અમદાવાદ: સ્ટૂડન્ટ વિઝા કે પછી સામાન્ય કહી શકાય તેવી નોકરીઓ કરવા વર્ક વિઝા પર કેનેડા જવા પડાપડી કરતાં કેટલાય ઈન્ડિયન્સને લોકલ એજન્ટો તો મૂંડી જ નાખતા હોય છે, પરંતુ કેનેડાના વિઝા મળતાં જ પોતાને નસીબદાર સમજતા લોકો પણ કેનેડામાં પગ મૂકતા જ પોતાના નસીબને દોષ દેવાનું શરૂ કરી દેતા હોય છે.
બેરોજગારી, હાઉસિંગ ક્રાઈસિસ અને મોંઘવારીને કારણે કેનેડાના સિટીઝન્સને જ હાલ ધોળા દિવસે તારા દેખાઈ રહ્યા છે તેવામાં વગર કંઈ સમજે-વિચારે કેનેડા પહોંચી જતાં ઘણા ઈન્ડિયન્સને એક-એક દિવસ ગણી-ગણીને કાઢવાનો વારો આવે છે. જે લોકો વર્ક વિઝા પર હોટેલ, રેસ્ટોરાં કે પછી સ્ટોરમાં સામાન્ય નોકરીઓ કરવા માટે કેનેડા જાય છે તેમની સાથે LMIA લેટરના નામે મોટું ફ્રોડ કરવામાં આવે છે.
કેનેડામાં જો કોઈ જોબ માટે 28 દિવસની અંદર સ્થાનિક વ્યક્તિ ના મળે તો ઓમ્પલોયર LMIA એટલે કે લેબર માર્કેટ ઈમ્પેક્ટ અસેસમેન્ટ લેટરના નામે વિદેશથી કોઈને પણ કેનેડામાં પોતાને ત્યાં જોબ કરવા બોલાવી શકે છે. કેનેડાના ઈમિગ્રેશન લૉ અનુસાર LMIA લેટર ઈશ્યૂ કરાવવા માટે સરકારને એક હજાર ડોલર ફી ચૂકવવી પડે છે, જે એમ્પ્લોયરે જ ભરવાની હોય છે અને નોકરી કરવા જનારાને એકેય પૈસો આપવાનો નથી હોતો.
જોકે, કેનેડામાં ઘણા વર્ષોથી LMIA લેટરના નામે લોકો પાસેથી પચાસ હજાર કેનેડિયન ડોલર સુધીની રકમ પડાવવામાં આવે છે. માત્ર વર્ક પરમિટ પર કેનેડા જવા માગતા લોકોને જ નહીં, પરંતુ સ્ટૂડન્ટ વિઝા પર કેનેડા ગયેલા લોકોને પણ PR માટે એક્સપિરિયન્સ લેટર તેમજ LMIA લેટર મેળવવા માટે ઓનર્સને હજારો ડોલર ચૂકવવા પડે છે. જેમાં લોકોની ગરજનો લાભ લઈને ઈલીગલી પૈસા પડાવતા ઓનર્સ અથવા એમ્પ્લોયર્સ પણ મોટાભાગે ઈન્ડિયન્સ જ હોય છે.
કેનેડાની બોર્ડર સર્વિસ એજન્સી આ રેકેટમાં સામેલ ઈમિગ્રેશન કન્સલ્ટન્ટ્સ અને અનઓથોરાઈઝ્ડ પ્રેક્ટિશનર સામે કાર્યવાહી કરતી રહે છે. મે મહિનામાં જ એડમોન્ટનના એક કન્સલ્ટન્ટને LMIA લેટર માટે 30-45 હજાર ડોલર પડાવવાના કેસમાં કોર્ટે દોષિત ઠેરવ્યો હતો. કેનેડિયન ન્યૂઝ ચેનલ સીબીએસના રિપોર્ટ પ્રમાણે ઘણા કેસમાં તો LMIA લેટર માટે 75 હજાર કેનેડિયન ડોલર સુધીની રકમ પણ વસૂલ કરવામાં આવતી હોય છે.
