Przejdź do zawartości

Amos Oz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Amos Oz
Ilustracja
Amos Oz
Imię i nazwisko

Amos Klausner

Data i miejsce urodzenia

4 maja 1939
Jerozolima

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 2018
Tel Awiw

Narodowość

izraelska

Język

hebrajski

Alma Mater

Uniwersytet Hebrajski

Dziedzina sztuki

pisarz

Ważne dzieła

Mój Michael (1968)
Spokój doskonały (1982)
Czarna skrzynka (1987)
Opowieść o miłości i mroku (2002)

Nagrody

Nagroda Izraela

Strona internetowa

Amos Oz, właśc. Amos Klausner, hebr. עמוס עוז (ur. 4 maja 1939 w Jerozolimie, zm. 28 grudnia 2018 w Tel Awiwie) – izraelski pisarz, eseista i publicysta tworzący w języku hebrajskim. Współzałożyciel organizacji Pokój Teraz (Szalom Achszaw). Wykładowca literatury na Uniwersytecie im. Ben Guriona w Beer Szewie.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 4 maja 1939 w Jerozolimie w ówczesnym Brytyjskim Mandacie Palestyny[1], dokąd jego rodzice, Arie Klausner i Fania Mussman, wyemigrowali z Wilna i Równego w latach 30.

Dorastał w kibucu Chulda, gdzie ukończył szkołę średnią. Odbył obowiązkową służbę wojskową, następnie studiował historię literatury i filozofię na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Po ukończeniu nauki wrócił do kibucu, gdzie mieszkał przez następne 20 lat, pracując jako rolnik oraz nauczyciel. Kibuc opuścił w 1986 i osiedlił się w mieście Arad.

Brał udział w arabsko-izraelskich wojnach: sześciodniowej (w walkach na półwyspie Synaj) i w wojnie Jom Kipur (w walkach na Wzgórzach Golan).

Debiutował tomem opowiadań Tam, gdzie wyją szakale w 1965, w następnym roku ukazała się jego pierwsza powieść. Jego kolejne utwory (powieści, zbiory opowiadań, ale także eseje literackie oraz polityczne, w których wzywa do kompromisu między Izraelem a Palestyńczykami) były publikowane regularnie, w dwu- i trzyletnich odstępach. Do najważniejszych jego książek, wydanych także w Polsce (często jednak tłumaczonych w oparciu o angielski przekład) należą Mój Michael (1968), Czarna skrzynka (1987) i Fima (1991).

Uważany za najwybitniejszego pisarza izraelskiego. Przez kilka lat wymieniany był jako jeden z głównych faworytów do otrzymania literackiej Nagrody Nobla. W 1986 został nagrodzony prestiżową izraelską Nagrodą Bialika w dziedzinie literatury[2]. W 2002 otrzymał Medal „Zasłużony dla Tolerancji”[3]. 28 lutego 2012 Amos Oz otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Bukareszteńskiego, a 20 marca 2013 Uniwersytetu Łódzkiego[4][5]. W tym samym roku otrzymał również Nagrodę Franza Kafki[6]. Był także laureatem Nagrody Izraela[1].

Zmarł 28 grudnia 2018 z powodu choroby nowotworowej[7][1] w Tel Awiwie[8].

W 2019 roku w Polsce ukazał się przekład zbioru rozmów Amosa Oza i Sziry Chadad, redaktorki hebrajskich wydań dwóch ostatnich książek pisarza[9], zatytułowany: Z czego powstaje jabłko?, tłum. Leszek Kwiatkowski, Wydawnictwo Rebis, ISBN 978-83-8062-496-2.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Amos Oz, Israeli Literary Giant, Dies at 79 [online], Ha-Arec, 28 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-28] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-29] (ang.).
  2. Amos Oz. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2016-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)]. (pol.).
  3. Wydarzenia. senat.gov.pl, 2002-11-15. [dostęp 2018-03-03].
  4. Doctor Honoris Causa. [w:] Amos Oz; Domeniu: Literatură; Data acordării: 28 februarie 2012 [on-line]. unibuc.ro. [dostęp 2022-09-27]. (rum.).
  5. Amos Oz doktorem honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. lodz.naszemiasto.pl, 2013-03-21, aktualizacja: 2013-03-22. [dostęp 2013-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-31)]. (pol.).
  6. Cena Franze Kafky. Společnost Franze Kafky. [dostęp 2014-09-19]. (cz.).
  7. Isabel Kershner, Amos Oz, Israeli Author and Peace Advocate, Dies at 79, „The New York Times”, 28 grudnia 2018, ISSN 0362-4331 [dostęp 2018-12-28] (ang.).
  8. Ушел из жизни легендарный писатель, его „прощальное” интервью впечатляет: „Я был предателем” [online], Політека, 28 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (ukr.).
  9. REBIS [online], www.rebis.com.pl [dostęp 2023-11-21].