Universala Terminologio de la Arkitekturo

Universala Terminologio de la Arkitekturo (Arkeologio, arto, konstruo kaj metio)
Universala Terminologio de la Arkitekturo (Arkeologio, arto, konstruo kaj metio)
Aŭtoro	Francisco Azorín Izquierdo
Eldonjaro	1932
Urbo	Madrido
Eldoninto	Presejo Chulilla y Ángel
Paĝoj	215

Universala Terminologio de la Arkitekturo (Arkeologio, arto, konstruo kaj metio) estas plurlingva bildvortaro de Francisco Azorín Izquierdo pri arkitekturo. Ĝi estas bazo por arkitektura terminologio, sed ĝi enhavas ankaŭ konceptojn nespecife priajn.

La verko estas eldonita 215-paĝe fare de Presejo Chulilla y Ángel el Madrido, en la jaro 1932.

Enhavo

La verko enhavas ĉirkaŭ 2000 fakvortojn kaj 2000 desegnojn, ĉiu radikvorto estas tradukita en 6-8 lingvojn.

Pritraktitaj fakvortoj

La ordo ne estas laŭvorte sed laŭradike:

A

• Abako, abatejo, absido, adzo, aero, agato, agoro, agrafo, ahimezo, akademio, akanto, akrolito, akropolo, akrotero, akso, aksonometrio, akvo, akvaforto, akvarelo, akvario, akvatinto, akvedukto, alo, alabastro, alabastrono, albumo, aleo, alegorio, alero, Alhambro, alidado, alikato, alkazabo, alkazaro, alkovo, almohado, almoravido, altano, altaro, altimetrio, ambono, amboso, ambulatorio, ametisto, amfiprostilo, amfiteatro, amforo, amoro, amuleto, anaglifo, angulo, anĝelo, ankro, anso, anto, antefikso, antemio, antipendio, Anubiso, apartamento, aperturo, apoditerio, apofigo, apogo, Apolo, apoteko, arao, arabo, arabesko, ardezo, areo, areno, areosistilo, areostilo, areotektoniko, argano, argilo, arĝento, arko, arkado, arkeolito, arkeologio, arkitekto, arkitekturo, arkitrabo, arkivo, arkivolto, armi, armaturo, arsenalo, arto, Artemisa, arteza, artiko, aso, asfalto, Asira arto, asko, Astartea, astragalo, ataŭriko, Atena, ateneo, atiko, atlanto, atobo, atrio, atributo, aŭditorio, aŭlo, aŭreo, aŭreolo, aŭtografo, avenuo, azilo, Azteka arto, azuleho.

B

• Babilona arto, Bakho, balasto, baldakeno, balkono, balustro, balustrado, bano, bangalo, banko, baptisterio, bari, barako, barbakano, bareliefo, bargeno, bariero, barikado, Baroko, bastiono, bazo, bazalto, bazamento, bazaro, baziliko, belvedero, benko, berilo, betono, biblioteko, bideto, bieno, bildo, biljeto, bitumo, bivelo, Bizanca arto, bizanteno, blazono, bloko, bolto, bori, bordelo, borduro, borso, boso, bosko, bracelo, braceleto, Brahmo, breĉo, breto, briko, brilianto, brisuro, broĉo, brodi, brokato, brokatelo, bronzo, budo, budĝeto aŭ buĝeto, Budho, buduaro, bufedo, bulvardo, burino, busto, butiko.

C

• Cedro, cemento, cenotafo, centaŭro, ceramiko, Cerea, ceruso, Cibelea, ciborio, Ciklopo, cilindro, cimatio, cintro, cipo, cirko, cirkelo, cirklo, cisterno, citadelo.

Ĉ

• Ĉambro, ĉanfro, ĉaro, ĉarniro, ĉarpenti, ĉelo, ĉeno, ĉerko, ĉevrono, Ĉina arto, ĉizi.

