Temas de Cuarta Semana Lengua Nativa II (11-05-20)
Temas de Cuarta Semana Lengua Nativa II (11-05-20)
- pu, Indica que la acción es efectuada en beneficio o también, en perjuicio de una persona
distinta al actor: Ruwapuranki wasita, le hiciste la casa'; llamk`apusunchis chakranta, le
trabajaremos su chacra; El beneficiario se indica mediante el sufijo casual
-paq.
Ruwapuranki wasíta paypaq, 'le hiciste una casa
para él.}
QHILLQAKUNATA KUTICHIY
4. ¿Hawasniyta pallapuranchu?
Ari, hawasniyta pallapuranmi
……………………………………………………
5. ¿Allquykichispaq mikhunata wayk´upushankichischu?
Ari, allquykitawan mikhunaata way kupushayku
……………………………………………………………
7. ¿Liwrunta apapushankichischu?
Ari, liwrunta apapushayku
………………………………………………………………
8. ¿Siwuyllankutachu Aywipushanchis?
Siwuyllankuta aywi aywipushankuchu
……………………………………………………………………….
9. ¿Chakrantachu llank´apushayku?
10. Ari, chakranta llanka´panmi
……………………………………………………………………….
9. ¿Arrustachu rantipushan?
Ari, arrusta rantipushanmi
……………………………………………………………………….
11. ¿Lapisnintachu mañakapushan?
12. Ari, lapisninta mañakapuwan
Papatachu maskakichanki?
……………………………………………………………………….
WASIYKIPI QHILLQAKUNATA RUWAY
HUK
Qhawasunchis
Noqa taki-sqa-ni, pasado lejano
Qan taki-sqa-nki
Pay taki-sqa-n
Noqanchis taki-sqa-nchis
Noqayku taki-sqa-yku
Qankuna taki-sqa-nkichis
Paykuna taki-sqa-nku
Noqa takirqani
Yo habia cantado.
Noqa takisqani
Tapuykunata kutichiy
1. ¿Paypaqchu p´achata rantisqa?
2. Ari, paypaqmi p´achata rantisqa/ manam paypaqchu p´achata rantiska
………………………………………………………
3. ¿Qam ñuqapaqchu wayk´usqanki?
4. Ari, ñuqa qanpaqmi wayk´urani
………………………………………………………
3. ¿Noqachischu pukllasqanchis?
Ari , noqanchismi pukllankachis
Manan, noqanchischu pukllankanchis
………………………………………………………
5. ¿Hawasniyta pallasqakuchu?
Ari, hawasniykita pallasqakum
……………………………………………………
6. ¿Alqoykichispaq mikhunata wayk´usqankichischu?
Ari, alqoykupaq mukhunata wayk´usqaykuni
……………………………………………………………
Sfijos de posesion
-y -yki
-yki -y
-n -y
-nchis --nchis
-yku -ykichis
-ykichis -yku
-nku -nku
Tapuykunata ruway
HUK
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
ISHKAY
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
KIMSA
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
TAWA
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………