بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ناڤچەیا ساەتی

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
نەخشا ناڤچەیا ساەتی
خێزەدەما گوهەرتنێ

ناڤچەیا ساەتی،ئا ن ژی بەشێن ساەتێ،ئا ن ژی بکورتی ئوتج (بئی نگیلیزی، جۆۆردناتەدئو نڤەرسال تمە ) ناڤچەیێ کۆ ل دەمان هەمان هەیە. گۆری وە دنیا ب تۆزیا 15° نقرا، قاسی کۆ ناڤبەرێ دە هەری پر ساەتەک ببە، هاتیا پار کرنئە . گۆری وێ دنیا ل 24 ناڤچەیا ساەتا پار بوویا. ل جەمسەران 24 ساەت ژی هێنە، لێ ل ئانتارکتیکا تم ئوتج هەیە.

ب راست ل دەرەکێ رۆژ گیشتە خالا هەری بلند، ل ور ساەت 12 نە. لێ گۆری ناڤچەیا ساەتی ژی ل سەر نەخشەکە،ئا ن ژی ب راست مرۆڤئا لیا رۆژهلات دە هارا ساەت کێم دبە، کو رۆژاڤا دا هارا ژی ساەت پێش دە دەرا.ئە و ساەت کێم بوون،ئا ن ژی پر بوونئە سینۆراکا خوە هە یە. ب وێ رە خێزەدەما گوهەرتنێ تێ گۆتن. مرۆڤئا لیا رۆژهلات دە وێ خێزێ دەرباز بکە رۆژاکی کار دکا،ئا لیا رۆژاڤا دە دەرباز بکە ژی رۆژاکی وندا دکە.

ناڤچەیا ساەتی هەری پێش دە ل بریتانیا دە، د 1 بەرفانبارێ، 1847ان دە ژ بۆ برتسه رالوایس هات بکارانین. ناڤچەیا ساەتیاکێ تەڤایی ل جیهانێ هەری پێش دەئە ندازەیارەکی رێهەسنی ل کانادا ساندفۆرد فلەمنگ 1879ان دە ب "ساەتێ رێهەسن" پێشنیاری کر. د کەوچێرێ 1884ان دە واسهنگتۆنێ د کۆنفەرانسەکا ل سەر مەردیەنان(کۆنفەرانسا مەردیانان ناڤنەتەوی) دە هات پەژراندن کو دنیا ب 24 ناڤچەیە ساەتا، هەر یەک د 15 مەردیەنان هاتی پێ، پار ڤە ببە. ناڤبەرا هەر ناڤچەیاکێ دە ژی بلا ساەتەک، 60 هووردەمن ببە. دسا د وێ کۆنفەرانسێ دا هات بریار کرن کو بلا دیدەخانەیێ گرەەنوجهئا ل لۆندۆن مەردیەنا سفر بە.

ل دنیا نها گۆری ناڤچەیا ساەتی(ئوتج) هاتیا پار ڤە کرن. ژ بۆ وێ گرەەنوجه مەان تمە تێ هلگرتنا بالئە .ئو تج گۆری مەردیەنا سفیر ل گرەەنوجهئێ ل لۆندرا تێ میهەنگ کرن.

حەر دەولەتەک ناڤچەیا ساەتیەکا خوە هەیە. وەلاتێ ل رۆژهەلاتئوو رۆژاڤا درێژ دبن ل یەکا پر تر ناڤچەیا ساەتی خوە هێنە. رووسیا ب 11 دیئەکانادابرەزیلیائاوسترالیائوو مەکسیک ژی ب 3 ناڤچەیا ساەتی هاتیا پار ڤە بوون. چ قاس چین ژی ل سەر رۆژاڤائوو رۆژهالات ژی وەلاتەکێ گەلەک فرەها ژی ناڤچەیا ساەتیەکا تەنێ هەیە. ژ بۆ وێ سینۆرێن ئەفخانستانئوو چن دە 3 ساەت جیاوازی هەیە.

گەلەک وەلات د بهارێ دە دەربازا ناڤچەیا ساەتیەکا دن دبن، پاییزێ ژی شندا ڤەدگەرن. مناکی وەلاتێنئە ورۆپا; زڤستانی وەلاتێنئە ورۆپائێ پر ناڤچەیا ساەتیا ئوتج+1 دە نە. ژ بۆ هاڤینی رۆژ هین پر ببینن دەربازا ناڤچەیا ساەتا ئوتج+2 دبن. پاییزی شندا ڤەدگەرنە ئوتج+1.