Maziyar Yf's Reviews > صداهایی از چرنوبیل

صداهایی از چرنوبیل روایت صداهایی از مردمانی در اوکراین ، بلاروس و روسیه هست که مشغول و سرگرم زندگی نه چندان با کیفیت خود در زمان شوروی کمونیستی بودن . مثلا خانواده آتش نشانی که به همراه سه خانواده دیگر در طبقه بالای ایستگاه آتش نشانی ساکن بودند و آشپزخانه اشتراکی بود ، بین سه خانواده و ناگهان آن شب کذایی آمد و راکتور شماره چهار منفجر شد و منطقه ای که شامل شصت میلیون انسان می شد را آلوده کرد و تازه این اورانیوم 235 مشکل اصلی نبود ، مشکل حزب و مقامات حزب بودند که مشکل را قبول نمی کردند و می گفتند که شدت تشعشات نیروگاه بسیار ناچیز یا برابر تشعشع عکس رادیولوژی ایست و هیچ گونه امکاناتی به ملت بیچاره نمی دادن که هیچ ، بلکه تا چند روز حتی اجازه خروج از منطقه به شدت آلوده شده را هم نمی دادن و مانند همه رژیم های توتالیتر اعلام می کردن که همه چیز تحته کنترل هست و فقط زمانی که آلودگی به سوئد و آلمان غربی رسید و به نوعی داستان جهانی شد مجبور به تخلیه شهر و مردم اطراف ، آن هم با بدترین کیفیت ممکن به نقاط دیگر شدند.حالا و چند سال بعد از فاجعه خانم آلکسیویچ با آن قلم و طرز منحصر به فرد نوشتن به میان مردم عادی و قربانیان این فاجعه رفته و آن چه بر سر ملت به خصوص در بلاروس و اوکراین رفته را به شکله این کتاب منحصر به فرد منتشر کرده . از خانمی که همسر آتش نشان خود را که حتی ماسک معمولی (که ما مثلا در تهران هنگام آلودگی هوا می زنیم ) هم نداشته تا کارگرهایی که با حداقل امکانات برای آوار برداری فرستاده شده بودند ، تا پیرزنی که از ترک خانه خود امتناع میکند ، حیواناتی که در منطقه آلوده رها میشوند تا بچه هایی که در سالهای بعد به شکل عجیب و غریبی متولد می شوند و مادرانی که به ا ین گونه فرزندان عشق می ورزند و برای گرفتن کمک های پزشکی آن هم از نوع حداقل دست به ایثارو فداکاری ای بی نظیری می زنند و این داستان ادامه دارد.

اخیرا مینی سریالی به همین نام چرنوبیل پخش شده که بخشهایی از آن با متن کتاب مو نمی زند . مثله همان آتش نشان معروف و همسر او . سریال یاس و ناامیدی که از قبل انفجار چرنوبیل در شوروی وجود داشته ، مردمی که ناامیدی در چهره هایشان موج می زند ، سیستم کثیف و رانت خوار و ناکار آمد کمونیستی ، ساختمان های زشت و کهنه ، زندگی حداقلی بخور و نمیر ( شاید هم بخور و بمیر ) را به خوبی نشان داده و ناگهان به همه این بدبختی ها چرنوبیل هم اضافه می شود . خود من به شخصه از دیدن مسئولانی که فرق بیل با راکتور اتمی را نمی دانستند و اعلام میکردند که هیچ مشکلی وجود ندارد بسیار حرص و جوش خوردم . اگر کتاب صداهایی از چرنوبیل را خواندید تماشای سریال ، دید شما را کامل میکند .
خلاصه ، اگر در رژیم های تمامیت خواه دیدید که مشکلی رخ داده و مسئولی می گوید همه چیز تحت کنترل است بدانید که عملا هیچ چیزی تحته کنترل نیست وقضیه فقط جان چند ملیون انسان است که آن هم ارزشی ندارد

*****

مستند نگاری درد ، تعریفی که مترجم کتاب خانم سمانه پرهیزکاری از صداهایی از چرنوبیل کرده شاید بهترین توصیف کتاب باشد : آدم های کتاب دست خواننده را می گیرند و او را با خودشان به بلاروس سال 1986 می برند ، به سالهای بعد از آن ،چون فاجعه چرنوبیل یک تراژدی کامل و تمام عیار است و کسی نمی داند که زندگی چند نسل را تباه کرده است .
احتمالا خدا را شکر می کنی که آن جا به دنیا نیامده ای . سال 1986 ، بلاروس ، سالهای قبل از آن وحتی بعد از آن
سنگ دل ترین آدم دنیا هم که باشی ، بالاخره یک وجهی از خودت را توی وجود آدم های این کتاب پیدا می کنی و این جاست که با شنیدن دردهاشان ، چیزی درونت شروع می کند به بزرگ شدن ، به ضربه و ضربه زدن ...... . درک انسان بودن برای یک انسان کار سختی نیست ، انسانیتی که پس از صدای این آدمها قد علم می کند و ما را برای لحظه ای هم که شده از وجه تاریک وجودمان دورتر می کند .
به حق خانم پرهیزکاری اصل مطلب را بیان کرده ، مقدمه کوبنده او به مانند نقشه راه برای خواننده می ماند ، خواننده در می یابد که در این کتاب با دو
موضوع روبروست : عشق و مرگ
و در سرتاسر کتاب آن ها می یابد ولی در روایت اول ، داستان خانم لودمیلا ایگناتنکو ( همسر آتشنشان معروف که در سریال هم نقش مهمی دارد ) و آخر خانم والنتینا پاناسویچ ( همسر یک پاکسازی کننده منطقه ) حضور آشکار تری دارند ، زنانی که از همسران به شدت آلوده خود پرستاری می کنند و حتی زمانی که دکتر به آنان می گوید : این دیگر همسر تو نیست ، حتی انسان هم نیست ، یک تکه گوشت رادیو اکتیوی ایست ، آنها با نیروی عشق خود به مبارزه مرگ آمده اند ، مرگی که این بار از قوانین فیزیک پیروی می کند .
فجایعی که رادیو اکتیو بر سر قربانیان آورده به راستی دهشتناک بوده ، به گونه ای که به قول خانم ایگناتنکو جسمشان زودتر از روح بدن را ترک کرده بود .
یا خانم پاناسویچ که شک دارد و در ابتدا اسمش را نمی گوید ولی سپس از نویسنده می خواهد که اسمش را بنویسد :
اسم مو بنویسین ! شاید این جوری خدا منو یادش بیاد ...می خوام ازش بپرسم چرا این همه عذاب برامون فرستاد ؟
آلکسیویچ کبیر بازگو کننده این روایات شده ،او مردم عادی را با باورهای عادی پیدا کرده ، کسانی که به علت وجود چرنوبیل سرنوشت یکسانی پیدا کرده و چرنوبیلی شده اند، او زمزمه های کسانی را شنیده که فریاد آنها را هیچکس نشنیده بود . او دیدگاه و فلسفه چرنوبیلی ها به زندگی را درک کرده و آنرا به کاغذ انتقال داده ، او از دل کلمات و حقایق ، احساسات را پیدا کرده و بیرون کشیده و آن را در کتاب جاودانه کرده .
در پایان نویسنده و مترجم هر دو به هدف خود رسیده اند :
درک انسان بودن برای یک انسان ....