Pumunta sa nilalaman

Kronolohiya ng kasaysayan ng Pilipinas

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
José Rizal (1861-1896)
Andrés Bonifacio (1863-1897)
Bandila ng Katipunan.
Pagbitay kay Rizal, taong 1896.
Anyo ng watawat na iwinagayway sa Kawit, Cavite noong ika-12 ng Hunyo, 1898.
Opisyal na kopya-burador ng Pagpapahayag ng Kasarinlan, taong 1898
  • 1901:
    • Marso 23 - Sumuko si Pangulo Emilio Aguinaldo sa mga pwersang Amerikano sa Palanan, Isabela; kalaunan ay nanumpa ng katapatan sa mga Amerikano.
    • Hulyo 4 - Si William Howard Taft ay naging kauna-unahang Amerikanong gobernador-sibil ng bansa.
    • Agosto 23 - Dumating ang Amerikanong barkong Thomas, lulan ang 600 na mga Amerikanong guro, sa Maynila. Ang mga gurong ito ay tinawag kalaunan na Thomasites.
    • Setyembre 29 - Iniutos ng isang Amerikanong heneral sa kanyang mga sundalo na "barilin ang sinumang kumilos" sa tinagurian ngayong masaker sa Balangiga sa Samar.
  • 1913:
Manuel L. Quezon (1878-1944)
  • 1935:
  • 1937:
    • Abril 30 - Nagwagi ang kababaihang Pilipino sa isang plebisito sa karapatan nilang bumoto.
    • Disyembre 30 - Idineklara ni Pangulo Manuel L. Quezon ang Tagalog na batayan ng wikang pambansa.
Sinalakay pa rin ng Imperyo ng Hapon ang Maynila sa kabila ng deklarasyon nito bilang open city noong taong 1941
Labanan sa Golpo ng Leyte, taong 1944.
Muling nakuha ng mga Amerikano ang Corregidor sa labanan upang mabawi ang Pilipinas, taong 1945.
Seremonya ng kalayaan noong ika-4 ng Hulyo, 1946
Ipinahayag ni Pangulo Marcos ang batas militar sa buong bansa (epektibo 1972-1981), batay sa ulo-ng-balita ng Panlinggong edisyon ng Philippine Daily Express, isyu noong ika-24 ng Setyembre, 1972

LINK:

Karagdagang kronolohiya

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  • Ene. 1 - Bagong Taon, isang pagdiriwang sa Pilipinas; nagsisimula ito sa gabi ng Dis. 31.
  • Ngayon, matapos ibalik ang pagdiriwang ng Araw ng Kalayaan sa Hun. 12, sa halip ang Hul. 4 ay ipinagdiriwang bilang Araw ng Pakikipagkaibigang Pilipino-Amerikano.
  • Ago. - Pambansang Araw ng mga Bayani, isang pista opisyal sa Pilipinas.
  • Nob. 1 - Isang paggunita; ang Todos los Santos kung saan karamihang mga Katolikong Pilipino ay nagbibigay-respeto sa mga yumaong kaanak.
  • Dis. 25 - Araw ng Pasko
  • Dis. 30 - Ang araw na ito ay taunang ginugunita at isang pista opisyal.

Maikling kronolohiya

[baguhin | baguhin ang wikitext]
Maikling kronolohiya ng kasaysayan ng Pilipinas
Siglo Buod Kaganapan
Bago ang ika-9 Sinaunang panahon at panahon bago ang pananakop (hanggang 1565) Panahon bago maitala ang kasaysayan (hanggang 900)
  • Pinaniniwalaang nagsimula ang kasaysayan ng Pilipinas sa pagdating ng mga unang tao gamit ang mga bangka mahigit sa 67,000 taon na ang nakaraan, sang-ayon sa pagkakatuklas sa Taong Callao noong taong 2007.
Ika-9 801–900
  • Ang naitalang kasaysayan ng Pilipinas ay nagsimula sa pagkalikha ng Inskripsyon sa Binatbat na Tanso ng Laguna (LCI) noong taong 900, ang unang nakasulat-na-dokumento na natuklasan sa isang sinaunang wika ng Pilipinas.
  • Ang petsang Abril 21, 900 ang kasalukuyang hangganan sa pagitan ng panahong di-nasusulat at sinaunang nasusulat na kasaysayan ng Pilipinas.
900 Panahon ng sinaunang kasaysayan (900–1565)
Ika-10
Ika-11
Ika-12
Ika-13
Ika-14
Ika-15
Ika-16 1501–1565
1565–1600 Panahon ng pananakop (1565–1946) Panahon ng pamamahala ng mga Espanyol (1565–1898)
Ika-17
Ika-18
Ika-19 1801–1898
1898–1900 Panahon ng pamamahala ng mga Amerikano (1898–1946)
Ika-20 1901–1946
1946–1965 Panahon pagkatapos ng pananakop: Simula sa panahong malaya ng Pilipinas, taong 1946. Ikatlong Republika bago ang Administrasyon ni Pangulo Marcos (1946–1965)
1965–1986 Administrasyon ni Pangulo Marcos (1965–1986)
1986–2000 Kasalukuyang panahon (mula taong 1986)
Ika-21

Kronolohiya 1

[baguhin | baguhin ang wikitext]

PREHISTORY

  • 30,000 B.C. - Nanirahan ang mga ninuno ng Negrito sa Pilipinas.
  • 3,000 B.C. - Dumating ang mga Austronesian sa arkipelago sa pamamagitan ng mga bangka.

