Ուփսալայի Համալսարան

Ուփսալայի Համալսարան
	Կաղապար:Պատկերի ֆորմատավորում2
	File:Uppsala University logo.svg
Կարգախօս	Gratiae veritas naturae Կաղապար:Յղում la
Հիմնադրուած է	1477
Հիմնադրիր	Ստեն Ստուրե Ավագ? եւ Jakob Ulvsson?
Ռեկտոր	Փրոֆեսոր Էւա Օքեսըն Eva Åkesson
Ուսանողներ	43 591
Ընդհանուր անձնակազմ	2 347
Ակադեմական կազմ	4 718
Անդամակցութիւն	Համալսարանների մատարիկի ցանց?, Կոիմբրայի խումբ?, Եւրոպայի համալսարաններու միութիւն, ArXiv?, Guild of European Research-Intensive Universities?, Science for Life Laboratory?, Testbed Sweden Precision Health Cancer?, Health Data Sweden?, European Open Science Cloud Association? եւ Association of Swedish Higher Education Institutions?
Տեղ	Ուփսալա
Գոյներ	; Մարուն, ճերմակ
Երկիր	Շուէտ Շուէտ
Հասցէ	Dag Hammarskjölds Väg 7, 752 37 Uppsala
Կայք	Կաղապար:Url
	Uppsala University Վիքիպահեստում

Ուփսալայի համալսարան (շուէտ.՝ Uppsala universitet)՝ Շուէտին մէջ տակաւին գործող հնագոյն համալսարան է, հիմնուած է 1477-ին^[8]: Դասակարգուած է աշխարհի 100 լաւագոյն համալսարաններու քանի մը ցանկերուն մէջ։ ARWU դասակարգումով աշխարհի 63^րդ համալսարանն է:^[9]^[10]

Պատմութիւն

Համալսարանն իր զարգացումն ապրած է 16^րդ դարուն վերջին Շուէտի հզօրացման հետ միասին եւ հարաբերական ֆինանսական կայունութիւն ստացած է Կուսթաւ Ատոլֆ թագաւորի խոշոր դրամաշնորհի շնորհիվ: Ուփսալան նաեւ կարեւոր պատմական տեղ ունեցած է Շուէտի ազգային մշակոյթի, նոյնականացման եւ պետութեան կայացման մէջ։ Համալսարանն ունի 44 000 գրանցուած ուսանող եւ 2 300 տոքթորական ուսանողներ: Ունի դասախօսական կազմի 1 800 անդամ ընդհանուր 6 900 աշխատողներէն: 716 փրոֆեսորներուն քսանութ տոկոսը կանայք են: 2016-ի ծախսերը կազմած են 6.6 միլիար շուէտական քրուն՝ մօտաւորապէս $ 755 միլիոն:

Համալսարանին Հետ Կապ Ունեցած Նշանաւոր Անձինք

Կաղապար:Գլխաւոր Յօդուած

Ուփսալայի համալսարանին անունը կապ ունի տասնմեկ Նոպէլեան Մրցանակի արժանացած անձերուն հետ^[11] եւ բազմաթիւ թագաւորականներու, աքատեմիքոսներու եւ հանրային մարդերուն հետ:
Քանի մը դարերուն Շուէտի գլխաւոր աքատեմիական հաստատութիւն ըլլալով, Ուփսալայի համալսարանը եղած է Շուէտի քաղաքական եւ գիտական յայտնի դէմքերու կրթութեան օրրանը: Անոնցմէ յայտնիներէն են Միաւորուած ազգերու գլխաւոր քարտուղար Տակ Համարխեոլտը (շուէտ.՝ Dag Hammarskjöld, 1905–1961), որ 1961-ին յետմահու Խաղաղութեան Նոպէլեան Մրցանակ ստացած է եւ շուէտ դիւանագէտ Հանս Պլիքսը (շուէտ.՝ Hans Blix, ծն.1928), որ եղած է Միջազգային աթոմային էնըրճիի գործակալութեան գլխաւորը 1981–1997-ին: Համարխեոլտը եւ Պլիքսը Ուփսալայի Իրաւագիտութեան ֆաքուլթիէն աստիճան ստացած են, անանկ, ինչպէս Շուէտի Արտաքին գործերու նախարար Աննա Լինտը (շուէտ.՝ Anna Lindh), որ սպաննուեցաւ 2003-ին:

