Jump to content

Surinam

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 4°N 56°W / 4°N 56°W / 4; -56

Republika ti Surinam
Republiek Suriname  (Olandes)
Wagayway ti Surinam
Wagayway
Eskudo ti Surinam
Eskudo
Napili a pagsasao: Justitia – Pietas – Fides  (iti Latin)
"Hustisia – Rebbeng – Pammagtalekan"
Nailian a kanta: God zij met ons Suriname   (iti Olandes)
('Apo Dios Kuyogam ti Surinammi')
Lokasion ti Surinam
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Paramaribo
5°50′N 55°10′W / 5.833°N 55.167°W / 5.833; -55.167
Opisial a sasaoOlandes
Nagan dagiti umiliSurinames, Taga-Surinam
GobiernoUnitario a parlamentario a batay-linteg a republika
Chan Santokhi
Ronnie Brunswijk
Wayawaya
• manipud iti Olanda
25 Nobiembre 1975
Kalawa
• Dagup
163,821 km2 (63,252 sq mi) (Maika-91)
• Danum (%)
1.1
Populasion
• Karkulo idi 2011
491,989 (Maika-167)
• Senso idi 2004
492,829[1]
• Densidad
2.9/km2 (7.5/sq mi) (Maika-231)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$5.060 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao
$9,475[2]
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$3.790 bilion[2]
• Tunggal maysa a tao
$7,096[2]
Gini (1999)52.9[3]
nangato
HDI (2013)increase 0.705[4]
nangato · Maika-100
KuartaDoliar ti Surinam (SRD)
Sona ti orasUTC-3 (ART)
• Kalgaw (DST)
UTC-3 (saan a mapalpaliiw)
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag597
TLD ti internet.sr

Ti Surinam, opisial a ti Republika ti Surinam (Olandes: Republiek Suriname, Panangibalikas nga Olandes: [ˌrepyˈblik ˌsyriˈnaːmə]), ket maysa a pagilian idiay akin-amianan nga Abagatan nga Amerika. Nabeddenganna ti Pranses a Guiana iti daya, ti Guyana iti laud, ti Brasil iti abagatan, ken ti Taaw Atlantiko iti amianan. Ti Surinam ket sigud idi a kolonia iti Britaniko ken iti Olándes, ken ammo idi a kas ti Olandes a Guiana. Nakagun-od ti Surinam iti wayawaya manipud iti Olanda idi 25 Nobiembre 1975.

Iti basbassit laeng ngem 165,000 km2 (64,000 sq mi) ti Surinam ket isu ti kabassitan a naturay nga estado idiay Abagatan nga Amerika (Pranses a Guiana ket mangbukel ti basbassit a teritorio, ngem daytoy ket Pranses a teritorio). Adda ti nakarkulo a populasion iti agarup a 490,000, a kaaduan ket agtaeng idiay amianan a pantar iti daytoy a pagilian, a pakabirukan ti kapitoliona a Paramaribo.

Naggappuan ti nagan

[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti naga a Surinam mabalin a naggapu manipud dagiti Taino (dagiti agsasao iti Arawak) a grupo a natawtawgan a "Surinen" a dagitoy ket isu ti immuna a nagtaeng iti daytoy a rehion sakbay ti isasangpet dagiti Europeano.[5]

Kasisigud a ti pagilian ket naisurat a kas ti Surinam babaen dagiti Ingles a nagtaeng nga immuna a nagipatakder ti kolonia idiay Waig ni Marshall,[6] a mairaman ti Karayan Surinam, ket paset idi daytoy ti grupo dagiti kolonia a makunkuna a Olandes a Guiana. Ti Surinam ket mabirukan pay laeng kadagiti Ingles. Ti maysa a nangruna a pagarigan iti daytoy ket ti bukod a nailian nga eroplano ti Surinam, ti Surinam Airways.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Algemeen Bureau voor de Statistiek in Suriname – Senso a langa iti agpang a distrito Naiyarkibo 2012-01-30 iti Wayback Machine
  2. ^ a b c d "Surinam". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 22 Abril 2012.
  3. ^ "GINI index". World Bank. Naala idi 26 Hulio 2013.
  4. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  5. ^ Ti Baro nga Ensiklopedia Britanika, Ensiklopedia Britanika, Tomo 5. Edision 15. Nangipablaak Ensiklopedia Britanika, 2002, p. 547.
  6. ^ Ensiklopedia Britanika: Diksionario dagiti Arte, Siensia, ken Sapasap a Literatura, Tomo XI (Maikasiam nga Edision—Popular a Naimaldit nga ed.). Naala idi 4 Mayo 2008. Idi 1614 dagiti estado iti Olanda ket nangited kadagiti sinoman nga umili ti Olandes iti uppat a monopolio iti ania man a sangladan wenno lugar ti komersio a maduktalanna iti dayta a rehion (Guiana). Ti immuna a pagtaengan, nupay kasta, idiay Surinam (idi 1630) ket naaramid babaen ti maysa nga Ingles, a ti naganna ket napreserba babaen ti Waig ni Marshall.