Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Abenaki”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 4: Dòng 4:
| states = [[Canada]], [[Hoa Kỳ]]
| states = [[Canada]], [[Hoa Kỳ]]
| region = [[Québec]], [[New Brunswick]], [[Maine]], [[Vermont]], [[New Hampshire]]
| region = [[Québec]], [[New Brunswick]], [[Maine]], [[Vermont]], [[New Hampshire]]
| ethnicity = 1.800 [[Abenaki]] và [[Penobscot]] (1982)<ref name=e16>{{e16|aaq|Eastern Abenaki}}</ref>
| ethnicity = 1.800 [[Abenaki]] và [[Penobscot]] (1982)
| speakers = 14 Western Abenaki
| speakers = 14 Tây Abenaki
| date = 2007–2012
| date = 2007–2012
| ref = e18
| ref =
| speakers2 = Người cuối cùng nói thông thạo tiếng Abenaki qua đời năm 1993.<ref name=e18/>
| speakers2 = Người cuối cùng nói thông thạo tiếng Đông Abenaki qua đời năm 1993.
| familycolor = Algic
| familycolor = Algic
| fam1 = [[Ngữ hệ Algic|Algic]]
| fam1 = [[Ngữ hệ Algic|Algic]]
Dòng 30: Dòng 30:
Các ngôn ngữ Đông Abenaki được sử dụng bởi một số dân tộc bao gồm Mi'kmaq, Maliseet, Passamaquoddy và Penobscot của vùng duyên hải Maine. Người bản địa nói thông thạo cuối cùng được ghi nhận là Madeline Shay của dân tộc Penobscot đã qua đời vào năm 1993.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.native-languages.org/penobscot.htm|tựa đề=Penobscot|website=Native Languages of the Americas|ngày truy cập=October 25, 2011}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=aaq|tựa đề=Eastern Abenaki language|website=[[Ethnologue]]|ngày truy cập=October 25, 2011}}</ref> Tuy nhiên, một số người Penobscot lớn tuổi vẫn nói tiếng Penobscot. Họ luôn nỗ lực không ngừng để bảo tồn ngôn ngữ này và dạy nó trong các trường học địa phương.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.abbemuseum.org/headline-news/Language/HeadlineNewsLanguage%20Penobscot.html|tựa đề=Abbe Museum: Penobscot|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20160320153919/http://www.abbemuseum.org/headline-news/Language/HeadlineNewsLanguage%20Penobscot.html|ngày lưu trữ=March 20, 2016|url-status=dead|ngày truy cập=Feb 21, 2016}}</ref> Các phương ngữ khác của Đông Abenaki như ''Caniba'' và ''Aroosagunticook'' được ghi lại bằng tài liệu tiếng Pháp từ thời thuộc địa.
Các ngôn ngữ Đông Abenaki được sử dụng bởi một số dân tộc bao gồm Mi'kmaq, Maliseet, Passamaquoddy và Penobscot của vùng duyên hải Maine. Người bản địa nói thông thạo cuối cùng được ghi nhận là Madeline Shay của dân tộc Penobscot đã qua đời vào năm 1993.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.native-languages.org/penobscot.htm|tựa đề=Penobscot|website=Native Languages of the Americas|ngày truy cập=October 25, 2011}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=aaq|tựa đề=Eastern Abenaki language|website=[[Ethnologue]]|ngày truy cập=October 25, 2011}}</ref> Tuy nhiên, một số người Penobscot lớn tuổi vẫn nói tiếng Penobscot. Họ luôn nỗ lực không ngừng để bảo tồn ngôn ngữ này và dạy nó trong các trường học địa phương.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.abbemuseum.org/headline-news/Language/HeadlineNewsLanguage%20Penobscot.html|tựa đề=Abbe Museum: Penobscot|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20160320153919/http://www.abbemuseum.org/headline-news/Language/HeadlineNewsLanguage%20Penobscot.html|ngày lưu trữ=March 20, 2016|url-status=dead|ngày truy cập=Feb 21, 2016}}</ref> Các phương ngữ khác của Đông Abenaki như ''Caniba'' và ''Aroosagunticook'' được ghi lại bằng tài liệu tiếng Pháp từ thời thuộc địa.


==Phonology==
==Tham khảo==
The following description is for the two Abenaki dialects.

=== Vowels ===
{| class="wikitable"
!
! [[Front vowel]]
! [[Central vowel]]
! [[Back vowel]]
|-
! [[Close vowel]]
| align="center" |{{IPA|ɪ~i}}
|
| rowspan="2" align="center" |{{IPA|o~ʊ}}
|-
! [[Mid vowel]]
| align="center" |{{IPA|e}}
| align="center" |{{IPA|ə}}
|-
! [[Open-mid vowel]]
|
|
| align="center" |{{IPA|ɔ̃}}
|-
! [[Open vowel]]
|
| colspan="2" align="center" |{{IPA|a~ɑ}}
|}

