudian) inauguratu zuten Bilbon. + Gertaera gehiago... Egutegia << Urria >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Astelehena 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2025: Larunbata 2026: Igandea 2027: Astelehena Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Lukas, Haitz, Haitze eta Haitza.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1975 – ETAk, Manuel López Treviño goardia zibila hil zuen Zarautzen.
• 1983 – Lau polizia espainolek Jose Maria Larretxea Goñi bahitzen saiatu ziren Baionan. Frantziako gendarmeek in fraganti harrapatu zituzten.
• 1989a – Kanpaldi mugagabea abiatu zuen Leitzarango Autobiaren Aurkako Koordinadorak. Zortzi hilabetez luzatu zen ekimena Uitziko gainean. Poliziaren jazarpen handia jasan zuten ekintzaileek.
• 2007 – Espainiako Poliziak 7 gazte atxilotu zituen, eta beste batzuk bilatu, Uribe Kostan, ustez kale borrokarekin lotura zutelakoan.

Mundua

• 1929 – Kanadan emakumeek pertsona juridiko estatusa eskuratu zuten.
• 2007 – Cécilia eta Nicolas Sarkozy Frantziako presidentea dibortziatu ziren, Eliseoak kaleratu ohar ofizialaren arabera.
• 2007 – Pakistanen 130etik gora hildako izan ziren Karatxin, Benazir Bhutto eta bere jarraitzaileen aurka bi lehergailuk eztanda egin eta gero.
• 2019 – Kataluniako Greba Orokorra: Askatasun Martxak Bartzelonara iritsi eta kataluniar independentismoaren aurkako auziaren sententzien kontrako manifestazio erraldoia egin zen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1997 – Guggenheim museoa inauguratu zen Bilbon.
• 1998 – Zangozan Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
• 2009 – Etxarri-Aranatzen Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.
• 2015 – Baztanen Nafarroa Oinez jaia ospatu zen.

Mundua

• 1851 – Herman Melville estatubatuar eleberrigileak Erresuma Batuan bere Moby-Dick eleberri ospetsua lehenbizikoz argitaratu zuen.
• 1991 – My Own Private Idaho ("Nire Idaho Pribatua") filma estreinatu zen, Gus Van Santek zuzendu eta River Phoenix eta Keanu Reeves aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1997 – Sleepers ("Lotiak") filma estreinatu zen, Barry Levinsonek zuzendu eta Kevin Bacon, Robert De Niro, Dustin Hoffman, Jason Patric, Brad Pitt eta Minnie Driver aktoreek antzeztu zutelarik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1835 – José Antonio Santesteban, gipuzkoar musikagilea (h. 1906).
• 1863 – Ignacio Tabuyo, gipuzkoar baritonoa (h. 1947).
• 1898 – Henri Behotegi, lapurtar errugbilaria (h. 1975).
• 1906 – Lucas Alberdi, euskal herritar eskultore eta margolaria, damaskinatugintzan aditua (h. 1992).
• 1910 – Jose Maria Lojendio, gipuzkoar idazlea, legegizona eta euskaltzalea, Euskaltzaindiko hirugarren lehendakaria (h. 1978).
• 1922 – Norberto Oiarbide, gipuzkoar trikitilaria (h. 1995).
• 1931 – Lukas Dorronsoro, gipuzkoar itzultzailea eta euskal idazlea.
• 1932 – Ramon Zubizarreta, Landakanda, gipuzkoar pandero jotzailea, Laja eta Landakanda trikitilari bikoteko kidea (h. 2021).
• 1939 – Ángel García Ronda, gipuzkoar irakasle, idazle eta politikaria.
• 1940 – Juan Antonio Letamendia, gipuzkoar idazlea (h. 2019).
• 1944 – Xabier Zubizarreta Lasagabaster, gipuzkoar politikari eta idazlea, Arrasateko alkate ohia.
• 1949 – Maria Rosario Arrizabalaga, bizkaitar gizarte-ekintzailea, feminista eta justizia sozialaren aldekoa (h. 2021).
• 1961 – Mikel Cuadra, bizkaitar saskibaloi jokalari ohia.
• 1963 – Patxi Petrirena, nafar itzultzaile eta zuzentzailea.
• 1969 – Joel Merah, euskal musikagilea, Clichyn.
• 1970 – Manuel Indiano Azaustre, gipuzkoar politikaria, Madrilen (h. 2000).
• 1972 – Onintza Lasa, EAko gipuzkoar politikaria.
• 1976 – Trinidad Lucea Ferrer, nafar idazlea.
• 1977 –
  • Jon Bru, nafar txirrindulari ohia.
  • Sonia Gonzalez, euskal idazlea.
  • Isidro Nozal, espainiar txirrindularia, Barakaldon.
• 1979 – David Herrero, bizkaitar txirrindularia.
• 1991 –
  • Eider Bereziartu, euskal saskibaloi-jokalaria.
  • Diego Iturriaga, nafar pilotaria.
• 1992 – Cristian Gilés, nafar futbolaria.
• 1993 – Iñaki Etxegoin, baxenafar esku huskako pilotaria.