આ ફ્રોડનો ભોગ બનેલા એક ગુજરાતીએ પોતાનો અનુભવ શેર કરતા IamGujaratને જણાવ્યું હતું કે જે લેટર તેને અપાયો હતો તેમાં તેનો એક કલાકનો સેલેરી 35 ડોલર લખ્યો હતો, પરંતુ રોજ 12 કલાક કામ કરાવતો ઓનર તેને મહિને માંડ બે હજાર ડોલર પગાર આપતો હતો જેમાંથી રહેવા-જમવાનો અને બીજો ખર્ચો કાઢતા તેની પાસે 200-300 ડોલર માંડ બચતા હતા. LMIA પર કેનેડા જતાં બીજા ઘણા ગુજરાતીઓની હાલત પણ કંઈક આવી જ છે.
કેનેડામાં LMIAના નામે કેવું ફ્રોડ ચાલે છે તે ત્યાંની સરકારને પણ ખબર છે, પરંતુ કાયદાનો અમલ ભાગ્યે જ થાય છે, અને શોષણનો ભોગ બનતા મોટાભાગના લોકોને કાયદાની જાણ નથી હોતી કે ના તો તે પોતાના ઓનર સામે ફરિયાદ કરવાની હિંમત કરી શકે છે. અત્યારસુધી તો ટોરેન્ટો અને વાનકુંવર જેવા મોટા શહેરોમાં જ આ ફ્રોડ થતું હતું, પરંતુ ઈમિગ્રન્ટ્સની સંખ્યામાં જંગી વધારો થતાં હવે નાના-નાના શહેરો અને પ્રોવિન્સમાં પણ આ ફ્રોડ શરૂ થઈ ગયું છે.
LMIA પર જે લોકો ક્લોઝ્ડ વર્ક પરમિટ પર આવે છે તેમની હાલત સૌથી ખરાબ થાય છે કારણકે તેઓ બીજે ક્યાંય નોકરી પણ નથી કરી શકતા અને કેનેડા આવવા માટે લાખો રૂપિયાનો ખર્ચો કરી દીધો હોવાથી ઓનરને પણ કશુંય નથી કહી શકતા. કેનેડામાં જેમ-તેમ કરીને જો કોઈ અમુક વર્ષ કાઢી નાખે અને ત્યારબાદ PR માટે અપ્લાય કરે તે વખતે પણ ઓનર્સ તેમની પાસેથી પૈસા પડાવે છે. જો કોઈ પૈસા આપવાની ના પાડે તો તેને ડિપોર્ટ કરાવી દેવાની ધમકી પણ મળે છે.
હાલ સ્થિતિ એવી થઈ ગઈ છે કે લાખો રૂપિયા ખર્ચીને કેનેડા ગયા બાદ લોકોને નોકરીઓ જ નથી મળતી. આ ફ્રોડને અટકાવા માટે કેનેડાએ 2022માં પોતાના કાયદામાં કેટલાક ફેરફાર કરી તેને વધુ સખ્ત બનાવ્યો હતો, પરંતુ તેમાં ભાગ્યે જ કોઈને સજા થઈ છે જ્યારે ફ્રોડ તો દિવસેને દિવસે વધી જ રહ્યું છે. ક્લોઝ્ડ વર્ક પરમિટ પર કેનેડા ગયેલા ઈમિગ્રન્ટનું જો શોષણ કરવામાં આવે તો તે ઓપન વર્ક પરમિટ માટે એપ્લાય કરી શકે છે, આ કાયદો 2019માં જ અમલમાં આવ્યો હતો જેના હેઠળ ઓપન વર્ક પરમિટ માટે એપ્લિકેશન કરનારા લોકોની સંખ્યા સતત વધી રહી છે.
ઈમિગ્રેશન, રેફ્યુજી એન્ડ સિટીઝનશિપ કેનેડા એટલે કે IRCCના આંકડા અનુસાર 2019માં 240 ઈમિગ્રન્ટ્સે ઓપન વર્ક પરમિટ માટે એપ્લાય કર્યું હતું જ્યારે 2024માં આ આંકડો વધીને 2061 પર પહોંચી ગયો હતો. કેનેડાની સરકારે ઈમિગ્રન્ટ્સની સંખ્યા પર કાબૂ મેળવવા હાલમાં જ સખ્ત પગલાં લીધા છે, પરંતુ જે લોકો કેનેડામાં જ છે તેમને ફ્રોડ કે શોષણથી બચાવવા માટે સરકાર કોઈ કાર્યવાહી કરે અને કાયદાનું સખ્તાઈથી પાલન કરાવે તે પણ જરૂરી છે.
