Edirnekârî: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Cem Altınel (mesaj | katkılar) Düzenleme |
Cem Altınel (mesaj | katkılar) Düzeltme |
||
| 2. satır: | 2. satır: | ||
== Tanımı == |
== Tanımı == |
||
[[Mimari]] eserlerin [[iç dekorasyon]]unda, taş, [[ahşap]], mukavva ve deri eşyaların yüzeylerinde uygulanır. İlk kez Edirneli ustalar tarafından uygulandığı için bu isimle adlandırılır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,51118/edirnekari-sanati.html | başlık = Edirnekari Sanatı | yayıncı = aregem.kulturturizm.gov.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161003070632/http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,51118/edirnekari-sanati.html | arşivtarihi = 3 Ekim 2016}}</ref> Edirnekâri ağaç |
[[Mimari]] eserlerin [[iç dekorasyon]]unda, taş, [[ahşap]], mukavva ve deri eşyaların yüzeylerinde uygulanır. İlk kez Edirneli ustalar tarafından uygulandığı için bu isimle adlandırılır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,51118/edirnekari-sanati.html | başlık = Edirnekari Sanatı | yayıncı = aregem.kulturturizm.gov.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161003070632/http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,51118/edirnekari-sanati.html | arşivtarihi = 3 Ekim 2016}}</ref> Edirnekâri ağaç işleri [[oyma]], [[kakma]] ve boya bezekli eserler olmak üzere üç grupta toplanır.<ref name=":0">{{Web kaynağı | url = http://etso.org.tr/tr/icerik_sayfa/edirneye-ozgu-degerler-edirne-kari | başlık = Edirne Kâri | tarih =6 Ocak 2015| yayıncı = etso.org.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20161212144637/http://etso.org.tr/tr/icerik_sayfa/edirneye-ozgu-degerler-edirne-kari | arşivtarihi = 12 Aralık 2016}}</ref> Bunlar; dolap, kapı, pencere pervazı, tavan, lambalık, çekmece, sini, duvar saati kutusu, [[Kur'an|Kur'an-ı Kerim]] muhafazası, yazı takımı gibi objelerde kullanılmıştır. Yaygın kullanıldığı diğer obje ise kitap ciltleridir. Bu üsluptaki kitap süslemelerinde geometrik motiflerin neredeyse hiç kullanılmaması dikkat çekicidir. |
||
== Tarihçesi == |
== Tarihçesi == |
||
Osmanlıların 15.yy’dan itibaren kullanılan bu teknik ilk kez Edirne’de yoğun olarak uygulandı. 18. yy'dan başlayarak Türk Sanatı'nı etkileyen [[barok]], [[rokoko]] ve ampir biçemler içinde gelişmiş natüralist bir anlayıştır. Tüm bu etkilere karşın yerli karakter ve motiflerini korumuştur. Gül, karanfil, lale, sümbül çiçeklerinin tek, vazolu ya da fiyonklu buketler şeklindeki canlı ve parlak renklerle oluşturulmuş betimlemeleri ile kıvrık dallar, çeşitli bitkiler ve meyveler bu anlayışın en tipik motifleridir.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Akar |ad1=Azade |başlık=Edirne'de Osmanlı Kültüründen Dekoratif Örnekler ve Edirne Sarayı İznik Çinileri |tarih=2014 |yayıncı=Edirne Valiliği Kültür Yayınları |yer=İstanbul |isbn=978-605-149-547-7 |sayfa=186 |erişimtarihi=28 Aralık 2018}}</ref> 20. yy'ın ikinci yarısından itibaren kullanım yaygınlığını yitirdi.<ref>{{web kaynağı |soyadı1=Kökrek |ad1=Mehmet |başlık=Adını Doğduğu Şehirden Alan Sanat: Edirnekâri |url=http://ismek.ist/blog/icerik.aspx?p=459 |website=İSMEK EL SANATLARI DERGİSİ |erişimtarihi=28 Aralık 2018}}</ref> |
