შინაარსზე გადასვლა

პანჩენ ლამა

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ქედრუპ ჯე, პირველი პანჩენ ლამა

პანჩენ ლამა (ტიბ. པན་ཆེན་བླ་མ, ვაილი: Pan-chen Bla-ma პანჩენ ლამა, ჩინ.: 班禅喇嘛/班禅额尔德尼) არის ტიბეტური ბუდიზმის გელუგპას სექტის (სექტა, რომელიც XVI ს-დან ჩინეთის სუვერენიტეტის გამოცხადებამდე, 1951, მართავდა დასავლეთ ტიბეტს)დალაი-ლამას შემდეგ უმაღლესი ლამა. მიჩნეულია, რომ ტულკუს რეინკარნაციული ხაზით, პანჩენ ლამები ამიტაბჰას ინკარნაციები არიან. სახელი, მნიშვნელობა — „დიდი მეცნიერი“, სანსკრიტულ პანდიტასა (მეცნიერი) და ტიბეტურ ჩენპოს (დიდი) შეკუმშვაა.

პანჩენ ლამები ტრადიციისამებრ ცხოვრობდნენ შიგაძის ტაშილჰუნპოს მონასტერში.

ტიბეტურ პანჩენ ლამათა ხაზში მიჩნეულია, რომ ქედრუპ გელეკ პელზანგამდე, რომელიც 1-ლ პანჩენ ლამად ითვლება, ამიტამჰას 4 ინდოელი და 3 ტიბეტელი ინკარნაცია იყო. ხაზი იწყება სუბჰუტიდან (სიდჰართა გაუტამას ერთ-ერთი მოსწავლეთაგანი). ამ ხაზში ამიტაბჰას პირველ ტიბეტელ ინკარნაციად ითვლება გო ლოცავა. [1][2]

სახელი სიცოცხლე ტიბეტური/ვაილი ტიბეტური ფინ-ინი სხვა ტრანსლიტერაციები
1. ქედრუპ ჯე 1385–1438[3] མཁས་གྲུབ་
Mkhas-grub Rje,་
གྲུབ་དགེལེགས་དཔལ་བཟང་པོ།
Mkhas-grub Dge-legs Dpal-bzang-po
Kaichub Gêlêg Baisangbo Khädrup Je, Khedrup Gelek Pelsang, Kedrup Geleg Pelzang, Khedup Gelek Palsang, Khedrup Gelek Pal Sangpo
2. სონამ ჩოკლანგი 1438–1505[3] བསོད་ནམས་ཕྱོག་ཀྱི་གླང་པོ་་
Bsod-nams Phyogs-glang,་
བསོད་ནམས་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་
Bsod-nams Phyogs-kyi Glang-po
Soinam Qoilang,
Soinam Qoigyi Langbo
Sonam Choglang, Soenam Choklang
3. ენსაპა ლობსანგ დონდრუპი 1505–1568[3] དབེན་ས་པ་བློ་བཟང་དོན་དྲུཔ་་
Dben-sa-pa Blo-bzang Don-grub
Wênsaba Lobsang Toinchub Gyalwa Ensapa, Ensapa Lozang Döndrup, Ensapa Losang Dhodrub
4. ლობსანგ ჩოკი გიალსტენ 1570–1662 བློ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་་
Blo-bzang Chos-kyi Rgyal-mtshan
Lobsang Qoigyi Gyaicain Losang Chökyi Gyältsän, Lozang Chökyi Gyeltsen, Lobsang Chökyi Gyaltsen, Lobsang Choekyi Gyaltsen, Lobsang Choegyal, Losang Chögyan
5. ლობსანგ იეშე 1663–1737 བློ་བཟང་ཡེ་ཤེས་་
Blo-bzang Ye-shes
Lobsang Yêxê Lobsang Yeshi, Losang Yeshe
6. ლობსანგ პალდენ იეშე 1738–1780 བློ་བཟང་གྤལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་་
Blo-bzang Gpal-ldan Ye-shes
Lobsang Baidain Yêxê Palden Yeshe, Palden Yeshi
7. გედუნ ჩოკი ნიიმა 1782–1853 དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ།
Gpal-ldan Bstan-pa'i Nyi-ma
Dainbai Nyima Tänpä Nyima, Tenpé Nyima, Tempai Nyima, Tenpey Nyima
8. ტენპაი ვანგჩუკი 1855?–1882 བསྟན་པའི་དབང་ཕྱུག་་
Bstan-pa'i Dbang-phyug
Dainbai Wangqug Tänpä Wangchug, Tenpé Wangchuk, Tempai Wangchuk, Tenpey Wangchuk
9. თუბტენ ჩოკი ნიიმა 1883–1937 ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་་
Thub-bstan Chos-kyi Nyi-ma
Tubdain Qoigyi Nyima Choekyi Nyima, Thubtän Chökyi Nyima
10. ლობსანგ ლჰუნდრუბ ჩოკი გიალცენი 1938–1989 བློབཟང་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་
ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་་
Blo-bzang Phrin-las Lhun-grub Chos-kyi Rgyal-mtshan
Lobsang Chinlai Lhünchub Qoigyi Gyaicain Choekyi Gyaltsen, Chökyi Gyeltsen, Choekyi Gyaltse, Trinley Choekyi Gyaltsen, Lozang Trinlä Lhündrup Chökyi Gyältsän
11. გენდუნ ჩოკი ნიიმა[4] 1989– དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་་
Dge-'dun Chos-kyi Nyi-ma
Gêdün Qoigyi Nyima Gendün Chökyi Nyima, Gendhun Choekyi Nyima
გიანჩაინ ნორბუ[4] 1990– ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་་
Chos-kyi Rgyal-po
Qoigyijabu Choekyi Gyalpo, Chökyi Gyälbo, Gyaincain Norbu, Gyaltsen Norbu
  1. Stein 1972, p. 84
  2. Das, Sarat Chandra. Contributions on the Religion and History of Tibet (1970), p. 82. Manjushri Publishing House, New Delhi. First published in the Journal of the Asiatic Society of Bengal, Vol. LI (1882).
  3. 3.0 3.1 3.2 The title Panchen Lama was conferred posthumously on the first two Panchen Lamas.
  4. 4.0 4.1 The Tibetan government-in-exile under the 14th Dalai Lama recognizes Gedhun Choekyi Nyima as the 11th Panchen Lama; the government of the People's Republic of China recognizes Qoigyijabu as the 11th Panchen Lama.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე: