सामग्रीमा जानुहोस्

वराहमिहिर

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
बृहज्जातकम्

वराहमिहिर जसलाई वराह वा मिहिर पनि भनिन्छ, एक ज्योतिषी-खगोलविद् थिए जो वर्तमान मध्य प्रदेश, भारतको उज्जैनमा बस्थे। अन्य प्रख्यात प्राचीन भारतीय खगोलशास्त्रीहरूको विपरीत, वराहमिहिरले आफ्नो मिति उल्लेख गर्दैनन्।[] यद्यपि, उहाँका कामहरूमा सङ्केतहरूको आधारमा, आधुनिक विद्वानहरूले उहाँलाई ६ औं शताब्दी ईस्वीमा राख्छन्।[] सम्भवतः, उहाँ ५ औं शताब्दीको अन्तिम वर्षहरूमा पनि बाँच्नु भएको थियो।[]

वराहमिहिरको जीवनको बारेमा धेरै निर्विवाद जानकारी उनको ब्रहज-जातकको एक श्लोकबाट आउँछ।[] यस श्लोक अनुसार उनी अवन्ति निवासी, आदित्यदासका छोरा थिए र सूर्यदेवको वरदानबाट कपिथकमा पढेका थिए।[]

लिखित कार्यहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]

वराहमिहिरलाई खगोल विज्ञान र ज्योतिषमा धेरै आधिकारिक ग्रंथहरू लेख्ने श्रेय दिइएको छ।[] उहाँ आफ्नो काव्य कौशलको लागि पनि परिचित हुनुहुन्थ्यो, र ११ औं शताब्दीका लेखक क्षेमेन्द्रले उहाँलाई एक महान कविको रूपमा वर्णन गर्छन्।[]

क्षेत्र विस्तृत कार्य छोटो कार्य
गणितीय खगोल विज्ञान

(तन्त्र)

पञ्च-सिद्धान्तिका अब हरायो, उत्पलाको कमेन्टबाट थाहा भयो
राशिफल: जन्म बृहज्जातकम् लघु-जातक
राशिफल: विवाह बृहद-विवाह-पातला बृहद-विवाह-पातला
राशिफल: यात्रा बृहद-यात्रा र योग-यात्रा स्वल्प-यात्रा
सामान्य ज्योतिष बृहत-संहिता समसा-संहिता

सन्दर्भ सामग्रीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]