Contae Ard Mhacha

contae in Éirinn

Is é Ard MhachaContae Ard Mhacha[1] (Armagh as Béarla) é an contae is lú ó thaobh achair de i dTuaisceart Éireann. Tá sé suite i ndeisceart Chúige Uladh. Bhí cónaí ar Ríthe Chúige Uladh in Eamhan Macha, áit a raibh daingean ón 700 RC, agus de réir na nginealach ba í Macha Mongrua, a fuair bás i 667 RC, a thóg dún ann in aice le cathair Ard Mhacha fadó, agus is minic logainmneacha an cheantair luaite sa Rúraíocht. Ba in Ard Mhacha a thóg Naomh Pádraig a chéad eaglais cloiche in AD 444 agus tá ardeaglaisí ag an Eaglais Chaitliceach Rómhánach agus ag Eaglais na hÉireann sa chathair faoi láthair. Tá Brian Bóirmhe (Ború), a bhí ina Ard-Rí ar Éirinn go dtí 1014, curtha in Ard Mhacha

Bosca Geografaíocht PholaitiúilContae Ard Mhacha
Ard Mhacha (ga) Cuir in eagar ar Wikidata

Cuir in eagar ar Wikidata

Suíomh
Map
 54° 21′ 00″ N, 6° 39′ 17″ O / 54.3499°N,6.6546°W / 54.3499; -6.6546
Stát ceannasachan Ríocht Aontaithe
Comhthír na Ríochta AontaitheTuaisceart Éireann Cuir in eagar ar Wikidata

PríomhchathairArd Mhacha Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán174,792 (2011) Cuir in eagar ar Wikidata
• Dlús139.39 hab./km²
Tíreolaíocht
Cuid deTuaisceart Éireann Cuir in eagar ar Wikidata
Achar dromchla1,254 km² Cuir in eagar ar Wikidata
Suite i nó in aice le limistéar uisceLoch nEathach Cuir in eagar ar Wikidata
Pointe is airdeSliabh gCuillinn (573 m) Cuir in eagar ar Wikidata
Ar theorainn le
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Logainm.ie100001

Tá cáil ar Ard Mhacha mar 'úllord na hÉireann', agus fástar a lán torthaí ann i gcónaí. Ba iad na plandóirí a chuir fúthu sa 17ú haois a chuir na húlloird ar dtús. Imrítear leagan de chluiche babhlaí in Ard Mhacha nach bhfaightear aon áit eile ach i gCorcaigh. Tá traidisiún láidir peile Ghaelaí sa cheantar agus bhuaigh foireann Ard Mhacha Craobh na hÉireann i 2002.

Tá Ard Mhacha theas, is é sin an ceantar tuaithe in aice na teorann le Contae Lú sa Phoblacht, sách náisiúnach. Caitliceachas an príomhreiligiún. Fuair a lán saighdiúirí Briotanacha bás ann i rith na dTrioblóidí.

Bailte i gContae Ard Mhacha

cuir in eagar
 
Contae Ard Mhacha

Bailte fearainn

cuir in eagar

Baruntachtaí

cuir in eagar

Paróistí

cuir in eagar

Tíreolaíocht

cuir in eagar