< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1840-e | 1850-e | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | >
<< | < | 1874. | 1875. | 1876. | 1877. | 1878. | 1879. | 1880. | 1881. | 1882. | > | >>

Godina 1878 (MDCCCLXXVIII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

1878. po kalendarima
Gregorijanski 1878. (MDCCCLXXVIII)
Ab urbe condita 2631.
Islamski 1294–1296.
Iranski 1256–1257.
Hebrejski 5638–5639.
Bizantski 7386–7387.
Koptski 1594–1595.
Hindu kalendari
Vikram Samvat 1933–1934.
Shaka Samvat 1800–1801.
Kali Yuga 4979–4980.
Kineski
Kontinualno 4514–4515.
60 godina Yang Zemlja Tigar
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11878.
p  r  u
Podrobnije: Kalendarska era


Događaji

uredi

Januar/Siječanj

uredi
 
Umberto I
 
"Osvojenje Niša"
  • 10. 1. (29. 12. '77 po j.k.) - Oslobođenje Niša, tj. predaja turskog garnizona; dva dana kasnije Šumadijski korpus svečano ulazi u grad. Vrhovna komanda na čelu sa knezom Milanom stiže 14-tog[1].
  • 10. 1. - Crnogorci zauzimaju Bar.
  • 15. 1. - Sednica srpske vlade formulisala zahteve Porti: nezavisnost i priključenje stare Srbije odn. Kosovskog vilajeta sa dodatkom Vidina - tolikom proširenju se protive i Turska i Rusija[2].
  • januar - Izbija Kritski ustanak.
  • 17. 1. - Ruska pobeda u Bici kod Plovdiva, zauzet grad.
  • 18. 1. - Svetozar Miletić osuđen na pet godina zatvora na osnovu iskonstruisane optužnice za veleizdaju (pušten u novembru 1879.) - vojvođanski Srbi su u ovo vreme izloženi sumnjičenju zbog podrške Srbiji, nekoliko lidera je uhapšeno[4].
  • 18. 1. - Egzarhijski niški mitropolit Viktor proglašava ujedinjenje sa srpskom crkvom.
  • 20. 1. - Crnogorci zauzeli Ulcinj; Crnogorci su u ovo vreme zauzeli i nekoliko utvrđenja na Skadarskom jezeru[5], planirali su napad na Podgoricu.
  • 20. 1. - Izbija Kumanovski ustanak, u očekivanju srpske vojske (traje do maja).
 
"Okršaj Srba i Čerkeza"
  • 21. 1. (9. 1. po j.k.) - Oslobođena Grdelica i istoimena klisura - otvoren put prema Vranju. Istog dana srpska vojska povratila Kuršumliju, gde zatiču 26 glava srpskih vojnika i oficira nataknute na kolje[6].
  • 23. 1. - Benjamin Disraeli šalje flotu u Dardanele (sultan je zatražio pomoć od Britanije, jer je ugrožen Carigrad).
  • 23. 1. - 3. 2. - Krvave borbe srpske vojske sa Turcima i Albancima kod Samokova ("druga Plevna").
  • 31. 1. (19. 1. po j.k.) - Srpsko-turski rat: srpska vojska zauzela Vranje. Istog dana potpisano primirje u Jedrenu između Rusa i Osmanlija.

