Mont d’an endalc’had

Sinoù diakritek

Eus Wikipedia
Sinoù diakritek

Sin diakritek

Tired lemm ( ˊ )
Tired lemm doubl ( ˝ )
Tired boud ( ˋ )

Breve ( ˘ )
Karon / háček ( ˇ )
lostig ( ¸ )
Tired kognek ( ˆ )
Daouboent ( ¨ )
Pik ( · )

Anunaasika ( ˙ )
Anusvaara (  ̣ )

Krogig / Dấu hỏi (  ̉ )
Makron ( ˉ )
Ogonek ( ˛ )
Ront / kroužek ( ˚ )
Spiritus asper ( ʽ )
Spiritus lenis (  ʼ )

Merkoù all implijet a-wechoù evel sinoù diakritek

Skrab ( )
Barennig serzh ( | )
Daoubik ( : )
Virgulenn ( , )
Barrennig ( ˗ )
Tildenn ( ˜ )
Titlo (  ҃ )
Poent kreiz ( l·l )

Ur sin diakritek (diwar ar gresianeg: διακριτικός “diforc'hañ”) a zo anezhañ n'eus forzh peseurt merk implijet dre skrid evit diforc'h ur ger diouzh unan all heñvel outañ pe c'hoazh evit kemmañ an doare da zistagañ ul lizherenn resis.

Implijet e vez sinoù diakritek e meur a lizherenneg, en o zouez an hini latin pe an hini girillek hag ivez gant doareoù-skrivañ nann-lizherenneg (gwelet pelloc'h) evit diforc'hañ sonioù dre implijout an hevelep lizherenn diazez, pe gensonenn pe vogalenn e vefe, pe evit diforc'hañ gerioù peuzheñvel dre skrifd pe c'hoazh evit merkañ lec'h an taol-mouezh dreist-holl.

Diforc'hañ gerioù:

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
pór (“lakaat”) kv. por (“evit”
(“reiñ a ra; ro”) kv. da (“eus ar”; de + a)
ça (“an dra-se”) kv. çà (“amañ”)
a (“he/en deus”) kv. à (“da”)
ή (“pe”) kv. η (“ger mell strizh, benel unander nominativel”)

Diforc'hañ sonioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
a ([a]) > ä ([ε])
u ([u]) > ü ([y])
s ([s]) > ŝ ([ʃ])
e ([ə]) > é ([e])
e ([ə]) > è ([ε])
n ([n]) > ñ ([ɲ])
s ([s]) > ş ([ʃ])

Talvezout a ra ivez ar sinoù diakritek, peurlisañ an tired lemm pa/hag an tired boud, da bverkañ lec'h an taol-mouezh, da skouer:

català (“katalaneg”)
independència (“dishualded”)
αγαπώ (“karout”)
κάνω (“ober”)
câmbio (“kemm”)
história (“istor”)

Implijoù all

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Peurliesañ e talvez ar sinoù diakritek evit kemmañ son boutin ul lizherenn resis, evit diforc'hañ gerioù heñvel an eil ouzh egile pe c'hoazh evit merkañ lec'h an taol-mouezh. Implijoù all ez eus ivez, avat, raloc'h evit ar re se, evel, da skouer, evit merkañ diverradurioù evel an titlo pe c'hoazh evit merkañ niveroù evel er skritur etiopek pe el lizherenneg c'hresianek.

Lec'h ar sinoù diakritek

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Kemmañ kalz a c'hell lec'h ur sin diakritek, pe a-us pe a-is d'ul lizherenn, pe vogalenn pe kensonenn, pe diouzh un tu dezhi pe c'hoazh a-dreuz dezhi. Meur a sin diakritek a c'hell kaout ul lizherenn ivez, da skouer:

  • A-us
ä
č
  • A-is
ķ
ę
  • A-dehoù
ơ
ľ
  • A-gleiz
Ώ (gresianeg pennlizherennoù pe evit merkañ niveroù)
  • A-dreuz
ħ
ҝ (lizherenneg kirillek)
  • Ouzhpenn ur sin diakritek:
ữ (vietnameg)
ᾇ (gresianeg liestonel)

Yezhoù skouer

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Hawaieg: makron (kahakō) evit vogalenoù hir hag ar skrap (okina: ʻ)
  • Iwerzhoneg: tired lemm (síneadh fada) evit merkañ vogalennoù hir.

Sinoù diakritek ar brezhoneg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E peurunvan e vez implijet an tired boud war an , dresit-holl evit al lostger a verk al liester reizh -où, evit merkañ an diverradur, da skouer

genoù.

Un implij heñvel a gaver ivez gant an tired kognek, da skouer

kornaoueg > kornôg
lavaret > lâret

Implijet e vez ivez an dildenn war an n > ñ evit merkañ pa vez distaget ur vogalenn dre ar fri hep ma teufe kensonenn dre fri ebet war he lerc'h, da skouer:

Hervez reolennoù reizhskrivadur ar skolveurieg e vez implijet ivez an tired lemm hag an tired boud evit ober an diforc'h dre skrid etre [e] hag [ε], da skouer:

hadéréz (benel hader) kv. hadèrèz (peurunvan: "haderezh")

Implijoù nann-diakritek

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ul lizherenn ganti ur sin diakritek a c'hell bezañ renket pe evel al lizherenn diazez gant ur sin ouzhpenn pe c'hoazh evel ul lizherenn nevez eviti hec'h unan disheñvel diouzh al lizherenn diazez. Un implij nann-diakritek a vez graet eus al lizherennoù gant sinou diakritek deuet da vezañ lizherennoù evite o-unan. E galleg, da skouer, e vez renket en ur geriadur ar gerioù o kregiñ gant é asambles gant ar re a grog gant e hep tired, rak e galleg ec'h eo é hag e an hevelep lizherenn, unan merket gant ur sin diakritek ouzhpenn. Un implij diakritek eo hennezh. E spagnoleg, avat, ne vez ket renket ar gerioù o kregiñ gant n gant ar re o kregiñ gant ñ rak e spagnoleg int div lizherenn disheñvel an eil diouzh eben. Un implij nann-diakritek eo hennezh. Setu un nebeud skouerioù eus implijoù nann—diakritek, en ur c'hoût e c'hell an hevelep lizherenn bezañ diakritek en ur yezh ha nann-diakritek en ur yezh all:

H ([h] kv. Ĥ ([χ])
O ([o]) kv. Ö ([ø]) hag Ő ([ø:])
G ([g]) kv. Ġ ([dʒ])
Z ([ts]) kv. Ż ([z])
O ([u]) kv. Ø ([ø])
A ([a]) kv. Å ([ɔ])

D ([z, y] kv. Đ ([d])

Doareoù skrivañ nann-lizherennek

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Implijout a c'hell ivez doareoù skrivañ nann-lizherennek, da skouer abjadoù pe silabennegoù, sinoù diakritek:

  • Implijet e vez seurt sinoù en un doare sistematel gant an abugidaoù evit merkañ ar vogalennoù , da skouer an doare-skrivañ devanagari
Porched ar yezhoù hag ar skriturioù
Adkavit pennadoù Wikipedia a denn d'ar yezhoù.