Przejdź do zawartości

Peter Norman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Peter George Norman
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 czerwca 1942
Melbourne

Data i miejsce śmierci

3 października 2006
Melbourne

Wzrost

178 cm

Dorobek medalowy
Reprezentacja  Australia
Igrzyska olimpijskie
srebro Meksyk 1968 lekkoatletyka
(bieg na 200 m)
Igrzyska Brytyjskiej Wspólnoty Narodów
brąz Kingston 1966 lekkoatletyka
(sztafeta 4 × 110 j)

Peter George Norman (ur. 15 czerwca 1942 w Melbourne, zm. 3 października 2006 w Williamstown w Melbourne) – australijski lekkoatleta, sprinter, medalista olimpijski.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 czerwca 1942 w Thornbury, dzielnicy Melbourne w bardzo religijnej rodzinie[1]. Od dziecka interesował się sportem, w czasie Igrzysk w Melbourne w 1956 wagarował ze szkoły aby sprzedawać jedzenie dla widzów na stadionie olimpijskim i oglądać Igrzyska[1]. Po ukończeniu szkoły został nauczycielem wychowania fizycznego, ukończył także praktykę zawodową jako rzeźnik[1].

Od ukończenia szkoły cały czas trenował jako sprinter pomimo zdiagnozowanej u niego astmy[1]. Wielokrotnie reprezentował Australię na arenie międzynarodowej; między innymi na Igrzyskach Krajów Wspólnoty Brytyjskiej w 1962 w Perth i w 1966 na Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej na Jamajce[1].

Na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku w 1968 zdobył srebrny medal w biegu na 200 metrów w czasie 20,06 sekund, co do dzisiaj (luty 2024) jest rekordem Australii w tej konkurencji[2][3].

Norman rozdzielił na podium dwóch czarnoskórych Amerykanów Tommiego Smitha i Johna Carlosa[2]. Przed wręczeniem medali, Smith i Carlos postanowili zamanifestować poparcie dla ruchu Czarnej Siły, walczącego z dyskryminacją Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych[2]. Postanowili odebrać medale boso, co miało symbolizować biedę na którą cierpiało wiele czarnoskórych osób i podnieść w górę ręce w czarnych rękawicach – symbol ruchu Black Panthers oraz mieć wpięty znaczek ruchu Olympic Project for Human Rights[2]. Dowiedziawszy się o planowanym proteście, Norman postanowił się do niego przyłączyć i otrzymał znaczek Olympic Project for Human Rights od amerykańskiego wioślarza Paula Hoffmana[2]. Tuż przed protestem amerykańscy biegacze zorientowali się, że mają tylko jedną parę czarnych rękawiczek, Norman zasugerował aby założyli po jednej rękawiczce[2]. Po prezentacji medalowej Smith i Carlos, w atmosferze skandali zostali usunięci z Igrzysk[2]. Norman otrzymał karę w postaci ustnej reprymendy, udzielonej przez szefa australijskiej reprezentacji Juliusa Patchinga, który jednak skrycie popierał gest Normana[1].

Po Igrzyskach Norman nie zdołał się już nigdy zakwalifikować do reprezentacji Australii[1]. Kontynuował uprawianie lekkiej atletyki (był m.in. mistrzem i drugim wicemistrzem Australii), grał także w futbol australijski.

Był dwukrotnie żonaty, miał pięcioro dzieci i czworo wnuków[1].

Zmarł niespodziewanie na atak serca 3 października 2006[2]. W czasie pogrzebu jego trumna była niesiona między innymi przez Smitha i Carlosa, którzy podkreślili jego odwagę i rolę jako jednego ze sportowych pionierów praw człowieka i równouprawnienia[2].

W 2012 w parlamencie australijskim uchwalono ustawę w której „poniewczasie rozpoznaje rolę jaką Peter Norman odegrał w procesie równouprawnienia ras”, „Peter Norman zostaje przeproszony za wszystko co doznał po powrocie do Australii i za zaniechanie wcześniejszego uhonorowania go za jego inspirujący czyn” oraz „za niewysłanie go na Olimpiadę w 1972 pomimo tego, że się na nią zakwalifikował”[4]. Według Australijskiego Komitetu Olimpijskiego, ustawa parlamentarna była w kilku punktach wadliwa, jako że Norman nie został w żaden sposób ukarany za jego postawę w czasie tego incydentu[5], oraz wbrew temu co napisano w ustawie, w rzeczywistości nie spełnił wymagań kwalifikacyjnych[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h Mike Hurst: Peter Norman's Olympic statement. couriermail.com.au, 2006-10-08. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).
  2. a b c d e f g h i Jing Chen: White man in the photo is the 'third hero' that night in 1968. sfglobe.com, 2015-12-09. [dostęp 2016-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-02)]. (ang.).
  3. ATHLETICS AUSTRALIA AUSTRALIAN RECORDS as at 22nd December 2023. [dostęp 2024-02-27]. (ang.).
  4. THE PARLIAMENT OF THE COMMONWEALTH OF AUSTRALIA, HOUSE OF REPRESENTATIVES, VOTES AND PROCEEDINGS, No. 138, THURSDAY, 11 OCTOBER 2012. parlinfo.aph.gov.au, 2012-10-11. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).
  5. Peter Norman not shunned by AOC. olympics.com.au, 2012-11-06. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).
  6. Robert Messenger: Leigh sprints into wrong lane over Norman. smh.com.au, 2012-08-24. [dostęp 2016-02-26]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]