دیانا
الهه رومی
دیاناDiana ایزد بانوی ماه در ایتالیا باستان با اصل اتروسکی، شکارچی باکره ای که پشتیبان حیوانات اهلی نیز هست. او که نخست ایزد_بانوی جنگل بود. به شتاب با آرتمیس همسان گردید. دختر یوپیتر و خواهر دوقلوی آپولون که نزدیکی‌های بسیاری با خدای حاصلخیزی دارد و زنان به هنگام به دنیا آوردن فرزند از او یاری می‌خواهند. بردگان و طبقات پایین، دیانا را پشتیبان خود می‌دانستند. در هنر معمولاً او را به صورت شکارچی با تیر و کمان نشان می‌دهند که سگ‌های شکاری همراهش هستند.[۱]اوکینا لقبی است که در اصل به یونو داده شده بود اما گاهی لقب دیانا هم هست که نقش وی را به عنوان ایزد_بانوی زایش می‌شناسند که کودکان را به جهان روشنی می‌آورد.[۲]
تاریخچه
- دیانا ربه النوع ایتالیایی و رومی که با آرتمیس تطبیق پیدا شده‌است ظاهراً از مدت‌ها پیش، شاید از قرن ۶ قبل از میلاد به وسیلهٔ کوچ نشین‌های یونانی در ایتالی جنوبی مخصوصاً آن‌ها که در Cumes ساکن شدند صورت گرفت.منتهی این کار صفات و مختصات این رب النوع را که حکایت ساده ای دربارهٔ او رایج بود واز طرف اقوام بدوی ستایش می‌شد به دست فراموشی سپرد ولی داستان‌ها و شاخ و برگ‌هایی که بعدها به آن افزودند موجب شهرت وی گردید. قدیمی‌ترین محراب و ستایش گاه او در Copoue که در آنجا به نام Diana Tifatina معروف بود و در Arieie (در ساحل دریاچهٔ Nemi نزدیک رم) که در آنجا او را Diana Nemorensis، دیانا جنگل‌ها می‌خواندند، قرار داشت. چنین معروف بود که دیانا جنگل همان Artemis Detauride بوده‌است که به وسیلهٔ Orestes (فرزند آگاممنون) به ایتالیا انتقال یافت و همین موضوع علت وحشیگری‌هایی را که در مذهب او دیده می‌شود تشریح می‌کند. کاهن دیانا جنگل در پاره ای از موارد هرکس را که مایل به جانشینی او بود را میتونست بکشد. در کاپو، افسانه ای دربارهٔ یک اسب ماده که وقف دیانا بود رواج داشت که این حیوان عمر بسیار طولانی داشته و سرنوشت او وابسته به بقایی شهر بود.[۳] کالیماک (پیندار در قطعات Fragments سطر ۷۹) در سرودی که برای (دیانا، آرتمیس) ساخته می‌گوید:آرتمیس پیش از آپولون (فوئبوس رومی‌ها) به دنیا آمده و به هیچ وجه مادر خود (لتو) را ناراحت نکرده‌است.[۴][ایزیس]یکی از معروفترین ایزد بانوان هلنیسی بوده‌است، در کتیبهٔ مصری متعلق به ایزیس چنین آمده‌است:سوری‌ها وی را آستارته، آرتمیس، دیانا می نامیرند؛ که وی ایز بانوی زنان و ازدواج و کودکان بود و در یکی از سروده‌هایش آمده‌است:من آن بانوی هستم که زنان او را الهه می‌گویند. مقرر کردم تا مردها، زنان را دوست بدارند …[۵]
دیانای افسوسی
- گونه ای از ایزد_بانوی دیانا به نام دیانای افسوسی Diana of Ephesiane است که به سان خدایی همچون خودش در افسوس آسیایی کهن پرستش می‌شد. در اصل او ریشه در ایزد_بانوی یونانی زمین دارد که سپس به ایزد بانوی رومی دیانا پدیدار می‌شود. البته او در افسوس دارایی هویتی جداگانه است. پرستش گاهش را یکی از عجایب جهان باستان می‌دانند.[۶]
وقف دیانا
- کامیلا Camilla دختر آمازونی شاه متابوس Metabus از پریورنومPrivernum بود که دخترش را به زوبینی بست که وقف دیانا بود و او را از روی رود آمیسنوس Amisenus پرتاب کرد تا دیانا از وی نگه داری کند.[۷]
پانویس
- ↑ دیکسون کندی، سیری در اساطیر یونان و روم، ۲۳۷ و ۲۳۸.
- ↑ دیکسون، دانشنامه اساطیر یونان و روم، ۳۴۰.
- ↑ گریمان، فرهنگ اساطیر یونان و، ۲۵۲.
- ↑ فاطمی، اساطیر یونان و روم یا افسانهٔ خدایان، ۳۳۲.
- ↑ دورانت، تمدن مغرب زمین، ۱۷۰.
- ↑ دیکسون، دانشنامه اساطیر یونان و روم، ۲۳۸.
- ↑ دیکسون، دانشنامهٔ اساطیر یونان و روم، ۳۰۰.
منابع
- دورانت، ویل (۱۳۴۷). تمدن مغرب زمین. تهران: امیر کبیر.
- همیلتون، ادیت (۱۳۷۶). سیری در اساطیر یونان و روم. تهران: اساطیر.
- دیکسون، کندی مایک (۱۳۸۵). دانشنامهٔ اساطیر یونان و روم. تهران: طهوری.
- گریمان، پیر. فرهنگ اساطیر یونان و روم. تهران: دانشگاه تهران.
- فاطمی، سعید (۱۳۴۰). اساطیر یونان و روم یا افسانه خدایان. تهران: دانشگاه تهران.
- گرانت، مایکل (۱۳۸۴). فرهنگ اساطیر کلاسیک. تهران: ماهی.