Mundua

• 1130 – Zhu Xi, txinatar filosofoa (h. 1200).
• 1239 – Eztebe V.a Hungariakoa, Hungaria eta Kroaziako erregea (h. 1272).
• 1405 – Pio II.a, Aita santua (h. 1464).
• 1523 – Ana Jagellon, Poloniako erregina eta Lituaniako dukesa handia (h. 1596).
• 1544 – Bernardino González de Avellaneda, gaztelar itsasgizona (h. 1629).
• 1547 – Justus Lipsius, flandiar filologo eta humanista, XVI. mendeko jakitun ezagunetarikoa (h. 1606).
• 1595 – Lucas van Uden, flandiar margolari barrokoa (h. 1672).
• 1663 – Eugenio Savoiakoa, austriar militar eta politikaria, historiako gerra gizonik handienetakoa (h. 1736).
• 1679 – Ann Putnam, Jr., Salemgo Judizioetako akusatzaile nagusietako bat (h. 1716).
• 1705 – Luca Giordano, italiar margolaria (h. 1705).
• 1706 – Baldassare Galuppi, italiar musikagile barrokoa (h. 1785).
• 1741 – Pierre Choderlos de Laclos, frantziar idazle eta militarra (h. 1803).
• 1753 – Jean Jacques Régis de Cambacérès, Parmako dukea, frantziar legegizona eta politikaria (h. 1824).
• 1777 – Heinrich von Kleist, alemaniar olerkari eta antzerkigilea (h. 1811).
• 1785 – Thomas Love Peacock, ingeles idazlea (h. 1866).
• 1804 – Mongkut (Rama IV.a), Siamgo erregea (h. 1868).
• 1824 – Juan Valera, espainiar idazlea eta diplomatikoa (h. 1905).
• 1831 – Frederiko III.a Alemaniakoa, Prusiako errege eta Alemaniako enperadorea (h. 1888).
• 1850 – Pablo Iglesias Posse, espainiar politikaria, sozialismoaren figura nagusia (h. 1925).
• 1859 – Henri Bergson, frantziar filosofoa (h. 1941).
• 1866 – Christianus Cornelius Uhlenbeck, herbeheretar hizkuntzalari eta antropologoa (h. 1951).
• 1873 – Ivanoe Bonomi, Italiako lehen ministroa (h. 1951).
• 1882 – Lucien Petit-Breton, frantziar-argentinar txirrindularia (h. 1917).
• 1891 – Alfredo Arrieta Vaccaro, argentinar militar eta politikari peronista (h. 1950).
• 1893 –
  • Sidney Holland, Zeelanda Berriko 25. lehen ministroa (h. 1961).
  • Liang Shuming, txinatar idazle eta filosofoa (h. 1988).
  • José Zacarías Tallet, kubatar idazlea, kubako poesia garaikidearen izen handienetarikoa (h. 1989).
• 1894 – H. L. Davis, estatubatuar eleberrigile eta olerkaria (h. 1960).
• 1888 – Lotte Lenya, austriar abeslari eta aktorea (h. 1981).
• 1902 – Miriam Hopkins, estatubatuar aktorea (h. 1972).
• 1906 – James Brooks, estatubatuar margolaria (h. 1992).
• 1908 – Félix Houphouët-Boigny, Boli Kostako lehendabiziko presidentea (h. 1993).
• 1909 – Norberto Bobbio, italiar filosofo eta politologoa (h. 2004).
• 1912 – Philibert Tsiranana, Madagaskargo lehendabiziko presidentea (h. 1978).
• 1913 - Odile Schweisguth, frantziar sendagilea, Europan onkologia pediatrikoaren aitzindaritzat hartua (h. 2002).
• 1918 – Konstantinos Mitsotakis, Greziako lehen ministroa (h. 2017).
• 1919 –
  • Anita O'Day, estatubatuar jazz-abeslaria, jazzaren emakumezko ahots garrantzitsuenetakoa (h. 2006).
  • Pierre Trudeau, Kanadako lehen ministroa (h. 2000).
• 1920 – Mélina Mercouri, greziar aktorea (h. 1994).
• 1925 – Ramiz Alia, lehendabiziko Albaniako presidentea (h. 2011).
• 1926 –
  • Chuck Berry, estatubatuar musikagile, gitarrista eta abeslaria, rock and rollaren historiako garrantzitsuenetakoa (h. 2017).
  • Klaus Kinski, alemaniar aktorea (h. 1991).
• 1927 –
  • George C. Scott, estatubatuar aktorea (h. 1999).
  • Alba Solís, argentinar abeslari, aktore eta vedettea (h. 2016).
• 1929 – Violeta Chamorro, Nikaraguako presidentea, Erdialdeko Amerikan kargu horretara iritsitako lehenbiziko emakumezkoa.
• 1932 – Vytautas Landsbergis, Lituaniako lehenengo presidentea.
• 1934 – Sylvie Joly, frantziar aktore eta umorista (h. 2015).
• 1939 –
  • Flavio Cotti, Suitzako presidentea (h. 2020).
  • Lee Harvey Oswald, estatubatuar marinea, John F. Kennedyren hiltzailea (h. 1963).
  • Paddy Reilly, irlandar folk abeslari, kantautore eta gitarrajolea.
