هواشناسی مقیاس سینوپتیک
.jpg) |
| هواشناسی |
|---|
| اقلیم‌شناسی |
| زبرجوّشناسی |
| واژه‌نامه‌ها |
در هواشناسی، مقیاس سینوپتیک (به انگلیسی: synoptic scale) یا مقیاس همدیدی[۱] که مقیاس بزرگ و مقیاس چرخندی[۲] نیز نامیده می‌شود، به مقیاس طول افقی با مرتبه بزرگی ۱٬۰۰۰ کیلومتر (۶۲۰ مایل) یا بیشتر گفته می‌شود.[۳] مقیاس سینوپتیک یا همدید یک مقیاس خاص از حرکت اتمسفر با طیف معمولی در ابعاد صدها کیلومتر، از جمله پدیده‌هایی مانند چرخندها و چرخندهای حاره‌ای را گویند.[۴] مقیاس سینوپتیک مربوط به یک مقیاس افقی معمول در وافشارهای عرض‌های جغرافیایی میانی (مانند چرخندهای برون‌حاره‌ای) است. بیشتر مراکز پرفشار و کم‌فشار که بر روی نقشه هواشناسی دیده می‌شوند، سامانه‌های مقیاس سینوپتیک هستند که توسط مکان امواج راسبی در نیم‌کره مربوط به خود هدایت می‌شوند. مراکز کم‌فشار و نواحی جبهه‌ای مرتبط با آنها در لبه جلویی یک ناوه در الگوی موج راسبی قرار دارند، در حالی که مراکز پرفشار در لبه پشتی ناوه شکل می‌گیرند. بیشتر مناطق بارش در نزدیکی مناطق جبهه‌ای رخ می‌دهند.
واژه‌شناسی
[ویرایش]سینوپتیک واژه‌ای یونانی است که به معنی همدید، هم‌نظر و هم‌نوا می‌باشد. اصطلاح هواشناسی سینوپتیک یا هواشناسی همدیدی[۵] شاخه‌ای از هواشناسی است که به تحلیل و مطالعهٔ داده‌های جوّی هم‌زمان‌گردآوری‌شده از منطقه‌ای وسیع می‌پردازد و اشاره به استفاده از اطلاعات هواشناسی به دست آمده به‌طور هم‌زمان در یک منطقه وسیع به منظور ارائه تصویر جامع و تقریباً لحظه‌ای از حالت جوّ است؛ بنابراین، برای یک هواشناس، سینوپتیک یا همدید[۶] به معنای کاربرد داده‌های هواشناختی به‌دست‌آمده از دیدبانی هم‌زمان، از منطقه‌ای وسیع، برای ارائهٔ تصویر جامع و تقریباً لحظه‌ای حالت جوّ با در نظر گرفتن مفاهیم هواشناسی تکمیلی و اطلاعات اضافی هم‌زمان است. نقشهٔ همدیدی[۷] یا سینوپتیک به هر نقشه یا نمودار هواشناسی همراه با داده‌ها و تحلیل‌های هواشناسی گفته می‌شود که حالت جوّ را در گستره‌ای وسیع و در زمانی معین توصیف می‌کند. به پیش‌بینی براساس تحلیل مجموعه‌ها یا نقشه‌های سینوپتیک، پیش‌بینی همدیدی[۸] یا سینوپتیک گفته می‌شود.
ایستگاه سینوپتیک
[ویرایش]ایستگاه‌های سینوپتیک هواشناسی ایستگاه‌هایی هستند که به‌طور هم‌زمان در سراسر دنیا بر اساس ضوابط و مقررات سازمان جهانی هواشناسی به‌طور ۲۴ ساعته موظف به اندازه‌گیری و تهیه پارامترهای جوی و ارسال آنها در شبکه مخابراتی، به ترتیب سه ساعت به سه ساعت به نام سینوپ و ساعت به ساعت به نام متار می‌باشند و برحسب مورد استفاده دارای انواع مختلف هستند. ایستگاه‌های سینوپتیک :۱- اصلی ۲- تکمیلی ۳- فرودگاهی، در ایران ایستگاه‌های اصلی هواشناسی وابسته به سازمان هواشناسی را گویند. در این ایستگاه‌ها آمار دما، بارندگی، نم نسبی، باد، تبخیر و سایر متغیرهای هواشناسی به صورت منظم ساعت به ساعت و روزانه اندازه‌گیری می‌شود.[۹][۱۰]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «مقیاس همدیدی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «synoptic scale»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر هشتم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۰۸-۸ (ذیل سرواژهٔ مقیاس همدیدی)
- ↑ «مقیاس چرخندی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «cyclonic scale» مترادفِ: «مقیاس همدیدی» هم‌ارزِ واژهٔ بیگانه‌ای دیگر (synoptic scale)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر هشتم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۰۸-۸ (ذیل سرواژهٔ مقیاس چرخندی)
- ↑ "cyclonic scale". American Meteorological Society. Archived from the original on 28 April 2016. Retrieved 2017-01-21.
- ↑ «سینوپتیک». سینوپتیک - دانشنامه هواشناسی. ۲۰۱۳-۰۲-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۰.
- ↑ «هواشناسی همدیدی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «synoptic meteorology»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ هواشناسی همدیدی)
- ↑ «همدید» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «synoptic»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ همدید)
- ↑ «نقشهٔ همدیدی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «synoptic chart»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ نقشهٔ همدیدی)
- ↑ «پیش‌بینی همدیدی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «synoptic forecasting»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر ششم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۸۵-۶ (ذیل سرواژهٔ پیش‌بینی همدیدی)
- ↑ «سینوپتیک». سینوپتیک - واژه‌نامه آزاد. ۲۰۱۳-۰۲-۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۰.
- ↑ «اداره کل هواشناسی استان یزد». وبسایت اداره کل هواشناسی استان یزد. ۲۰۱۳-۰۲-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۰.