D

• Dalmatiko, damasko, damaskeno, dekalki, dekastila kolonaro, deklivo, dekori, Demetra, denaro, dentiklo, desegni, detalo, detrempo, detrui, devizo, diademo, diagramo, diamanto, Diana, diastila kolonaro, digo, Dioniso, dioramo, diplomo, diptera kolonaro, diptiko, disko, divano, dodekastila kolonaro, dogano, doko, dolmeno, domo, doriko, dorselo, dovelo, dragi, drakmo, dreni, drilo, dromo, duaro, dustila kolonaro, duŝo.

E

• Ebono, eburo, edifico, ediklo, egido, Egipta arto, ekino, ekrano, eksedro, eksergo, ekslibriso, ekspozicio, ekstradoso, ekvilibro, elektro, elevatoro, elipso, emajlo, emblemo, embrazuro, eneastila kolonaro, enkaŭsto, entaso, entablemento, eolito, epigrafio, epitafo, Erektejo, ermitejo, eskarpo, Eskorialo, esplanado, estetiko, estrado, etaĝo, Etruska arto, Eŭstila kolonaro.

F

• Fabriko, faco, fadeno, fajenco, fajli, faksimilo, falanstero, falebo, fandi, fasado, Faŭno, fenestro, Fenica arto, fero, festono, fetiĉo, fibulo, figuro, filigrano, filmo, firsto, flabelo, foirejo, fontano, forĝi, formulo, forno, forto, Fortuno, forumo, fosi, fosto, fotografio, fragmento, franĝo, fresko, freto, frezi, frigidario, friso, frontono, fundamento, funikularo, fuorto, fusto.

G

Ekzemploj de arkitekturaj terminoj en Esperanto en la Terminologio de Azorín. Sub ĉiu termino aperas etimologio, traduko al diversaj lingvoj, signifo kaj ofte rilataj terminoj.

• Gablo, galbo, galerio, galvanizi, gambo, garaĝo, gargolo aŭ gargojlo, garnituro, gasometro, gemo, giĉeto, gipso, girlando, glaco, glazuro, gliptiko, gliptoteko, gobeleno, goniometro, Gotika arto, grafiko, granito, gravuri, Greka arto, griselo, grifo, groto, gruo, guaŝo, guto.

Ĝ

• Ĝardeno

H

• Haki, halo, hamako, hangaro, haremo, haveno, heksastilo, hemiciklo, heraldiko, Herkuleso, hermeso, hidraŭliko, Hinda arto, hipetro, hipodromo, hipogeo, hipokaŭsto, Horuso, hospico, hospitalo, hotelo.

Ĥ

• Ĥaldea arto, ĥimero, ĥoro.

I

• Ibera arto, idolo, ikono, ikonografio, ikonostaso, imoskapo, impoŝto, intajlo, intradoso, isodomo, isometrio.

J

• Japana arto, jaspo, Jonika arto, Junona, junto, Jupitro, juvelo.

Ĵ

• Ĵaluzio.

K

• Kabano, kabaredo, kabino, kablo, kadastro, kadro, kaduceo, kaĝo, kahelo, kajo, kajuto, kaldario, kaldrono, kalibri, kaliko, kalko, kalkulo, kalvario, kameo, kameno, kamero, kampo, kampanilo, kano, kanalo, kanapo, kancelo, kandelabro, kaneforo, kaneli, kanono, kanopo, kantaro, kantino, kanvaso, kaolino, kapelo, kapitelo, Kapitolo, karcero, kariatido, karikaturo, karilono, karto, kartuŝo, kaso, kasono, kastelo, katafalko, katakombo, katedro, katedralo, kateno, kaŭliklo, kavedio, kaverno, kazemato, kazerno, kazino, kejlo, kelo, Kelta arto, kerubo, kinematografo, kiosko, kiraso, klaŭstro, kliniko, klinko, klipeo, kliŝo, kloako, klozeto, klubo, kluzo, kodekso, kofro, kojno, kolegio, kolofono, kolono, koloro, koloso aŭ kolosaĵo, Koloseo, kolumbario, komodo, komposita ordo, konglomerato, konservatorio, konstrui, konturo, konzolo, kopio, koridoro, korinta ordo, kornico, koroplasto, korto, krado, krajono, krampo, krano, kratero, kredenzo, krematorio, krenelo, kribrilo, kriko, kristalo, kripto, kromleĥo, kromolitografio, krono, kruco, ksilografi, kuliso, kupli, kupolo, kurteno, kurtino, kuseno, kvartalo, kvoto.