Osmanlıların 15.yy’dan itibaren kullanılan bu teknik ilk kez Edirne’de yoğun olarak uygulandı. 18. yy'dan başlayarak Türk Sanatı'nı etkileyen [[barok]], [[rokoko]] ve ampir biçemler içinde gelişmiş natüralist bir anlayıştır. Tüm bu etkilere karşın yerli karakter ve motiflerini korumuştur. Gül, karanfil, lale, sümbül çiçeklerinin tek, vazolu ya da fiyonklu buketler şeklindeki canlı ve parlak renklerle oluşturulmuş betimlemeleri ile kıvrık dallar, çeşitli bitkiler ve meyveler bu anlayışın en tipik motifleridir.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Akar |ad1=Azade |başlık=Edirne'de Osmanlı Kültüründen Dekoratif Örnekler ve Edirne Sarayı İznik Çinileri |tarih=2014 |yayıncı=Edirne Valiliği Kültür Yayınları |yer=İstanbul |isbn=978-605-149-547-7 |sayfa=186 |erişimtarihi=28 Aralık 2018}}</ref> Edirnekâri, 20. yy'ın ikinci yarısından itibaren kullanım yaygınlığını yitirdi.<ref>{{web kaynağı |soyadı1=Kökrek |ad1=Mehmet |başlık=Adını Doğduğu Şehirden Alan Sanat: Edirnekâri |url=http://ismek.ist/blog/icerik.aspx?p=459 |website=İSMEK EL SANATLARI DERGİSİ |erişimtarihi=28 Aralık 2018}}</ref> |
||
== Özellikleri == |
== Özellikleri == |
||
Sayfanın 16.43, 28 Aralık 2018 tarihindeki hâli
Edirnekâri, bir süsleme sanatıdır.
Tanımı
Mimari eserlerin iç dekorasyonunda, taş, ahşap, mukavva ve deri eşyaların yüzeylerinde uygulanır. İlk kez Edirneli ustalar tarafından uygulandığı için bu isimle adlandırılır.[1] Edirnekâri ağaç işleri oyma, kakma ve boya bezekli eserler olmak üzere üç grupta toplanır.[2] Bunlar; dolap, kapı, pencere pervazı, tavan, lambalık, çekmece, sini, duvar saati kutusu, Kur'an-ı Kerim muhafazası, yazı takımı gibi objelerde kullanılmıştır. Yaygın kullanıldığı diğer obje ise kitap ciltleridir. Bu üsluptaki kitap süslemelerinde geometrik motiflerin neredeyse hiç kullanılmaması dikkat çekicidir.
Tarihçesi
Osmanlıların 15.yy’dan itibaren kullanılan bu teknik ilk kez Edirne’de yoğun olarak uygulandı. 18. yy'dan başlayarak Türk Sanatı'nı etkileyen barok, rokoko ve ampir biçemler içinde gelişmiş natüralist bir anlayıştır. Tüm bu etkilere karşın yerli karakter ve motiflerini korumuştur. Gül, karanfil, lale, sümbül çiçeklerinin tek, vazolu ya da fiyonklu buketler şeklindeki canlı ve parlak renklerle oluşturulmuş betimlemeleri ile kıvrık dallar, çeşitli bitkiler ve meyveler bu anlayışın en tipik motifleridir.[3] Edirnekâri, 20. yy'ın ikinci yarısından itibaren kullanım yaygınlığını yitirdi.[4]
Özellikleri
- Edirnekâri ağaç işlemelerinde geometrik motifler çok az kullanılır.
- Bir çok yapıtta barok etki kuvvetli olarak hissedilir.
- Genelikle lale, sümbül, karanfil, çiçek buketi, meyve gibi bitkisel motifler kullanılır ikincil olarak geometrik (daire, kemer, yıldız gibi) ve rumi kıvrımlara yer verilir.
- Boya bezekli yapıtlarda susen yeşili, mor, safran sarısı, hindiba esmeri ve kahve esmeri gibi bitkisel boyalar kullanılır.
- Ceviz, dut, meşe, kestane, şimşir, ıhlamur ağaçları tercih edilir.[2]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Edirnekari Sanatı". aregem.kulturturizm.gov.tr. 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Edirne Kâri". etso.org.tr. 6 Ocak 2015. 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Akar, Azade (2014). Edirne'de Osmanlı Kültüründen Dekoratif Örnekler ve Edirne Sarayı İznik Çinileri. İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları. s. 186. ISBN 978-605-149-547-7.
- ^ Kökrek, Mehmet. "Adını Doğduğu Şehirden Alan Sanat: Edirnekâri". İSMEK EL SANATLARI DERGİSİ. Erişim tarihi: 28 Aralık 2018.
 | Sanat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |