Jump to content

Ҷанбимадоргон

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Минтақаҳои субтропикӣ

Ҷанбимадоргон[1] (форсӣ: جنب‌مدارگان‎), минтақаҳои нимагармсерӣ, минтақаҳои субтропикӣ — минтақаҳои ҷуғрофиёии Замин, ки дар Нимкураҳои Шимолӣ ва Ҷанубӣ, байни минтақаҳои тропикӣ (гармсерӣ) ва муътадил ҷойгир шудаанд.

Ба ин минтақаҳо ивазшавии тадриҷии низоми иқлимӣ – гоҳ гармсерӣ (тобистон) ва гоҳ муътадил (зимистон) хос буда, ин ҳодиса ба гардиши умумии атмосфера вобаста аст. Ҳарорати миёнаи моҳонаи ҷанбимадоргон то­бистон 20 °С, зимистон 4 °С меша­вад, аммо баъзан дар натиҷаи вуруди ҳавои Қутб ҳарорат то 10 °С паст мешавад. Микдори боришот дар ноҳияҳои наздиуқёнусӣ бештар буда, дар дарунтари қитъа торафт кам мешавад. Дар ҷанбимадоргон дар як қитъа се бахши асосӣ мавҷуд аст: бахши ғарбии наздиуқёнусӣ (ё баҳримиёназаминӣ), ки зимистонаш сербориш аст; бахши қоравӣ, ки дар он тамоми сол боришоти кам мушоҳида мешавад; бахши шар­қии наздиуқёнусӣ (ё мавсимӣ), ки тобистон боришот дар он фаровон аст. Барои бахши ғарбии наздиуқёнусӣ (субтропикии кам­нам) минтақаи буттаю бешазорҳои дуруштбарги баҳримиёназаминии хо­каш ҷигарранг хос мебошад. Дар Нимкураи Шимолӣ ин минтақа рӯ ба та­рафи Ҷанубу Шарқ, аввал ба минтақаи даштҳои субтропикии хокаш ҷигарии хокистартоб ва баъд рӯ ба тарафи Шарқ ба минтақаҳои нимабиёбонҳо ва биёбонҳои субтропикии бахши қоравии хокашон бӯри хокистартоб ва хокистарранг (субтропикии хушк) иваз мешавад. Дар Нимкураи Ҷану­бӣ ба Ҷанбимадоргон Бахшҳои қоравии даштҳои субтропикии хокашон ҷигарранги хокистартоб хоссанд; Ҷанбимадоргон бахшҳои шарқӣ (субтропикии сер­нам)-ро бешаҳои ҳамешасабз ва бе­шаҳои паҳнбарги хокашон зард ва сурх фаро гирифтаанд. Олами ҳаёвоноти ҷанбимадоргон омехта буда, чанд намуд ҳайвони минтақаҳои тропикӣ ва муътадилро дар бар мегирад. Оби уқёнус дар ҳудуди ҷанбимадоргон нисбатан гарм (15— 16 °С) ва шӯр аст.

Нигаред низ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. Вожаҳои мусавваби Фарҳангистони забону адаби форсӣ. Ҷанбимадоргон чист? Маънии ҷанбимадоргон(тоҷ.). vazhaju.tj. Вожаҷӯ. 17 марти 2022 санҷида шуд.