Shaghayegh > Books: favorites‎ (28)

To a superficial reader of Proust’s work—rather a contradiction in terms since a superficial reader will get so bored, so engulfed in his own yawns, that he will never finish the book—to an inexperienced reader, let us say, it might seem that one of the narrator's main concerns is to explore the ramifications and alliances which link together various houses of the nobility, and that he finds a strange delight when he discovers that a person whom he has been considering as a modest businessman revolves in the grand monde, or when he discovers some important marriage that has connected two families in a manner such as he had never dreamed possible. The matter-of-fact reader will probably conclude that the main action of the book consists of a series of parties; for example, a dinner occupies a hundred and fifty pages, a soiree half a volume.

تمام دنیا یک طرف تو یک طرف عزیزم، عزیزم
تمام خوبا یک طرف تو یک طرف عزیزم، عزیزم
آهسته‌ و پیوسته، مهرت به دل نشسته
حالا جونم به جونت بسته، عزیزم

One thing should be firmly impressed upon your minds: the work is not an autobiography; the narrator is not Proust the person, and the characters never existed except in the author’s mind. Let us not, therefore, go into the author’s life. It is of no importance in the present case and would only cloud the issue, especially as the narrator and the author do resemble each other in various ways and move in much the same environment.

هر آدمی یک ذات منسجم ساخته پرداخته نیست که برای همه یکسان باشد و او را به همان سادگی بتوان شناخت که قرارداد یا وصیت‌نامه‌ای را می‌شود خواند، شخصیت اجتماعی ما ساخته‌ی فکر دیگران است. حتی کار بسیار ساده‌ای که آن را "دیدن شخصی که می‌شناسیم" می‌نامیم تا اندازه‌ای یک کار فکری است. قالب ظاهر فیزیکی آدمی را که می‌بینیم از همه‌ی برداشت‌هایی که از او داریم پر می‌کنیم، و بدون شک این برداشت‌ها در پدید آوردن شکل کلی‌ای که در نظر می‌آوریم بیشترین نقش را دارند. برداشت‌های ما رفته‌رفته آن چنان کامل در قالب گونه‌های شخص جا می‌گیرند، آن چنان دقیق با خط ‌بینی او همخوان می‌شوند، آن چنان خوب به زیر و بم‌های صدای او که پنداری پوشش شفافی باشد شکل می‌دهند که هربار که چهره‌ی او را می‌بینیم و صدایش را می‌شنویم، آنچه چشم و گوشمان از او می‌بیند و می‌شنود همان برداشت‌هاست.

می‌ایستادم و نخودفرنگی‌هایی را تماشا می‌کردم که خدمتکار آشپزخانه پاک کرده و روی میز آشپزخانه چون تیله‌های سبزی شمرده و به ردیف گذاشته بود؛ اما بیش از همه از تماشای مارچوبه‌ها لذت می‌بردم که آغشته به لاجورد و صورتی بودند، سرهایشان ریزریز رنگ‌های بنفش و آبی خورده بود که با تشعشعی که نمی‌توانست زمینی باشد بفهمی نفهمی کم‌رنگ‌تر می‌شدند تا به ته آن می‌رسیدند که با این همه هنوز به خاک آلوده بود. به نظرم می‌رسید که این پرده رنگ‌های آسمانی از موجودات دل‌انگیز خبر می‌دهد که هوس کرده‌اند به شکل مارچوبه درآیند اما از ورای پیرایه‌ی آن تن‌های سفت و خوردنی، جوهره‌ی بی‌همتایشان را در آن رنگ‌های تازه سر برآورنده‌ی سپیده‌دمانه، آن طرح‌های سردستی رنگین‌کمان، آن درهم آمیختن و محو شدن آبی‌های شامگاهی به نمایش می‌گذارند، جوهره‌ای که هنوز باز می‌شناختم هنگامی که در سرتاسر شب پس از شامی که همراهش مارچوبه خورده بودم در لوده‌بازی‌های شاعرانه و رکیکشان که به یکی از قصه‌های شکسپیر می‌مانست قصری مرا به شوخی تنگ عطر کرد.

هنگامی که برای ترک کلیسا پیش محراب زانو زدم، در برخاستن یکباره بوی تلخ و شیرین بادام‌گونه‌ای شنیدم که از شاخه‌های کویچ می‌آمد، و روی گل‌ها نقطه‌های بورتری دیدم که با خود گفتم عطرشان باید زیر آن‌ها نهفته باشد، به همان گونه که بوی نان بادامی زیر برشتگی‌هایش، و بوی گونه‌های خانم ونتوی زیر لکه‌های کک و مک.

از آنجا که مردم فقط جاذبه‌ها، زیبایی‌ها، شکل‌هایی از طبیعت را می‌شناسند که از میان قالب‌های یک هنر رفته‌رفته جا افتاده گرد آورده‌اند، و یک هنرمند اصیل و نوآور این قالب‌ها را طرد می‌کند، آقا و خانم کوتار که از این دیدگاه نمونه‌ی مردمان عادی بودند، سونات ونتوی و تکچهره‌های نقاش را از آنچه به عقیده‌شان هارمونی موسیقی و زیبایی نقاشی بود عاری می‌یافتند. هنگامی که پیانونواز این سونات را می‌زد به نظرشان می‌رسید که اتفاقی و بی‌هیچ ترتیبی نت‌هایی را روی پیانو می‌نوازد که به شکل‌هایی که برایشان آشناست در نمی‌آیند، و نقاش هم رنگ‌ها را به همین گونه تصادفی روی بوم می‌ریزد. اگر در تابلوهای او شکلی به نظرشان آشنا می‌آمد، آن را زمخت و جلف می‌یافتند (یعنی عاری از مکتب نقاشی که حتی آدم‌های زنده‌ی کوچه و خیابان هم بر پایه‌ی معیارهای آن می‌سنجیدند)، و همچنین بدور از حقیقت، گویی آقای بیش نمی‌دانست شانه‌ی آدم به چه شکلی است و خبر نداست که موی زن بنفش نیست.

