Εμφανώς επηρεασμένος από τον «Γέρο και τη θάλασσα» του Χέμινγουεη, ο Λιβανελί αποφασίζει να γράψει το «Ο ψαράς και ο γιος του». Δεν το αρνείται ο ίδιοΕμφανώς επηρεασμένος από τον «Γέρο και τη θάλασσα» του Χέμινγουεη, ο Λιβανελί αποφασίζει να γράψει το «Ο ψαράς και ο γιος του». Δεν το αρνείται ο ίδιος, το ομολογεί ανερυθρίαστα πως θέλει να ακολουθήσει τ’αχνάρια του αγαπημένου του συγγραφέα, ενδεχομένως θέλει να γράψει ένα opus magnum με φόντο τη θάλασσα, τις υπαρξιακές ανησυχίες, την πάλη του ανθρώπου με τα θαλάσσια πλάσματα. Ο Λιβανελλί αγαπάει επίσης τους ψαράδες, τα ψάρια, τα παραγάδια, τα καΐκια, την αρμύρα κι αυτή τη μυρωδιά που μόνο όσοι έχουν περπατήσει ξυπόλυτοι στις ψαρόβαρκες κι έχουν μαζέψει δίχτυα την βρίσκουν εκμαυλιστική κι ερωτική. Το ίδιο και εγώ γιατί η νησιώτικη μακραίωνη καταγωγή μου, με κάνει να λατρεύω ό,τι έχει σχέση με τα ψαροκάικα. Σ’αυτό το ειδυλλιακό για μένα περιβάλλον, ο Μουσταφά και η Μεσουντέ, ζούνε την τραγωδία της απώλειας του επτάχρονου γιου τους. Μια απώλεια, που αποτελεί αυτό το «κρακ» που ένα μέχρι τότε πολύ αγαπημένο ζευγάρι, σταματάει στην ουσία να είναι ζευγάρι. Κι εδώ είναι η μαγεία για μένα του Λιβανελλί, πως σε αυτό το μικρό σχετικά μυθιστόρημα, έρχεται και μπλέκει πολλά σύγχρονα και διαχρονικά κοινωνικά θέματα: ξενιτιά, προσφυγιά, πόνος, θάνατος, υιοθεσίες, συζυγικές «απιστίες», διαφθορά, υπερτουρισμός, εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου κλπ κλπ. Σφίχτηκε το στομάχι μου από τον πόνο των ανθρώπων, κανείς δεν γίνεται πρόσφυγας γιατί έτσι γουστάρει, κανείς δεν έρχεται να πνιγεί στο Αιγαίο γιατί δεν έχει κάτι καλύτερο να κάνει… Με συγκίνησε, μου μίλησε, μου άρεσε το όλο… δεν μπορώ να καταλάβω τα δύο αστέρια στο goodreads, μάλλον δεν «έχουν την καρδιά ενός μαρουλιού»… Από μένα είναι αδιαμφισβήτητα ναι! ...more
Δεν ξέρω τι να πω για τούτο το βιβλίο… Μια μάνα που έχει να δει την κόρη της δεν ξέρω κι εγώ πόσα χρόνια και δεν έχει δει τις εγγονές της ποτέ. ΑνακαλΔεν ξέρω τι να πω για τούτο το βιβλίο… Μια μάνα που έχει να δει την κόρη της δεν ξέρω κι εγώ πόσα χρόνια και δεν έχει δει τις εγγονές της ποτέ. Ανακαλύπτει πως η κόρη της μένει στο Άμστερνταμ και πάει ως άλλος ντεντέκτιβ Κλουζό και τις παρακολουθεί από το παράθυρο. Ταυτόχρονα, αφηγείται τη ζωή της, θεωρητικά για να δείξει στο τέλος του βιβλίου τον λόγο που η αγαπημένη μοναχοκόρη της την εγκατέλειψε. Ο γάμος της, η γέννηση της κόρης της, η ασφυκτική σχέση των δύο, ένα ψυχιατρικό πρόβλημα που ποτέ δεν αποκαλύπτεται αλλά κρέμεται σαν δαμόκλεια σπάθη πάνω από τους αναγνώστες, ένα μπρος – πίσω κι ένα δεξιά – αριστερά, πότε για την παιδική ηλικία της μάνας, πότε για την παιδική ηλικία της κόρης της Λέας, πότε για την εφηβεία, πότε για το ένα πότε για το άλλο… Πρωτοπρόσωπη γραφή, άμεση, αγγίζει αρκετές από τις παθογένειες που κρύβουν τουλάχιστον οι ελληνικές οικογένειες (κι ας είναι η συγγραφέας Εβραία) κι ακόμα περισσότερες οι παθογένειες στις σχέσεις μάνας – κόρης. Μικρά κεφάλαια, αυτή η μάστιγα, μοντερνιά (?), απόρροια των σχολών δημιουργικής γραφής (?), άλλαξε ο ανθρώπινος εγκέφαλος από τα social και θέλει μόνο μικρά κειμενάκια (?), μόδα είναι θα περάσει (?), προσωπικά τόσο μικρά κεφάλαια τα βρίσκω βαρετά, αντιλογοτεχνικά και ‘έχω κάτι σημαντικό να πω αλλά τώρα πρέπει να φύγω θα τα πούμε μια άλλη φορά’. Κι ενώ υπήρχαν πολλά σημεία που το βιβλίο μου άρεσε και θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω βιβλίο αξιώσεων, αυτοί οι υπαινιγμοί που υπάρχουν από την πρώτη σελίδα, πως κάτι έχω να σας πω αλλά σας κρατάω σε αγωνία, πως κάτι σας κρύβω αλλά θα το μάθετε αργότερα, κι άλλο μυστικό αλλά θα αποκαλυφθεί αργότερα και… και… και σου δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες πως τι στο διάτανο σκέφτηκε ο ποιητής και φτάνεις στην τελευταία σελίδα και καίγεται ο εγκέφαλος σου γιατί τίποτα δεν σκέφτηκε ο ποιητής, απλώς έτσι είπε να σου κάνει πλάκα ή απλώς να σε θεωρήσει χαζό πως δεν κατάλαβες το νόημα και ναι είναι πολύ λιτερέρ και κουλτουρέλ το βιβλίο κι εσύ πολύ μπας κλας, άστο φίλε, έχω πέσει ήδη σε χειμερία νάρκη. Cancel γιατί αισθάνθηκα πως η συγγραφέας με κρατούσε με υποσχέσεις και με υπονοούμενα για να μου προσφέρει ένα τέλος παιδαριώδες [μπορεί να γίνει ακόμα χειρότερο αν θεώρησε πως ήταν τέλος για άτομα υψηλού αναγνωστικού IQ]...more
Η «κοιλάδα της λάσπης» θα μπορούσε να είναι το ιδανικό μέρος για να κατοικοεδρεύσει η αφεντιά μου: λάσπη, βροχή, μούχλα, μοναξιά και φαντασιακές θεωρίΗ «κοιλάδα της λάσπης» θα μπορούσε να είναι το ιδανικό μέρος για να κατοικοεδρεύσει η αφεντιά μου: λάσπη, βροχή, μούχλα, μοναξιά και φαντασιακές θεωρίες περί δράκου και άλλων δαιμονίων. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο της τριλογίας «Ο Δράκος της Πρέσπας» της Μπουραζοπούλου όπου ένας μυθικό τέρας, ένας δράκος στυλ Λοχ Νες αλλά όχι Λοχ Νες, με κεφάλι ταύρου ουρά ερπετού και φτερά, ζει στη λίμνη της Πρέσπας. Κι επειδή κάθε αλλοπρόσαλλο δημιούργημα, με το κατάλληλο business και marketing plan, μεταμορφώνεται σε ένα εμπορικότατον προϊόν που φέρνει πλούτο στην περιοχή, η Πρέσπα από μια κλασική βαρετή λίμνη μετατρέπεται σε μια χρυσοφόρα δρακολογική Disneyland. Και όταν το χρυσάφι ρέει, τι συμβαίνει; Φύονται και αναπτύσσονται τα λαμόγια, το κράτος οσφραίνεται φόρους και οι Διεθνείς Οικονομικοί Οργανισμοί ακόμα περισσότερα φράγκα… Και καθόσον η Πρέσπα είχε την ατυχία να βρίσκεται σε τριεθνές, στα σύνορα τριών χωρών, όπως είναι το λογικόν και το πρέπον, οι τρεις όχθες πλακώνονται μεταξύ τους για τη δικαιοδοσία του δράκου… Κατά το άλλοτε τσιτάτο «το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του» κι εδώ «η λίμνη ανήκει στον δράκο της». Το πρώτο βιβλίο διαδραματίζεται στη νότια όχθη, στην ελληνική πλευρά, όπου η συγγραφέας μας βάζει αργά αλλά σταθερά στο λασπωμένο περιβάλλον της λίμνης. Μας συστήνει στις διάφορες ομάδες «δρακολόγων» και τις δρακολογικές τους θεωρίες, λίγο Χάρρυ Πότερ αλά ελληνικά. Ο δράκος παραμονεύει, ο δράκος είναι ο φόβος και ο τρόμος της λίμνης αλλά συνάμα και το χρυσάφι της, χωρίς τον δράκο όλοι πάνε για βρούβες, βιασμοί, σκοτωμοί, εξαφανίσεις, όλα τα ‘χει ο δράκος… Κι ενώ το βιβλίο μπορεί να ενταχθεί στο φαντασιακό είδος, είναι ξεκάθαρα ένα αλληγορικό βιβλίο όπου σύμβολα, πρόσωπα και καταστάσεις ουδεμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα όπως λένε και οι συγγραφείς, αλλά που είναι πιο ρεαλιστικά από ρεαλιστικά, μία κοφτερή κριτική για την φιλελεύθερη αστική και καταναλωτική μας κοινωνία. Σφάζονται με το γάντι πολιτική και οικονομική εξουσία, τοπικά συμφέροντα, προϊόντα ΠΟΠ, ανθρώπινες σχέσεις, επιστήμη και τέχνες. Ο λόγος της Μπουραζοπούλου μαγευτικός και ταξιδιάρικος, δημιουργεί έναν κόσμο αλλιώτικο, ένα σύμπαν λογοτεχνικό που πιθανόν στα ελληνικά δεδομένα να είναι μοναδικός. Δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος που με εμποδίζει να βάλω πέντε αστεράκια (μπορεί να φταίει και ο ερπετοειδής μου εγκέφαλος), ίσως περιμένω να δω τα επόμενα, ίσως να θεωρώ πως σε ένα βιβλίο που τα πάντα πατούν πάνω στη σφαίρα του φανταστικού είναι πιο εύκολος ο συνδυασμός ορισμένων πραγμάτων και η λογική αλληλουχία μια χαρά να πάει περίπατο. Πολλές φορές αισθάνθηκα πως όλο αυτό το σκηνικό το είχα ξαναδιαβάσει στο «Τι είδε η γυναίκα του Λωτ», αυτή την απομόνωση, αυτό το παρακμιακό, αυτό το μακριά από το πραγματικό κόσμο αλλά και μέσα στον κόσμο… οκ, κάποιος είπε πως ο συγγραφέας πάντα γράφει το ίδιο βιβλίο… σαφώς εξελιγμένο… πάμε για τη συνέχεια! ...more
Δεν θα πω κάτι ιδιαίτερα πρωτότυπο αλλά λατρεύω εκείνα τα ιστορικά μυθιστορήματα που ως φόντο της δράσης έχουν ένα ιστορικό γεγονός που δεν είναι ιδιαΔεν θα πω κάτι ιδιαίτερα πρωτότυπο αλλά λατρεύω εκείνα τα ιστορικά μυθιστορήματα που ως φόντο της δράσης έχουν ένα ιστορικό γεγονός που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στους πολλούς ή εν πάσει περιπτώση δεν έχει ασχοληθεί και πολύ μαζί του η εγχώρια λογοτεχνία. Όλος αυτός ο πρόλογος για να πω πως η χαρά μου ήταν μεγάλη όταν μου έκαναν δώρο (ναι υπάρχουν ακόμα αυτοί οι φίλοι που συνεχίζουν να μου κάνουν δώρο βιβλία) «Το νησί της Σωτηρίας». Το βιβλίο διαδραματίζεται στην Κέρκυρα, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν ο σερβικός στρατός αποδεκατισμένος βρέθηκε εκεί για να ανασυντάξει δυνάμεις. Και ενώ περίμενα να διαβάσω ένα σούπερ ντούπερ ιστορικό μυθιστόρημα που να παρουσιάζει το πως έζησαν αυτό το δράμα οι Σέρβοι στρατιώτες, πως τους δέχθηκαν οι Κερκυραίοι, τις δυσκολίες, τη γαλάζια θάλασσα που μετατρέπεται σε γαλάζιο τάφο και όλα τα συναφή, βρίσκομαι να διαβάζω ένα ρομάντζο β’ διαλογής όπου η Σωτηρία παντρεύεται με το ζόρι τον κακό άρχοντα του νησιού για να σώσει την οικογένεια της από τα χρέη και ερωτεύεται έναν Σέρβο στρατιώτη κλπ κλπ κλπ, βαριέμαι και να τα γράψω. Ναι, σαφώς και υπάρχει ένα κομμάτι που δείχνει κάποια πράγματα επιφανειακά ή εγκυκλοπαιδικά, όμως όλη η ιστορία είναι δομημένη γύρω από ένα αισθηματικό b-movie με τον κακό σατράπη πυργοδεσπότη – σύζυγο, τη Λάμια πεθερά, την καλή και συναισθηματική και όμορφη νεαρή κοπέλα που «πωλείται» ως εμπόρευμα από την φτωχή πλην τίμια οικογένειά της, τον μετανιωμένο πατέρα που πνίγει τις τύψεις του στο αλκοόλ, τον σούπερμαν, ντούπερμαν, σπάιντερμαν Σέρβο στρατιώτη που συνδυάζει όλα τα δυνατά σημεία των ηρώων τη Μάρβελ και δεν χαμπαριάζει τίποτα προκειμένου να σώσει την αγάπη του από τα αδίστακτα χέρια του σατράπη – συζύγου και σκοτώνει και πέντε έξι για χάρη της, κι ένα μυστήριο που δεν είναι μυστήριο, απλώς και μόνο γιατί πρέπει να πείσουμε τον αναγνώστη πως υπάρχει κι ένα μυστήριο στη μέση. Ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις αλλά not… Εάν όλο το ρομάντζο πνιγεί στον κόλπο της Παλιοκαστρίτσας, αξίζει να διαβάσετε τις υπόλοιπες σελίδες ...more
Πιάσε το λαγό… βασικά να πω με ενοχλεί πάρα πολύ που λείπει αυτό το τελικό -ν από την κατάληξη του άρθρου αλλά τις δικές μου εμμονές, τις κρατάω για τΠιάσε το λαγό… βασικά να πω με ενοχλεί πάρα πολύ που λείπει αυτό το τελικό -ν από την κατάληξη του άρθρου αλλά τις δικές μου εμμονές, τις κρατάω για τον εαυτό μου… Είναι η ιστορία της Σάρα και της Λέιλα… δύο κορίτσια από τη Βοσνία που γνωρίστηκαν στην πρώτη Δημοτικού, κάθισαν στο ίδιο θρανίο, έγιναν κολλητές, γνώρισαν γκόμενους, αποφοίτησαν, πέρασαν στο πανεπιστήμιο και μετά κάπου κάπως χάθηκαν… η Σάρα, κατοικοεδρεύει πλέον στο Δουβλίνο με τον Ιρλανδό φιλαράκο της προσπαθώντας αδίκως να βγάλει από πάνω της το βοσνιακό - βαλκανικό πουκάμισό της και να ενδυθεί το δυτικοευρωπαϊκόν (κουκλίτσα μου, όσα πουκάμισα κι αν αλλάξουμε, πάντα τα ίδια φίδια μένουμε…). Η Λέιλα, παρέμεινε στη μητρώα γη, παντρεύτηκε και δουλεύει ως σερβιτόρα με παραδοσιακές στολές και άλλα παρόμοια ως κράχτις για τους τουρίστες… Η φιλία έχει διακοπεί απότομα πριν από 12 χρόνια και οι δύο φίλες έχουν όχι μόνο να ειδωθούν αλλά και να τα πουν από τότε (ούτε follow στο Instagram για να καταλάβετε). Μέχρι που η Λέιλα τηλεφωνεί στη Σάρα και της ζητάει, απαιτεί καλύτερα, να επιστρέψει στη Βοσνία για να κάνουν ένα road trip μέχρι τη Βιέννη όπου εκεί βρίσκεται ο Άλβιν, ο αδελφός της Λέιλα, που αγνοείται η τύχη του εδώ και πάρα πάρα πολύ καιρό… και η Σάρα επιστρέφει… κι από εκεί και μετά αρχίζει η ιστορία… Το βιβλίο είναι ένα συνεχές μπρος – πίσω, με πάμπολλα flashbacks αλλά με λογική συνέχεια… ένα κεφάλαιο στο τώρα που αφορά στο ταξίδι, από τη Βοσνία, σταθμό – σταθμό μέχρι τη Βιέννη… ένα κεφάλαιο στο παρελθόν των κοριτσιών και πως χτίστηκε η