Przejdź do zawartości

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Srebrny Niedźwiedź dla najlepszego aktora (niem. Silberner Bär/Bester Darsteller) – nagroda przyznawana corocznie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie w latach 1956–2020 dla najlepszej roli męskiej spośród filmów konkursu głównego. Laureata nagrody wybierało międzynarodowe jury konkursu głównego[1]. W krótkim okresie lat 1969–1970 oraz 1973–1974 nagroda nie była przyznawana.

Organizatorzy festiwalu zdecydowali się od 2021 zastąpić nagrodę dla najlepszego aktora i aktorki wyróżnieniami za najlepszą rolę główną oraz drugoplanową po to, by nie różnicować wykonawców ze względu na ich płeć[2]. Berlinale było pierwszym międzynarodowym festiwalem, który zdecydował się na taki równościowy i neutralny płciowo krok[3].

Statystyki

[edytuj | edytuj kod]
Sidney Poitier, jeden z czterech dwukrotnych laureatów nagrody.
Andrzej Seweryn, jedyny polski laureat Srebrnego Niedźwiedzia – za rolę w filmie Dyrygent (1980).
Leonardo DiCaprio, zdobywca Srebrnego Niedźwiedzia za rolę w filmie Romeo i Julia (1996).
Liao Fan ze Srebrnym Niedźwiedziem za rolę w filmie Czarny węgiel, kruchy lód (2014).
Anthony Bajon ze Srebrnym Niedźwiedziem za rolę w filmie Modlitwa (2018).

Najczęściej nagradzane były role aktorów amerykańskich (19 wyróżnień) i francuskich (7). W jednym przypadku jury przyznało nagrodę dla aktorskiego kolektywu (od trzech aktorów wzwyż) – dotyczyło to irańskiego filmu Rozstanie (2011, czterech nagrodzonych aktorów)[4].

Czterem aktorom udało się zdobyć Srebrnego Niedźwiedzia dwukrotnie. W kolejności chronologicznej byli to:

Pierwszym czarnoskórym laureatem był amerykański aktor Sidney Poitier (1958). Najmłodszym zdobywcą nagrody był Amerykanin Lou Taylor Pucci – miał skończonych zaledwie 19 lat. Najstarszym laureatem był 78-letni Anglik Tom Courtenay (2015)[5].

Amerykanie Jack Lemmon i Sean Penn to jedyni aktorzy, którzy zdobyli nagrody aktorskie na wszystkich trzech najważniejszych europejskich festiwalach filmowych: Puchar Volpiego na MFF w Wenecji, nagrodę dla najlepszego aktora na MFF w Cannes oraz Srebrnego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie. Cztery role nagrodzone w Berlinie przyniosły ich laureatom również Oscara dla najlepszego aktora pierwszo- lub drugoplanowego (Sidney Poitier, Lee Marvin, Tom Hanks i Benicio del Toro).

Jedynym polskim zdobywcą nagrody był Andrzej Seweryn (1980)[6].

