Эстәлеккә күсергә

Соколова Нина Васильевна

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Соколова Нина Васильевна
Зат ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 СССР
 Рәсәй
Тыуған көнө 10 (23) декабрь 1912
Тыуған урыны Череповец, Новгород губернаһы[d], Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 17 декабрь 2001({{padleft:2001|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:17|2|0}}) (89 йәш)
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, Рәсәй
Ерләнгән урыны Серафимовка зыяраты[d]
Һөнәр төрө уҡытыусы
Уҡыу йорто Санкт-Петербург дәүләт һыу коммуникациялары университеты[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
«Почёт Билдәһе» ордены

Соколова Нина Васильевна (10 декабрь 1912 йыл, Череповец, Рәсәй империяһы — 17 декабрь 2001 йыл, Санкт-Петербург, Рәсәй)[1] — СССР-ҙың Хәрби-Диңгеҙ флоты инженер-полковнигы, СССР-ҙа беренсе водолаз ҡатын-ҡыҙ. Ладога аша торба үткәреү идеяһы авторы, үҙе үк уны төҙөүҙә ҡатнашҡан (1942)[2]. Ике Ҡыҙыл Йондоҙ, «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.

Ни́на Васи́льевна Соколо́ва (ҡыҙ фамилияһы Пи́менова) 1912 йылда Череповецта күп балалы ғаиләлә тыуған.

1931—1936 йылдарҙа Ленинград дәүләт һыу коммуникациялары университетында уҡыған һәм инженер-гидротехник һөнәренә эйә булған[3][4][5].

Уҡып сыҡҡас, Айырым тәғәйенләнешле һыу аҫты эштәрендә (Экспедиции подводных работ особого назначения — (ЭПРОН)) хеҙмәт юлын башлай һәм 3-сө ранг хәрби инженер дәрәжәһенә эйә була. [4][5][6][7].

1939 йылда Ленинградта курс үтеп, водолаз һөнәре ала. 10 метр тәрәнлекккә төшә алыр өсөн, ҡатын-ҡыҙ булараҡ, М. И. Калининдыңмахсус рөхсәте кәрәк була[5][3][7].

1939 йылда Соколова Баренц диңгеҙендә Полярный причалын төҙөүгә етәкселек итә[4].

Бөйөк Ватан һуғышы башынан алып Ладогала авария-ҡотҡарыу хеҙмәтен тәьмин итеү менән шөғөлләнә [3][5].

1941 йылда һыу аҫтынан хәрби техниканы сығарыу, күл төбөнән телефон кабеле үткәреү эштәрендә ҡатнаша. Йәшәү юлы төҙөүгә лә өлөш индерә[8].

1942 йылдың яҙында ҡамалған Ленинградта яғыулыҡ бөтә башлағас, һыу аҫтынан торба үткәреү идеяһын тәҡдим итә һәм уны бойомға ашырыуҙа ҡатнашып, 43 көн эсендә быны үтәп тә сығалар (5 май — 16 июнь, 1942). Шуның өсөн Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә[9][10][4][5][6][7].

Һыу аҫтынан Ленинградҡа кабель үткәреүҙә лә ҡатнаша.1942 йылда яралана, госпиталдән һуң эшенә кире ҡайта[5].

Бүләкләү ҡағыҙы. 15 август, 1944

Ладогала эшләгән осронда һыу аҫтында 644 сәғәт үткәрә — 27 тәүлек самаһы[3][6].

1946 йылда инженер-полковник званиеһы ала. Высшем военно-морском училище имени М. В. Фрунзе исемендәге Юғары хәрби-диңгеҙ училищеһында уҡыта. 1958 йылда отставкаға сыға[3][5].

2001 йылда Санкт-Петербургта вафат була[3][4].

  1. Ҡалып:Find a Grave.
  2. Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград, 1992, с. 312
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Савина, 2016
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Бычков, 2012
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Бычков, 2013
  6. 6,0 6,1 6,2 Федосеев В. Тысячи спасённых жизней и подъём взорванного моста через Неву. История первой женщины-водолаза в стране. topspb.tv. Телеканал «Санкт-Петербург» (26 ноябрь 2018). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  7. 7,0 7,1 7,2 Глебова А. «Советская русалка»: как водолаз Нина Соколова проложила «Дорогу жизни» по дну Ладоги. mir24.tv. Телеканал «Мир 24» (26 ғинуар 2020). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  8. Шитов А. Жизнь счастливого человека. Увековечена память женщины, спасавшей блокадный Ленинград. tass.ru. ТАСС (ғинуар 2019). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  9. Карпов, 1969
  10. Калашников Г. В. Ладожский трубопровод. encspb.ru. Санкт-Петербург: энциклопедия. — Комитет по культуре Санкт-Петербурга ; Институт Петра Великого. Дата обращения: 12 февраль 2020.