σχέση τους, διάφορα γεγονότα, όλα με την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Σάρα… γιατί αυτό που έχουμε γενικώς είναι η οπτική της Σάρα… και τα κεφάλαια πηγαίνουν εν τω αυτώ… σήμερα – χθες – σήμερα – χθες – σήμερα – χθες… Και μουσική υπόκρουση, μία πρώην χώρα, η Γιουγκοσλαβία και πως ένας λαός, κομματιάζεται και γίνεται και ένας και δύο και τρία και τέσσερα παιδιά που λέει ο λόγος, και φαγώνονται μεταξύ τους και φιλίες χαλάνε… Το όλο στήσιμο της ιστορίας και ιδίως των δύο βασικών γυναικείων χαρακτήρων και της σχέσης τους, μου θύμισε έντονα την τετραλογία της Νάπολης, της Έλενα Φερράντε… ήταν σαν να βλέπω να ξαναζωντανεύει εκείνη η ιστορία σε έναν άλλο χρονοτόπο… ακόμα και τα ονόματα… η δυναμική Λίλα στη Νάπολη… η δυναμική Λέιλα στον Λαγό… που όμως ενώ περιμένεις να είναι αυτές μπροστάρισες, εκείνες μένουν πίσω… η Έλενα στη Νάπολη είναι συγγραφέας και αφηγείται την ιστορία της Λίλα… η Σάρα στον Λαγό είναι συγγραφέας και αφηγείται την ιστορία της Λέιλα… μάλιστα… ζηλιά η μια, ζήλια η άλλη, τι Λωζάνη, τι Κοζάνη… Παρ’όλα αυτά η γραφή της Bastasic μού άρεσε και διάβασα με πάρα πολύ ευχαρίστηση το βιβλίο… μου αρέσουν τα Βαλκάνια… το χτίσιμο αυτή της γυναικείας φιλίας, τα ματαιωμένα όνειρα, οι εφηβικές ανησυχίες, το ξεπαρθένεμα, οι απώλειες… και κεφάλαιο, κεφάλαιο η Bastasic χτίζει την αγωνία, περιμένεις να δεις τι θα γίνει όταν θα φτάσουν στη Βιέννη… στη Μόσχα αδελφές μου, στη Μόσχα… και φτάνουν στη Βιέννη και… και… και??? Ε και… άνθρακες ο θησαυρός… ένα τόσο ωραίο βιβλίο με ένα τόσο άνευρο τέλος… οπότε ποια μπορεί να είναι η βαθμολογία? 3.5/5...more
Για κάποιον μαγικό λόγο που μόνο ο Γιαραμπί γνωρίζει, τα δεύτερα και τα τρίτα μέρη των διλογιών / τριλογιών είναι κατώτερα των προκατόχων τους. Είτε δΓια κάποιον μαγικό λόγο που μόνο ο Γιαραμπί γνωρίζει, τα δεύτερα και τα τρίτα μέρη των διλογιών / τριλογιών είναι κατώτερα των προκατόχων τους. Είτε δεν έχουν γραφτεί όλα μαζί είτε γιατί ο συγγραφέας βαρέθηκε είτε γιατί έτσι είναι οι νόμοι του σύμπαντος, δεν θυμάμαι καμία εξαίρεση που να επιβεβαιώνει τον κανόνα… Στο δεύτερο βιβλίο της Κόντζογλου, που εννοείται πως πρέπει να έχετε διαβάσει πρώτα το προηγούμενο, η ιστορία εξελίσσεται με βασικά πλέον πρόσωπα τον νέο ιδιοκτήτη των μεταλλείων, τον Γκέοργκ Γκρόμαν (γιο του Εμίλ), την Ανδρομέδα και τον Περσέα και τον Κώσταντη Σπέρα, πρόσωπο πέρα για πέρα αληθινό, που πρωτοστάτησε στο συνδικαλιστικό κίνημα της Ελλάδας και ήταν ο ιθύνων νους της απεργίας στη Σέριφο το 1916. Αν και πιστεύω πως με λιγότερες επαναλήψεις πάνω στο θέμα του έρωτα των δύο νεαρών, «θέλω αλλά δεν μπορώ», «θέλω αλλά η άτιμη κοινωνία κτλ κτλ», το βιβλίο θα στεκόταν μια χαρά και ως ένας τόμος, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας τώρα… Θεωρώ πως θα μπορούσαν να φύγουν σελίδες από το ερωτευμένο ζευγάρι και να προστεθούν στα γεγονότα της απεργίας… είναι κομμάτια της ιστορίας που δεν ασχολείται κανείς κι όταν βρίσκεται κάποιος και ασχολείται μαζί τους, πιστεύω ότι τους αξίζει μια καλύτερη τύχη… Ενδιαφέρον λοιπόν ανάγνωσμα, μου θύμισε τους αγώνες του αριστερού παππού μου που τον έφαγαν οι φράξιες, με ωραίο διάλειμμα, τους μονόλογους των προσώπων που κατά κάποιο τρόπο πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα… Μπορεί να είμαι ολίγον λειψό στο μυαλό, αλλά έχω μια απορία… όταν σ’ένα βιβλίο παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ένα ιστορικό πρόσωπο που έχει εγγόνια και δισέγγονα και δεν ξέρω τι άλλο, μπορεί να παντρεύεται και να χωρίζει με πρόσωπα ανύπαρκτα? Πώς μπορεί να ξέρει ο αναγνώστης που σταματάει η αλήθεια και που αρχίζει η μυθιστορία; Ή η λογοτεχνία τα έχει λύσει εδώ και χρόνια αυτά τα πράγματα; ...more
Να σας μαρτυρήσω κάτι; Είμαι από τα ελάχιστα ελληνικά ερπετά που τις Κυκλάδες, τις έχω δει μέσα από τον χάρτη. Οπότε, το μόνο που ξέρω από τη Σέριφο, Να σας μαρτυρήσω κάτι; Είμαι από τα ελάχιστα ελληνικά ερπετά που τις Κυκλάδες, τις έχω δει μέσα από τον χάρτη. Οπότε, το μόνο που ξέρω από τη Σέριφο, είναι πως ανήκει στις Κυκλάδες. Τόσο καλή πατριδογνωσία. Το πρώτο βιβλίο της διλογίας της Κόντζογλου διαδραματίζεται στη Σέριφο των αρχών του 20ου αιώνα. Τόπος μικρός, σκληρός και φτωχός. Πολύ φτωχός… τόσο φτωχός που δεν είχες κανέναν λόγο να τον επισκεφτείς, καθώς τότε ούτε οι γαλάζιες παραλίες ήταν της μοδός, ούτε τα rooms to let, πόσω δε τα υπόσκαφα πεντάστερα. Η ευχή και κατάρα του τόπου όμως ήταν πως έμοιαζε με τις γεροντοκόρες της εποχής. Πρόσωπο που δεν βλέπεται (άγονα χωράφια) αλλά καρδιά μάλαμα (πλούσιο υπέδαφος)… κι έτσι ο Γερμανός Εμίλ Γκρόμαν ρίχνει τη ζαριά του κι αναλαμβάνει τα μεταλλεία… Είναι φιλόδοξος, θέλει να γίνει πλούσιος, να την «πει» στον πεθερό του και να δείξει στη γυναίκα του πως είναι αντάξιος της… Και δίπλα στον Γκρόμαν και την οικογένειά του, ο απαραίτητος Έλληνας – σπιούνος συνεργάτης, ο Δρακούλης (όνομα και πράμα)… και η Κατερινέτα, μια όμορφη κοπέλα που άκουσον – άκουσον, τόλμησε να ερωτευτεί τον μικρό γιο του «άρχοντα του νησιού» και τούμπαλιν. Σφάλμα μεγάλον… και από τον έρωτα αυτό, θα γεννηθεί ο Περσέας… όχι ο μυθολογικός, αυτή είναι άλλη ιστορία… Ο Εμίλ Γκρόμαν και η οικογένειά του είναι πρόσωπα αληθινά, με σάρκα και οστά που πέρασαν από την τούτη μάταιη γη… οι συνθήκες των μεταλλωρύχων επίσης… Το βιβλίο με κέρδισε γιατί με έβγαλε από ένα περίεργο readers block που με κατέτρεχε… έφυγε σαν νερό… και ήταν ένα ωραίο σκηνικό της Σερίφου εκείνης της εποχής… και σε προετοίμαζε γι’αυτό που θα γινόταν στο δεύτερο βιβλίο… Πεντάρι λοιπόν γιατί νίκησε το readers block μου και μια υπόσχεση πως ίσως επισκεφτώ τη Σέριφο… ...more
