Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ναυμαχία της Κυζίκου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ναυμαχία της Κυζίκου
Πελοποννησιακός πόλεμος
Thumb
Χρονολογία410 π.Χ.
ΤόποςΚύζικος
ΈκβασηΝίκη των Αθηναίων
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
86 τριήρεις
80 τριήρεις
Απώλειες
μικρές απώλειες
ολική καταστροφή του στόλου

Η ναυμαχία της Κυζίκου πραγματοποιήθηκε το 410 π.Χ., ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες, στην Κύζικο του Ελλησπόντου, στο πλαίσιο του Πελοποννησιακού πολέμου.

Το 411 π.Χ. οι Αθηναίοι νίκησαν σε μια ναυμαχία στην Άβυδο τους Σπαρτιάτες. Παρά την ήττα των Σπαρτιατών στην Άβυδο, ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Μίνδαρος συγκέντρωσε στόλο 80 πλοίων. Με την υποστήριξη του Φαρνάβαζου, οι Σπαρτιάτες πολιόρκησαν το 410 π.Χ. την Κύζικο, μια πόλη του Ελλησπόντου. Τότε οι αρχηγοί του αθηναϊκού στόλου, Αλκιβιάδης, Θηραμένης και Θρασύβουλος, δημιούργησαν έναν στόλο 86 πλοίων, για να σταματήσουν τον Μίνδαρο. Επίσης, ο Αθηναίος στρατηγός Χάρης, με τις χερσαίες του δυνάμεις, κατευθυνόταν προς την Κύζικο σε βοήθεια των άλλων στρατηγών.

Ο Χάρης αποβιβάστηκε κάπου κοντά στην Κύζικο. Ο αθηναϊκός στόλος κατέπλευσε τη νύχτα στην Προκόννησο[1] προκειμένου να εκτελέσει κυκλωτική κίνηση.[2]. Χωρίστηκε σε τρεις μοίρες. Ο Αλκιβιάδης με 20 πλοία της πρώτης μοίρας, κατευθύνθηκε στην Κύζικο προκειμένου να προκαλέσει τον Μίνδαρο σε ναυμαχία. Ταυτόχρονα οι δύο άλλες μοίρες με αρχηγούς τους Θηραμένη και Θρασύβουλο θα απέκλειαν τις εξόδους διαφυγής[3]. Η επιχειρησιακή σχεδίαση βασίστηκε σε ένα έξυπνο τέχνασμα. Έτσι κι έγινε. Η μοίρα του Αλκιβιάδη επιτέθηκε στον στόλο του Μινδάρου και προσποιούμενος ότι φοβήθηκε τη δύναμη του αντιπάλου τράπηκε σε φυγή παρασέρνοντας τον Μίνδαρο στα ανοιχτά. Ο Θηραμένης και ο Θρασύβουλος, που ήταν στα νώτα του Μινδάρου, κρύφτηκαν στον μικρό λιμένα του ακρωτηρίου Αρτάκη. Όταν ο σπαρτιατικός στόλος απομακρύνθηκε στο πέλαγος σε αρκετή απόσταση από την ακτή, τότε ο Αλκιβιάδης εκτέλεσε απότομη αναστροφή ερχόμενος αντιμέτωπος με τον έκπληκτο εχθρό, ενώ στο ίδιο διάστημα ταυτόχρονα οι Θηραμένης και Θρασύβουλος κινήθηκαν προς την Κύζικο, με στόχο να αποκλείσουν την υποχώρηση του εχθρικού στόλου προς την πόλη.[3]

Αμέσως μετά, οι Θρασύβουλος και Θηραμένης πολέμησαν μαζί με το Χάρη τους Πέρσες του Φαρναβάζου. Ο περσικός στρατός ηττήθηκε. Όλος ο σπαρτιατικός στόλος παραδόθηκε και ο Μίνδαρος σκοτώθηκε[4].

Την επόμενη μέρα οι Σπαρτιάτες έστειλαν μια επιστολή στη Σπάρτη, που έλεγε: "Τα πλοία καταστράφηκαν. Ο Μίνδαρος είναι νεκρός. Οι άνδρες πεινούν. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε"[5]. Οι Αθηναίοι έγιναν και πάλι κύριοι του Ελλησπόντου. Στήθηκαν δύο τρόπαια, ένα για τη νίκη στην ξηρά και ένα για τη θάλασσα. Ο Αλκιβιάδης επανέφερε όλη την περιοχή στην αθηναϊκή ηγεμονία, όπου ανήκε προηγουμένως. Αξιοσημείωτο είναι ότι έχτισε απέναντι από το Βυζάντιο, στην Χρυσούπολη (το σημερινό Σκούταρι), στρατιωτική βάση και «δεκατευτήριον», ένα είδος δηλαδή τελωνείου από το οποίο θα εισέπρατταν οι Αθηναίοι τον φόρο της «δεκάτης» (δασμούς 10%) από όλα τα εμπορικά πλοία που θα διέσχιζαν τον Βόσπορο.[6] Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε στην Αθήνα, αλλά οι Αθηναίοι δεν εκμεταλλεύτηκαν τις νίκες τους, για να νικήσουν τον πόλεμο. Αυτό είχε και τις αντίστοιχες συνέπειες.

  1. Πλούταρχος, Αλκιβιάδης, 28, 2.
  2. Ιωαννίδου, Κρίστυ Εμίλιο (2020). ΤΡΙΗΡΗΣ Τακτική και Επιχειρησιακό Περιβάλλον στην αρχαία Ελλάδα (2η έκδοση). Αθήνα: Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού. σελ. 155. ISBN 978-618-5449-03-2. 
  3. 3,0 3,1 Ιωαννίδου, Κρίστυ Εμίλιο (Δεκέμβριος 2012 -Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013). «Ο Τακτικός Αιφνιδιασμός στην Αμφίβια Επιχείρηση της Κυζίκου». Ναυτική Επιθεώρηση (ΥΙΝ/ΓΕΝ) (583): 78-87. 
  4. Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, ΙΓ' 50.
  5. Ξενοφών, Ελληνικά, Α, 1, 23.
  6. Ξενοφών, Ελληνικά, Α΄1, 22.

Διοδώρου Σικελιώτου, Ιστορική Βιβλιοθήκη.

Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Ξενοφών, Ελληνικά.

Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Αλκιβιάδης / Λύσανδρος.

Donald Kagan (2003): Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, μτφρ. Νικόλας Πηλαβάκης, εκδ. Ωκεανίδα.

Victor Davis Hanson (2007): Πελοποννησιακός Πόλεμος, εκδ. Α.Α. Λιβάνη.

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου (2012-2013): "Ο Τακτικός Αιφνιδιασμός στην Αμφίβια Επιχείρηση της Κυζίκου", Ναυτική Επιθεώρηση, ΥΙΝ/ΓΕΝ, (583): 78-87.

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου (2020): ΤΡΙΗΡΗΣ Τακτική και Επιχειρησιακό Περιβάλλον στην αρχαία Ελλάδα. Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού (ΥΙΝ) Αθήνα, σσ. 153-160 ISBN 978-618-5449-03-2