Jump to content

Sibilisasion

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Ti sibilisasion ket sagpaminsan a kontrobersial a termino a naus-usar idin kadagitinadumaduma a mainaig a way-waya. Iti kinapangruna, ti termino ket naus-usar idin a mangitudo ti material ken instrumentala bangir dagiti kultura ti tao a narikut kadagiti termino ti teknolohia, siensia, ken pannkabingbingay ti panag-obra. Dagiti kastoy a sibilisasion ket sapasap a nagsasarunuan ken urbanisado. Iti klasiko a kontesto, ti tattao ket natawtawagan idi kadagiti "sibilisado" tapno mailasinda manipud kadagiti barbaro, salbahe, ken primitibo a tattao bayat a ti moderno nga aldaw a kontesto, ti "sibilisado a tattao" ket naigiddiatda kadagiti patneng a tattao wenno dagiti tribal a kagimongan.

Adda ti pagduyusan a panagusar ti termino iti saan unay a nainget a waya, a kabuksilan ti agarup nga isu met laeng a kas ti "kultura" ken isunga, ti termino ket mabalin nga ad-adu a mangiturong ti ania man a nangruna ken nalawagan a pannakaipalawag ti kagimongan ti tao.[1] Urayno, dayto ket mausar pay iti daytoy a maikadua a kapanunotan, ti balikas ket kankanayon a maipakat laeng kadagiti kagimongan a nakagun-od ti maysa a naisangsangayan nga agpang ti panagrang-ay a naipangpangruna ti pannakabangon dagiti siudad.

Ti agpang ti panagrang-ay ti sibilisasion ket kankanayon a narukrukod babaen ti panagrang-ayna ti agrikultura, adyo a lugar a panagtagilako, espesialisasion ti panagtrabaho, ti nangruna a klase ti agturturay, ken urbanismo. No mailaksid dagitoy a bugas nga elemento, ti sibilisasion ken kadawyan a namarkaan babaen ti ania man a panagkaykaysa kadagit bilang dagiti sekondario nga elemento, a mainayon ti naiparang-ay a sistema ti pagluganan, panagsurat, naiyalagad a panagrukod, kuarta, kontraktual ken dagiti naibatay ti di umno a sibil a sistema ti legado , pannakailasin nga arte ken arkitektura, matematika, naipasayaat a sientipiko a pannakaawat, metalurhia, dagiti politikal nga estruktura, ken naurnos a relihion.

Mapa ni Huntington kadagiti kangrunaan a sibilisasion. Ti pakabuklan ti Lumaud a sibilisasion iti pannakaimatanganna ket namarisan ti nangisit nga asul.

Paammo

  1. ^ Fernandez-Armesto, Felipe (2001). Dagiti sibilisasion: Kultura, Ambision, ken ti Pannkabalbaliw ti Katututbo. Touchstone. p. 12. ISBN 0-7432-0249-X.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti inadaw a sasao a mainaig iti Sibilisasion iti Wikiquote (iti Ingles)