BEFORE 16th CENTURY

16th CENTURY

17th CENTURY

18th CENTURY

19th CENTURY

20th CENTURY

21st CENTURY

  • 2000 - Ang mga pagsisiwalat na sangkot si Pangulo Estrada sa malakihang katiwalian ay humantong sa tangkang pagpapaalis ng Kapulungan ng mga Kinatawan sa kanya. Ngunit hinarang ito ng mga kaalyado niya sa Senado.
  • 2001 - Napilitan mula sa ikalawang malawakang pag-aalsa, napatalsik si Joseph Estrada at pinangalanang bagong pangulo si Pangalawang Pangulo Gloria Macapagal-Arroyo.
  • 2004 - Muling nahalal bilang Pangulo si Gloria Macapagal-Arroyo.
  • 2005 - Hindi nakatanggap ng sapat na suporta sa Kapulungan ng mga Kinatawan ng Pilipinas ang panukala upang simulan ang hakbang ng pagpapaalis sa tungkulin kay Gloria Macapagal-Arroyo.

Kronolohiya 2

[baguhin | baguhin ang wikitext]

THE EARLIEST TIMES

  • 30th century B.C. - Narating ng mga unang tao ang lupaing saklaw ngayon ng Pilipinas.
  • 12th century B.C. - Ang simula ng paninirahan sa isla.
  • Ika-6 hanggang ika-10 siglo - pagpapaigting ng proseso ng paninirahan sa Pilipinas.
  • Ika-10 siglo - Itinatag ang mga unang lokal na kaharian.
  • Ika-10 siglo - Nagsimula ang mga taga-isla na makipagkalakalan sa populasyon ng mga kalapit na isla at sa China.
  • Huling bahagi ng ika-15 siglo - mula sa Brunei, lumitaw ang Islam sa Pilipinas.
  • Sa pagitan ng 1512 at 1523 - Natuklasan ng mga Portugues ang Pilipinas.
  • Mar. 17, 1521 - Dumating sa Pilipinas ang ekspedisyon ni Magellan.
  • Abr. 27, 1521 - Napatay si Ferdinand Magellan sa Pilipinas.
  • 1542 - Naging kolonya ng Espanya ang Pilipinas.

SPANISH RULE

  • 1543 - Bilang karangalan ng kahalili sa trono ng Espanya na si Felipe II, binigyan ng ekspedisyon ni Ruy López de Villalobos ang mga isla ng pangalang "Pilipinas."
  • 1565 - Itinatag ang unang pamayanan sa isla ng Cebu, itinatag ng ekspedisyon ni Miguel López de Legazpi.
  • 1571 - Nanirahan ang mga Kastila sa nayon ng tribo sa Maynila, na naging sentro ng pamamahala ng Espanya.
  • Ika-16 siglo - Ang unti-unting pagsakop ng kapuluan ng mga Espanyol.
  • Ika-17 hanggang ika-18 siglo - Panahon ng pagtaboy ng Espanya sa mga pagtatangka upang pasukin ang Pilipinas ng iba pang mga bansa sa Europa (pangunahin ang Inglatera at Olandiya).
  • 1872 - Sumiklab ang pag-aalsa kontra-Espanyol sa Lungsod ng Cavite.
  • 1892 - Itinatag ang mga lihim na makabayang organisasyon: Katipunan (na naghahanap ng kalayaan ng Pilipinas) at ang La Liga Filipina (na humihingi ng mga pagbabago mula sa Espanya).
  • 1896 - Sumiklab ang pag-aalsa kontra-Espanyol, sa panawagan ng pinuno ng Katipunan na si Andres Bonifacio.
  • 1889 - Pinalubog ng US ang armada ng mga Espanyol sa Look ng Maynila.
  • Hun. 12, 1898 - Idineklara ng mga rebolusyonaryo ang kalayaan para sa Pilipinas (hindi kinilala ng Estados Unidos, na nakapaslang ng nasa 200,000 mga Pilipino).
  • 1898 - Sa ilalim ng Kasunduan sa Paris, itinatag ng Estados Unidos ang kanilang mga pamahalaan sa kapuluan.

AMERICAN RULE

  • 1899 - Inihalal ng Pambansang Kapulungan ng Pilipinas si Pangulo Emilio Aguinaldo at pinagtibay nito ang Saligang Batas.
  • 1920s - Nagsimulang mabuo ang unang mga unyon ng kalakalan at makakaliwang asosasyon ng mga magsasaka sa Pilipinas.
  • 1934 - Binigyan ng Kongreso ng US ang Pilipinas ng awtonomya sa loob ng 10 taon.
  • Dis. 7, 1941 - Sinalakay ng Hapon ang Pilipinas.
  • Okt. 14, 1943 - Ipinahayag ng mga awtoridad ng Hapon ang kalayaan ng Pilipinas at binuo nila ang isang pamahalaang sunud-sunuran.
  • Okt. 1944 - Hul. 1945 - Pagpapaalis ng mga tropang Amerikano sa mga Hapones mula sa Pilipinas.
  • Hul. 1946 - Deklarasyon ng kalayaan ng Pilipinas.

INDEPENDENT PHILIPPINES

  • 1947 - Nilagdaan ng Estados Unidos at Pilipinas ang mga kasunduan sa mga base at tulong militar, na gumagarantiya sa pagkakaroon ng US ng mga base sa Pilipinas sa loob ng 99 taon (ang panahong ito ay pinaikli bunga ng kasunod na mga pag-aayos).
  • 1966 - Naging pangulo ng Pilipinas si Ferdinand Marcos.
  • 1969 - Nilikha ang Moro National Liberation Front (MNLF), na naglalayong lumikha ng awtonomiya para sa mga lugar na tinitirhan ng populasyon ng mga Muslim sa mga isla ng Sulu at Mindanao.
  • 1969 - Muling nahirang sa tungkulin bilang pangulo si Ferdinand Marcos.
  • 1969 - Sinimulan ng MNLF ang mga kapanig na aktibidad, na nagresulta sa 40,000 mga biktima noong 1985.
  • 1972 - Ipinahayag ang katayuan ng kagipitan.
  • 1972 - Ipinagbawal ang partido pulitikal.
  • 1973 - Pinagtibay ang bagong konstitution.
  • 1978 - Pinaluwag ang katayuan ng kagipitan.
  • 1981 - Muling pinaluwag ang katayuan ng kagipitan.
  • Ago. 21, 1983 - Pinaslang ang lider ng oposisyon ng Pilipinas na si Benigno Aquino.
  • 1983 - Bumuo ang mga grupo ng oposisyon ng isang pampulitikang alyansa sa ilalim ng pangalang Pwersa ng Bayan.
  • 1984 - Idinaos ang halalan sa Pambansang Kapulungan.
  • 1985 - Sinimulan ng Estados Unidos ang kanilang programa ng pagtulong sa ekonomiya at sa militar.
  • 1986 - Idinaos ang halalang parlyamentaryo, na napagwagian ni Marcos. Natuklasang napalsipika ang mga resulta nito.
  • 1986 - Naging pangulo si Corazon Aquino, bunga ng malawakang mga welgang panlipunan.
  • Peb. 1987 - Pinagtibay ang bagong konstitusyon bunga ng reperendum.
  • Ago. 1987 - Nabigo ang inilunsad na kudeta laban kay Aquino.
  • Set. 28, 1989 - Namatay si Marcos habang nasa exile sa labas ng bansa.
  • Nob. 1989 - Sa isang reperendum ay tinutulan ang panukalang lokal na paglahok ng karamihan sa labintatlong mga lalawigan sa katimugang rehiyong awtonomo.
  • Okt. 1990 - Nabigo ang isinagawang kudeta laban kay Aquino.
  • Hun. 1991 - Sa pagsabog ng Bundok Pinatubo ay nasawi ang 343-katao, at mula 100,000 hanggang 200,000-katao ang nawalan ng kanilang mga tahanan.
  • 1992 - Isinara ang mga base militar ng US sa Pilipinas.
  • 1992 - Naging pangulo si Fidel Ramos.
  • Mayo 11, 1998 - Naging pangulo si Joseph Estrada.
  • Nob. 13, 2000 - Inakusahan ng parlyamento ng Pilipinas si Joseph Estrada ng pag-abuso sa kapangyarihan, nepotismo at katiwalian.
  • 2001 - Nagbitiw sa tungkulin si Joseph Estrada dahil sa mga paratang ng katiwalian, naging pangulo si Gloria Macapagal-Arroyo.
  • Hul. 2003 - Nabigo ang isinagawang kudeta laban sa pamahalaan.
  • 2003 - Naglunsad ang Islamikong samahang terrorista na Abu Sayyaf ng serye ng mga pag-atake.
  • Hun. 30, 2010 - Naging Pangulo si Benigno Aquino III.
  • 2015 - Nakatanggap ang mga rebeldeng Islamiko ng suporta mula sa ISIS at Al-Qaeda.