Laureaci Srebrnego Niedźwiedzia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Aktor Tytuł polski Tytuł oryginalny
1956 Stany Zjednoczone Burt Lancaster Trapez Trapeze
1957 Meksyk Pedro Infante Tizoc Tizoc
1958 Stany Zjednoczone Sidney Poitier Ucieczka w kajdanach The Defiant Ones
1959 Francja Jean Gabin Włóczęga Archimède le clochard
1960 Stany Zjednoczone Fredric March Kto sieje wiatr Inherit The Wind
1961 Wielka Brytania Peter Finch No Love for Johnnie No Love for Johnnie
1962 Stany Zjednoczone James Stewart Pan Hobbs jedzie na wakacje Mr. Hobbs Takes a Vacation
1963 Stany Zjednoczone Sidney Poitier Polne lilie Lilies of the Field
1964 Stany Zjednoczone Rod Steiger Lombardzista The Pawnbroker
1965 Stany Zjednoczone Lee Marvin Kasia Ballou Cat Ballou
1966 Francja Jean-Pierre Léaud Męski - żeński: 15 scen z życia Masculin, féminin
1967 Szwajcaria Michel Simon Stary człowiek i dziecko Le vieil homme et l'enfant
1968 Francja Jean-Louis Trintignant Człowiek, który kłamie L’homme qui ment
1969
1970
Nagrody nie przyznano.
1971 Francja Jean Gabin Kot Le chat
1972 Włochy Alberto Sordi Urlop w więzieniu Detenuto in attesa di giudizio
1973
1974
Nagrody nie przyznano.
1975 Czechosłowacja Vlastimil Brodský Jakub kłamca Jakob, der Lügner
1976 Niemcy Gerhard Olschewski Utracone życie Verlorenes Leben
1977 Hiszpania Fernando Fernán Gómez Anachoreta El anacoreta
1978 Kanada Craig Russell Outrageous! Outrageous!
1979 Włochy Michele Placido Ernesto Ernesto
1980 Polska Andrzej Seweryn Dyrygent Dyrygent
1981 Stany Zjednoczone Jack Lemmon Haracz Tribute
Anatolij Sołonicyn 26 dni z życia Dostojewskiego Двадцать шесть дней из жизни Достоевского
Dwadcat' szest' dniej iz żyzni Dostojewskogo
1982 Francja Michel Piccoli Dziwna sprawa Une étrange affaire
Szwecja Stellan Skarsgård Prostoduszny morderca Den enfaldige mördaren
1983 Stany Zjednoczone Bruce Dern Sezon mistrzów That Championship Season
1984 Wielka Brytania Albert Finney Garderobiany The Dresser
1985 Hiszpania Fernando Fernán Gómez Stico Stico
1986 Turcja Tuncel Kurtiz Uśmiech baranka Hiuch HaGdi
1987 Włochy Gian Maria Volonté Sprawa Moro Il caso Moro
1988 Manfred Möck
Jörg Pose
Jeden drugiego brzemiona noście Einer trage des anderen Last
1989 Stany Zjednoczone Gene Hackman Missisipi w ogniu Mississippi Burning
1990 Wielka Brytania Iain Glen Niemy krzyk Silent Scream
1991 Wielka Brytania Maynard Eziashi Pan Johnson Mister Johnson
1992 Niemcy Armin Mueller-Stahl Utz Utz
1993 Stany Zjednoczone Denzel Washington Malcolm X Malcolm X
1994 Stany Zjednoczone Tom Hanks Filadelfia Philadelphia
1995 Stany Zjednoczone Paul Newman Naiwniak Nobody's Fool
1996 Stany Zjednoczone Sean Penn Przed egzekucją Dead Man Walking
1997 Stany Zjednoczone Leonardo DiCaprio Romeo i Julia Romeo + Juliet
1998 Stany Zjednoczone Samuel L. Jackson Jackie Brown Jackie Brown
1999 Niemcy Michael Gwisdek Kształty nocy Nachtgestalten
2000 Stany Zjednoczone Denzel Washington Huragan The Hurricane
2001 Portoryko Benicio del Toro Traffic Traffic
2002 Francja Jacques Gamblin Przepustka Laissez-passer
2003 Stany Zjednoczone Sam Rockwell Niebezpieczny umysł Confessions of a Dangerous Mind
2004 Argentyna Daniel Hendler Paszport do raju El abrazo partido
2005 Stany Zjednoczone Lou Taylor Pucci Rodzinka Thumbsucker
2006 Niemcy Moritz Bleibtreu Cząstki elementarne Elementarteilchen
2007 Argentyna Julio Chávez Inny El otro
2008 Mohammad Amir Naji Pieśń wróbli آواز گنجشک‌ها
Avaze gonjeshk-ha
2009 Burkina Faso Sotigui Kouyaté London River London River
2010 Rosja Grigorij Dobrygin
Rosja Siergiej Puskepalis
Jak spędziłem koniec lata Как я провёл этим летом
Kak ja prowioł etim letom
2011 Shahab Hosseini
Babak Karimi
Payman Maadi
Ali-Asghar Shahbazi
Rozstanie جدایی نادر از سیمین
Jodaeiye Nader az Simin
2012 Dania Mikkel Følsgaard Kochanek królowej En kongelig affære
2013 Bośnia i Hercegowina Nazif Mujić Senada Epizoda u životu berača željeza
2014 Liao Fan Czarny węgiel, kruchy lód 白日焰火
Bai ri yan huo
2015 Wielka Brytania Tom Courtenay 45 lat 45 Years
2016 Tunezja Majd Mastoura Hedi نحبك هادي
Inhebbek Hedi
2017 Austria Georg Friedrich Bright Nights Helle nächte
2018 Francja Anthony Bajon Modlitwa La prière
2019 Wang Jingchun Żegnaj, mój synu 地久天长
Di jiu tian chang
2020 Włochy Elio Germano Chciałem się ukrywać Volevo nascondermi

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Zack Sharf: Berlin Film Festival Switching to Gender Neutral Acting Awards in 2021. IndieWire, 2020-08-24. [dostęp 2020-11-21]. (ang.).
  2. David Mouriquand: Berlinale 2021: The winners, losers, highs and lows. Ex Berliner, 11.03.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
  3. Tom Grater: San Sebastian Becomes Latest Festival To Introduce Gender Neutral Acting Awards. Deadline, 22.06.2021. [dostęp 2023-07-13]. (ang.).
  4. Martin Blaney: Berlin's Golden Bear goes to Farhadi's A Separation. Screen Daily, 2011-02-19. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
  5. Jeananne Craig: Award-winning Tom and Charlotte on the rich tapestries of life. "The Irish News", 2015-08-27. [dostęp 2020-11-22]. (ang.).
  6. Anna Sadokierska: Polacy i Berlinale – historia w skrócie. DW, 2010-02-11. [dostęp 2020-11-22]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]