Jump to content

Халқаро математика олимпиадаси

From Vikipediya
Халқаро математика олимпиадаси логоси.

Халқаро математика олимпиадаси (инглизча: Интернатионал Матҳематиcал Олймпиад; ИМО) мактаб ўқувчилари учун мўлжалланган математика олимпиадасидир. Халқаро фан олимпиадаларининг энг қадимийси ҳисобланади.[1] Илк маротаба 1959-йилда Руминияда бўлиб ўтган. Ўшандан буён ҳар йили ўтказилиб келинмоқда (1980-йил бундан мустасно). Унда ҳар бир мамлакатдан олти нафар иштирокчидан тузилган жамоа[2] ва икки нафар жамоа раҳбари қатнашади.[3]

Мусобақага қатнашиш учун саралаш мамлакатлар бўйича фарқ қилади, бироқ кўпинча саралашлар бир қатор тестлардан иборат бўлади. Халқаро математика олимпиадасида тахминан барча қатнашчиларнинг энг юқори балл тўплаган 50 фоизи мукофотлар билан тақдирланади. Жамоалар расман тан олинмаган бўлиб, барча баллар фақат индивидуал қатнашчиларга берилади, аммо жамоавий натижалар норасмий равишда индивидуал натижаларга қараганда кўпроқ таққосланади.[4] Олимпиадада қатнашувчи иштирокчи 20 ёшга тўлмаган ва бирор олий ўқув юртида ўқимаслиги талаб этилади. Ушбу шартларга риоя этган ҳолда, индивид ХМОда исталган марта қатнаша олади.[5]

Халқаро математика олимпиадаси жаҳондаги энг нуфузли математика мусобақаларидан биридир. 2011-йил январ ойида Гоогле ширкати ушбу олимпиадани ташкил этишга €1 миллион ажратган.[6]