L

• Labirinto, labori, laboratorio, laĉo, lado, lako, lambelo, lambrekeno, lameno, lampo, lanterno, lato, latrino, laŭbo, lazaredo, ledo, liceo, lifto, ligno, limbo, linkrusto, linoleumo, lintelo, listelo, lito, litografio, loĝio, lokalo, lotuso, Ludovika arto, luko, lunedo, lustro, luti.

M

• Magazeno, majoliko, makadamo, maksuro, mansardo, marketro, markezo, marmoro, Marso, martelo, masko, masoni, masto, mastabo, mastiko, maŝo, maŝino, materialo, matrico, Maŭra arto, maŭzoleo, Maya arto, meandro, meblo, medalo, medaliono, Meduzo, megalito, memuaro, menhiro, Merkuro, Merovinga arto, metalo, metio, metopo, metropolo, mihrabo, mino, minareto, Minerva, miniaturo, mitologio, modelo, modilono, modli, modluro, modulo, monastero, monogramo, monolito, monoptero, monumento, morabo, mortero, mortizo, moskeo, mozaiko, Mozaraba arto, Mudehara arto, muflo, muldi, mumio, muro, mutelo, Muzo, muzeo.

N

• Najlo, naoso, nartekso, navo, nekropolo, Neptuno, nervuro, niĉo, nielo, nimbo, nivelo, nodo, numismatiko.

O

• Obelisko, obolo, observatorio, odeono, ogivo, okastilo, oleo, opistodomo, oro, oratorio, ordo, Orfeo, orgeno, orkestro, orlo, ornami, Osiro aŭ Osiriso.

P

• Pagodo, palaco, palafito, palankeno, paleografio, paleolito, palestro, paletro, paliso, panelo, panoramo, panteono, pantografo, papiro aŭ papiruso, parapeto, parcelo, pargeto, pario, parko, Partenono, partero, paŝtelo, pavilono, pavimo, Pegaso, pejzaĝo, pendentivo, peniko, pensiono, pentastilo, pentri, pergameno, pergolo, peribolo, periptero, peristilo, perono, Persa arto, persieno, perspektivo, piedestalo, piknostilo, pilastro, pilono, pinaklo, pinakoteko, pioĉo, piramido, piscino, pivoto, placo, plafono, plano, planimetrio, planko, plasti, plastiko, platereska arto, plinto, plumbo, Pluto, Plutono, podio, poliptiko, polikromio, poluri, Pompeja arto, ponto, pontono, porcelano, pordo, portalo, portiko, portlando, portreto, pozi, predelo, Priapo, profilo, projekcio, projekto, Prometeo, pronaoso, propileo, prosceno, prostilo, pulio, pumpi, purpuro, pupitro, puto, puzolano.

R

• Raboti, radiadilo, relo, reliefo, remparo, Renesanco, restoracio, retablo, retuŝi, riglilo, ripari, Rokoko, Romana arto, Romanika arto, rotondo, rubo, ruino.

S

• Sablo, sago, sakristio, salono, sarkofago, Saturno, scenejo, sceptro, segi, seĝo, sekcio, serajlo, seruro, sfinkso, sfumi, sgrafito, sifono, signo, sigelo, silo, silueto, simbolo, sinagogo, sistilo, skabelo, skalo, skemo, skizo, skocio, skulpti, sofo, sofito, sojlo, soklo, sondi, spaliro, spano, spatelo, spegulo, stablo, stacio, stadio, stalo, stampi, stando, stango, statuo, steleo, stereobato, stereotomio, stereo-grafio, stilo, stilobato, stipito, strato, strio, strebo, strukturo, stuki.

Ŝ

• Ŝablono, ŝakto, ŝarĝi, ŝindo, ŝildo, ŝlosi, ŝnuro, ŝoseo, ŝpato, ŝranko, ŝraŭbo, ŝtalo, ŝtofo, ŝtono, ŝtupo.

