Przejdź do zawartości

Al-Azhar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Uniwersytet Al-Azhar
‏جامعة الأزهر‎
Al-Azhar University
Ilustracja
Data założenia

nieznana, medresa 970-972, status uniwersytetu 1961

Typ

uczelnia niepubliczna (do 1961), uczelnia publiczna (od 1961)

Państwo

 Egipt

Adres

Kair

Położenie na mapie Egiptu
Mapa konturowa Egiptu, u góry znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet Al-Azhar”
Ziemia30°02′45″N 31°15′45″E/30,045833 31,262500
Strona internetowa

Uniwersytet Al-Azhar (arab. ‏جامعة الأزهر‎, Dżāmiʻat al-Azhar) – teologiczna uczelnia muzułmańska w Kairze. Uniwersytet określany jest mianem „najbardziej renomowanej instytucji oświaty islamu sunnickiego[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Uniwersytet przy meczecie Al-Azhar jest jedną z najsłynniejszych uczelni w świecie muzułmańskim. Fatymidzki kalif Al-Mu’izz rozkazał wielkorządcy Dżawarowi zbudować pierwszy meczet w Kairze, który oprócz funkcji miejsca modlitwy, miał także pełnić rolę centrum prozelityzmu na ismailizm[2]. Budowa została rozpoczęta 4 kwietnia 970 roku i trwała do 22 czerwca 972 roku[3]. Fatymidzi najprawdopodobniej ku czci Fatimy, córki proroka Mahometa, nadali mu nazwę Al-Azhar. Krótko po wybudowaniu meczetu, otwarto przy nim medresę. Już wtedy szkoła posiadała wydziały prawa muzułmańskiego, nauk prawnych, języka arabskiego, astronomii, filozofii muzułmańskiej czy logiki[4]. Po upadku kalifatu Fatymidów w 1171, z nastaniem dynastii Ajjubidów, uczelnia została oddana sunnitom, którzy zmienili jej profil nauczania na tożsamy. Saladyn rozkazał zniszczyć bezpowrotnie ponad sto tysięcy książek, manuskryptów i prac zgromadzonych w czterdziestu pokojach[5]. W XIX wieku ściśle teologiczny program nauczania uczelni został zliberalizowany pod wpływem nacisków ze strony takich reformatorów jak Dżamal ad-Din al-Afghani i Muhammad Abduh[6]. Po rewolucji w 1952 roku, w 1961 doszło do oddzielenia medresy przy meczecie, oficjalnie podnosząc ją do rangi państwowego uniwersytetu[7][8]. Program nauczania został poddany częściowej sekularyzacji; dodano wydziały medycyny, inżynierii i ekonomii, co stanowiło dalszy etap modernizacji edukacji w regionie rozpoczęty za panowania francuskiego i brytyjskiego[9][10]. Obecnie w uczelni mogą studiować kobiety, a studenci mają do wyboru wiele różnorodnych przedmiotów, od nauk ścisłych po współczesne języki zachodnie.

Profil

[edytuj | edytuj kod]

Na gruncie teologicznym, władze uniwersytetu uznają cztery sunnickie szkoły prawa muzułmańskiego (wliczając bractwa sufickie)[11], mając zarazem stosunek antagonistyczny wobec fundamentalistycznych ruchów reformatorskich takich jak wahhabizm i salafizm[12]. Podczas konferencji uczonych sunnickich zorganizowanej we wrześniu 2016 roku w Groznym, wielki szejk Al-Azharu Ahmed al-Tajeb ogłosił wspólną fatwę, iż „salafici nie są częścią islamu sunnickiego”[13]. W przeszłości uczeni al-Azhar określali wahhabizm mianem „wiary szatańskiej”[14][15]. W opinii amerykańskiego think tanku Carnegie Endowment for International Peace, uczelnia pozostaje pod silnym wpływem nauk sufickich[16]. Szejk al-Akbar Mahmud Szaltut, wielki mufti Al-Azhar w latach 1958–1963, ogłosił fatwę zaliczającą imamicką szkołę prawa muzułmańskiego, szkołę dżafarycką, w poczet oficjalnych mazhabów świata islamskiego[17].

Absolwenci

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Edward Delman (26 lutego 2015). An Anti-ISIS Summit in Mecca (ang.). The Atlantic. Dostęp 10-09-2016.
  2. Carol Summerfield, Mary Devine, Anthony Levi (1998). International Dictionary of University Histories. Taylor & Francis. s. 9. ISBN 978-1-884964-23-7. Dostęp 10-09-2016.
  3. K. A. C. Creswell (1952). The Muslim Architecture of Egypt I, Ikhshids and Fatimids, A.D. 939–1171. Oksford: Clarendon Press. s. 36.
  4. Syed Farid Alatas (2006). From Ja¯mi`ah to University: Multiculturalism and Christian–Muslim Dialogue. Current Sociology. 54 (1): 112–132. Dostęp 11-09-2016.
  5. Madeleine Pelner Cosman, Linda Gale Jones (1 stycznia 2009). Handbook to Life in the Medieval World, 3-Volume Set, Volumes 1-3. Infobase Publishing. s. 148. ISBN 1-4381-0907-5. Dostęp 11-09-2016.
  6. Al-Azhar University, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  7. Nasser Rabbat. Al-Azhar Mosque: An Architectural Chronicle of Cairo's History, w The Encyclopaedia of Islam, Part 157. Brill. s. 63. ISBN 978-90-04-10633-8. Dostęp 10-09-2016.
  8. Carol Summerfield, Mary Devine, Anthony Levi (1998). International Dictionary of University Histories. Taylor & Francis. s. 13. ISBN 978-1-884964-23-7. Dostęp 10-09-2016.
  9. Muhammad Qasim Zaman (2002). The ulama in contemporary Islam: custodians of change. Princeton University Press. s. 60-63. ISBN 978-0-691-09680-3. Dostęp 10-09-2016.
  10. Bassam Tibi. Egypt as a Model of Development for the World of Islam, w Lawrence E. Harrison, Peter Berger (13 stycznia 2006). Developing cultures: case studies. CRC Press. s. 173. ISBN 978-0-415-95280-4. Dostęp 10-09-2016.
  11. Ibrahim El-Houdaiby (29 lipca 2012). The Identity of Al-Azhar and Its Doctrine (ang.). www.jadaliyya.com. Dostęp 10-09-2016.
  12. Islamopedia. Al-Azhar’s relations with other Sunni groups (ang.). www.islamopediaonline.org. Dostęp 10-09-2016.
  13. PressTV (5 września 2016). Azhar cleric excludes Salafists from Sunnis, irks Saudis (ang.). www.presstv.ir. Dostęp 10-09-2016.
  14. youtube.com: Scholar from al-Azhar: Wahhabism is a Satanic Faith, the Horn of the Devil that Muhammad Predicted (ang.). Dostęp 10-09-2016.
  15. Simon Valentine (9 stycznia 2015). Force and Fanaticism:Wahhabism in Saudi Arabia and Beyond (ang.) Oxford University Press. s. 16–17. ISBN 1-84904-615-8. Dostęp 10-09-2016.
  16. Jonathan Brown (Grudzień 2011). Salafis and Sufis in Egypt (ang.). The Carnagie Papers. Dostęp 10-09-2016.
  17. Al-Islam. Al-Azhar Verdict on the Shi’a (ang.). www.al-islam.org. Dostęp 10-09-2016.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]