• 1940 –
  • Jacques Higelin, frantziar musikagilea eta abeslaria (h. 2018).
  • Gyözö Kulcsár, hungariar eskrimalaria (h. 2018).
• 1941 – Enrique Gorriarán, argentinar iraultzailea (h. 2006).
• 1942 – Juan Tamariz, espainiar ilusionista, kartomagian mundu mailako hoberenetakoa.
• 1944 – Katherine Kurtz, eleberri fantastikoen estatubatuar idazlea, Deryni buruzko serieagatik ezaguna.
• 1945 – Huell Howser, estatubatuar aktore eta telebista aurkezlea (h. 2013).
• 1946 –
  • Jeanine Baude, frantziar idazle, poeta, antzerkigile eta literatura kritikoa (h. 2021).
  • Vicente Molina Foix, espainiar idazlea eta zinemagilea.
• 1947 – Laura Nyro, estatubatuar egile abeslari, musikari eta piano-jotzailea (h. 1997).
• 1949 – Fanny Rubio, espainiar unibertsitateko-katedraduna, ikertzailea eta idazlea.
• 1951 – Terry McMillan, estatubatuar idazlea.
• 1956 – Martina Navrátilová, txekiar-estatubatuar tenislari ohia, historiako tenislaririk onenetarikoa.
• 1957 – Mihailo Petrović, serbiar futbolari ohia.
• 1959 – Lluís Puig, kataluniar zuzendari artistiko, dantzari, musikari eta politikaria.
• 1960 –
  • Craig Mello, estatubatuar mediku, genetikari eta unibertsitate irakaslea, 2006ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • Jean-Claude Van Damme, belgikar aktorea.
• 1961 – Wynton Marsalis, estatubatuar musika klasikoko eta jazz-musikako tronpeta-jotzailea.
• 1968 –
  • Naoto Otake, japoniar futbolari ohia.
  • Michael Stich, alemaniar tenislari ohia.
• 1970 – Ferran Latorre, kataluniar alpinista eta mendizalea, 14 Zortzimilakoak igo dituen lehenbiziko kataluniarra.
• 1971 –
  • Emmanuelle Laborit, frantziar aktorea eta International Visual Théâtreren zuzendaria.
  • Megumi Sakata, japoniar futbolari ohia.
• 1972 – Karl Nehammer, Austriako kantzilerra.
• 1974 – Susana Díaz, Andaluziako Juntako presidentea.
• 1975 – Bruno Duhamel, frantziar komikilaria.
• 1977 - Jyothika, indiar aktorea, batez ere tamileraz egindako filmetan agertzen dena.
• 1982 – Svitlana Loboda, ukrainar abeslaria.
• 1984 –
  • Freida Pinto, indiar aktore eta modeloa.
  • Lindsey Vonn, estatubatuar eskiatzaile alpino ohia.
• 1987 –
  • Zac Efron, estatubatuar aktorea eta abeslaria.
  • Anna Sanchis, espainiar txirrindularia.
• 1991 – Tyler Posey, estatubatuar abeslari eta aktorea.
• 1992 – John John Florence, hawaiiar surflaria.
• 1993 –
  • Miha Lapornik, esloveniar saskibaloi jokalaria.
  • Sergio Rodríguez Febles, espainiar saskibaloi jokalaria.
• 1996 – Anna Gas, katalanez idazten duen poeta.
• 2003 – Alejandro Balde, kataluniar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1035 – Antso III.a Nagusia, Ximeno dinastiaren Iruñeko VIII. erregea (j. 992)
• 1403 – Martin Zalba, nafar elizgizona, Iruñeko apezpikua eta kardinala.
• 1595 – Andrés de Poza, euskal eruditu, hizkuntzalari eta legelaria, Madrilen (j. c. 1530).
• 1770 – Agustin Kardaberaz, gipuzkoar apaiz idazlea (j.1703).
• 1830 – Étienne Neveu, zuberotar politikaria (j. 1755).
• 1970 – Ignacio Errandonea, nafar elizgizona eta idazlea (j. 1886).
• 1976 – Pedro Sanjuan, gipuzkoar musikagile, musika irakasle eta orkestra zuzendaria, Washingtonen (j. 1886).
• 1983 – Eugenia Iriondo, gipuzkoar erraketista (j. 1901).
• 1999 – Daniel Zariquiegui Izco, nafar futbol arbitroa, futbolaria eta Osasuna futbol klubaren delegatua (j. 1924).
• 2003 – Salvador Beuntza, nafar margolari eta irakaslea (j. 1932).
• 2006 –
  • Pedro Antonio Gainzarain, arabar apaiz, unibertsitate irakasle eta idazlea (j. 1928).
  • Fermin Gordejuela, nafar futbolaria (j. 1933).
• 2008 – Salutxu Etxebarria, arabar dantzaria, lehenengo emakume aurreskularia (j. 1924).
• 2011 – Fernando Pérez Ollo, nafar historialari eta kazetaria (j. 1939).
• 2015 – Adrian Zelaia Ibarra, euskal herritar legelaria eta irakaslea (j. 1917).