Δεν τον ήξερα τον McCarthy καρδιά μου αλλά είδα Gutenberg, θεώρησα de facto πως βγάζει υψηλής λογοτεχνίας βιβλία, διάβασα και το οπισθόφυλλο και πείστΔεν τον ήξερα τον McCarthy καρδιά μου αλλά είδα Gutenberg, θεώρησα de facto πως βγάζει υψηλής λογοτεχνίας βιβλία, διάβασα και το οπισθόφυλλο και πείστηκα… ένα αεροπορικό δυστύχημα κι ανάμεσα στους νεκρούς επιβάτες, ένας επιβάτης απών… τι έγινε οέο? Κι εγώ τρομάρα μου, θεώρησα πως θα διαβάσω ένα ωραίο αστυνομικόν, ένα θρίλερ, ένα κάτι καταιγιστικόν, κι ανάθεμα αν ξέρω τι διάβασα, καθότι ο εξαφανισμένος επιβάτης και το υποτιθέμενο μυστήριο εξαφανίστηκαν δια παντός από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου… Ο ήρωας του βιβλίου, ο Μπόμπι Γουέστερν, είναι ιδιοφυής φυσικός που όμως έχει παρατήσει τη φυσική για να πάει για πουρνάρια, να γίνει δηλαδή επαγγελματίας δύτης, που άλλοτε καθαρίζει τάνκερ, άλλοτε καθαρίζει αεροπλάνα από πτώματα κι άλλοτε τρέχει να γλιτώσει από την εφορία… κι είναι και παιδάκι κοινωνικόν με μπόλικους φίλους, όμως είναι περισσότερο γκαντέμης κι από τον Πρωθυπουργό μας καθότι εάν είσαι φίλος του, σε περιμένει ο Χάρος στη γωνία γιατί για κάποιον λόγο αντί να «καθαρίζουν» εκείνον, «καθαρίζουν» εσένα… κι είναι παιδάκι από οικογένεια, με γονείς υψηλού IQ που δούλεψαν στο πρόγραμμα της ατομικής βόμβας κι έχει και μια αδελφή, λαμπρή μαθηματικός και η ίδια, με τα ψυχικά θεματάκια της όμως, με αποτέλεσμα να βρίσκεται εσώκλειστη σε ψυχιατρείο παρέα με τους φανταστικούς της φίλους και τις παραισθήσεις της… Το βασικό πρόβλημα είναι πως όλα αυτά τα ωραία, για το οικογενειακό «κυνηγητό», για τα ψυχολογικά αδιέξοδα, για τους φίλους που εξαφανίζονται, σας τα λέω γιατί τα έγραφαν οι διάφορες ιντερνετικές κριτικές κι εγώ αν δεν μου τα έλεγαν, ουδέποτε θα τα αντιλαμβανόμουνα… Βασικά, μάλλον το βιβλίο ήταν πολύ «προχώ», πολύ έξυπνο, πολύ δεν ξέρω κι εγώ για την ταπεινή αφεντιά μου και δεν μπόρεσα να καταλάβω τι ήθελε να πει ο ποιητής… μια διάσπαση προσοχής πρέπει να την είχε γιατί πηδούσε από θέμα σε θέμα, έκανε άλματα, έκανε κύκλους, έκανε πισωγυρίσματα, έκανε δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο έκανε, τόσο που με ζάλιζε και δεν μπορούσα να διαβάσω πάνω από 2-3 σελίδες και με κούραζε… Ωστόσο, είχε πολλές εγκιβωτισμένες ιστορίες που αρκετές από αυτές ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες όπως η ιστορία που αφορούσε το Βιετνάμ ή την drag queen… Κι αν στο σύνολο, το βιβλίο μού δημιούργησε ένα συνεχόμενο dizziness, ο McCarthy είχε πολλά ωραία quotes που μετάνιωσα που δεν τα σημείωσα αλλά δεν φταίω εγώ, η φαντασία μου τα φταίει που δεν φανταζόμουν πως με τόσο πήγαινε – έλα, θα είχε τόσο to the point ενίοτε συγκροτημένες σκέψεις… Συμπέρασμα: Ο McCarthy για μια ακόμη φορά μου επιβεβαίωσε πως η αμερικάνικη λογοτεχνία δεν είναι για μένα καρδιά μου… ...more
Φήμες λένε πως πάσχω από ξερολίαση… αυτό σκέφτηκε προφανώς ο άνθρωπος που μου το έφερε δωράκι… σου λέει «η θεωρία (σχεδόν) των πάντων» είναι ό,τι πρέπΦήμες λένε πως πάσχω από ξερολίαση… αυτό σκέφτηκε προφανώς ο άνθρωπος που μου το έφερε δωράκι… σου λέει «η θεωρία (σχεδόν) των πάντων» είναι ό,τι πρέπει για ένα σκορόφιδο που ξέρει (σχεδόν) τα πάντα… Ανάγνωσμα ελαφρο-λαϊκόν, αλλά όχι ωραίο ελαφρο-λαϊκόν… η συγγραφέας προσπαθεί να φτιάξει μια ιστορία ανάμεσα στον ορθολογισμό των μαθηματικών και τον ανορθολογισμό του έρωτα που έρχεται και όλα τα σαρώνει και προσθέτει ένα υποτιθέμενο μυστήριο από το παρελθόν που καταδιώκει τα δύο αδέλφια. Στην πραγματικότητα όμως δημιουργεί έναν αχταρμά, ένα «φύρδην – μίγδιν», ένα βιβλίο που θέλει να τα έχει με όλους καλά, γι’αυτό «βάλε» κι ένα gay ζευγάρι που ουδεμία σχέση έχει με την ιστορία αλλά πρέπει να το χώσουμε, «βάλε» κι έναν επιστήμονα με ΔΕΠΥ (;), αυτιστικό(;), τέλος πάντων, πάντως όχι νευροτυπικό, αλλά καρδιά μου, βιβλίο είναι δεν είναι «μύλος που όλα τα αλέθει». Συμπέρασμα: άνευρα, άγευστα, άοσμα και διάφορα άλλα με α στερητικό βιβλία, δεν έχει μόνο η εγχώρια παραγωγή, αλλά και η εισαγόμενη… Δύο αστεράκια γιατί είναι και αρχή του χρόνου, ας είμαι γαλαντόμο…...more
Είναι από τα βιβλία που το πάλαι ποτέ μού είχαν κάνει δώρο κι εγώ ποτέ δεν το άνοιξα… επιλέγω βιβλία με βάση τις φωνές που ακούω στο μυαλό μου… ποιο θΕίναι από τα βιβλία που το πάλαι ποτέ μού είχαν κάνει δώρο κι εγώ ποτέ δεν το άνοιξα… επιλέγω βιβλία με βάση τις φωνές που ακούω στο μυαλό μου… ποιο θα μου μιλήσει εκείνη τη στιγμή… ε! αυτό ήταν μουγγό για πολλά χρόνια… και τώρα εδέησε να μιλήσει και το timing για μια ακόμη φορά επιβεβαίωσε την αλαφρομυαλιά» μου… ένα βιβλίο γραμμένο από ισραηλινό συγγραφέα τη στιγμή που φλέγεται η Γάζα… Πρόκειται για την ιστορία της Όρα, του Άβραμ και του Ίλαν που συναντήθηκαν έφηβοι σ’ένα νοσοκομείο κι η μοίρα τούς έδεσε με δεσμούς φιλικούς και όχι μόνο… Το βιβλίο ξεκινά την ημέρα της απόλυσης από τον στρατό του Όφερ, του δευτερότοκου γιου της Όρα κι ενώ εκείνη περιμένει στην ουσία να ανασάνει ανακουφισμένη, ο γιος παρακούει τα θέλω της μάνας (τι πρωτότυπο!) και δηλώνει εθελοντής για να πάρει μέρος σε καινούριες μάχες με τους Άραβες… κι έτσι η εκδρομή – πάρτυ που είχαν κανονίσει μάνα και γιος αναβλήθηκε… η Όρα αδυνατώντας να περιμένει μόνη στο σπίτι την επιστροφή του «ασώτου γιου», αποφασίζει να κάνει την εκδρομή μόνη αλλά στην πορεία, δεν είναι μόνη… τσουπ! να και ο Άβραμ… Και ξεκινάει λοιπόν το οδοιπορικό στα μέρη του Ισραήλ και μέσα από αυτό το οδοιπορικό, η Όρα και η Άβραμ κάνουν μια αναδρομή στο παρελθόν, της ζωής και της χώρας τους, μυστικά αποκαλύπτονται και προσπαθούν να απαλλαγούν από τα βαρίδια του παρελθόντος… Χρειάζεται υπομονή για να απολαύσεις την ιστορία… είναι από αυτά τα βιβλία που έρχονται από τα παλιά, που θέλει τον αναγνώστη ταγμένο στην ιστορία, που δεν κυνηγάει τη γρήγορη απόλαυση… εάν κάνεις λίγη υπομονή, το βιβλίο σίγουρα θα σε αποζημιώσει… Η αφήγηση έχει