Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 116

MIZO SUNDAY SCHOOL UNION

PATHIANNI NAUPANG
INKHAWM HRUAINA BU

Ziaktu
A. Lalchhandami

SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD


NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 2

Published
by
The Synod Literature & Publication Board
Synod Press Building (Top)
Aizawl – 796 001
Mizoram
for
The Mizo Sunday School Union (MSSU)

Chhut khatna – 2010


Copies – 1,000
(All rights reserved)

Printed
at
The Synod Press
Aizawl – 796 001
Mizoram.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 3

A CHHUNGA THU AWMTE

Thuhmahruai v
Ziaktu thuhma vi
Pathianni Naupang Inkhawm dan tur kaihhruaina vii

Tih tur 1 Hming ziah ni ............................................. 1


Zirlai 1 Pathian fate chu tute nge? ................................ 2
Tih tur 2 Naupangte tihtlangnelna leh pawl siam rem hun ..... 6
Zirlai 2 Pathian fate nih theih dan ................................ 7
Tih tur 3 Bible quiz .................................................. 11
Zirlai 3 Pathian fate danglamna – an nunah ................... 12
Tih tur 4 Hla zir .................................................... 17
Zirlai 4 Pathian fate danglamna – an nungchangah .......... 17
Tih tur 5 Biak Ina inkhawm ........................................21
Zirlai 5 Pathian fate danglamna – \hian kawmah ..............21
Tih tur 6 Tumkau Ni ............................................... 26
Zirlai 6 Pathian fate danglamna – in\henawm khawvennaah 27
Tih tur 7 Easter Sunday ........................................... 34
Zirlai 7 Pathian fate danglamna – an thil tuipuiah ............ 34
Tih tur 8 Bible Quiz ................................................ 39
Zirlai 8 Pathian fate danglamna – an thil en duh zawngah ...41
Tih tur 9 Fimkhur tura inzirtirna hun ........................... 46
Zirlai 9 Pathian fate danglamna – an thil ngaihthlak
duh zawngah ............................................. 47
Tih tur 10 Food Festival ..............................................51
Zirlai 10 Pathian fate danglamna – an mi ngaihsan zawngah 52
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 4

Tih tur 11 Rualbanlote ni ........................................... 56


Zirlai 11 Pathian fate danglamna – an huaisen ................. 58
Tih tur 12 Health Sunday ........................................... 64
Zirlai 12 Pathian fate chu an rinawm \hin – Pathian lakah ... 65
Tih tur 13 Biak Ina awm dan mawi ............................... 69
Zirlai 13 Pathian fate chu an rinawm \hin – an mihringpuite
lakah ....................................................... 71
Tih tur 14 Biak In leh a vel vawn fai .............................. 75
Zirlai 14 Pathian fate chu an rinawm \hin – an chhungte
lakah ...................................................... 76
Tih tur 15 Games leh sports ........................................81
Zirlai 15 Pathian fate chu an rinawm \hin – hna leh
zirlaiah ....................................................81
Tih tur 16 Lawm thu sawi .......................................... 86
Zirlai 16 Pathian fate chu an rinawm \hin – pawisa (sum
leh pai)-ah ................................................ 87
Zirlai 17 Pathian fate chu an rinawm \hin – mahni chauhva
awm pawhin .............................................. 92
Zirlai 18 Pathian fate chu an hlim................................ 96
Zirlai 19 Pathian fate thiltum .................................... 100
Zirlai 20 Pathian fate lawmman ................................. 104
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 5

THUHMAHRUAI

Mizo Sunday School Union hian Naupang leh Tleirawl


Inkhawm kaihhruaina hi kum tin a chhuah \hin a. Naupangte
zinga rawngbawlna lam bik ngaihtuahtu, MSSU hnuaia Child
Evangelism Cell-in zir tur thupuite uluk taka thlangin a bu ziaktu
tur pawh a ruat \hin.

Kum 2011 Pathianni Naupang Inkhawm kaihhruaina pawh


hi, Committee-in zir tur thupuite a thlan hnuah a bu ziak turin
Pi A. Lalchhandami, Chanmari Veng, Aizawl a ruat a. Ani hian
\hahnemngai taka ziakin a hun takah a rawn zo thei a, a inpekna
hi a chhuanawm hle.

