Ислам ынтымақтастық ұйымы

Ислам ынтымақтастық ұйымы (араб.منظمة التعاون الإسلامي; ағылш. Organisation of Islamic Cooperation; француз. Organisation de la coopération islamique) (2011 жылдың 28 маусымына дейін – Ислам конференциясы ұйымы (ИКҰ)) — 1969 жылы 25 қыркүйекте мұсылман мемлекеттерінің бастамасымен құрылған. Бүгінгі таңда 57 ел мүше, жалпы халық саны 1,8 миллиардқа жетіп отыр.

Ислам ынтымақтастық ұйымы
араб.: منظمة التعاون الإسلامي‎‎<
ағылш. Organisation of Islamic Cooperation
фр. Organisation de la coopération islamique

    Мүшелері
    Бақылаушылары
    Бұрынғы мүшелер (Сирия)

Мүшелік:

57 мүше мемлекет

Штаб-пәтер:

 Сауд Арабиясы, Жидда

Ұйым түрі:

Халықаралық ұйым

Ресми тілдері:

Араб тілі
Ағылшын тілі
Француз тілі

Құрылуы
Құрылуының ресми датасы

1969 жыл 25 қыркүйек

Ортаққор логотипі Ислам ынтымақтастық ұйымы Ортаққорда

Ұйымға Ресей, Босния және Герцеговина, Тайланд бақылаушы ретінде қатысады. Ұйымның штаб-пәтері Сауд Арабиясының Жидда қаласында орналасқан.

ИҚҰ-ның басшысы – Бас хатшы, ал атқарушы органы – Бас хатшылық деп аталады. Бас хатшыны мүше елдер Сыртқы министрлер конференциясында бір мәрте 4 жылға сайлайды. Ұйым жанынан ашылып, дербес жұмыс істейтін төмендегідей органдар мен құрылымдар бар.

Олар Ислам даму банкі, Ислам жаңалықтары агенттігі, Экономика және мәдени мәселелер жөнінде ислам комиссиясы, Иерусалим қоры, Ислам астаналары ұйымы, Ислам ғылыми-техникалық даму қоры және тағы басқалар.

Тарихи шолу

өңдеу

ИЫҰ-ның пайда болуының негізінде діни оқиға жатқанын естен шығармағанымыз абзал. Израильдің сионистік топтары Ислам әліміндегі ең қасиетті саналатын Әл-Акса мешітін өртеп жібергеннен кейін, осындай шектен шыққан оқиғалардың алдын алу үшін Ислам конференциясы ұйымы құрылғаны белгілі. Қазіргі таңда ұйымның құрамында Ислам даму банкі мен Ислам білім беру ұйымдарының жұмысы жемісті болып тұр. Ал саяси мәселелердің түйінін тарқатуға ұйымның мүмкіндігі болмауда. Ислам елдері конференциясы ұйымының қанат жаюына Батыс елдері мүдделі емес. Мәселен, Мысыр кезінде Араб әлемін айрандай ұйытатын мүмкіндікке ие болды. Өкінішке орай, олар Израильмен соғыста жеңіліп, Израиль мен АҚШ-тың құпия келісімін қабылдауға мәжбүр болғанын бәріміз білеміз. Осыдан кейін Мысыр мен өзге Араб елдері арасында салқындық пайда болғаны белгілі. Бүгінде Араб елдері арасында Израильдің тек Мысырмен ғана дипломатиялық байланысы орнаған

