Saltar al conteníu

Idioma tónkawa

De Wikipedia
Tónkawa
Faláu en  Estaos Xuníos d'América
Rexón Texas
Llingua muerta principios sieglu XX
Familia Llingua aisllada
Estatus oficial
Oficial en Nengún país
Reguláu por Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2
ISO 639-3

Área del idioma tonkinawa.

L'idioma tónkawa yera faláu en Oklahoma, Texas y Nuevu Méxicu pola xente de Tonkawa. El tónkawa ye un idioma estinguíu, y los miembros de la tribu tónkawa agora falen namái inglés.

Alfabetu y fonética

[editar | editar la fonte]

Sistema d'escritura

[editar | editar la fonte]
Alfabeto Pronunciación Alfabeto Pronunciación
c /ʦ/ a /a/
h /h/ a• /aː/
k /k/ y /y/
/kʷ/ y• /yː/
l /l/ i /i/
m /m/ i• /iː/
n /n/ o /o/
p /p/ o• /oː/
s /s/ o /o/
t /t/ o• /oː/
w /w/    
x /x/    
/xʷ/    
y /j/    
'  or  ? /ʔ/    

El tónkawa tien 10 vocales:

  Vocal anterior   Vocal posterior
Vocal curtia Vocal llarga Vocal curtia Vocal llarga Vocal curtia Vocal llarga
Vocal zarrada i  

Vocal media

 

Vocal abierta  

 

Morfoloxía y fonética

[editar | editar la fonte]
Infinitivu Presente simple
(suxetu)
Presente progresivu
(suxetu)
Presente simple
(oxetu)
Presente progresivu
(oxetu)
notox (cultivar) notxoʔ (él cultiva) notxononʔ (él ta cultivando) wentoxoʔ (él cultivar) wenotxononʔ (él ta cultivar)
pitsen (cortar) pitsnoʔ (él curtia) pitsanonʔ (él ta cortando) weptsenoʔ (él cortar) weptsynanoʔ (él ta cortar)
salkox (faer mala cara) salkoʔ (él fai mala cara) salkynonʔ (él ta faciendo mala cara) wesalkoʔ (él fai males cares) wesalkynonʔ (él ta faciendo mala cara)
nepaxkox (fumar) nepaxkoʔ (él fuma) nepaxkynonʔ (él ta fumando) wenpaxkoʔ (él fumar) wenpaxkynonʔ (él ta fumar)
netlox (zucar) netloʔ (él zuca) netlynonʔ (él ta zucando) wentaloʔ (él zucar) wentalynonʔ (él ta zucar)

Exemplu de testu

[editar | editar la fonte]

El siguiente testu son les primeres frases de Coyote and Jackrabbit, de Harry Hoijer.

hai•csokonayla hai•nanoklakno?o xam?a el?a•y?ik. ?y•kʷa tanmaslakʷa•low hecne•laklakno?o lak. hai•csokonayla "?o•c!" noklakno?o. "?ekʷanesxaw sa•ken nenxales!" noklakno?o. ?y•ta tanmaslakʷa•lowa•?a•lak hewleklakno?o.

Glosa:

Coyote / diba a lo llargo de, y.d. / na pradería. Cuando lo fixo asina / Llebre / él taba xaciendo, y.d. / (acusativu). Coyote / "Oho!" / dixo, y.d. "Caballu / el mio / lo atopé!" / dixo, y.d. Y entós / esa llebre menc. / él atrapar, y.d.

Nesta glosa, y.d.ye una abreviatura de "ta dichu", y menc. de "el mentáu".

Referencies

[editar | editar la fonte]