T

• Tabernaklo, tablo, tabulo, tabureto, tajli, takelo, takimetro, tamburo, tanagro, tapeto, tapiŝo, teatro, tegmento, tegolo, templo, tenajlo, tendo, tenono, teodolito, tepidario, terakoto, teraso, tereno, termoj, tetrastilo, timpano, tombo, topografio, torni, torso, toskano, trabo, trakelo, tranĉeo, transepto, tribuno, triforio, triglifo, trikromio, trilito, triptiko, trofeo, trogo, trono, trotuaro, trulo, trumpo, truso, tubo, Tudora arto, tumulo, tunelo, turo.

U

• Ulmo, universitato, uralito, urbo, urno.

V

• Vagono, valvo, varianto, Vatikano, vazo, veluro, verando, vernizo, Vesta, vestiblo, viadukto, vilao, vilaĝo, vinjeto, Visgota arto, vitro, vitrelo, vitrino, vojo, volbo, Volkano, volumo, volumeno, voluto.

Z

• Zo-fero, Zeŭso, zigzago, zinko, zooforo, Zoresa fero.

Recenzoj

	„ ... estas gravega gajno en nia fakvortara literaturo... La desegnoj ĝin faras kvazaŭ atlaso de la arthistorio... Sed lingvaj malkorektaĵoj... ” — 1934, Lingvo Libro, p. 12

„ Ĉi tiu libro traktas la arkeologion kaj la arton. Ĝi devus esti en la manoj de ĉiu Esperantisto kiu tradukas aŭ legas. Aldone al la pure teknikaj vortoj, ĝi enhavas ankaŭ vortojn el la ĝenerala literaturo. Ekzemple, sur paĝo 8 troviĝas la jenaj :akso, aksonometrio, akvo, akvaforto, akvarelo kaj akvario. El ĉi tiuj ses vortoj nur la unuaj du estas vere arkitekturaj. Aldone al bona difino kaj al traduko en 6 ĝis 8 lingvojn, ĉiu termino havas bildon, kiu permesas nenian dubon pri ĝia ĝusta signifo. Certe, ofte ne necesas legi la difinojn, ĉar la bildoj tuj komprenigas la sencon. Por lernantoj, la libro bone taŭgas kiel lernigilo —ili simple rigardu la bildojn kaj faru al si demandojn pri ili. La spertulo ankaŭ, legante la difinojn, ofte trovos novajn vortojn, ekzemple: plumbumi : plemigi juntojn per plumbo. Kio estas junto? Junto estas interspaco inter kunigitaj ŝtonoj, aŭ lignaj aŭ metalaj pecoj. Kiaj juntoj ekzistas ? Lutita, dilata, kompensa, vertikala, artikigita, k.t.p. La bildoj estas treege bonaj, multaj estas vere artaj. Aliaj estas tre praktikaj—ekzemple, Banĉambro, kiu montras kaj nomas ses objektojn en la ĉambro. Mi tuj serĉis tra la libro, por vidi ĉu estas similaj bildoj por la aliaj ĉambroj de domo —ekzemple, kuirejo, infanĉambro, sed mi ne trovis ilin. Eble en venontaj eldonoj la kompilisto donos ilin al ni —tiam la libro estos perfekta. Trarigardante la libron denove, mi rimarkas kiel bonaj estas kelkaj terminoj kaj ties bildoj. Ekzemple, la bildo ĉe “koloro” donas la kolorojn de la heraldiko, kaj kiel oni signas ilin per inko kaj plumo. Al Francisko Azorin kaj liaj kunlaborintoj gratulon kaj dankon. ” — Henry Hyams, F.R.I.B.A., La Brita Esperantisto - Numero 348, Aprilo (1934)

Vidu ankaŭ

• Konstruelemento

Eksteraj ligiloj

• Enciklopedio de Esperanto/U en sia originala formo en la Interreto
• Enciklopedio de Esperanto en elŝutebla versio (PDF).
• La terminaro elŝutebla en la Bitoteko de la Hispana Esperanto-Federacio en PDF-formo
• Katalogo de Esperantomuzeo kaj Kolekto por Planlingvoj
• Katalogo de Kataluna Esperanto-Asocio