Przejdź do zawartości

Kalwaria

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sanktuarium Pasyjno-Maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej

Kalwaria (Calvariałac. odpowiednik hebr. Golgota – to znaczy czaszka) – zespół kościołów lub kaplic symbolizujących stacje Męki Pańskiej, zakładany zazwyczaj na wzgórzach, tak by przypominał swym położeniem Jerozolimę[1][2].

W okresie, gdy dostęp do „świętego miasta” był utrudniony, pielgrzymując do takiej kalwarii można było uzyskać takie same odpusty jak w czasie pielgrzymki do Jerozolimy.

Najstarsza w Europie kalwaria powstała w latach 1405‒1420 w Hiszpanii niedaleko Kordoby[2], z inicjatywy dominikanina Alwarusa. Nieco później zaczęły one powstawać na terenie Niemiec i Włoch. Po okresie reformacji powrócono do ich budowania. Było to też związane z rozwojem pobożności pasyjnej, do czego przyczynił się walnie swymi publikacjami z końca XVI w. Christian Adrichomius (Christian Kruik van Adrichem)[3]. Jego dzieła, w których opisywał Ziemię Świętą w czasach Chrystusa stały się bodźcem do tworzenia tego typu miejsc pielgrzymkowych. Pierwszą kalwarią w Polsce jest Kalwaria Zebrzydowska założona z inicjatywy Mikołaja Zebrzydowskiego w 1602 r.[1]

Kalwarie zawierały różne liczby stacji, od paru do parudziesięciu. Wraz z rozwojem nabożeństwa drogi krzyżowej (związanym głównie z postacią św. Leonarda z Porto Maurizio) stacje Męki Pańskiej, w liczbie 14, zaczęły być umieszczane także we wnętrzach kościołów.

Kalwarie w Europie

[edytuj | edytuj kod]

W Europie znajduje się około 1800 kalwarii[4]. Najwięcej ich powstało na terenie Austrii, Węgier, Niemiec oraz Polski. Kalwarie istnieją także w takich krajach jak: Belgia, Chorwacja, Czechy, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Portugalia, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria i Włochy[3].

Kalwarie na historycznych ziemiach polskich

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Sztuka świata. Słownik terminów A-K. tom 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 290-291. ISBN 978-83-213-4726-4.
  2. a b Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 171. ISBN 83-01-12365-6.
  3. a b Elżbieta Bilska-Wodecka, Kalwarie Europejskie. Analiza struktury, typów i genezy, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003, ISBN 83-88424-19-X.
  4. Atlante dei Sacri Monti, Calvari e Complessi devotionali europei, Novara, 2001, za: Elżbieta Bilska-Wodecka, Kalwarie Europejskie. Analiza struktury, typów i genezy, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003, ISBN 83-88424-19-X.