Deze dag: de ‘Voorwaarts Voorwaarts’ komt naar Stad
24 augustus, 08:30 • 3 minuten leestijd
De oudste Groninger kustvaarder mocht niet ontbreken op de vlootschouw van Bommen Berend. Maar de 'Vereeniging voor Volksvermaken' had er geen budget voor. Het was 24 augustus 1982. Een ‘assuradeur’, een verzekeringsmaatschappij, legde op deze dag duizend gulden op tafel om de tocht van de ‘Voorwaarts Voorwaarts’ naar Groningen mogelijk te maken.
De bijna 27 meter lange koftjalk was ooit gebouwd op de werf van de gebroeders Verstockt, in Martenshoek. Hij liep daar in 1899 van stapel. Kapitein-eigenaar Puister uit Veendam zeilde er tientallen jaren mee over de Noord- en Oostzee. Het schip werd in 1972 total loss verklaard na een aanvaring in Hamburg, maar daarna alsnog opgeknapt.
De ‘Voorwaarts Voorwaarts’ trok Groninger aandacht, toen het schip te zien was in 1980 bij een maritiem evenement in de stad. Conservator Damming van het Noordelijk Scheepvaartmuseum overtuigde provinciemedewerker Addie Boerma van de grote promotionele waarde, die de tweemaster kon hebben voor Groningen.
Veel later schreef John Geijp in het Dagblad van het Noorden, dat ‘zo'n toonbeeld van Groningse trots en statuur’ bij uitstek paste bij de stijl van besturen van de toenmalige Commissaris van de Koningin, Henk Vonhoff. De langdurige, kostbare opknapbeurt leverde uiteindelijk een fraai statenjacht op.
Het was een mooie slag die Vonhoff kon slaan ‘in zijn kwajongensachtige competitie met zijn Friese collega en partijgenoot Hans Wiegel’, aldus Geijp. Friesland had al sinds de 17e eeuw een eigen schip, sinds 1953 de boeier Friso. Zo’n schip was aanzienlijk kleiner dan een koftjalk.
Toen eind jaren tachtig de twee jachten elkaar passeerden op het Lauwersmeer met de commissarissen aan boord, zag Vonhoff dan ook zijn kans schoon. Op luide toon schamperde hij, hoe onooglijk klein dat Friese schip wel niet was. Wiegel riep meteen terug, dat ‘een schip waarop de naam tweemaal was aangebracht, alleen uit Groningen kon komen’.
De ‘Voorwaarts Voorwaarts’ begon in onze eeuw steeds zwaarder te drukken op de provinciebegroting. Er gingen kapitale bedragen naar onderhoud. Bovendien was het ooit bedoeld als ‘schip van alle Groningers voor alle Groningers’, en dat hebben ze niet waargemaakt, mopperde criticus Jos van Wijngaarde, zelf schipper.
'Het is altijd een feestboot voor de hoge heren gebleven’, tekende het Dagblad van het Noorden op uit zijn mond. Het had anders gekund: 'zoek scholen op, ga zeehonden kijken op het Wad.’ En dan was er nog de zakelijke overeenkomst met een cateraar, die prijzige hapjes en drankjes mocht leveren bij de boeking.
Het deed de reputatie van het schip geen goed, toen tijdens Sail Amsterdam in 2005 de kapitein een aanvaring veroorzaakte, waarbij zeven gewonden vielen. In 2015 legden de Duitsers het schip aan de ketting in Hamburg, omdat het niet over de juiste papieren beschikte om op zee te varen.
Het einde kwam drie jaar later, in 2018. Zo blijft voor duizenden Groningers het statenjacht een herinnering uit hun jeugd: de intocht van Sinterklaas. De goedheiligman kwam steevast op de ‘Voorwaarts Voorwaarts’ de stad binnenvaren. Op deze dag in 1982 werd mogelijk, dat de koftjalk in de stad aan een vlootschouw op ‘Bommen Berend’ meedeed.