Naupangte kaihhruai leh zirtir hi kohhran hna pawimawh


tak a nih avangin, he lam kawnga insenso leh \hahnemngaih hi
kan inhuam deuh deuh a pawimawh hle a, mawhphur tura ruat
bikte phei chuan \an la thar \heuh ila a \ha hle ang.

Chutiang kawnga rawngbawlna atan he lehkhabu hi


hmanraw \angkai tak a nih ngei ka beisei a, a chhiartu leh zirtu
zawng zawngten hlawkna an chhar chhuah ngei theih nan
duhsakna ka hlan e.

(REV. ZOSANGLIANA COLNEY)


Executive Secretary
i/c MSSU, etc.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 6

ZIAKTU THUHMAHRUAI

Kum 2011 Naupang Pathianni Chawhnu Inkhawm Kaihhruaina


Bu ziak tura min ruatna lehkha ka han hmu chu, huphurh ngaihna
pawh ka hre lo va, “An va ti mak e!” ka ti rilru ngawt a, a hna
huphurhawmna leh ka tlin lohzia khan min la deng chiah lo a ni ber.
Mahni tawkah tih tur leh ziah tur neuh neuh ka lo nei ve nen, bul ka
\an thei lawk lo lehnghal a. A hun tiam a awm si a, tiin bul kan \an
ta chu ka zam \an dawn vel chauh a ni. |awng\ai chung zelin pakhat
te tein ka han ziak \an ta a, a bung tawp ka thleng ve ta hlawl mai
chu ka lawm ve khawp mai. He lehkhabu ka ziah chhung hian Pathian
khawngaihna nasatzia leh a tana nung tur kan nihnate ka hre chiang
zual a, eng ang taka nung tur nge kan nih tih te pawh min ngaihtuahtir
nasa khawp mai a, keima tawkah ka hlawkpui ta hle a ni.

Naupang t> t> zir tur a nih avangin mawl taka ziaha, tihpui tur
lam ziah uar \hain ka hria a, rin aiin ziah mawl ka thiam lo khawp
mai. Zirtirtuten naupangte kum mil leh an tana hriat awl tura mawlin
sawi chhawn ni mai se. Bung tinah hian ‘Zir chhuahpui tum’ dah
vek a ni a, hei hian min kaihruai se a \hat a rinawm. Chu bakah,
bung tinah ‘Tihpui tur’ dah vek a ni bawk a, hei hi ngaih pawimawh
hram ni se. Naupangten ngaithla liam mai lova eng emaw an tih ve
hian an tan a phurawm bakah, an thil hriat a tichiang a; chuvangin,
thil tih ve tur lam hi uar ngei ni se a \hain a rinawm.

Tihpui tur lam hi uar a nih takah chuan zirlai puitu tur ‘Tea-
ching aid’ pawh mamawh a awm nual dawn a. A theih hram chuan
blackboard leh chalk hi awm thei ngei se; chu bakah, chart paper
leh eng emaw lei ngai a awm \hin avangin budget tlem tal siam ve ni
thei bawk se a lawmawm ngawt ang.

He lehkhabu ka ziaha min enpuitu ka \hiannu, Pi Ramdinthangi


leh ka pasal, Upa C. Vanlalvuana-te chunga ka lawm hle a ni.

A. Lalchhandami
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 7

PATHIANNI NAUPANG INKHAWM DAN TUR


KAIHHRUAINA

1. Kohhran Sunday School Committee hnuaiah Pathianni


Naupang Inkhawm Committee siam ni sela. Pathianni
Naupang Inkhawm Committee hnuaiah hian Naupang
leh Tleirawl pual inkhawm a hrana buatsaih \hin chu
duhthusam a ni. Pathianni chawhnua naupangte kaihruai
tur hian mi tui leh mi inpe, K|P leh kohhrana mi hman
laite an \ha ber ang.

2. Committee hian programme siam laiin, chanvo inp>k


chungchangah Committee chh<nga mi inbel zo mai lovin,
Sunday School zirtirtu te, Kohhran Committee te,
Kohhran Hmeichhe hruaitu te, K|P hruaitu te leh mi
dang hmang \angkai zâwnga chanvo inp>k thiam a \ha
hle ang.

3. Kaihhruaina bu hi a theih chin chinah zawm hrâm tum


ila. A bu a t>t deuh avang erawh chuan duh angin a
famkim tak tak thei lo va. Zirtirtuten lehkhabu dangte
râwna inbuatsaih a ngai dawn a; chuvangin, thla tharah
emaw, a hma thei anga programme siam lâwka, chanvo
neitute pawh inbuatsaih lâwk ni se a \ha ang.

4. Kaihhruaina buah hian a ni dah a ni lo va. Ni bika


zirlai hranpa siam tih loh, ni pangngaiah chuan zirlai
indawt dan ang hian kal zel mai tur a ni ang. Zirlai
tinah hian Bible chhiar tur tar lan a ni a, programme
kimchang chu Pathianni Naupang Inkhâwm secretary
emawin a hrangin siam se. Hruaitu, \antu leh chanvo
dang nei turte pawh chutah chuan siam ni mai se. A bu
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 8

hi kaihhruaina mai a ni a, mahni kohhran \heuhvah a


remchan dan anga her rem zel theih a ni tih hria ila.
Hei aia programme \ha zâwk kan duang thei a nih phei
chuan duhthusâm a ni.

5. Pathianni \henkhatah chuan programme chi dang, entir


nan – talent show (naupangte thiam bik thil hriatsak
hman chhuahtir) te, kohhran dang nena intlawh tawn
hun hman te, department khat chauhvin item chi hrang
hrang an tihna nî bik te ruahman kârthlâk \hin a \ha
bawk ang.

6. Hla hi a tam zâwk chu thlan chawp tura tih a ni a.


Naupang Hla Bua mite leh Kristian Hla Bua mi,
naupang sak âwm thlan ni se a \ha ang.

7. Biak Inah a khât tâwka inkhâwmpui \hinna hun dah a


ni a. A theih chuan chanvo siamsak ngei a \hain a
rinawm. Hemi atana inbuatsaihna pawh hi a remchan
angin ruahman \hin ni se a \ha ang.

8. H>ng programme hrang hrang hi tihhlawhtlin a nih


theih nan, zirtirtuten kan peih tâwka keuh mai lovin,
rawngbâwlna rilru pu chungin, naupangte sâwtna tur
leh \hatpui tur rilruah lian ber sela, rawngbawlna pawh
a hlawhtling lehzualin a rinawm.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 9

TIH TUR 1-NA

HMING ZIAH NI

Chairman : Leader
|antu : Zirtirtu a\angin
Hla sak ho

Pathianni Chawhnu Inkhawm hun hmasa ber a nih


avangin, naupang inkhawm zawng zawngte chu an hming
ziah luh vek tur a ni a. A remchan dan angin Group-a \hen
nghal ni thei se. Naupang inkhawm \hin tam dan azirin
group thumah emaw, group li-ah emaw zirtirtuten a \ha an
tih angin \hen ni se.

Group tin chu hming phuah vek tur a ni a, chu chu


kum tluana an group hming tur a ni dawn a ni. Entir nan -
rawng hming (blue, green, red) emaw, Bible bu hming
(Matthaia, Marka, Luka) emaw, Bible-a hming dang
(Daniela, Josefa, Davida) emaw pawh, zirtirtuten \ha an tih
angin group hming chu phuah tur a ni.

Naupangte hi an kal taimak dan leh an harhvan dan a


inang lo thei viau mai a, kum tluana inelna leh sports te, a
huhova thiltih chi reng rengah group-a tih a nih \hin dawn
avangin group chu a intiat thei ang bera siam theih ni se.

Group tinah chuan Leader leh Assistant Leader siam


ni se; anni hian an group-ah mawh an phur ang a, group
hming lam te, group-a thiltih honaah te hruaitu an ni \hin
dawn a; chuvangin, Leader leh Assistant Leader-ah chuan
an zinga lian leh upa lamte thlan ni se a \ha ang.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 10

ZIRLAI 1-NA

PATHIAN FATE CHU TUTE NGE?

Chhiar tur : Rom 8:14-16, Gal. 3:22-29; I Joh. 3:1-3,10

Zir chhuahpui tum


1. Mi zawng zawng hi Pathianin duh taka a siam kan ni.
2. Mi zawng zawng erawh chu Pathian fate kan ni vek lo.
3. Pathian thu awih leh amah ringtute chauh Pathian fate
an ni.

Tihpui tur : Chhungkua awmzia an hriat fiah thiam dan


naupangte chu sawitir ni se, an sawi fiah thiam loh pawhin
zirtirtu chuan hrilhfiah se. An chhungkuaah tute nge awma,
eng nge an inlaichinna tih naupangte chu zawh ni se. A
theih chuan milem emaw, thlalak emaw, chhungkua tilang
fiah tur entir ni se.

1. Chhungkua : Chhungkuain kan awm vek tirawh u?


Chhungkuaah chuan nu leh pa leh an fate an awm a,
chhungkaw \henkhatah chuan pi leh pute pawh an awm
\hin. Chhungkuaah tu nge thu ber le? A tlangpui thuin pa
an thu ber \hin em? Pa chuan kan chhungkua min enkawl a,
kan mamawhte min ngaihtuahsak a, ei tur kan neih theih
nan hna te an thawk a, nasa takin chhungkaw tan ngaihtuahna
an seng \hin a ni. Keini pawhin kan pate hnenah chuan kan
duh zawngte pangchang takin kan thlen \hin tirawh u? Hmun
harsa leh hlauhawmah pawh awm ila, kan bulah pate an
awm chuan kan thla a muang \hin. A chhan chu kan pate
chuan min vengin min \anpui dawn tih kan hre tlat a ni. Kan
pate chuan kan tana \ha tur lo chuan thil min tihsak dawn lo
tih kan hria a, an tan eng mah tihsak ve theih kan nei lo a
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 11

nih pawhin, kan nu leh pate chuan engkim min tihsak an


inhuam reng a, eng mah ph<t let nei miah lovin engkim min
ngaihtuahsak zawk \hin. Kan awm ang ang hian min
hmangaih tawp a ni ber.

Kan nu leh pate hian kawr kan leisak an ph<t in ring


em? A nih leh an hnathawh ai zawng zawng thawhsak
turin min ph<tin in ring em? Chutiang chu kan lakah an
ph<t a rinawm loh. Mahse eng nge kan laka an beisei ve in
rin le? An thu kan awih a, an thu kan zawm an beisei tlat
thung a ni. Kan \hiante emaw naupang dangte emaw chu an
thu awih tur te leh an duh anga awm turin an beisei miah lo
thung. Eng vang nge ni ang le? An fate an nih ve loh vang
a ni.

2. Mi zawng zawng siamtu Pathian : Khawvelah hian


mihring eng zat vel nge awma in rin le? Kan tam lutuk a,
kan chhiar seng reng reng lo a ni. Hnam hrang hrang,
\awng hrang hrang hmang tam tak kan awm a, kan vun
rawng te pawh a inang lo viau bawk a ni. A \hen vun a var
a, a \hen a eng a, a \hen a dum a, a \hen a sen thung.
Mahse, kan vaiin Pathian siam vek kan ni. Kan bul chu
Pathian vek a ni. Kan vai hian Pathian chuan min hmangaih
vek a, min hre vek bawk a; mahse, Pathian chu kan vaiin
kan hre vek lo thung. A chhan eng nge ni ang?

Kan Pathian hi Pathian tak a ni tih hre lova pathian


dang bia mi tam tak an awm a. Mi \henkhat chuan Pathian
thu hi an hria a; mahse, a thu an zawm duh lo thung. Tichuan,
kan Pathian hi min hmangaihtu leh hremhmun, boralna laka
min Chhandamtu a ni tih ring tlatte chu Pathian fate kan ni
ta a ni. Pathian chuan amah ringtute chu a fa atan min
pawm a. Nang Pathian fa i ni ve tawh em?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 12

3. Tute nge Pathian fate chu? : Pathian fate chu tute nge
nia in hriat le? Han sawi chhin teh u –

Pathian fate chuan:


1) Isua hi Chhandamtuah an pawm.
2) Pathian an hmangaih.
3) Pathian fak nuam an ti.
4) Pathian thu an awih.
5) Thil sual an ti duh lo.
6) Pathian hnenah an \awng\ai \hin.
7) Bible an chhiar \hin.
8) Inkhawm an ngaina \hin.
9) |anpui ngaite an \anpui \hin.