چهار پنجره‌ی کمانی شکل، در چهار سوی اتاق، منظره‌ی گرداگرد شهر را در برابرمان به نمایش می‌گذاشتند. منظره‌ای از کلیسای سانتا ماریا دل مار در جنوب، بازار بزرگ بورنه در شمال، ایستگاه قطار در شرق و مسیر پرپیچ‌وخم بلورها و خیابان‌های درهم‌تنیده‌ی کوهپایه‌های تیبیدابو در جهت دیگر.

گفت: "بله، و بهترین ناشر از بین همه‌ی اون‌ها. ناشری که در تمام مدت زندگی انتظارش رو می‌کشیدی. ناشری که می‌تونه شخصی مثل شما رو جاودانه کنه."
صفحه ۱۳۱

به آن چشم‌های یاغی و سرکش مرد در تصویر متمرکز شدم. به آن نگاه هوشمند و متینی که از درون تصویری متعلق به بیست‌وپنج سال قبل به من خیره شده بود. درست مثل تصاویر مرتبط با کارفرمای خودم، گذران سال‌ها هیچ تغییری در چهره‌اش ایجاد نکرده بودند.
صفحه ۶۷۲

هرگز به کسی اجازه نداده‌ام آن‌قدر آشنایی‌اش با من طولانی شود که بپرسد چرا هرگز پیر نمی‌شوم، چرا هرگز چین و شکنی بر چهره‌ام نمی‌افتد، چرا تصویر چهره‌ی من هنوز همان است که در شب ترک کردن ایسابلا در بندر بارسلون بود و نه حتی دقیقه‌ای پیرتر.
صفحه ۷۵۸

"... ولی اگه فقط یک چیز رو به‌حد وفور در اختیار داشته باشم همون زمانه."
صفحه ۷۶۴

"... تصمیم گرفتم برای یک بار هم که شده خودت رو جای من بگذاری و همون چیزی رو احساس کنی که من احساس می‌کنم. تو حتی یک روز هم پیر نمی‌شی اما بزرگ‌شدن کریستینا رو می‌بینی. دوباره عاشق اون می‌شی و روزی شاهد مرگ اون در آغوش خودت خواهی بود. این هم موهبتی از جانب منه و هم انتقامی از جانب من."
صفحه ۷۶۶

آنچه در بازتاب نور مقابلم می‌دیدم تصویر چهره‌ی خودم بود.اما آن چشم‌ها و آن نگاه، متعلق به یک غریبه بود. نگاهی تیره، تباه و سرشار از کینه و بداندیشی.
صفحه ۱۹۸

بنا به نوشته‌های د.م در این کتاب فقط یک آغاز و یک پایان برای جهان وجود داشت، فقط یک نیرو و نابودگر وجود داشت که خود را در قالب نام‌های مختلف به انسان‌ها می‌شناساند تا آن‌ها را گیج و حیران سازد و در اوج سستی‌ها و ضعف‌ها اغوایشان کند. نیرویی منفرد و تنها که چهره‌ی حقیقی‌‌اش به دو وجه کاملا مجزا تقسیم شده بود: یک وجه شیرین و ستودنی، و دیگری بیدادگر و شیطانی.
صفحه ۲۵۴

"... مارلاسکا مریض بود. اون قانع شده بود که چیزی درونش رو تسخیر کرده."
"چیزی؟"
"یک روح. یک‌ انگل. من چه می‌دونم..."
صفحه ۵۰۳

"کریستینا فکر می‌کنه که چیزی یا کسی درونش رو تسخیر کرده و داره اون رو نابود می‌کنه."
صفحه ۶۲۵

مارلاسکا گفته بود چه کاری انجام داده که این‌طور آزارش می‌داده؟"
"گفت که زندگیش رو با دست خودش به سایه تقدیم کرده."
"یک سایه؟"
"این چیزیه که خودش گفته بود. سایه‌ای که تعقیبش می‌کرد و بعد هم شکل و شمایل، چهره و صداش رو تصاحب کرده بود."
صفحه ۶۸۲

زیرلب در گوشم زمزمه کرد: "شاید جای صحیح رو جست‌و‌جو نکردی. شاید روح اسیرشده متعلق به خودت باشه."
صفحه ۶۸۴

گفت: "من عاشقش بودم. آدم خوبی بود. یه مرد خوب. اون تغییرش داد. اون مرد خوبی بود..."
صفحه ۷۱۴

"اون سنجاق سینه با نشان فرشته..."
گفتم: "خب چی؟"
گفت: "از همون اولین بار که تو رو دیدم، اون سنجاق رو روی یقه‌ت داشتی."
صفحه ۷۰۹