1962
1962 (MCMLXII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne maondag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- 1 jannewarie - Wes-Samoa weurt oonaofhenkelek vaan Nui-Zieland.
- 12 jannewarie - Operatie Chopper, de ierste Amerikaanse militair actie in de Vietnamoorlog, begint.
- 19 jannewarie - Zeëzenders DCR en Radio Mercur fusere.
- 4 fibberwarie - De Londense gezèt The Sunday Times geuf voor 't eësj de zóndaagsbiejlaag in kleuredrök oet.
- 5 fibberwarie - De Franse president Charles de Gaulle sprik ziech oet veur de oonaofhenkelekheid vaan Algerije.
- 8 fibberwarie - In Paries vint 't bloodbad vaan Charonne plaots: op instigatie vaan d'n awwe nazi Maurice Papon sjut de pelitie nege vakboondsleie doed.
- 10 fibberwarie - De ierste solo-expositie vaan Roy Lichtenstein geit ope.
- 12 fibberwarie - De Deense euverheid lègk besjlaag op ein van de zèndjsjeper van zeëzender Radio Mercur.
- 18 fibberwarie - Leo Jozef Suenens wirt kardinaal.
- 20 fibberwarie - De Mercury MA-6 weurt gelanceerd mèt aon boord John Glenn. Heer waor daomèt d'n daarde Amerikaan in de ruimte, maar wel d'n ierste Amerikaan in 'n baon um de Eerde.
- 2 miert - In Birma vint 'ne coup plaots oonder generaol Ne Win. Dit is 't begin vaan 'n dennialang militair dictatuur.
- 5 miert - Nieuwspoort opgerich mèt es doel ein óntmoetingsplaatsj veur informatie-oetwisseling en nuujsverwirking te zeen.
- 10 miert - Oprichting van de Roams-katholieke Bisjoppelike Hiërarchie in Zuid-Korea mèt drie aartsbisdómme en ach bisdómme.
- 18 miert - Fraankriek en de opstandelinge in Algerije sleten 't Akkoord vaan Evian.
- 19 miert - Bob Dylan bringk zie debuutalbum oet.
- 31 mei - De Wes-Indische Fidderatie weurt opgeluf, de leie goon weer es losse Britse territoria wijer.
- 11 juni - Drie gevangene óntsjnappe oet de gevangenis Alcatraz.
- 15 juni - Acre weurt 'ne volweerdege staot vaan Brazilië.
- 27 juni - Roda JC weurt opgeriech oet 'n fusie vaan Rapid JC en Roda Sport.
- 29 juni - De Vickers VC-10 maak häör ierste vlöch.
- 1 juli - 't Belsj mandaotgebeed Roeanda-Oeroendi weurt gesplits in twie zelfstendege len, Rwanda en Burundi.
- 1 juli - Paus Johannes XXIII publiciert zien encycliek Poenitentiam agere.
- 3 juli - Algerije verklaort ziech oonaofhenkelek vaan Fraankriek. Erkinning volg binne inkel daog.
- 10 juli - Telstar, de ièrsjte communicatiesatelliet, weurt gelanceerd.
- 12 juli - The Rolling Stones geve hun ierste konzèr.
- 5 augustus - 'n Observatorium in Australië vink de ièrsjte bekènde quasar.
- 6 augustus - Jamaica weurt ónaafhenkelik.
- 16 augustus - De Britse popgroep The Beatles vervink de drummer Pete Best door Ringo Starr.
- 17 augustus - Peter Fechter weurt doadgesjote door Oas-Duutsje grenswachte es hae probeert de Berliense moer euver te sjteke um van Oas- nao Wes-Berlien te vluchte.
- 22 augustus - 'ne Maordaansjlaag op de Franse president Charles de Gaulle mieslök.
- 23 augustus - Trinidad en Tobago weurt ónaafhenkelik.
- 11 september - De Beatles numme hunne ièrsjte single "Love me do" op.
- 26 september - Nao 'n revolutie weurt Noord-Jeme 'n rippubliek.
- 9 oktober - Oeganda weurt 'n ónaafhenkelike republiek.