Рўйхат

[edit | edit source]
Жой Йил Сана Юқори натижа қайд этган мамлакат[7] Манбалар
Руминия Браșов ва Бухарест 1959 21-июл — 31-июл  Романиа [8]
Руминия Синаиа 1960 18-июл — 26-июл  Cзечословакиа [8]
Венгрия Весзпрéм 1961 6-июл — 16-июл  Ҳунгарй [8]
Чехословакия Čэскé Будěжовиcе 1962 7-июл — 15-июл [8]
Полша Варшава ва Wроcłаw 1963 5-июл — 13-июл  Совиэт Унион [8]
Совет Иттифоқи Москва 1964 30-июн — 10-июл [8]
Германия Демократик Республикаси Шарқий Берлин 1965 Жулй 3 — 13-июл [8]
Болгария София 1966 Жулй 1 — 14-июл [8]
Югославия Cетинже 1967 Жулй 2 — 13-июл [8]
10  Совет Иттифоқи Москва 1968 5-июл — 18-июл  Эаст Германй [8]
11  Руминия Бучарест 1969 5-июл — 20-июл  Ҳунгарй [8]
12  Венгрия Кесзтҳелй 1970 8-июл — 22-июл [8]
13  Чехословакия Žилина 1971 10-июл — 21-июл [8]
14  Полша Торуń 1972 5-июл — 17-июл  Совиэт Унион [8]
15  Совет Иттифоқи Москва 1973 5-июл — 16-июл [8]
16  Германия Демократик Республикаси Эрфурт ва Шарқий Берлин 1974 4-июл — 17-июл [8]
17  Болгария Бургас ва София 1975 Жулй 3 — 16-июл  Ҳунгарй [8]
18  Австрия Лиэнз 1976 7-июл — 21-июл  Совиэт Унион [8]
19  Югославия Белграде 1977 Жулй 1 — 13-июл  Унитед Статес [8]
20  Руминия Бухарест 1978 Жулй 3 — 10-июл  Романиа [8]
21  Бирлашган Қироллик Лондон 1979 Жуне 30 — 9-июл  Совиэт Унион [8]
  1980-йилги ИМО Монголияда бўлиб ўтиши керак бўлган. Бироқ, айрим сабабларга кўра бу бекор қилинган.[9]
22  Қўшма Штатлар Вашингтон 1981 8-июл — 20-июл  Унитед Статес [8]
23  Венгрия Будапешт 1982 5-июл — 14-июл  Wест Германй [8]
24  Франсия Париж 1983 Жулй 1 — 12-июл [8]
25  Чехословакия Прага 1984 Жуне 29 — 10-июл  Совиэт Унион [8]
26  Финландия Жоуца 1985 Жуне 29 — 11-июл  Романиа [8]
27  Полша Варшава 1986 4-июл — 15-июл  Совиэт Унион
 Унитед Статес
[8]
28  Куба Ҳавана 1987 5-июл — 16-июл  Романиа [8]
29  Австралия Сидней ва Канберра 1988 9-июл — 21-июл  Совиэт Унион [8]
30  Ғарбий Германия Браунсчwеиг 1989 13-июл — 24-июл  Чина [8]
31  Хитой Пекин 1990 8-июл — 19-июл [8]
32  Швеция Сигтуна 1991 12-июл — 23-июл  Совиэт Унион [8][н 1]
33  Россия Москва 1992 10-июл — 21-июл  Чина [8]
34  Туркия Истанбул 1993 13-июл — 24-июл [8]
35  Гонконг Ҳонг Конг 1994 8-июл — 20-июл  Унитед Статес [8]
36  Канада Торонто 1995 13-июл — 25-июл  Чина [10]
37  Ҳиндистон Мумбай 1996 5-июл — 17-июл  Романиа [11]
38  Аргентина Мар дел Плата 1997 18-июл — 31-июл  Чина [12]
39  Тайван байроғи Тайван Тайпей 1998 10-июл — 21-июл  Иран [13]
40  Руминия Бухарест 1999 10-июл — 22-июл  Чина
 Руссиа
[14]
41  Жанубий Корея Даэжеон 2000 13-июл — 25-июл  Чина [15]
42  Қўшма Штатлар Вашингтон 2001 Жулй 1 — 14-июл [16]
43  Бирлашган Қироллик Гласгоw 2002 19-июл — 30-июл [17]
44  Япония Токио 2003 7-июл — 19-июл  Булгариа [18]
45  Греция Атҳенс 2004 6-июл — 18-июл  Чина [19]
46  Мексика Мéрида 2005 8-июл — 19-июл [20]
47  Словения Лжублжана 2006 6-июл — 18-июл [21]
48  Виэтнам Ҳанои 2007 19-июл — 31-июл  Руссиа [22]
49  Испания Мадрид 2008 10-июл — 22-июл  Чина [23]
50  Германия Бремен 2009 10-июл — 22-июл [24]
51  Қозоғистон Астана 2010 Жулй 2 — 14-июл [25]
52  Нидерландия Амстердам 2011 12-июл — 24-июл [26]
53  Аргентина Мар дел Плата 2012 4-июл — 16-июл  Соутҳ Кореа [27]
54  Колумбия Санта Марта 2013 18-июл — 28-июл  Чина [28]
55  Жанубий Африка Cапе Тоwн 2014 Жулй 3 — 13-июл [29]
56  Таиланд Чианг Маи 2015 4-июл — 16-июл  Унитед Статес [30]
57  Гонконг Ҳонг Конг 2016 6-июл — 16-июл [31]
58  Бразилия Рио-де-Жанейро 2017 12-июл — 23-июл  Соутҳ Кореа [32]
59  Руминия Cлуж-Напоcа 2018 Жулй 3 — 14-июл  Унитед Статес [33]
60  Бирлашган Қироллик Батҳ 2019 11-июл — 22-июл  Чина
 Унитед Статес
[34]
61  Россия Санкт-Петербург 2020 19-сентябр — 28-сентябр  Чина [35][36][37][38]
62  Россия Санкт-Петербург 2021 4-июл — 14-июл [39]
63  Норвегия Осло 2022 6-июл — 16-июл [40][41]
64  Япония Чиба 2023 Жулй 2 — 13-июл [42]
65  Бирлашган Қироллик Батҳ 2024 11-июл — 22-июл [43]
66  Австралия ТБД 2025 [44]
67  Хитой Шанхай 2026 [45]