τη δική της δυναμική… δεν είναι γραμμική… δεν είναι κυκλική… είναι μια δίνη… σε κάποια σημεία, η τεχνική μού θύμισε το Confiteor… όμως το βιβλίο του Γκρόσμαν γράφτηκε πριν από το Confiteor… κατακερματισμένες σκέψεις, γεγονότα, συνειρμοί, μπρος – πίσω, δεξιά – αριστερά, κι εσύ γυρίζεις γύρω – γύρω όμως δεν επιστρέφεις στο ίδιο μέρος αλλά μπαίνεις όλο και πιο βαθιά στην ιστορία, η οποία έχει όπως έχω αναφέρει και σε άλλα βιβλία τα χαρακτηριστικά ενός κρεμμυδιού… δεν είναι εύπεπτο, πέφτει λίγο βαρύ αν δεν το μαγειρέψεις καλά (βασικά το κρεμμύδι πάντα πέφτει βαρύ), και ξεφλουδίζεται αργά για να σου αποκαλύψει όλες του τις πτυχές… Μου άρεσε… και μου άρεσε πολύ… γιατί δεν με άρπαξε από την πρώτη σελίδα… δεν είναι page turner καρδιά μου… είναι ένα βιβλίο που το διάβασα αργά και απολαυστικά… που μου αποκάλυπτε αργά-αργά αυτά που ήθελε να πει… που μου έμαθε κάποια κομμάτια ιστορίας να το πω; πολιτισμού να το πω; άλλης καθημερινότητας να το πω; Ενός άλλου κόσμου που νόμιζα πως ξέρω αλλά τη μαύρη τύφλα μου ξέρω… ένα βιβλίο που δείχνει αυτή τη συνύπαρξη Αράβων και Εβραίων, το μίσος, τη σιχασιά και τον φόβο και από τις δύο πλευρές από έναν άνθρωπο που είναι η καθημερινότητά του και δεν αφήνει το μίσος να ποτίσει τις σελίδες του βιβλίου του παρά το γεγονός πως ο ίδιος έχει χάσει τον ίδιο του τον γιο σε μία από τις καθημερινές συρράξεις… κούνησα το μαντήλι στο 2023 με ένα υπέροχο βιβλίο… ελπίζω το 2024 να με αποζημιώσει με ανάλογα αναγνώσματα… φιλάκια στα μουτράκια! ...more
Τα «Μαθήματα» είναι η απόδειξη πως η ζωή κάθε ανθρώπου μπορεί να γίνει βιβλίο… ακόμα κι αν δεν έχει μεγάλα δράματα… από την άλλη, υπάρχει μετρητής δράΤα «Μαθήματα» είναι η απόδειξη πως η ζωή κάθε ανθρώπου μπορεί να γίνει βιβλίο… ακόμα κι αν δεν έχει μεγάλα δράματα… από την άλλη, υπάρχει μετρητής δράματος; Αν το δικό μου δράμα είναι μεγαλύτερο από το δικό σου; Το καινούριο βιβλίο του Ίαν ΜακΓιούαν ασχολείται με τη ζωή του Ρόλαντ Μπαρνς, από την παιδική μέχρι την τρίτη ηλικία… μικρά και μεγάλα γεγονότα της ζωής του, από τα οποία όμως ξεχωρίζουν δύο: η σεξουαλική του σχέση στα δεκατέσσερα με την καθηγήτρια πιάνου και η εγκατάλειψη του ίδιου και του επτάμηνου γιου τους από τη σύζυγο του… Η αφήγηση δεν είναι γραμμική, έχει μπρος – πίσω και κύκλους… Μαζί με τη ζωή του Ρόλαντ όπως είναι φυσικό, υπάρχουν και κύκλοι ζωής ανθρώπων που τον περιτριγυρίζουν, των γονιών του, των πεθερικών του, του κολλητού του… Και μαζί με τη ζωή του Ρόλαντ, περνάνε και όλες οι σημαντικές ιστορικές στιγμές του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και ό,τι έχουμε ζήσει από 21ο (μέχρι και το τρίτο lockdown) κατά τις οποίες δεν υπάρχει και καμιά εμβάθυνση αλλά είναι ένα είδος αναμνηστικού για εμάς που τα ζήσαμε να τα αναπολούμε… Στην αρχή, είναι αλήθεια, ολίγον βαριόμουν… δεν μπορούσα να μπω και πολύ στο νόημα… ενεπλέκονταν οι σκηνές με τους αστυνομικούς που ανέκριναν τον Ρόλαντ για την εξαφάνιση της γυναίκας του με τις σκηνές που ήταν μικρός στα μαθήματα πιάνου κι έλεγα για να δούμε που το πάει ο ποιητής γιατί εάν συνεχίσει για πολύ έτσι, δεύτε τελευταίον ασπασμόν… όμως σιγά – σιγά, η κλειδαρότρυπα με κέρδισε κι έτσι κάθε βράδυ ήθελα αρειμανίως να μάθω τι συνέβαινε στη ζωή του Ρόλαντ αλλά μέχρι εκεί… η περιέργειά μου έφτανε μόνο μέχρι το βραδινό και ουχί το ημερήσιο διάβασμα… Ένα θεματάκι δικό μου ήταν πως ο γιος του Ρόλαντ ονομάζεται Λόρενς και αυτή η αντιστροφή των Λ και Ρ, μου φάνταζε σαν να διάβαζα το ίδιο ή παρόμοιο όνομα και πάρα πολλές φορές, αδυνατούσα να καταλάβω αν μιλάμε για τον πατέρα ή τον γιο… Γλυκόπικρο τέλος, μερικές αλήθειες που πονάνε, ρεαλιστικότατο μυθιστόρημα, το οποίο δεν μετάνιωσα που το διάβασα αλλά ούτε και που ενθουσιάστηκα… Η αριστουργηματική αφηγηματική ζωή ενός συνηθισμένου ανθρώπου όπως συνηθίζουν να διατυμπανίζουν οι θαυμαστές του «Στόουνερ». Κατ’εμέ τα «Μαθήματα» είναι κλάσεις ανώτερο από τον «Στόουνερ» για του οποίου τις πράξεις ποτέ δεν έδωσε μια λογική εξήγηση ο συγγραφέας…...more
Ποιος δεν πέφτει θύμα της αισθητικής του; Πόσο παρίας να ήμουν πια εάν δεν έπεφτα κι εγώ της δικής μου; Αγόρασα το βιβλίο αποκλειστικά για 2 ½ λόγους.Ποιος δεν πέφτει θύμα της αισθητικής του; Πόσο παρίας να ήμουν πια εάν δεν έπεφτα κι εγώ της δικής μου; Αγόρασα το βιβλίο αποκλειστικά για 2 ½ λόγους. Λόγος πρώτος: Λάτρεψα το εξώφυλλο. Λόγος δεύτερος: Λάτρεψα τον τίτλο (όλοι έχουμε τα θεματάκια μας – οιδιπόδια, να «καθαρίσουμε» τους γονείς μας και τα τοιαύτα). Λόγος δεύτερος και μισός: το οπισθόφυλλο που ανακάλυπτε σανατόρια, μυρμήγκια, τέχνες κι έρωτα... Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη... Στο πρώτο, εκεί στα 1907, σε ένα όχι ακριβώς σανατόριο, σε μια κλινική τέλος πάντων, που παίζει το ρόλο και ψυχιατρικής κλινικής, μία ομάδα γιατρών αποφασίζει να φτάσει την επιστήμη στην άκρα και να ανακαλύψει τι υπάρχει μετά θάνατον... εάν υπάρχει δηλαδή... και τι κάνει η σωστή η επιστήμη; Πείραμα. Τι πείραμα όταν θέλεις να ανακαλύψεις το επέκεινα; Σκοτώνεις ανθρώπους αλλά τους σκοτώνεις επιστημονικώς... Μέρος δεύτερον: Στο σήμερα... Ένας καλλιτέχνης... Μέχρι που μπορεί να φτάσει η σύγχρονη τέχνη για να ανακαλύψει τα όρια του ανθρώπου; Ενδιαφέρον βιβλίο, όχι ευχάριστο σαφώς, που θέτει αρκετά ερωτήματα... λίγο γκροτέσκο, λίγο φιλοσοφικό, μπλέκει ηθική και θρησκεία, και μια λατινοαμερικάνικη κληρονομιά που κουβαλάει επάνω του ο συγγραφέας. Ολίγον ωμό στα σημεία που διόλου δεν με πείραξε αλλά ώρες – ώρες, νομίζω πως ήθελε να γίνει προκλητικός αλλά δεν του έβγαινε. Οι δόσεις σαρκαστικού χιούμορ δεν ήταν και οι πλέον επιτυχημένες... Είναι ένα βιβλίο που το δεύτερο μέρος του, δυστυχώς το έχω ήδη ξεχάσει, ενώ το πρώτο διατηρώ την ανάμνηση λόγω του θέματος και ουχί λόγω της γραφής...