Mundua

• 707 – Joan VII.a, Aita santua (j. c. 650).
• 1417 – Gregorio XII.a, Aita santua (j. c. 1326).
• 1503 – Pio III.a, Aita santua (j. 1439).
• 1541 – Margarita Tudor, Eskoziako erregina ezkontidea (j. 1481).
• 1558 – Maria Hungariakoa, Hungariako eta Bohemiako erregina ezkontidea eta Habsburgen Herbehereetako gobernadorea (j. 1505).
• 1561 – Yamamoto Kansuke, japoniar samuraia, Takeda Shingenen hogeita lau jeneraletako bat (j. 1501).
• 1622 – Arcangela Paladini, taliar margolari eta poeta.
• 1678 – Jacob Jordaens, flandriar margolaria (j. 1593).
• 1744 – Sarah Jennings, bere garaiko emakumerik garrantzitsuenetakoa Britainia Handian Ana erreginarekin izandako adiskidetasunagatik (j. 1660).
• 1789 – Maria Ana Austriakoa, Austriako artxidukesa (j. 1738).
• 1817 – Étienne Méhul, frantziar musikagilea (j. 1762).
• 1865 – Henry John Temple, Lord Palmerston, ingeles politikaria (j. 1784).
• 1871 – Charles Babbage, ingeles matematikari, filosofo eta ingeniaria, konputagailu programagarrien kontzeptuaren sortzailea (j. 1791).
• 1889 – Antonio Meucci, italiar asmatzaile eta zientzialaria, telefonoaren asmatzailea (j. 1808).
• 1893 – Lucy Stone, estatubatuar hizlari eta aktibista, unibertsitatean diploma bat lortzeko Massachusettsko lehen emakumea (j. 1818).
• 1911 – Alfred Binet, frantziar psikologo eta pedagogoa (j. 1857).
• 1913 – Dinuzulu kaCetshwayo, Zululandiako azken erregea (j. 1884).
• 1918 – Koloman Moser, austriar artista (j. 1868).
• 1921 – Luis III.a Bavariakoa, Bavariako azken erregea (j. 1845).
• 1922 – Suze Robertson, herbehereetar margolaria (j. 1855).
• 1931 – Thomas Alva Edison, estatubatuar negozio-gizon eta asmatzaile oparoa (j. 1847).
• 1934 – François Gonnessiat, frantziar astronomoa (j. 1856).
• 1941 – Manuel Teixeira Gomes, Portugalgo presidentea (j. 1860).
• 1942 – Mikhail Nesterov, errusiar margolari sinbolista (j. 1862).
• 1948 – Walther von Brauchitsch, Alemaniako Armadako komandante nagusia Bigarren Mundu Gerran. (j. 1881).
• 1955 – José Ortega y Gasset, espainiar filosofoa (j. 1883).
• 1966 – Rafael Sánchez Mazas, espainiar idazle eta politikaria, Falange Españolaren sortzaileetako bat (j. 1894).
• 1970 – Mairtin O Cadhain, gaelerazko irlandar idazlea (j. 1906).
• 1974 – Marina de Castarlenas, kataluniar idazlea eta piano-jotzailea (j. 1900).
• 1977 – Andreas Baader, Armada Gorriaren Frakzioa alemaniar talde armatuaren lehenengo liderra (j. 1943).