Februar/Veljača

uredi
 
Lav XIII.
  • 4. 2. - Šumadijski korpus ušao u Gnjilane[7].
  • 4. 2. (23. 1. po j.k.) - U Sankt Peterburgu završen Proces 193 revolucionarima-narodnjicima, učesnicima "Odlaska u narod" uhapšenim još 1873-74. - većina je oslobođena, ostali su proterani u Sibir ili osuđeni na robiju, ranije miroljubivi revolucionari postaju militantni.
  • 5. 2. - Stigla vest o jedrenskom primirju: Moravski korpus je kod Samokova, Timočki kod Prepolca, blizu Podujeva, i jedan deo kod Samokova; jedno izviđačko odeljenje Šumadijskog korpusa stiglo u Gračanicu. Srbija je u drugom srpsko-turskom ratu imala 2.400 mrtvih i 3.000 ranjenih[7].
  • 5. 2. (24. 1. po j.k.) - Vera Zasulič i Maša Koljenkina pucale na peterburškog gradonačelnika Trepova (ranjen) odn. tužioca Želehovskog (neuspelo); Zasuličeva oslobođena u aprilu.
  • 7. 2. - Umro papa Pio IX., posle blizu 31 i ½ godine službe (najduža potvrđena).
  • 8. 2. - Britanska flota se ukotvila kod Carigrada.
  • 10. 2. - Zanjónski mir okončava Desetogodišnji rat, prvi kubanski pokušaj za osamostaljenje od Španije.
  • 13. 2. - Proglašen Ugovor prijateljstva i trgovine SAD i Samoe, američka mornarica dobija luku Pago Pago.
  • 14. 2. - Sultan Abdul Hamid II raspustio parlament i ukinuo Ustav iz 1876. - povratak apsolutizma do 1908.
  • 14. 2. - Bolivijske vlasti zahtevaju porez od 10 centi po kvintalu od čileanske kompanije koja eksploatiše šalitru u okolini Antofagaste - dolazi do krize koja će sledeće godine prerasti u Pacifički rat.
  • februar-mart - Grčki patrioti započinju Epirski ustanak ali turske snage ga ubrzo guše.
 
Saborni hram u Nišu

Mart/Ožujak

uredi
  • 3. 3.Sanstefanski mir između Rusa i Osmanlija:
    • predviđena samoupravna Bugarska, praktično nezavisna, u granicama koje bi zahvatile Pirot i Vranje (trenutno u srpskim rukama), celu Makedoniju i deo Albanije.
    • Srbija nezavisna, dobila bi Niš, Leskovac, kao i deo Kosova do Ibra i Sitnice (→ karta).
    • Crna Gora nezavisna, dobila bi proširenja do Drine i Lima, uključujući Gacko (→ karta).
    • Bosanski vilajet bi bio autonoman (nalik Srbiji), vezan uskim prolazom sa ostatkom Osmanskog carstva.
  • 12. 3. - Luka Walvis Bay u današnjoj Namibiji priključena britanskoj Koloniji Rta dobre nade.
  • 24. 3. - Britanska korveta HMS Eurydice potonula od oluje u La Manšu, 317 mrtvih.
  • 25. 3. - Rusija odbacuje britanski predlog da se Sanstefanski ugovor stavi pred evropski kongres - dva dana kasnije Disraeli mobilizuje rezervu.

April/Travanj

uredi

Maj/Svibanj

uredi
 
Glava Kipa slobode na pariskoj izložbi

Jun/Juni/Lipanj

uredi
 
Muybridgova Sallie Gardner
 
Berlinski kongres
  • 19. 6. - Nakon pobede liberala na izborima, novi premijer Belgije je Walthère Frère-Orban (do 1884), koji vodi izrazito antiklerikalnu politiku.
  • 22. 6. - Adolf Erik Nordenskiöld kreće s brodom Vega na prvo oplovljavanje arktičkih obala Evrope i Azije.
  • 25. 6. - Kanaci na Novoj Kaledoniji se pobunili na čelu sa Ataïem protiv francuske kolonijalne vlasti (Ataï ubijen u septembru, ali pobuna traje godinu dana).
  • 28. 6. - Srbija na dnevnom redu plenarne sednice Berlinskog kongresa: obavezana na davanje pune verske, političke i pravne jednakosti pripadnicima svih religija (misli se na Jevreje)[11].
  • jun - jul? - Ugarska vlada oduzela Matici srpskoj upravu nad zadužbinom Save Tekelije jer je odbila naredbu da se preseli u prestonicu[12] (uprava predata srpskoj pravoslavnoj opštini u Pešti).