Մշակոյթի Մէջ

Լունտի հետ միասին, Ուփսալան Շուէտի պատմական եւ աւանդական աքատեմիական կեանքի կեդրոն կը հանդիսանայ, դառնալով յիշատակուող առարկայ մը շուէտական գրականութեան, արուեստի եւ շարժագրութեան մէջ։ Յատկապէս, Ուփսալաի համալսարանը կարեւորաբար երեւցած է Սթիկ Լարսընի (շուէտ.՝ Stieg Larsson) Män som hatar kvinnor «Վիշապի դաջուածքով աղջիկը» (անգլերէն՝ The Girl with the Dragon Tattoo) ժապաւէնին մէջ:
Նորվեկացի փոփ երգչուհի Քիրսթի Սփարպոէն (նորվ.՝ Kirsti Sparboe) 1969-ին թողարկեցաւ Ուփսալայի համալսարանին նուիրուած երգ մը՝ «Ուփսալայի ուսանողուհին» (գերմաներէն՝ Ein Student aus Uppsala)^[12] անունով:

Ծանօթագրութիւններ

↑ University Management, Uppsala University, retrieved 16 January 2012
↑ https://eua.eu/about/member-directory.html
↑ Our Members / Tier 3
↑ https://www.the-guild.eu/members/
↑ https://eosc.eu/members/
↑ https://web.archive.org/web/20240513205453/https://suhf.se/om-suhf/medlemmar/
↑ (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18649284"></a>
↑ Ridder-Symoens, Hilde de. A History of the University in Europe. Cambridge University Press, 2003. Page 84.
↑ «Uppsala University in International Rankings»։ Uppsala University։ արտագրուած է՝ 2017-04-20
↑ «Archive copy»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-01-19-ին։ արտագրուած է՝ 2018-01-11
↑ «Eight Nobel laureates have been connected with the Uppsala University»։ արտագրուած է՝ 2010-06-12
↑ Youtube, "Ein Student aus Uppsala", by Kirsti Sparboe

[1] University Management, Uppsala University, retrieved 16 January 2012

[[https://eua.eu/about/member-directory.html_https://eua.eu/about/member-directory.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://eua.eu/about/member-directory.html

[[https://web.archive.org/web/20211129171645/https://arxiv.org/about/ourmembers_Our_Members_/_Tier_3]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-3] Our Members / Tier 3

[[https://www.the-guild.eu/members/_https://www.the-guild.eu/members/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-4] ttps://www.the-guild.eu/members/

[[https://eosc.eu/members/_https://eosc.eu/members/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-5] ttps://eosc.eu/members/

[[https://web.archive.org/web/20240513205453/https://suhf.se/om-suhf/medlemmar/_https://web.archive.org/web/20240513205453/https://suhf.se/om-suhf/medlemmar/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] ttps://web.archive.org/web/20240513205453/https://suhf.se/om-suhf/medlemmar/

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q2352616"_data-entity-id="Q18649284">''(unspecified_title)''<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18649284"></a></div>-7] (unspecified title)
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18649284"></a>

[8] Ridder-Symoens, Hilde de. A History of the University in Europe. Cambridge University Press, 2003. Page 84.

[UU-rankings-9] «Uppsala University in International Rankings»։ Uppsala University։ արտագրուած է՝ 2017-04-20

[10] «Archive copy»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2019-01-19-ին։ արտագրուած է՝ 2018-01-11

[11] «Eight Nobel laureates have been connected with the Uppsala University»։ արտագրուած է՝ 2010-06-12

[12] Youtube, "Ein Student aus Uppsala", by Kirsti Sparboe

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]