• 1982 –
  • Pierre Mendès France, Frantziako lehen ministroa (j. 1907).
  • Elizabeth Virginia Wallace Truman, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1885).
• 1989 – Georgina Wilczekekoa, Liechtensteingo printzesa ezkontidea (j. 1921).
• 1990 – Gato Pérez, argentinar musikaria (j. 1951).
• 1994 – Max Müller, alemaniar filosofoa (j. 1906).
• 1995 – William Mackey, kanadar jesuita, Bhutango hezkuntza sistema modernoa ezartzeaz arduraduna izan zena (j. 1915).
• 1997 – Roberto Goizueta, euskal jatorriko kubatar-estatubatuar enpresaburua, The Coca-Cola Companyko zuzendaria (j. 1931).
• 1998 – Carlos Ferrer Salat, espainiar enpresaburu eta kirolaria (j. 1931).
• 1999 – Herbert Heckmann, alemaniar idazlea (j. 1930).
• 2003 –
  • Juana Doña, espainiar buruzagi komunista, feminista, sindikalista eta idazlea (j. 1918).
  • Manuel Vázquez Montalbán, kataluniar idazle eta kazetaria (j. 1939).
• 2005 – Aleksandr Jakovlev, errusiar politikari, diplomazialari eta historialaria (j. 1923).
• 2006 – Xosé Quiroga Suárez, Galiziako Xuntako bigarren presidentea (j. 1920).
• 2012 –
  • Isabel Ellsen, frantziar nobelagile, erreportari, gidoilari eta gerra-argazkilaria (j. 1958).
  • Sylvia Kristel, herbeheretar aktorea (j. 1952).
• 2014 –
  • Efua Dorkenoo, emakumeen genitalen mutilazioaren aurkako ghanesar-britainiar ekintzailea (j. 1949).
  • Claude Ollier, frantziar eleberrigilea, Nouveau roman eskolako idazle nagusietako bat (j. 1922).
• 2017 –
  • Eamonn Campbell, irlandar gitarrajole eta abeslaria, The Dubliners taldeko kidea (j. 1946).
  • Issam Zahreddine, Siriako Errepublikar Guardiaren maior jenerala (j. 1961).
• 2018 – Abdel Rahman Swar al-Dahab, Sudango estatuburua (j. 1934/1935).
• 2020 – René Felber, Suitzako presidentea (j. 1933).
• 2021 –
  • Jack Angel, estatubatuar ahots-aktorea (j. 1930).
  • Edita Gruberová, eslovakiar opera abeslaria (j. 1946).
  • Willy Kemp, luxenburgoar txirrindularia (j. 1925).
  • Colin Powell, estatubatuar jenerala, Golkoko Gerrako operazio militarraren arduradun nagusia (j. 1937).
• 2022 – Ole Ellefsæter, norvegiar eskiatzailea (j. 1939).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Lukas, Haitz, Haitze eta Haitza.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2964
• Multimedia: 18 October / Q2964

Urriaren 17 | Urteko egutegi | Urriaren 19