===Consonants===
{|class="wikitable"
! &nbsp;
![[Âm đôi môi]]
![[Âm chân răng]]
![[Âm vòm]]
![[Âm ngạc mềm]]
![[Labialized velar consonant]]
![[Âm thanh hầu]]
|-
! [[Plosive]]
| style="text-align:center;"|{{IPA|p&nbsp;&nbsp;b}}
| style="text-align:center;"|{{IPA|t&nbsp;&nbsp;d}}
| &nbsp;
| style="text-align:center;"|{{IPA|k&nbsp;&nbsp;ɡ}}
| style="text-align:center;"|{{IPA|kʷ&nbsp;&nbsp;ɡʷ}}
| &nbsp;
|-
! [[Affricate]]
|
| align="center"|{{IPA|t͡s&nbsp;&nbsp;d͡z}}
|
|
|
|
|-
! [[Fricative]]
| &nbsp;
| style="text-align:center;"|{{IPA|s&nbsp;&nbsp;z}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|
| style="text-align:center;"|{{IPA|h}}
|-
! [[Nasal consonant]]
| style="text-align:center;"|{{IPA|m}}
| style="text-align:center;"|{{IPA|n}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|
| &nbsp;
|-
! [[Lateral consonant]]
| &nbsp;
| style="text-align:center;"|{{IPA|l}}
| &nbsp;
| &nbsp;
|
| &nbsp;
|-
! [[Semivowel]]
| align="center"|
|
| align="center"|{{IPA|j}}
|
| align="center"|{{IPA|w}}
|
|}

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|30em}}
{{Tham khảo|30em}}


Phiên bản lúc 03:05, ngày 12 tháng 5 năm 2022

Abenaki
alənαpαtəwéwαkan
Sử dụng tạiCanada, Hoa Kỳ
Khu vựcQuébec, New Brunswick, Maine, Vermont, New Hampshire
Tổng số người nói14 Tây Abenaki
Người cuối cùng nói thông thạo tiếng Đông Abenaki qua đời năm 1993.
Dân tộc1.800 Abenaki và Penobscot (1982)
Phân loạiAlgic
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3cả hai:
aaq – Đông Abenaki
abe – Tây Abenaki
Glottologeast2544  Đông Abenaki[1]
west2630  Tây Abenaki[2]
Traditional Abenaki Indian territory
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Abenaki (alənαpαtəwéwαkan) là một ngôn ngữ Algonquian của Quebec và các bang phía bắc của New England hiện đang có nguy cơ tuyệt chủng. Ngôn ngữ này có những phiên bản ở phía Đông và phía Tây có sự khác nhau về từ vựng và âm vị học và đôi khi được coi là những ngôn ngữ riêng biệt.

Các ngôn ngữ Đông Abenaki được sử dụng bởi một số dân tộc bao gồm Mi'kmaq, Maliseet, Passamaquoddy và Penobscot của vùng duyên hải Maine. Người bản địa nói thông thạo cuối cùng được ghi nhận là Madeline Shay của dân tộc Penobscot đã qua đời vào năm 1993.[3][4] Tuy nhiên, một số người Penobscot lớn tuổi vẫn nói tiếng Penobscot. Họ luôn nỗ lực không ngừng để bảo tồn ngôn ngữ này và dạy nó trong các trường học địa phương.[5] Các phương ngữ khác của Đông Abenaki như Caniba và Aroosagunticook được ghi lại bằng tài liệu tiếng Pháp từ thời thuộc địa.

Tham khảo

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Đông Abenaki”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Tây Abenaki”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  3. ^ “Penobscot”. Native Languages of the Americas. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2011.
  4. ^ “Eastern Abenaki language”. Ethnologue. Truy cập ngày 25 tháng 10 năm 2011.
  5. ^ “Abbe Museum: Penobscot”. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 21 tháng 2 năm 2016.

Nguồn

  • Day, Gordon M. 1994a. Western Abenaki Dictionary. Volume 1: Abenaki to English. Hull, Quebec: Canadian Museum of Civilization, Mercury Series, Canadian Ethnology Service Paper 128.
  • Day, Gordon M. 1994b. Western Abenaki Dictionary. Volume 2: English to Abenaki. Hull: Canadian Museum of Civilization, Mercury Series, Canadian Ethnology Service Paper 128.
  • Harvey, Chris. “Abenaki”. Language Geek. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2007.
  • Heald, B. (2014). A History of the New Hampshire Abenaki. Charleston, South Carolina: The History Press.
  • Laurent, Joseph. 1884. New Familiar Abenakis and English Dialogues. Quebec: Joseph Laurent. Reprinted 2006: Vancouver: Global Language Press, ISBN 0-9738924-7-1
  • Masta, Henry Lorne. 1932. Abenaki Legends, Grammar and Place Names. Victoriaville, PQ: La Voix Des Bois-Franes. Reprinted 2008: Toronto: Global Language Press, ISBN 978-1-897367-18-6
  • Voorhis, Paul. 1979. Grammatical Notes on the Penobscot Language from Frank Speck's Penobscot Transformer Tales.
  • Warne, Janet. 1975. A historical phonology of Abenaki
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiếng_Abenaki&oldid=68590385”