Zeaksantin

Zeaxanthin
Adlandırmalar
	IUPAC adı (3R,3′R)-β,β-Carotene-3,3′-diol
	Sistematik IUPAC adı (1R,1′R)-4,4′-[(1E,3E,5E,7E,9E,11E,13E,15E,17E)-3,7,12,16-Tetramethyloctadeca-1,3,5,7,9,11,13,15,17-nonaene-1,18-diyl]bis(3,5,5-trimethylcyclohex-3-en-1-ol)
Tanımlayıcılar
CAS numarası	144-68-3 ;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChEBI	CHEBI:27547 ;
ChemSpider	4444421 ;
ECHA InfoCard	100.005.125
E numaraları	E161h (renkler)
PubChem CID	5280899;
UNII	CV0IB81ORO ;
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID5046807 ;
	InChI InChI=1S/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 Key: JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQSA-N ; InChI=1/C40H56O2/c1-29(17-13-19-31(3)21-23-37-33(5)25-35(41)27-39(37,7)8)15-11-12-16-30(2)18-14-20-32(4)22-24-38-34(6)26-36(42)28-40(38,9)10/h11-24,35-36,41-42H,25-28H2,1-10H3/b12-11+,17-13+,18-14+,23-21+,24-22+,29-15+,30-16+,31-19+,32-20+/t35-,36-/m1/s1 Key: JKQXZKUSFCKOGQ-QAYBQHTQBL;
	SMILES CC1=C(C(C[C@@H](C1)O)(C)C)/C=C/C(=C/C=C/C(=C/C=C/C=C(/C=C/C=C(/C=C/C2=C(C[C@H](CC2(C)C)O)C)\C)\C)/C)/C;
Özellikler
Molekül formülü	C40H56O2
Molekül kütlesi	568.88 g/mol
Görünüm	orange-red
Erime noktası	2.155 °C (3.911 °F; 2.428 K)
Çözünürlük (su içinde)	insol.
Benzeyen bileşikler
Benzeyen bileşikler	lutein; xanthophyll
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). doğrula (bu nedir? )
	Bilgi kutusu kaynakları

Zeaxantin retinada bulunan iki karotenoidden biridir. Makula merkezinde en çok zeaksantin bulunur, periferal retinada ise daha çok lütein bulunur.

Lütein ve zeaksantinin kimyasal formülleri aynıdır ve izomerlerdir ama stereozimer değillerdir. İkisi arasındaki fark, üç halkalardan birindeki bir çift bağın konumudur. Bu farktan dolayı lüteinin üç kiral merkezi vardır, zeaksantinin ise iki.

Bir gıda katkı maddesi olarak zeaksantin bir gıda boyasıdır, E numarası E161h'dir.

İzomerleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Simetriden dolayı zeaksantinin (3R,3'S) ve (3S,3'R) stereoizomerleri aynıdır. Dolayısıyla zeaksantinin üç stereoizomerik biçimi vardır. (3R,3'S) steroizomeri mezo-zeaksantin olarak adlandırılır.

Zeaksantinin başlıca doğal biçimi (3R,3'R)-zeaksantindir. Makula başlıca (3R,3'R) ve mezo-zeaksantin bulundurur ama az miktarda üçüncü, (3S,3'S) biçiminden de vardır.

Göz hastalıklarıyla bağlantı[değiştir | kaynağı değiştir]

Düşük kan basıncı ile hem lütein ve zeaksantin konsantrasyonu, hem de yaşa bağlı maküler dejenerasyon arasında bağlantı olduğu epidemiyolojik olarak gösterilmiştir. Bazı çalışmalar lütein ve veya zeaksantin takviyesinin bu hastalığa karşı koruyucu olduğunu göstermiştir.^[1]^[2]

Doğal kaynakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Zeaksantin doğadaki en yaygın karotenoid alkollerden biridir. Mısır, safran ve çoğu başka bitkiye kendilerine has rengi veren pigmenttir. Zeaksantin parçalanadığı zaman pikrkrosin ve safranal meydan gelir, bunlar safranın tadı ve aromasından sorumludur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "NIH study provides clarity on supplements for protection against blinding eye disease". US National Eye Institute, National Institutes of Health, Bethesda, MD. 5 Mayıs 2013. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2017.
^ Bernstein, P. S.; Li, B; Vachali, P. P.; Gorusupudi, A; Shyam, R; Henriksen, B. S.; Nolan, J. M. (2015). "Lutein, Zeaxanthin, and meso-Zeaxanthin: The Basic and Clinical Science Underlying Carotenoid-based Nutritional Interventions against Ocular Disease". Progress in Retinal and Eye Research. 50: 34-66. doi:10.1016/j.preteyeres.2015.10.003. PMC 4698241 $2. PMID 26541886.

[1] "NIH study provides clarity on supplements for protection against blinding eye disease". US National Eye Institute, National Institutes of Health, Bethesda, MD. 5 Mayıs 2013. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2017.

[2] Bernstein, P. S.; Li, B; Vachali, P. P.; Gorusupudi, A; Shyam, R; Henriksen, B. S.; Nolan, J. M. (2015). "Lutein, Zeaxanthin, and meso-Zeaxanthin: The Basic and Clinical Science Underlying Carotenoid-based Nutritional Interventions against Ocular Disease". Progress in Retinal and Eye Research. 50: 34-66. doi:10.1016/j.preteyeres.2015.10.003. PMC 4698241 $2. PMID 26541886.

[1]

[2]