Мүше елдер

өңдеу
 
Ұйымға мүшелерінің Эйлер диаграммасы

ИЫҰ-ға 57 мемлекет мүше, 5 мемлекет бақылаушы дәрежесіне ие

Мүше мемлекет Қосылды Деректер
  Ауғанстан 1969 Тоқтатылған 1980 - Наурыз 1989
  Алжир 1969
  Чад 1969
  Мысыр 1969 Тоқтатылған мамыр 1979 - Наурыз 1984
  Гвинея 1969
  Индонезия 1969
  Иран 1969
  Иордания 1969
  Кувейт 1969
  Ливан 1969
  Ливия 1969
  Малайзия 1969
  Мали 1969
  Мавритания 1969
  Марокко 1969
  Нигер 1969
  Пәкістан 1969
  Палестина[1] 1969
  Сауд Арабиясы 1969
  Сенегал 1969
  Судан 1969
  Сомали 1969
  Тунис 1969
  Түркия 1969
  Йемен 1969 1990 жылдан бері Йемен Республикасы Йемен Халықтық Демократиялық Республикасымен бірікті
  Бахрейн 1970 2003 жылдан бері Бахрейн Патшалығы ретінде
  Оман 1970
  Катар 1970
  Сирия 1970
  БАӘ 1970
  Сьерра-Леоне 1972
  Бангладеш 1974
  Габон 1974
  Гамбия 1974
  Гвинея-Бисау 1974
  Уганда 1974
  Буркина-Фасо 1975
  Камерун 1975
  Коморлар 1976
  Ирак 1976
  Мальдив Республикасы 1976
  Джибути 1978
  Бенин 1982
  Бахрейн 1984
  Нигерия 1986
  Әзербайжан 1991
  Албания 1992
  Қырғызстан 1992
  Тәжікстан 1992
  Түрікменстан 1992
  Мозамбик 1994
  Қазақстан 1995
  Өзбекстан 1995
  Суринам 1996
  Того 1997
  Гайана 1998
  Кот-д’Ивуар 2001
Тоқтатылды немесе шықты
  Zanzibar 1993 Шықты тамыз 1993
Бақылаушы елдер
  Босния және Герцеговина 1994
  Орталық Африка Республикасы 1997
  Солтүстік Кипр Солтүстік Кипр Түрік Республикасы 1979 Ресми 2004
  Тайланд, патшалығы 1998
  Ресей Федерациясы 2005
Бақылаушы Ислам мекемесі немесе Коммуналары
Moro National Liberation Front 1977
Бақылаушы Ислами Институттар
Parliamentary Union of the OIC Member States 2000
Islamic Conference Youth Forum for Dialogue and Cooperation 2005
Бақылаушы Халықаралық Мекемелер
League of Arab States 1975
United Nations 1976
Non-Aligned Movement 1977
Organisation of African Unity 1977
Economic Cooperation Organisation 1995

Мүшелікке талпыныс

өңдеу

  •   Үндістан - Ислам ынтымақтастық ұйымына бақылаушы ел ретінде кіруге ниет білдірген. .[2] While India's candidacy is supported by some OIC members including Saudi Arabia,[3] some OIC members like Pakistan have blocked India's inclusion into the OIC, arguing India's inclusion in OIC is against the rules of OIC, which state that an aspirant should not have an ongoing conflict with a member state.[4]
  •   Филиппиндер - The Philippine government has made attempts to join the OIC, but this was opposed by the OIC observer in the country, the Moro National Liberation Front, which finds it unnecessary. In 2009, the country's bid has received stronger support and has been advocated by countries such as Indonesia, Malaysia, Iran, and the United Arab Emirates, among others.[5][6][7][8]

Қазақстанның ИҚҰ шеңберіндегі ынтымақтастығы

өңдеу

Қазақстан 1995 жылы Ислам Конференциясы Ұйымының мүшелігіне қабылданды. Ислам әлемімен белсенді ықпалдастық - Қазақстанның сыртқы саясатының басым бағыттарының бірі. Өз жағынан Ислам әлемі Қазақстанды мұсұлман қоғамдастығының ажырамас мүшесі ретінде қарастырады.

ИҚҰ-ның қатарына енгеннен кейін Қазақстан Бас хатшылықпен, субсидиялық мүшелермен және Ұйым институттарымен қарым-қатынасын тұрақты дамытуға тырысуда. Қазақстан делегациялары ИҚҰ-ның барлық ірі шараларына қатысты, олар: (1997 ж. желтоқсанда Тегеранда (Иран) өткен ИҚҰ-ның 8-ші Саммиті, 2000ж қарашада Доха (Катар) қаласында ИҚҰ-ның 9-ші Саммиті және 2003 ж.қазанда Путраджайяда (Малайзия) 10-ші Саммит), Сыртқы Істер министірледің мәслихаттары (24-ші СІММ-нен Джакартада (Индонезия) 1996 ж. желтоқсанда өткен 33-ші СІММ-ге Бакуда (Әзірбайжан) 2006 ж. маусымға дейін), осыған қоса әржылдық үйлестіру СІММ БҰҰ-ның Бас ассамблеяның жұмыс барасында.

Қазақстанның мұсылман елдерімен қарым катынастарын арттыру еліміздің ұзақ мерзімді мүдделерімен қатар, ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы 1 мамырдағы жолдауына сәйкес келеді.

Қазақстан полиэтникалық және көпконфессионалдық ел бола отырып, өркениеттер мен діндер арасындағы диалогті дамытуға бағытталған глобалдық процесті толығымен жақтайды. Сондықтан, Қазақстанның ИКҰ жұмысына басқа да ірі аймақтық және глобалдық ұйымдармен қатар, белсенді қатысуы, қазіргі таңда үлкен маңызға ие.

ИКҰ шеңберінде мәдениеттердің жақындасуы және өркениет диалогы дамуы мәселелерінің артуына байланысты Қазақстанның әлемдік және дәстүрлі діндердің жиналысын шақыру туралы бастамасына қолдау көрсету жөніндегі 2005 ж. маусымда ИКҰ-ның СІМ 32-кеңесінің резолюциясын қабылдау жұмыстары атқарылды.

Сыртқы сілтемелер

өңдеу

Ескермелер

өңдеу