- 11 oktober - Paus Johannes XXIII eupent in Roame 't Twiède Vaticaans Concilie.
- 16-28 oktober - Cubacrisis
- 12 november - 't Eilandj Guam wirt getróffe door eine tyfoon.
- 19 november - In Londe wirt ein euvereinkóms geteikend tösje Frankriek en 't Vereinig Keuninkriek veur de gezamelike boew van ein supersonisch verkeërsvleegtuug, de Concorde.
- 26 november - Mies Bouwman presenteert 24 oer lank veur de televisie de inzamelingsactie Open Het Dorp.
- 30 november - U Thant wirt secretaris-generaal van de Vereinigde Naties.
- 2 december - Senator Mike Mansfield is nao ein reis nao Vietnam, die hae op verzeuk van president John F. Kennedy maakde, de eësjte Amerikaanse functionaris dae ein pessimistische verklaoring aflègk euver de veurtgank van de Vietnamaorlog.
- 7 december - Monaco krijg 'n gemoderniseerde groondwèt, die oonder mie veurzuut in vrouwekeesrech en e Hoeggerechshoof.
- 9 december - Tanganyika wirt ónaafhankelik.
- 13 december - De NASA lanceert de communicatiesatelliet Relay 1.
- 14 december - Mariner 2 vluig es ierste ruimtetuig veurbij Venus.
- zoonder datum
- Zoetermeer weurt aongeweze tot greujkern dee de bevolkingsgreuj vaan Den Haag moot goon opvaange.
- De Noordoospolder weurt es gemeinte opgenome in de provincie Euverijssel.
Nobelprieze
[bewirk | brón bewèrke]- Natuurkunde: Lev Landau, um zien baonbrekende theorieë umtrint gecondenseerde materie, in 't bezunder vleujbaar helium."
- Sjemie: Max Perutx en John Kendrew "um hun studies nao de structuur vaan bol eiwitte."
- Geneeskunde: Francis Crick, James Watson en Maurice Wilkins "um hun oontdèkkinge umtrint de moleculair structuur vaan nucleïnezoere en hun belaank veur informatie-euverdrach in levende materie."
- Literatuur: John Steinbeck "um zie realistisch en beeldend sjrieve, wie 't sympathieke humor en sjerpe sociaol woernumming combineert."
- Vrei: Linus Pauling "um zien campagne tege atoomprove" (e jaor later oetgereik).
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 4 jannewarie - André Rouvoet, Nederlandse politicus (ChristenUnie)
- 10 jannewarie - Bert Garnier, Nederlands-Limbörgse zenger
- 25 jannewarie - Georges Grün, Belzje voetballer
- 28 jannewarie - Sam Phillips, Amerikaanse singer-songwriter
- 28 jannewarie - Peter Verhelst, Belzje sjriever
- 30 jannewarie - Abdoellah II vaan Jordanië
- 4 fibberwarie - Prem Radakishun, Nederlandse advocaat, columnis en televisiemaeker
- 7 fibberwarie - David Bryan, Amerikaanse toetsenis (Bon Jovi)
- 7 fibberwarie - Eddie Izzard, Britse acteur en kemiek
- 11 fibberwarie - Sheryl Crow, Amerikaanse popmuzikante en actries
- 2 miert - Jon Bon Jovi, Amerikaanse zenger en acteur
- 2 miert - Scott Sterling, Amerikaanse hiphop-dj (gesjtorve 1987)
- 3 miert - Jackie Joyner-Kersee, Amerikaanse atlete
- 10 miert - Brigitte Kaandorp, Nederlandse cabaretière
- 17 miert - Ank Bijleveld, Nederlandse politica (CDA)
- 17 miert - Wim Henderickx, Belzje componis
- 26 miert - Paul de Leeuw, Nederlandse kemik, zenger en prizzentator
- 3 aprèl - Brenda Ann Spencer, Amerikaanse massamaordeneerster
- 18 mei - Kris Peeters, Belzje politicus (CD&V)
- 5 juni - Prinses Astrid van 't Belsj