Tihpui tur
1. Group tin a\angin mipa pahnih leh hmeichhe pakhat ko
chhuak la, an hmingah chuan Bible-a chhungkaw hming,
entir nan – Zakaria, Elizabeti, Johana, Abrahama, Sari,
Isaaka, etc. tih phuah tur a ni. Kil khatah an nu leh pa ding
sela, a lehlam kilah an fapa ding thung sela. An fapa mit
chu puanin, hmu thei lo tura tuam tlat tur a ni. A pate leh
an fa inkar kawngah khan pal theih thil hnawk eng emaw
pathum/pali vel dah tur a ni. A pa chuan a fapa hnenah
chuan, chung thil hnawkte chu su lova an hnen a thlen theih
nan a kal dan tur a lo hrilh dawn a ni. Him taka a pa hnen
a thlen dawn chuan a pa thusawi a zawm a ngai a ni.

Fate tan chuan nu leh pa thu zawm hi kan himna ber a


ni a, kan nu leh pate chuan kawng dik min kawhhmuh \hin
a, an thu kan awih phawt chuan kan kal sual tur pawh min
venghim \hin a ni tih he game a\ang hian a zirtir theih a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 13

2. Naupangte chu ding sela, hetiang hian \awng\ai se –


“Aw Lalpa, min hmangaih a ni tih ka hria a, lawm thu
ka hrilh a che. I fa ka ni a, i duh anga nung turin min pui
la, sual lakah min hum tlat ang che. Nu leh pate thu ka
zawm tlat theih nan min pui ang che. Isua hmingin ka dil a
che.” Amen.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 14

TIH TUR 2-NA

NAUPANGTE TIHTLANGNELNA LEH


PAWL SIAM REM HUN

Chairman : Leader
|antu : Zirtirtu a\angin

Kum tir a la nih avangin naupang lo kal thar hming


ziah leh pawl siam rem a la ngaiin a rinawm a. Chumi hun
atan chuan hman ni phawt se. Tih tur \ulte tihpui a nih
hnuah naupangte tihtlangnel nan game eng eng emaw tihpui
a \ha. Entir nan:

1. Ball emaw, puan tumt>l emaw in-pass kualtir : An


in-pass kual lai chuan zirtirtuin khuang lo vua se, a duh hun
hunah a vaw tâwp ang a, ball/puan tumt>l chang apiang
khan ring takin, a hming leh eng Sunday School depart-
ment-a awm nge a nih a insawi zel dawn a ni.

2. Dawhkan hruk faia intihsiak : Group tin a\angin mi


5–10 vel thlan chhuah tur a ni. Inkhawmna in hma lamah
dawhkan emaw, \hutthleng emaw a awm remchan dan angin
an group mil zat chu h<n tlar tur a ni, chumi chungah chuan
Bible emaw, hla bu emaw dah tur a ni a, a remchan phei
chuan dawhkan khuhna tur puan inthlepin dawhkanah chuan
dah tel bawk ni se. Dawhkan bul chhuatah chuan puan them
dah bawk tur a ni. Naupangte chu hamrik emaw, 1,2,3 emaw
chhiar veleh pakhat te tein group tin a\angin dawhkan panin
an tlan ang a, chhuata puanthem chu lain dawhkan an hru
kual vek ang a, dawhkan puan an phah thlap ang a, a chungah
Bible an dah bawk ang. An tih zawh veleh an group-ah an
tlan let vat ang a, an dawt chiaha mi chuan a tih chu a va \hiat
ang a, a hmaa mi ang chiahin a ngaiin a va dah leh ang, a tih
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 15

zawhah a tlan kir leh vat ang a, a dawt chiaha mi a tlan leh
ang a, a hmasa berin a tih ang chiah khan a va ti ve leh ang
a, a dawta miin a va \hiat leh ang a. Chutiang chuan, a zo
hmasa ber group chu pakhatna an ni ang.