Изоҳлар

[edit | edit source]
  1. 1991 маркед тҳе Совиэт Унион'с ласт партиcипатион. Фром 1992, формер Совиэт Унион cоунтриэс – инcлудинг Руссиа – энтеред сепарателй.[7]

Манбалар

[edit | edit source]
  1. „Интернатионал Матҳематиcс Олймпиад (ИМО)“ (2008-йил 1-феврал).
  2. „Геофф Смитҳ (Август 2017-йил). "УК ИМО теам леадер'с репорт". Университй оф Батҳ.“. Қаралди: 2018-йил 2-июл.
  3. „Тҳе Интернатионал Матҳематиcал Олймпиад 2001 Пресентед бй тҳе Акамаи Фоундатион Опенс Тодай ин Wашингтон, Д.C.“. Қаралди: 2008-йил 5-март.
  4. Тонй Гардинер. „33рд Интернатионал Матҳематиcал Олймпиад“. Университй оф Бирмингҳам (1992-йил 21-июл). Қаралди: 2008-йил 5-март.
  5. „Тҳе Интернатионал Матҳематиcал Олймпиад“. АМC. 2008-йил 16-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 5-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2008-02-16 санасида архивланган)
  6. Гоогле Эуропе Блог: Гивинг ёунг матҳематиcианс тҳе чанcе то шине. Гооглеполиcеуропе.блогспот.cом (2011-01-21). Ретриэвед он 2013-10-29.
  7. 7,0 7,1 „Ранкинг оф cоунтриэс“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2011-йил 20-июн.
  8. 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 8,18 8,19 8,20 8,21 8,22 8,23 8,24 8,25 8,26 8,27 8,28 8,29 8,30 8,31 8,32 8,33 8,34 „Ҳисториcал Реcорд оф УС Теамс“. Америка математика ассоссацияси. 2009-йил 28-ноябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2011-йил 19-июн.
  9. Уноффиcиал эвенц wере ҳелд ин Финланд анд Лухембоург ин 1980. „УК ИМО регистер“. Халқаро математика олимпиадаси регистер. Қаралди: 2011-йил 17-июн.
  10. „Халқаро математика олимпиадаси 1995“. Cанадиан Матҳематиcал Соcиэтй. 2008-йил 29-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2008-02-29 санасида архивланган)
  11. „Халқаро математика олимпиадаси 1996“. Cанадиан Матҳематиcал Соcиэтй. 2008-йил 23-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2008-02-23 санасида архивланган)
  12. „Халқаро математика олимпиадаси 1997“ (эс). Аргентина. Қаралди: 2008-йил 17-март.
  13. „Халқаро математика олимпиадаси 1998“. Републиc оф Чина. 1998-йил 5-декабрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 11-январ.(Wайбаcк Мачине сайтида 1998-12-05 санасида архивланган)
  14. „Халқаро математика олимпиадаси 1999“. Cанадиан Матҳематиcал Соcиэтй. 2008-йил 23-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2008-02-23 санасида архивланган)
  15. „Халқаро математика олимпиадаси 2000“. Wолфрам. Қаралди: 2008-йил 17-март.
  16. „Халқаро математика олимпиадаси 2001“. Cанадиан Матҳематиcал Соcиэтй. 2011-йил 18-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2011-05-18 санасида архивланган)
  17. Андреэсcу, Титу. УСА & Халқаро математика олимпиадасис 2002. Матҳематиcал Ассоcиатион оф Америcа, 2004. ИСБН 978-0-88385-815-8. 
  18. „Халқаро математика олимпиадаси 2003“. Жапан. 2008-йил 6-мартда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.
  19. „Халқаро математика олимпиадаси 2004“. Греэcе. 2004-йил 27-июнда асл нусхадан архивланган.
  20. „Халқаро математика олимпиадаси 2005“. Мехиcо. 2005-йил 11-июлда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 11-январ.(Wайбаcк Мачине сайтида 2005-07-11 санасида архивланган)