Jul/Juli/Srpanj

uredi
  • 1. 7. - Rasprava o Crnoj Gori na Berlinskom kongresu[13].
  • 8. 7. - Potpisana konvencija između Srbije i Austrougarske o trgovini, gradnji železnice i regulaciji Đerdapa.
  • 8. 7. - Kongresni plenum o srpskim granicama: između Srbije i Bugarske sporni Pirot i Trn (Bizmark: "Zar mir sveta da zavisi od srpskih granica!", Trn će pripasti Bugarskoj); između Srbije i Turske sporno je pitanje Grdeličke klisure a time i Vranja (na kraju pripalo Srbiji)[14].
 
Balkan posle Berlinskog kongresa, vidi i poređenje sa Sanstefanskim granicama

Avgust/August/Kolovoz

uredi
 
"Bitka za Sarajevo"
  • 5. 8. - Narodna skupština u Kragujevcu prima aklamacijom odluke Berlinskog kongresa u vezi sa Srbijom[17].
  • 5 - 14. 8. - Izbori za Ugarski sabor, pobeđuju vladini liberali; izabrana tri od pet kandidata SNSS.
  • 9. 8. - Tornado uništio grad Wallingford Center, Connecticut.
  • 16. 8. - Težak poraz Bosanaca kod Klokota blizu Viteza.
  • 16. 8. (4. 8. po j.k.) - Revolucionar-narodnjik Sergej Kravčinski ubio generala Mezencova, šefa žandarmerije i Trećeg odeljenja (tajne službe).
  • 19. 8. - Austrougarska vojska zauzima Sarajevo posle uličnih borbi.
  • 28. 8. (10. 8. po j.k.) - Jakov Ovadija, šahista, jugoslovenski delegat na osnivanju FIDE († 1941)
  • 22. 8. (10. 8. po j.k.) - Obnarodovani rezultati Berlinskog kongresa u Srbiji, tj. nezavisnost, proširenje, itd., proklamovan kraj ratnog stanja. Određeno da se svetkovina nezavisnosti slavi 20. juna (po starom kalendaru), umesto svetkovine o Andriji prvozvanom[18].
  • 22. 8. - Mustafa-beg Fadilpašić imenovan za gradonačelnika Sarajeva, što ostaje do smrti 1892.
  • 22. 8. - Ukaz o ustrojstvu Vojnog muzeja u Beogradu.
  • 26. 8. - Osmanski maršal Mehmed Ali-paša poručuje u Prizrenu vođama Lige da moraju prestati s aktivnostima u Plavu i Gusinju koji su dodeljeni Crnoj Gori, ali ubrzo dolazi do nasilja.
  • 26. 8. - Srpska vojska i uprava napustili kulski okrug[19].
  • 28. 8. - Nubar-paša postaje prvi predsednik egipatske vlade: strani kreditori su prinudili hediva Ismail Pašu da imenuje vladu u kojoj se nalaze i po jedan Britanac i Francuz ispred dužničke komisije.

Septembar/Rujan

uredi
 
Žena sluša fonograf
  • 1. 9. (20. 8. po j.k.) - Srpski Knjaz i Knjaginja se od sada oslovljavaju sa "Visočanstvo" umesto "Svetlost".
  • 3. 9. - Izletnički brod SS Princess Alice se na Temzi sudario sa ugljaricom Bywell Castle - poginulo preko 650 osoba.
  • 3 - 6. 9. - Đakovička akcija (en), Mehmed Ali-paša poginuo u okršaju sa Prizrenskom ligom.
  • 7. 9. - Bitka kod Bihaća, Austrougari odbijeni od grada.
  • 9. 9. - Nemački arheolog Carl Humann započeo iskopavanja na lokalitetu Pergama.
  • 12. 9. - U Londonu podignuta "Kleopatrina igla" (zapravo obelisk Tutmosa III iz 15. st. pne.).
  • 14. 9. (2. 9. po j.k.) - Prevremeno rođen srpski knežević Sergije Obrenović (umro pet dana kasnije).
  • septembar - Indijski vicekralj Lytton poslao diplomatsku misiju u Afganistan, protivno tamošnjim željama - sprečavanje ulaska misije je povod za rat.
  • septembar - U Sankt Peterburgu otvoreni Bestuževski kursevi, najistaknutija visokoškolska institucija za žene u carskoj Rusiji.
  • 19. 9. - Pad Bihaća.
  • 22. 9. - Pad Tuzle.
  • 27. 9. - AU snage bez otpora ušle u Zvornik, poslednje uporište u istočnoj Bosni.
  • 28. 9. - Pad Livna ("kraj ustanka u Krajini").
  • 29. 9. - Posle pet dana borbi zauzeta tvrđava Klobuk, poslednje uporište u Hercegovini.

Oktobar/Listopad

uredi
  • 1. 10. - U Nišu počela da radi gimnazija, prva škola tog ranga u novooslobođenim krajevima.
  • 1. 10. - Thibaw Min postaje novi kralj Burme, nakon što je njegova tašta i maćeha pobila moguće konkurente (do 1885, poslednji kralj dinastije Konbaung).
  • 6. 10. - Adresa Hrvatskog sabora se zalaže za postupno priključenje Bosne i Hercegovine Hrvatskoj, na osnovu "hrvatskog državnog prava" - car prekoreo sabor zbog "prekoračenja ovlašćenja".
 
Jovan Ristić

Novembar/Studeni

uredi
 
"Hajberski poglavari sa kapetanom Tuckerom"

Decembar/Prosinac

uredi

Tokom/tijekom godine

uredi
  • Posledice Velike istočne krize i ratova:
    • Pre srpsko-turskih ratova albanskih naselja je bilo u Toplici, Jablanici i oko Vranja, nakon ratova dolazi do iseljavanja i albanizacije Kosova[20].
    • Turci, Albanci i Čerkezi pobegli iz krajeva koje je zauzela srpska vojska a doseljavaju se Srbi iz starih pograničnih okruga kneževine i iz neoslobođenih krajeva (kumanovski, skopski, gnjilanski, vučitrnski, ibarski...)[21].
    • Posle Berlinskog kongresa: pojačanje razdora između Srba i Hrvata i Srba i Bugara, promene etničkog sastava[22].
  • "Ana Karenjina" objavljena u obliku knjige.
  • 1878-79 - Talas štrajkova pogađa rusku prestonicu Sankt Peterburg. Tajna organizacija narodnjika dobija naziv Zemlja i sloboda.
 
Petah Tikva

1878. u temama

uredi
 
Kneževina Srbija
 
Kneževina Crna Gora
 
Rumunija

Rođenja

uredi

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

uredi

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

uredi

Kroz godinu

uredi

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1878.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

uredi

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

uredi

Kroz godinu

uredi

Reference

uredi
  1. 1,0 1,1 Istorija s. n. V-1, 403
  2. 2,0 2,1 Istorija s. n. V-1, 405
  3. Istorija s. n. V-1, 445
  4. Istorija s. n. V-2, 228-30
  5. Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
  6. "Srpske novine", 11.1.1878, str. 1. digitalna.nb.rs (pristup. 1.12.2015.)
  7. 7,0 7,1 Istorija s. n. V-1, 404
  8. Istorija s. n. V-1, 406-7
  9. 9,0 9,1 Istorija s. n. V-1, 401
  10. Istorija s. n. V-1, 411
  11. Istorija s. n. V-1, 416
  12. Istorija s. n. V-2, 230
  13. Ražnatović, Novak (1988). Crna Gora na Berlinskom kongresu. montenegrina.net
  14. Istorija s. n. V-1, 418
  15. Istorija s. n. V-1, 446
  16. Istorija s. n. V-1, 524
  17. Istorija s. n. V-1, 420
  18. Srpske novine 10. avgust 1878. digitalna.nb.rs
  19. Рад међународне комисије за разграничење Србије и обележавање српско – бугарске границе 1878-1879. Arhivirano 2016-08-27 na Wayback Machine-u. arhivnis.co.rs
  20. Bogdanović, Dimitrije. Knjiga o Kosovu. rastko.rs
  21. Istorija s. n. V-1, 409-10
  22. Istorija s. n. V-1, 525
Literatura
  • Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
    • Peta knjiga prvi tom (V-1)
    • Peta knjiga drugi tom (V-2)

Povezano

uredi