Endemit
Endemit – gatunek roślin i zwierząt ograniczający się tylko do jednego obszaru np. Kangur żyje tylko w Australii.
Obszar występowania endemitów może stanowić ich dawny areał życiowy (refugium) pozostały po minionym okresie geologicznym. Przyczyną endemizmu może być również bariera przestrzenna, np. na izolowanych wyspach, w jaskiniach, gdzie z powodu geograficznej izolacji, czyli braku kontaktu ze swoim gatunkiem (paleoendemity), wraz z nowymi warunkami życia przez dostatecznie długi okres wyewoluowały formy zupełnie różne od gatunków nieodizolowanych (neoendemity).
Gatunki endemiczne w zasadzie tak są przystosowane do swoich warunków życia, że nie tolerują większych wahań środowiska, a często wykazują cechy wąskiej specjalizacji (są stenobiontami). Gatunki endemiczne często należą do gatunków zagrożonych, gdyż są bardzo podatne na choroby i wrażliwe na inne zaburzenia (np. kontakt z człowiekiem).
Mianem endemitu można też określać wyższe od gatunku taksony (rodzaj, rodzina), jeśli ich występowanie faktycznie ogranicza się do konkretnego, stosunkowo niewielkiego obszaru (wyspy, szczytu górskiego czy jeziora, np. 9 rodzajów i 1 rodzina ryb głowaczowców z jeziora Bajkał to endemity).
Endemitem nazywane są też taksony niższe niż gatunek np. Leucoium vernum subsp. carpaticum – endemit wschodniokarpacki.
Przykładami fauny endemicznej są żółwie słoniowe, a także legwan morski z Galapagos, australijski koala czy rogoząb australijski, a także hatteria (Nowa Zelandia) i dront dodo (Maskareny). Na obszarze Polski największe skupisko gatunków endemicznych występuje na obszarach górskich, szczególnie w Tatrach (np. skalnica tatrzańska, chruścik Allogamus starmachi), znacznie mniej endemicznych taksonów znajdujemy w Sudetach.
Gatunki, które występują głównie w określonej strefie geograficznej lub okolicy, jednak przekraczają nieco swym zasięgiem ten teren i na niewielkiej liczbie stanowisk występują w bliskich okolicach swojego głównego obszaru występowania nazywamy subendemitami. Przykładem subendemitu we florze Polski jest brzoza ojcowska.
Przeciwieństwem gatunków endemicznych są gatunki kosmopolityczne, bardzo szeroko rozpowszechnione.
Regiony z wysokim endemizmem
Najbardziej znane regiony i formacje roślinne bogate w taksony endemiczne to: