Przejdź do zawartości

Zespół wątrobowo-nerkowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zespół wątrobowo-nerkowy
ilustracja
Klasyfikacje
ICD-10

K76.7

DiseasesDB

5810

MedlinePlus

000489

MeSH

D006530

Zespół wątrobowo-nerkowy (używany jest skrótowiec HRS od ang. hepatorenal syndrome) – stan kliniczny, który charakteryzuje się nieprawidłową czynnością nerek oraz dużego stopnia zaburzeniami hemodynamicznymi, głównie w zakresie tętniczego łożyska naczyniowego, i zmianami w aktywności endogennych czynników wpływających na kurczliwość mięśni ścian naczyń u chorych z niewydolnością wątroby.

Etiologia i patogeneza

[edytuj | edytuj kod]

Zespół wątrobowo-nerkowy rozwija się najczęściej w przebiegu marskości wątroby, rzadziej w przebiegu niewydolności wątroby związanej z innego typu uszkodzeniem tego narządu. Patogeneza zespołu wątrobowo-nerkowego nie jest dokładnie poznana. Pierwotnie udział w rozwoju tego stanu klinicznego ma nadciśnienie wrotne, które prowadzi do poszerzenia naczyń krwionośnych związanego z aktywacją czynników rozszerzających naczynia w krążeniu trzewnym (np. tlenek azotu, prostacyklina, prostaglandyna E2, ANP). To zjawisko prowadzi do spadku oporu ogólnoustrojowego (oporu układowego) w krążeniu tętniczym, co aktywuje z kolei układ współczulny oraz układ renina–angiotensyna–aldosteron. Aktywacja tych układów oraz działanie endogennych czynników zwężających naczynia na tętniczki doprowadzające kłębuszków nerkowych (np. angiotensyna II, adrenalina, endotelina-1, adenozyna) powoduje spadek szybkości przesączania kłębuszkowego w nerkach. W efekcie dochodzi do niewydolności nerek.

Wyznaczniki kliniczne i laboratoryjne

[edytuj | edytuj kod]

Nie ma objawów specyficznych dla zespołu wątrobowo-nerkowego.

W przebiegu tego stanu klinicznego mogą występować:

Kryteria rozpoznania

[edytuj | edytuj kod]
  • Kryteria małe:
    • diureza poniżej 500 ml na dobę
    • stężenie sodu w moczu poniżej 10 mmol/l
    • osmolalność moczu większa niż osmolalność osocza
    • ilość krwinek czerwonych w moczu mniejsza niż 50 erytrocytów w polu widzenia
    • stężenie sodu w osoczu poniżej 130 mmol/l

Tylko duże kryteria są wymagane do rozpoznania zespołu wątrobowo-nerkowego.

Typy zespołu wątrobowo-nerkowego

[edytuj | edytuj kod]

Typ 1 zespołu wątrobowo-nerkowego

[edytuj | edytuj kod]

Podwojenie wyjściowej wartości kreatyniny w surowicy w ciągu 2 tygodni do poziomu powyżej 2,5 mg/dl albo redukcja wyjściowego klirensu kreatyniny o 50% w ciągu 2 tygodni do wartości poniżej 20 ml/min.

Czynniki sprzyjające i wyzwalające

[edytuj | edytuj kod]

Przebieg

[edytuj | edytuj kod]
  • ciężka forma choroby, szybka progresja, zła prognoza
  • średnia przeżycia poniżej 2 tygodni
  • wszyscy chorzy umierają w ciągu 8–10 tygodni

Typ 2 zespołu wątrobowo-nerkowego

[edytuj | edytuj kod]

Wartość kreatyniny w surowicy powyżej 1,5 mg/dl i niespełnione kryteria typu 1.

Czynniki sprzyjające i wyzwalające

[edytuj | edytuj kod]
  • wodobrzusze oporne na leczenie diuretykami

Przebieg

[edytuj | edytuj kod]
  • wolniejszy rozwój choroby
  • lepsze rokowanie
  • średnia przeżycia około 6 miesięcy

Leczenie

[edytuj | edytuj kod]

Pacjenci z potwierdzonym zespołem wątrobowo-nerkowym (zwłaszcza typu 1) powinni być leczeni na oddziale intensywnej terapii. Należy monitorować podstawowe parametry życiowe (tętno, ciśnienie tętnicze, ośrodkowe ciśnienie żylne), kontrolować poziom elektrolitów i parametrów wydolności nerek oraz wątroby. Konieczne jest prowadzenie bilansu płynów przyjętych i wydalonych przez chorego. Ogranicza się spożycie płynów do ilości mniejszej niż 1 litr na dobę i stosuje dietę z niską zawartością sodu. Niekiedy wskazane jest nakłucie jamy otrzewnej i upuszczenie płynu puchlinowego.

Wymienione poniżej metody stosuje się głównie w zespole wątrobowo-nerkowym typu 1.

Leki obkurczające naczynia trzewne

[edytuj | edytuj kod]

Leczenie lekami zwężającymi naczynia jest niewskazane u pacjentów z chorobami serca, naczyń obwodowych i/lub naczyń mózgowych. Podczas podawania tych preparatów konieczne jest dożylne podawanie roztworu albuminy.

Jest to metoda służąca zmniejszaniu ciśnienia w przepływie wrotnym, a więc likwidacji pierwszego etapu rozwoju zespołu wątrobowo-nerkowego.

Leczenie dializacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Jest to jedyna metoda usuwająca przyczynę zespołu wątrobowo-nerkowego.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]