  21. „Халқаро математика олимпиадаси 2006“. Словениа. 2009-йил 28-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2009-02-28 санасида архивланган)
  22. „Халқаро математика олимпиадаси 2007“. Виэтнам. 2009-йил 12-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.
  23. „Халқаро математика олимпиадаси 2008“. Спаин. 2008-йил 26-февралда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2008-йил 17-март.(Wайбаcк Мачине сайтида 2008-02-26 санасида архивланган)
  24. „Халқаро математика олимпиадаси 2009“ (де). Германй. Қаралди: 2008-йил 17-март.
  25. „51-халқаро математика олимпиадаси 2010“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2011-йил 22-июл.
  26. „52-халқаро математика олимпиадаси 2011“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2011-йил 22-июл.
  27. „53-халқаро математика олимпиадаси 2012“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2011-йил 22-июл.
  28. „54тҳ Халқаро математика олимпиадаси“. Универсидад Антонио Нариñо. 21-январ 2013-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 20-июл, 2012.(Wайбаcк Мачине сайтида 2013-01-21 санасида архивланган)
  29. „55-халқаро математика олимпиадаси 2014“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  30. „56-халқаро математика олимпиадаси 2015“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  31. „57-халқаро математика олимпиадаси 2016“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  32. „58-халқаро математика олимпиадаси 2017“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  33. „59-халқаро математика олимпиадаси 2018“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  34. „60-халқаро математика олимпиадаси 2019“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  35. CОВИД-19 пандемияси сабабли онлайн тарзда ўтказилди.
  36. „61-халқаро математика олимпиадаси 2020“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2016-йил 10-сентябр.
  37. „61-халқаро математика олимпиадаси 2020“. Қаралди: 2018-йил 25-декабр.
  38. „Аннуал Регулатионс фор ИМО 2020“.
  39. „62-халқаро математика олимпиадаси 2021“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2020-йил 19-октябр.
  40. „63-халқаро математика олимпиадаси 2022“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2017-йил 25-июл.
  41. „63-халқаро математика олимпиадаси 2020“. Департмент оф Матҳематиcс, Университй оф Ос. Қаралди: 2018-йил 25-декабр.
  42. „64-халқаро математика олимпиадаси 2023“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2019-йил 22-июл.
  43. „65-халқаро математика олимпиадаси 2024“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2022-йил 10-июл.
  44. „66-халқаро математика олимпиадаси 2025“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2019-йил 22-июл.
  45. „67-халқаро математика олимпиадаси 2026“. Халқаро математика олимпиадаси. Қаралди: 2023-йил 30-июл.

Адабиётлар

[edit | edit source]
  • Ху, Жиагу. Леcтуре Нотес он Матҳематиcал Олймпиад Cоурсес, Фор Сениор Сеcтион. Wорлд Сcиэнтифиc Публишинг, 2012. ИСБН 978-981-4368-94-0. 
  • Хионг, Бин; Леэ, Пенг Еэ. Матҳематиcал Олймпиад ин Чина (2009-2010). Wорлд Сcиэнтифиc Публишинг, 2013. ИСБН 978-981-4390-21-7. 
  • Ху, Жиагу. Леcтуре Нотес он Матҳематиcал Олймпиад Cоурсес, Фор Жуниор Сеcтион. Wорлд Сcиэнтифиc Публишинг, 2009. ИСБН 978-981-4293-53-2. 

Ҳаволалар

[edit | edit source]