Descargar como docx, pdf o txt
Descargar como docx, pdf o txt
Está en la página 1de 3

La gran salutación garifuna

Meni labúsuagun Garifuna

Busó da: bendiga, mami


Pástekun wánwa: dios te bendiga, hijo

Busó nebénene: bendiga, madrina/padrino


Pástekun dómini: Dios te bendiga

Distintas formas de saludar


Busúguaü

Saludo según la forma del dia

Buiti bináfi: buenos dias


Buiti rabaunweyu: buenas tardes
Buiti gúñou: buenas noches

Nota: en lugar de “busó” puede también suplantarse por “besón” o bien por la palabra “isi”.

-234-

Saludo con cierto grado de respeto

Buiti bináfi: buienos dias


¿Ida hiña gia yau?: ¿qué tal está señor?
Úadigiati, ¿bugia?: bien ¿y tú?
Úadigiati: bien, gracias

Saludo entre amigas

¿Ida biña bináfi to, bra?: ¿Cómo estás esta mañana, amigo?
Lidan dan ¿a gia amürü?: en perfectas condiciones ¿y tú?
Sun kataun lidan dan: todo ninguna novedad

Saludo entre amigas de confianza

Suni wai: hola Suni


Ya nana ¿ida biña?: hola muchacha, ¿y tú?
Magádietina giñe: bien, gracias
Diálogo UNO: MAYA
J Kaline' ku k'ajóoltik j Saan Carlos conoce a Santiago
Le tsikbala' ku yúuchul tu kaajil K'íimbila'. JKaline' tia'an te'e kaaja', ba'ale' chéen u láak'al u k'ajóol tumeen
leti'e' Íitsmalil, ts'o'okole' Jo' kajabal. Ikil taalja'an u xíimbalt u chiiche' ku jóok'ol k'íiwik utia'al u k'ajóolt láak'
máako'ob. Esta conversación se desarrolla en el pueblo de Kimbilá. Carlos se encuentra en este pueblo, pero
sólo conoce a sus familiares porque él es de Izamal (Itzmal), además vive en Mérida (Jo'). Mientras visita a su
abuela sale a la plaza a conocer a otras personas.
JKalin: ¿Bix túun a k'aaba' beya',xi'ipal? Carlos: ¿Y cómo te llamas, muchacho?
JSaan: JSaan in k'aaba', ¿kux túun teech? Santiago: Me llamo Santiago, ¿y tú, (pues)?
JKalin: Tene' j Kalin Carlos: Yo, Carlos
JSaan: Jach ki'imak in wóol in k'ajóoltikech Santiago: Me da mucho gusto conocerte
JKalin: Bey xan teen.¿Weyilech wáe'? Carlos: A mí también.¿Eres de aquí?
JSaan: Jaaj, weyilene'.¿Kux túun teech, tu'uxilech? Santiago: Sí, soy de aquí, ¿Y tú de dónde eres?
JKalin: Tene' Íitsmalilen, chéen ba'ale' Jo' kaja'anen Carlos: Soy de Izamal, pero vivo en Mérida
JSaan: ¿Chéen wáa taalja'anech xíimbal wey kaaje'? Santiago: ¿Estás sólo de paseo en este pueblo?
JKalin: Jaaj, beyo', taalen in xíimbalt in chiich x Máaj Kooncha Carlos: Sí, así es, vine a visitar a mi abuela
Doña Concepción
JSaan: ¿A chiich wáa le xMáaj Koonchao'? Santiago: ¿Acaso es tu abuela Doña Concepción?
JKalin: Leti',¿A k'aj óol wáa? Carlos: Sí, ella es, ¿la conoces?
JSaan: In k'aj óol, ba'ale' ma' in wojel ka'ach wáa yaan jun túul u yábil Íitsmalili' Santiago: La conozco, pero no
sabía que tiene un nieto de Izamal
JKalin: Yaan, tene' in taatae' Don j Poonso Carlos: Sí tiene, mi papá es Don Alfonso
JSaan: Leti'e' ma' in k'aj óoli', ¿Úuch wáa xi'ik kajtal te'e Íitsmalo'? Santiago: A él no lo conozco, ¿hace mucho
tiempo que se fué a vivir a Izamal?
JKalin: TS'o'ok u yantal k'iin; ma'alob túun, pa'atik in bin in wil in chiich, táan u chúunk'intal ten Carlos: Ya
tiene tiempo; bueno, ya me voy a ver a mi abuela, se me está haciendo tarde

También podría gustarte