Hopp til innhald

Periodesystemet

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Teiknforklaring:
34
Se
Atomnummer
Atomsymbol
(Sjå fleire forklaringar
nedanfor tabellen.)

Periodesystemet, som også blir kalla det periodiske systemet eller periodetabellen, er ein tabell over dei kjemiske grunnstoffa ein kjenner til. I dette systemet organiserer ein grunnstoffa etter atomnummer (talet på proton) slik at hydrogen, som har nummer 1, kjem først. Deretter vert grunnstoffa delte inn i periodar etter kva for elektronskal dei har og i grupper etter kor mange frie elektron dei har. Grunnstoff med like mange frie elektron har ofte svært like kjemiske eigenskapar. Det er 94 grunnstoff i naturen. Det finst òg 24 kunstige grunnstoff, men desse er det lite av.

For ein versjon av periodesystemet med tillegg av grunnstoffnamn og atommassar i kvar rute, sjå periodesystemet i stor utgåve.


Gruppe → 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
↓ Periode I II III IV V VI VII VIII
1 1
H

2
He
2 3
Li
4
Be

5
B
6
C
7
N
8
O
9
F
10
Ne
3 11
Na
12
Mg

13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
4 19
K
20
Ca
21
Sc
22
Ti
23
V
24
Cr
25
Mn
26
Fe
27
Co
28
Ni
29
Cu
30
Zn
31
Ga
32
Ge
33
As
34
Se
35
Br
36
Kr
5 37
Rb
38
Sr
39
Y
40
Zr
41
Nb
42
Mo
43
Tc
44
Ru
45
Rh
46
Pd
47
Ag
48
Cd
49
In
50
Sn
51
Sb
52
Te
53
I
54
Xe
6 55
Cs
56
Ba
*
72
Hf
73
Ta
74
W
75
Re
76
Os
77
Ir
78
Pt
79
Au
80
Hg
81
Tl
82
Pb
83
Bi
84
Po
85
At
86
Rn
7 87
Fr
88
Ra
**
104
Rf
105
Db
106
Sg
107
Bh
108
Hs
109
Mt
110
Ds
111
Rg
112
Cn
113
Nh
114
Fl
115
Mc
116
Lv
117
Ts
118
Og

Lantanoid 57
La
58
Ce
59
Pr
60
Nd
61
Pm
62
Sm
63
Eu
64
Gd
65
Tb
66
Dy
67
Ho
68
Er
69
Tm
70
Yb
71
Lu
** Actinoid 89
Ac
90
Th
91
Pa
92
U
93
Np
94
Pu
95
Am
96
Cm
97
Bk
98
Cf
99
Es
100
Fm
101
Md
102
No
103
Lr
Bakgrunnsfarge: Kjemisk serie i periodesystemet
Alkalimetall Jordalkalimetall Transisjonsmetall Lantanoid Actinoid
Metall Halvmetall Ikkje-metall Halogen Edelgassar
Halogen og edelgassar er òg ikkje-metall. Lantanoid og actinoid blir kalla for sjeldne jordmetall. Alkalimetall, jordalkalimetall, transisjonsmetall og sjeldne jordmetall, saman med metalla i gruppe 13–16, blir alle kalla for metall.
Tekstfarge: Tilstand ved STP
raudt: gass
grønt: væske
svart: fast stoff
Rammestil: Naturleg førekomst av grunnstoffa
grunnstoff med heile rammer har isotopar som er eldre enn jorda (grunnelement)
grunnstoff med stipla rammer er radioaktive og kjem naturleg frå nedbryting av andre grunnstoff
grunnstoff med prikka rammer er òg radioaktive men er kunstig framstilte og finst ikkje naturleg
grunnstoff utan rammer er enno ikkje oppdaga eller framstilte

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]