**spoiler alert** ΠΡΟΣΟΧΗ!!! SPOILER ALERT!!! ΜΗΝ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΕΑΝ ΔΕΝ ΕΙΣΤΕ ΦΑΝ ΤΩΝ ΣΠΟΪΛΕΡ Είδα «Το γκόλεμ της Πράγας» και τσουρτσούριασε η καρδούλα μου**spoiler alert** ΠΡΟΣΟΧΗ!!! SPOILER ALERT!!! ΜΗΝ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΕΑΝ ΔΕΝ ΕΙΣΤΕ ΦΑΝ ΤΩΝ ΣΠΟΪΛΕΡ Είδα «Το γκόλεμ της Πράγας» και τσουρτσούριασε η καρδούλα μου… είπα «εδώ είμαστε» αλλά μάλλον δεν είμαστε γιατί δεν συναντηθήκαμε ποτέ. Ξεκίνησα με τόση θετική διάθεση, είδα Πράγα, είδα γκόλεμ, είδα φόνους, είδα μυστήριο, είπα «τα υλικά είναι φρεσκότατα και ποιοτικότατα» όμως έλα που η εκτέλεση ήταν άκρως ερασιτεχνική και το αποτέλεσμα δεν τρωγόταν… Το στόρυ είναι πως η Νο1 συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων της Τσεχίας, Αγκάτα Γέσενκα, ξαφνικά δέχεται διάφορες απειλές (στο οπισθόφυλλο μιλάει και για φόνους αλλά εγώ δεν τους είδα τελικά τους φόνους πουθενά) που ακολουθούν τη σειρά έκδοσης των βιβλίων της… έντρομη η ίδια και η σύντροφος της, με την απαραίτητη στη συνέχεια βοήθεια της αστυνομίας, προσπαθούν να βρουν τον ένοχο προτού ο δολοφόνος φτάσει στο τελευταίο βιβλίο της συγγραφέως όπου εκεί το θύμα δεν θα είναι άλλη παρά από την ίδια… Νταν! Νταν! Αυτά… και τίποτα άλλο… Γιατί δεν μου άρεσε το βιβλίο… 1. Οι διάλογοι, που δεν πιάνουν και λίγο χώρο, ήταν άνευροι και παιδιαριώδεις. Δεν μιλάει έτσι ο κόσμος, περισσότερο με κακή μετάφραση έμοιαζαν. Ώρες – ώρες αισθανόμουν, πως ο αστυνομικός δεν ήταν αστυνομικός αλλά μια κακοφτιαγμένη καρικατούρα (για τον αστυνομικό θα επανέρθω αργότερα, μείνετε συντονισμένοι…) 2. Ενώ η Πράγα υποτίθεται θα ήταν η πρωταγωνίστρια αυτού του μυστηριώδους θρίλερ, ήταν πανταχού απούσα… πουθενά δεν βρήκα το μυστήριο της πόλης, πουθενά δεν ανατρίχιασα από τη σκοτεινιά των στενών της… Το γεγονός πως κάποια στιγμή η πρωταγωνίστρια διασχίζει τη ‘Γέφυρα του Καρόλου’ ή κάποιος πέφτει στο ‘Κανάλι του Διαβόλου’ διόλου δεν κάνει την πόλη πρωταγωνίστρια 3. Οι ατέρμονοι μονόλογοι και τα τσιτάτα περί δημιουργικής γραφής και συμβουλές πως για να γίνετε αληθινός συγγραφέας, χρειάζεται πνευματική και σωματική κόπωση και όχι η έμπνευση (η έμπνευση είναι ένας μύθος), για μένα δεν είναι παρά αμερικανιές και τρόπος που κάποιοι επιτήδειοι βρήκαν να βγάζουν εύκολο κέρδος από wanna be συγγραφείς. Μια χαρά λογοτεχνία γραφόταν εδώ και χιλιάδες χρόνια χωρίς οι συγγραφείς να παρακολουθούν μαθήματα δημιουργικής γραφής. Παρ’όλα αυτά, εάν επιθυμήσω να εντρυφήσω στο να γράψω τα ‘σώψυχα’ μου, θα επιλέξω ένα αυθεντικό βιβλίο που θα μιλάει για τεχνικές γραφής και όχι για ένα αστυνομικό βιβλίο που θέλει να κάνει και μάθημα σε επίδοξους συγγραφείς… not και πάλι not… 4. Είναι της μοδός πλέον, οι ήρωες να μην είναι mainstream… Viva la differencia! Εδώ δεν θα τα χαλάσουμε καθόλου αλλά όταν είσαι διαφορετικός να είσαι real αυθεντικός και όχι γιαλαντζί… παρεμπιπτόντως απεχθάνομαι τα ντολμαδάκια γιαλαντζί… η Αγκάτα σε όλο το βιβλίο είναι μαζί με τη μαθητευομένη της… και όλο υπονοείται πως η σχέση τους μπορεί να έχει πάει και σε άλλο επίπεδο, όχι απλώς δασκάλου – μαθητής, αλλά και ολίγον τι ερωτική… γενικώς και ειδικώς γκώσαμε για να μάθουμε εάν η σχέση είναι ομοφυλοφιλική ή όχι… δεν ξέρω γιατί έγινε αυτό. Για να μην βγει το χριστεπώνυμο πλήθος στον δρόμο και μας πει πως τούτα τα πράγματα είναι του Σατανά; Μια χαρά όμορφες είναι οι λεσβιακές σχέσεις, δεν χρειαζόταν τόσο ‘κρυφτούλι’. 5. Διαφορετικότητα vol. 2. Ο αστυνομικός που καλείται να διαλευκάνει την υπόθεση, υποτίθεται πως είναι κάπως διαφορετικός… στην αφήγηση κάπου αναφέρεται πως ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Το γεγονός όμως πως φοράει κάλτσες με κόμικς και είναι εμμονικός φαν της συγγραφέως, δεν τον κάνει αυτόματα αυτιστικό 6. Και αφήνω το καλυτεροχειρότερο όλων για το τέλος… που ούτε η συγγραφέας δεν το είδε, ούτε η επιμελήτρια ούτε οι αναγνώστες ή το κατάλαβαν όλοι οι άλλοι εκτός της αφεντιάς μου, ιδέα δεν έχω… Ο αστυνομικός που αναλαμβάνει την υπόθεση φαίνεται ολίγον διαφορετικός (ιδίως με τις μπαρούφες που αμολάει στους διαλόγους με τη συγγραφέα αλλά οκ). Πιο φαν πεθαίνεις, οπότε ήρθε και το γκόλεμ, ευκαιρία να έρθει κοντά και με το ίνδαλμά του, σε όλο το βιβλίο λες, που γαμώ που τον βρήκαν αυτό τον αστυνομικό, άλλον δεν είχε η αστυνομία της Πράγας… και τσουπ! κάποια στιγμή, εμφανίζεται το αυθεντικό «γκόλεμ» και λέει πως ο αστυνομικός δεν ήταν αστυνομικός αλλά ένας άστεγος τον οποίον, τον είχε πληρώσει το «γκόλεμ» για να κάνει τον αστυνομικό και να παρακολουθεί από κοντά την Αγκάτα (άστεγο βρήκε να προσλάβει? Συνήθως προτιμούν τους άνεργους ηθοποιούς όπως σ’εκείνο το επεισόδιο με την απαγωγή στο Παρά πέντε). Θα μπορούσα να το καταπιώ αυτό αμάσητο, εάν ο αστυνομικός – άστεγος – πιόνι, δεν μπαινόβγαινε κανονικότατα στα Κεντρικά της Αστυνομίας της Πράγας, δεν διοργάνωνε συναντήσεις και έρευνες με αληθινούς αστυνομικούς με πλάκα τα γαλόνια, δεν ανήκε στο team έρευνας της αντίστοιχης ΓΑΔΑ (βλέπε κεφ. 14)… ή η συγγραφέας και η επιμέλεια κάπου το έχασαν ή η αστυνομία της Πράγας καλύτερα να το κλείσει το μαγαζί… 7. Εντάξει, ασχολίαστο αφήνω το γεγονός πως μια γυναίκα σκοτώνει έναν άντρα, σε μια πρώην εκκλησία, νυν βιβλιοθήκη, όπου γίνονται εργασίες, με πόρτα που δεν κλειδώνει, όπου ο καθένας μπορεί να μπει και να βγει άνετα μέσα, και η γυναίκα – δολοφόνος με μια άνεση, έχει τον άπλετο χρόνο, να καλύψει το πτώμα, μόνη να το κατεβάσει στο υπόγειο, να το τσιμεντώσει, να…να…να… τι μπράτσα είχε? Ούτε ο Σβαρτσενέγκερ ένα πράγμα… εντάξει, δεν το συζητώ πως τόση ώρα ένας άνθρωπος δεν μπήκε μέσα… Αυτά από μένα… θα μπορούσε… αλλά δεν μπόρεσε… τα δύο αστεράκια γιατί είμαι και καλόκαρδον…...more
Είχα κάποτε έναν φίλο που για να εντυπωσιάσει μια γκόμενα και να την ρίξει, της είχε συστηθεί ως πυρηνικός φυσικός και της αράδιαζε κάτι ακαταλαβίστικΕίχα κάποτε έναν φίλο που για να εντυπωσιάσει μια γκόμενα και να την ρίξει, της είχε συστηθεί ως πυρηνικός φυσικός και της αράδιαζε κάτι ακαταλαβίστικες θεωρίες που έβγαζε εκείνη την ώρα από το μυαλό του (μηχανικός αυτοκινήτων ήταν παρεμπιπτόντως) κι εκείνη κομμώτρια ούσα, εκστασιασμένη που την είχε προσέξει κάποιος πάρα πολύ «σημαντικός», τον άκουγε σαν να είχε τον ίδιο τον Αϊνστάιν μπροστά της... Τη συνέχεια τη φαντάζεστε... ο φίλος κέρδισε την γκόμενα... όταν η κοπέλα αντιλήφθηκε το θέατρο, ο φίλος διηγόταν ένα παρόμοιο παραμύθι στην επόμενη... Αυτή ακριβώς η ανάμνηση μού ήρθε διαβάζοντας το «Καλντερίμι» του Καλπούζου... ένα wannabe λεξιλόγιο και μία επίδειξη πληροφοριών