- 11 juni - Niesco Dubbelboer, Nederlandse politicus
- 15 juni - Hugo Borst, Nederlandse (sjport)journalis
- 12 juli - Lilianne Ploumen, Nederlands-Limbörgse politica (PvdA)
- 29 juli - Tidjane Thiam, Frans-Ivoriaanse bankeer
- 1 september - Ruud Gullit, Nederlandse vootballer
- 10 september - Co Stompé, Nederlandsen darter
- 11 september - Filip Dewinter, Belzje politicus
- 28 september - Harm van Veldhoven, Nederlands-Belzje voetbaltrainer
- 30 september - Frank Rijkaard, Nederlandse voetballer en trainer
- 29 oktober - Myrna Goossen, Nederlandse presentatrice
- 11 november - Demi Moore, Amerikaanse actrice
- 12 november - Wim Kieft, Nederlandse voetballer
- 17 november - Jean-Claude Van Geenberghe, Belzje sjprèngruter
- 19 november - Jodie Foster, Amerikaanse actrice
- 22 november - Viktor Pelevin, Russische sjriever
- 19 november - Mariska van Kolck, Nederlandse presentatrice, actrice en musicalsjter
- 30 november - Brian Henson, Amerikaanse póppesjpeler en producent
- 8 december - Berry van Aerle, Nederlandse voetballer
- 10 december - John de Wolf, Nederlandse voetballer
- 12 december - Tracy Austin, Amerikaanse tennisster
- 21 december - Dieudonné Akkermans, Nederlands-Limbörgse politicus (CDA)
- 23 december - Bertrand Gachot, Belzje autocoureur
- 24 december - Karel Glastra van Loon, Nederlandse sjriever en journalis
- 31 december - Jennifer Higdon, Amerikaanse componiste
Gestorve
[bewirk | brón bewèrke]- 17 jannewarie - Gerrit Achterberg, Nederlandsen diechter (56, attak)
- 26 jannewarie - Lucky Luciano, Amerikaanse gangster (64)
- 29 jannewarie - Fritz Kreisler, Oosterieks-Amerikaanse violis en componis (86)
- 14 fibberwarie - David van Embden, Nederlandse politicus (86)
- 3 aprèl - S.H. de Roos, Nederlandsen typograaf (84)
- 13 aprèl - P.H. Ritter jr., Nederlandse lètterkundige (79)
- 12 juni - Dennis Taylor, Britsen otocoureur (40)
- 27 juni - Maria Dermoût, Nederlands-Indische sjriefster (74)
- 5 juli - Helmut Richard Niebuhr, Amerikaanse theoloog (67)
- 6 juli - William Faulkner, Amerikaanse sjriever (64)
- 26 juli - Ġorġ Preca, Maltese geistelikke en heilige (82)
- 5 augustus - Marilyn Monroe, Amerikaanse actrice en zangeres (36, zelfmaord)
- 7 augustus - Filip De Pillecyn, Belzje sjriever en collaborateur (71)
- 9 augustus - Hermann Hesse, Duutsje sjriever (85)
- 6 september - Hanns Eisler, Duitse componis (64)
- 7 september - Karen Blixen, Deense sjriefster (77)
- 9 oktober - Milan Vidmar, Joegoslavische sjaker (77)
- 17 oktober - Natalja Gontsjarova, Russische kunssjilderes (81)
- 7 november - Eleanor Roosevelt, miensjerechteactiviste en First Lady van de Vereinigde Sjtaote (78)
- 18 november - Niels Bohr, Deense natuurkundige (77)
- 23 november - Han Friedericy, Nederlandse sjriever en ambtenaer (62)
- 28 november - Wilhelmina vaan de Nederlen, keuninging vaan 1980 tot 1948 (82)
- 30 november - Ossip Bernstein, Sovjetse sjaker (80)
- 5 december - Joseph Rock, Oosterieks-Amerikaanse botanicus, geograaf en taolkundege (78)
- 12 december - David Bueno de Mesquita, Nederlandjse kunstenaer (73)
- 15 december - Charles Laughton, Britse acteur (63)