για την ιστορία και την τοπιογραφία της Θεσσαλονίκης, τις οποίες έχει ξεπατικώσει από κάποιον παλιό οδηγό της πόλης… Το «Καλντερίμι» στην ουσία αναφέρεται σε 99 χρόνια της ιστορίας της Θεσσαλονίκης από το 1821 κι έπειτα με έμφαση κυρίως στα χρόνια από το 1856 μέχρι το 1912. Βασικός ήρωας ο Παράσχος, ένας έξυπνος φτωχοδιάβολος που σκοπός του είναι όχι να αναρριχηθεί στα κοινωνικά στρώματα αλλά να αποκτήσει χρήμα κι έτσι γίνεται νταβατζής αλλά νταβατζής από τους ηθικούς, καθώς στο μαγαζί του δουλεύουν κοπέλες που επιθυμούν να βγουν στο κλαρί και δεν τις επιστρατεύει με το ζόρι. Γύρω του, ο πατέρας του, η θεία του, οι φίλοι του, οι γυναίκες του, οι ερωμένες του, τα παιδιά του, οι εχθροί του. Αισθάνθηκα πως μέλημα του συγγραφέα ήταν να μας κάνει επίδειξη των γνώσεων του επί της Θεσσαλονίκης και όχι να μας πει μια ιστορία... Αν απομονώσεις τα ιστορικά στοιχεία, δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να κάνει το μυθιστόρημα ενδιαφέρον. Η πλοκή είναι άνευρη, τίποτα συνταρακτικό δεν συμβαίνει στις ζωές των ηρώων, ακολουθούν απλώς τα βήματα της ιστορίας, σε κανένα σημείο δεν κατάφερα να συνδεθώ με κανέναν απολύτως ήρωα, να τον συμπονέσω, να τον νιώσω, κάτι να τσουρτσουρίσει η καρδιά μου για εκείνον... Δεν υπάρχει ψυχολογικό προφίλ, καμία ενέργεια δεν έχει καμία εξήγηση, έτσι απλά συμβαίνουν όλα, μια γραμμική αφήγηση, χωρίς εξάρσεις, χωρίς εντάσεις. Όσοι έχουμε διαβάσει και άλλα βιβλία του Καλπούζου είναι πλέον τόσο έντονη η μανιέρα του που έχει καταντήσει άκρως κουραστική (παίρνουμε μια πόλη, διαβάζουμε πέντε – δέκα βιβλία για την ιστορία της και βάζουμε έναν άντρα ήρωα να ακολουθεί κατά γράμμα τα ιστορικά της βήματα... οκ) Ως λάτρης της λυρικής γραφής, μου αρέσουν γενικώς οι φιοριτούρες και τα αρχαιοπρεπή αλλά… αλλά… Από το 1976, επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους είναι η δημοτική και υποτίθεται πως σε αυτήν γράφουμε και εκφραζόμαστε. Εάν παρ'όλ’ αυτά επιθυμείς, σαρανταπέντε χρόνια μετά, να γράφεις εις την καθαρεύουσα, να γράφεις στην καθαρεύουσα. Αυτό το γλωσσικό ποτ-πουρί, δεν είναι τίποτα άλλο παρά ναρκισσισμός εις το τετράγωνο… Προτάσεις του στυλ, «Συνάμα και η επένδυση, τρόπον τινά, στο πρόσωπό του δεν τον άφησε ανεπηρέαστο», «Ο πατέρας του είχε τιμωρηθεί με χερέμ, ήτοι αφορισμός στα ισραηλίτικα», «…άνοιξε συζήτηση με έτερο συνομιλητή του», στην αρχή με θύμωσαν πάρα πολύ, μετά με έκαναν με έκαναν να γελάω… ήτοι όπως λέει και ο συγραφεύς μειδίασα τρόπον τινά… ...more
Εδώ και χρόνια, αν και φίδι βρυχώμαι ως λιοντάρι: «όχι άλλο κάρβουνο», «όχι άλλες χαμένες πατρίδες»… εντάξει είναι το εθνικό συλλογικό μας τραύμα, αλλΕδώ και χρόνια, αν και φίδι βρυχώμαι ως λιοντάρι: «όχι άλλο κάρβουνο», «όχι άλλες χαμένες πατρίδες»… εντάξει είναι το εθνικό συλλογικό μας τραύμα, αλλά ας κάνουμε και καμιά ομαδική ψυχοθεραπεία, μήπως και μας περάσει… έλα όμως που ο παππούς μου έλεγε «μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην λες» κι έτσι από το πουθενά γιατί στις διακοπές από το πουθενά σου έρχεται συνήθως, βρέθηκα να διαβάζω ένα βιβλίο που μιλούσε για πατρίδες, ολίγον χαμένες βέβαια γιατί στη συνέχεια επανακερδήθηκαν. Από Τζουμαγιά ήξερα μόνο τα λουκάνικα Τζουμαγιάς, καταπληκτικά, σας τα συστήνω ανεπιφύλακτα. Με την «Ομηρία» της Φανής Κεχαγιά έμαθα και την ιστορία της Τζουμαγιάς στο νομό Σερρών, που σήμερα έχει αλλάξει ονοματάκι κι από Τζουμαγιά εξευγενίστηκε σε Ηράκλεια. Πρόκειται για ένα κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα που αναφέρεται στην κατάληψη της Κάτω Τζουμαγιάς από τον βουλγαρικό στρατό το 1916 και το αναγκαστικό φευγιό όλων των κατοίκων του όχι προς την ελεύθερη Ελλάδα αλλά προς μια ιδιότυπη ομηρία προς το ερειπωμένο πρώην ελληνικότατο Μελένικο με τελικό προορισμό το Ποζάρεβιτς. Πρόκειται για την ιστορία της Αννού που κλέφτηκε με τον Τούρκο Φουρκάν για να ζήσει στην ανατολική Θράκη κι έτσι μαύρη που ήταν η μοίρα της, την έφερε ξανά στην πατρογονική γη της Τζουμαγιάς για να γνωρίσει το δρόμο της προσφυγιάς και της ομηρίας. Γύρω από την οικογένεια της Αννού, δηλαδή την πατρική οικογένεια Ράσκου γιατί ο σύζυγος διακοπεύει πλέον εις τόπον χλοερόν, πλέκεται όχι μόνο η συλλογική ιστορία των επτά χιλιάδων κατοίκων της Τζουμαγιάς αλλά και πολλές μικρές ανθρώπινες ιστορίες, όπου οι ζωές Ελλήνων, Βλάχων, Εβραίων, Τούρκων και Γύφτων συνθέτουν ένα μυθιστόρημα - μωσαϊκό βίων τραγικών. Η γραφή της συγγραφέως λυρική όπου χρειάζεται με άψογη χρήση της ντοπιολαλιάς στον προφορικό λόγο: βλάχικα, τούρκικα, τζουμαγιώτικα, κάνουν τον αναγνώστη ωτακουστή αυτού του πολυφυλετικού σαλίγκαρου που ταξιδεύει προς βορράν. Ιστορικές πληροφορίες τόσες ώστε να μπεις στο νόημα και να αντιληφθείς τι είχε συμβεί χωρίς ωστόσο η συγγραφέας να κάνει υπερφίαλη επίδειξη γνώσεων θέλοντας να μας πείσει πως εκείνη είναι η βαρύγδουπη δημιουργός κι εμείς οι ποταποί αναγνώστες. Πολλές σκηνές έκαναν την κρύα μου καρδιά να λιώσει ή να θυμώσει, να γελάσει ή να κλάψει, όμως θεώρησα κορυφαία τη σκηνή στο Μελένικο με τη φιδοφωλιά (ένα φίδι με τι άλλο θα μπορούσε άραγε να συγκινηθεί); Μ’εκείνα και με τούτα, ένα βιβλίο που κατ’εμέ το αδικεί ολίγον το εξώφυλλο και που αποδεικνύει τελικά πως η ελληνική ιστορία έχει πολλά ακόμα να δώσει στην ελληνική λογοτεχνία εάν ο /η συγγραφέας σέβεται την ιστορία, τη γλώσσα, τους ήρωες και την πλοκή ενός μυθιστορήματος. Και πιστέψτε με, δεν θα διαβάσετε για άλλες χαμένες πατρίδες, κατ’αρχάς γιατί η Τζουμαγιά δεν είναι χαμένη αλλά ένα κομμάτι της ιστορίας που το έχει καλύψει ο κουρνιαχτός της λήθης γιατί λίγα χρόνια αργότερα ήρθε η τραγωδία του 1922 και τα σάρωσε όλα… ...more
Πόσο πολύ πρέπει να μισώ τον εαυτό μου για να διαβάσω αυτό το πράγμα μέχρι το τέλος; Ήδη και το ένα αστεράκι, το βάζω με πόνο καρδιάς… Πού είναι η αρνΠόσο πολύ πρέπει να μισώ τον εαυτό μου για να διαβάσω αυτό το πράγμα μέχρι το τέλος; Ήδη και το ένα αστεράκι, το βάζω με πόνο καρδιάς… Πού είναι η αρνητική βαθμολογία οέο;;; Ήταν τόσο τραγικό που αδυνατώ ακόμα να συνέλθω για να πάω στο επόμενο… αδυνατώ να ξεχωρίσω εάν ήταν εκτρωματικό από την αρχή ή το έχασε στη μετάφραση… Εν ολίγοις: 1. Ένα ατέλειωτο name dropping. Κάθε λίγο και λιγάκι εμφανιζόταν ένας νέος ήρωας που εξαφανιζόταν μετά από λίγο για να εμφανιστεί δεν ξέρω κι εγώ πόσες σελίδες μετά ή ίσως και ποτέ. Αν δεν έχεις διάσπαση προσοχής, σίγουρα θα αποκτήσεις 2. Ο επιθεωρητής Μοκ (ο ντεμέκ πρωταγωνιστής, που εξαφανίζεται για το 1/3 του βιβλίου γιατί πάει διακοπές κι εμφανίζεται μετά) αντιπαθέστατος με όλη τη σημασία της λέξης. Όχι πως δεν λατρεύω τους αντιπαθητικούς, όμως αυτό δεν είχε ούτε ένα ενδιαφέρον αντιπαθητικό στοιχείο επάνω του… Νούλα… 3. Το ιστορικό πλαίσιο (ναζιστική Γερμανία) θα μπορούσε να είναι το μόνο ενδιαφέρον κομμάτι του βιβλίου αλλά είναι τόσο επιδερμικό που δεν καταλαβαίνεις γιατί ο συγγραφέας ανακατεύει την Γκεστάπο, τους μασόνους, τους πρώην Πρώσους αριστοκράτες και τη γερμανική Αστυνομία (καραμπινάτη αποτυχημένη απόπειρα ξεπατικώματος του Philipp Kerr) 4. Η αιτιολόγηση του εγκλήματος, του δολοφόνου, του θύματος και δεν ξέρω τι άλλο, ένας αχταρμάς άνευ προηγουμένου… ανακατεύει επτά αιώνες πίσω με τη Ναζιστική Γερμανία χωρίς κανέναν λόγο, απλώς γιατί ως συγγραφέας ό,τι θέλει κάνει… εν τω μεταξύ, οι ανακαλύψεις και οι αποκαλύψεις γίνονται με ευκολία Χουντίνι… 5. Στο τελευταίο τέταρτο του βιβλίου, ακόμα και ο ίδιος ο συγγραφέας βαρέθηκε να γράφει, οπότε είπε να το τελειώσει μια ώρα αρχύτερα κι άρχισε να πηδάει γεγονότα, ανθρώπους, εποχές κι έφτασε αισίως στη δεκαετία του 1950 και στη Νέα Υόρκη. Προφανώς μας πέρασε για τόσο που σκέφτηκε ‘ας φτιάξει ο αναγνώστης τη δική του πορεία των ηρώων…’ 6. Οι ερωτικές σκηνές, οι οίκοι ανοχής, τα όμορφα ‘πρόστυχα’ κοριτσόπουλα που υποκύπτουν στις ορμές των αρσενικών επιβητόρων και τα διονυσιακά όργια στη λογοτεχνία πρέπει να έχουν κι έναν λόγο ύπαρξης. Δέκα γ… δεν κάνουν κατ’ανάγκη ένα βιβλίο καλό 7. Ειλικρινά, έγινε τόσο μεγάλη επιτυχία που υπάρχει και συνέχεια του επιθεωρητή Μοκ??? Υπάρχει αναγνώστης που ‘κόβει φλέβες’ για να διαβάσει μια ακόμη περιπέτειά του; Από εχθές που το τελείωσα, επαναλαμβάνω σαν μάντρα στον εαυτό μου… Δεν θα ξαναδιαβάσω βιβλίο του επιθεωρητή Μοκ Δεν θα ξαναδιαβάσω βιβλίο του επιθεωρητή Μοκ Δεν θα ξαναδιαβάσω βιβλίο του επιθεωρητή Μοκ… Είπαμε… μισώ τον εαυτό μου αλλά όχι και να αυτοκτονήσω από την ανάγνωση ενός βιβλίου…...more
Το πρόβλημα με τα μυθιστορήματα των οποίων οι πρωταγωνιστές είναι ιστορικά πρόσωπα είναι πως μπορεί να πιστέψεις πως διαβάζεις μια βιογραφία που έχει Το πρόβλημα με τα μυθιστορήματα των οποίων οι πρωταγωνιστές είναι ιστορικά πρόσωπα είναι πως μπορεί να πιστέψεις πως διαβάζεις μια βιογραφία που έχει προκύψει μετά από ενδελεχή έρευνα. Υπενθυμίζω, γιατί οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, πως «Το κορίτσι με το σκουλαρίκι» είναι ένα καθαρόαιμο μυθιστόρημα, που ουδεμία σχέση έχει με τη βιογραφία του Ολλανδού ζωγράφου Γιοχάννες Βερμεέρ. Η συγγραφέας βασίστηκε στο διάσημο πίνακα «Το κορίτσι με το μαργαριτένιο σκουλαρίκι», για να δημιουργήσει τη δική της ιστορία για το πως δημιουργήθηκε το έργο. Δεν χρειάζεται να έχεις εντρυφήσει στην Ιστορία της τέχνης, ούτε να έχεις επισκεφτεί το Mauritshuis στη Χάγη. Ο πίνακας είναι πλέον pop art. Τον βρίσκεις παντού, σε κούπες, φουλάρια, σωβρακοφανέλες... Στο Ντελφτ του 17ου αιώνα, η 16χρονη Χριτ αναγκάζεται να γίνει υπηρέτρια στο σπίτι του διάσημου ζωγράφου Βερμεέρ. Από το αυστηρό προτεσταντικό σπίτι της, εν μια νυκτί στο γεμάτο πίνακες καθολικό σπίτι του καλλιτέχνη. Και μαζί με το σφουγγάρισμα, το πλύσιμο των ασπρόρουχων και τα ψώνια στην κεντρική Κρεαταγορά, αργά αλλά σταθερά θα αναβαθμιστεί στη μυστική βοηθό του ζωγράφου. Όμως η τάξη των πραγμάτων δεν διασαλεύεται. Μία υπηρέτρια είναι πάντα υπηρέτρια, όσο νέα και όμορφη κι αν είναι. Μία υπηρέτρια δεν είναι δούλα και κυρά. Είναι μόνο δούλα. Η ιστορία της Χριτ, του Βερμεέρ, της γυναίκας και της πεθεράς του ζωγράφου και ιδίως του μαργαριταρένιου σκουλαρικιού είναι μια ιστορία έρωτα, εμπιστοσύνης, πόνου, αδικίας με άρωμα από την Ολλανδία του 17ου αιώνα. Ελαφρύ ανάγνωσμα, χωρίς μεγάλες απαιτήσεις, ιδανικό για κάτω από την ομπρέλα, καθώς ο μουντός ουρανός και τα υγρά κανάλια της Ολλανδίας είναι το alter ego της ελληνικής καλοκαιρινής θάλασσας. Παγκόσμιο best seller, χωρίς να καταλαβαίνω τον λόγο, ευχάριστο ταξίδι στον χωροχρόνο αλλά alert alert μην μπείτε στον πειρασμό να πιστέψετε πως αυτή η ιστορία συνέβη στην αλήθεια. It’s just a fucking roman! ...more
Ή πάσχω από διάσπαση προσοχής, ή όσο μυαλό υπάρχει μέσα στο μικρό μου κεφάλι έχει αρχίσει να κάνει ακροβατικά, ή «Η σκιά του ευνούχου» θέλει ηρεμία γιΉ πάσχω από διάσπαση προσοχής, ή όσο μυαλό υπάρχει μέσα στο μικρό μου κεφάλι έχει αρχίσει να κάνει ακροβατικά, ή «Η σκιά του ευνούχου» θέλει ηρεμία για να την απολαύσει κανείς… ό,τι και αν συμβαίνει, χρειάστηκα λίγο περισσότερο χρόνο για να μπω αυτή τη φορά στον κόσμο του Καμπρέ… όμως ο κόσμος αυτός, όσο και μπερδευτικός και αν είναι, όσο μέσα στην πρόταση τα πρόσωπα μπερδεύονται και το «εγώ – αφηγητής» γίνεται ξαφνικά ως δια μαγείας ο «Μικέλ Ζενζάνα» παραμένοντας πάντα το ίδιο και το αυτό πρόσωπο, είναι ένας κόσμος παράξενος που εγώ τον απολαμβάνω… Ο Μικέλ Ζενζάνα είναι ο τελευταίος απόγονος μίας μεγαλοαστικής οικογένειας της Καταλονίας, ο οποίος βρίσκεται ξαφνικά να συντρώγει με μια συνάδελφό του δημοσιογράφο σε ένα γκουρμέ εστιατόριο από αυτά που η νορμάλ μερίδα θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως, το οποίο εστιατόριο στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν υπήρξε το σπίτι της οικογένειάς του… σε αυτό το περίεργο φαγοπότι που συνδυάζεται με μία εξομολογητική διάθεση, ο Μικέλ αποκαλύπτει στη Ζούλια, τη συντρώγουσα, το παρελθόν της οικογένειάς του, την παρελθούσα εξτρεμιστική του πολιτική του δράση, τη σχέση του με τον καλλιεργημένο θείο του Μαουρίσιο… Μια Βαρκελώνη παλαιά, την εποχή του Φράνκο και την ένοπλης αστικής πάλης και όχι η Βαρκελώνη του Airbnb, μια Βαρκελώνη που μάχεται για τη δημοκρατία, την αυτονομία, την ελευθερία, μια Βαρκελώνη που θέλει να διατηρήσει την ταυτότητά της… και μέσα σ’αυτή τη Βαρκελώνη ο Μικέλ, ο Μπολός και ο Ροβίρα, τρεις παιδικοί φίλοι που ακολουθούν ο καθένας τον δικό του «ένοπλο» αγώνα, μια οικογενειακή σάγκα και κρυμμμένα μυστικά… ενώ το κείμενο γενικώς κυλάει ήρεμα, έρχεται άξαφνα μια αποκάλυψη να σου δώσει μια σφυριά κατακέφαλα κι εσύ ο κακόμοιρος ο αναγνώστης να ψάχνεσαι από που σου ήρθε κι όλη η ιστορία παίρνει ξαφνικά μια διαφορετική τροπή, ποια είναι τελικά η αλήθεια και ποιο το ψέμα κι αν ένα καλοστημένο ψέμα αρκεί να διαλύσει την ιστορία μιας οικογένειας... Πολύ κλασσική μουσική, Σούμπερτ και Σαιν Σανς, κλωστές που μπουρδουκλώνονται και γίνονται κουβάρι μέχρι να τις ξεδιαλύνεις στο τέλος κι ένα μεγάλο κομμάτι σύγχρονης καταλονικής / ισπανικής ιστορίας που πολύ θα ήθελα να γνώριζα περισσότερο ώστε να πιάσω και τις πιο μικρές λεπτομέρειες τις οποίες δυστυχώς συνεχίζω να αγνοώ… Αγαπώ Cabre, αγαπώ Καταλονία, οπότε από μένα είναι πέντε… ...more
Loading...