ZIRLAI 2-NA

PATHIAN FATE NIH THEIH DAN

Chhiar tur : Johana 1:9-13; 3:16-18

Zir chhuahpui tum


1. Mi zawng zawng hi Pathian laka hrang, mi sual kan ni
tih kawhhmuh.
2. Pathian nena kan inzawm leh theihna chu Isua Krista a
ni tih kawhhmuh.
3. Isua kan rina, kan sualte thupha kan chawi chuan Pathian
fate kan ni leh thei a ni tih kawhhmuh.

Tihpui tur
Chhandamna thu sawi tur a nih avangin vawiina kan
zirlai hi a pawimawh >m >m a, zirtirtute pawh nasa taka
\awng\ai chungin inbuatsaih ni se. Naupang \henkhat chu
an pute leh an pate hming sawitira, an pute leh an pate nena
an inlaichin dan zawh ni se. An chhanna a\angin inthlah
chhawn dan sawi fiah ni se.

1. Kan vaia pa – Adama : Pathianin tu nge a siam hmasak


ber kha? Adama a siam hmasa ber a, a dawtah chuan a
nupui Evi a siam leh a ni. Pathian chuan mihring a siamte
chu a hmangaih em em a, huan nuam tak a siamah a awmtir
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 16

a, hlim takin an awm ho \hin a ni. Mahse, Adama leh Evi


chu Setanan a thlem a, Pathian thu awih lovin Pathianin ei a
phal loh thei an lo ei ta a, Pathian chuan a thu an awih loh
avang chuan a bula an awm a phal ta lo va, Eden huan
a\ang chuan Adama leh Evi chu a hnawt chhuak ta a ni.
Pathian chu thianghlim leh sual nei reng reng lo a nih avangin
a kiangah mi sual chu awm theih a ni tlat lo a ni. Adama leh
Evi-te chuan fa an nei a, an fate chuan fa an nei zel a;
tichuan, khawvela mihring zawng zawng hi an fate fa
lehchhawng kan ni ta vek a ni.

2. Pathianin min hmangaih : Pathian chuan Adama leh


Evi-te chu a hmangaih reng a, an fate zawng zawng pawh
chu min hmangaih vek a, a kianga awm turin min duh >m
>m a ni. Mahse, sual reng reng chu a haw bawk si a. Adama
leh Evi-te khan Pathian dan an lo bawhchhe miau tawh si a,
an fate zawng zawng pawh Pathian mit hmuhah chuan sual
vek kan ni ta tlat a, a hnena awm ve tlak kan ni lo. Keimahni
chu min hmangaih mah se, kan sual chu a hua a nih chu.

3. Sualin Pathian nen min tihrang : Pathian duh loh


zawng sual i ti tawh em le? Han inngaihtuah teh. Adama
thlah, Pathian duh loh zawng ti leh ti \hin kan nih miau
avangin Pathian lakah kan hrang tawh tlat a ni. Pathian thu
chuan, “Mi zawng zawngin thil an ti sual tawh vek a, Pathian
ropuina an chang zo ta lo a ni,” tih min hrilh. A fate tana a
buatsaih vanramah pawh kan kal thei ta miah lo a nih chu.
A pawi tirawh u? Mahse, Pathian chuan kan vai hian min
hmangaih si a, mi sualte awmna tura a buatsaih meidila kan
kal tur chu min khawngaih a, a hrehawmzia a hre chiang si
a, min ngaihdam theih dan tur a ngaihtuah ta a ni. A
ngaihdamna kan chan chauh loh chuan Pathian nen kan
inzawm leh thei miah si lo. Engtin nge Pathian nen kan
inzawm leh theih ang? In hria em le?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 17

4. Pathian min ngaihdamna – Isua : Pathian thu chuan,


“Sual man chu thihna a ni,” a ti a. Chuvangin, kan sual
avang chuan kan thih ngei a ngai ta a ni. Mahse, Pathian
chuan kan aia thi turin a fapa Lal Isua Krista chu khawvelah
a rawn tir a; Isua, sualna reng reng nei lo chu kan aiah
krawsah an kheng bet ta a. Kan sualte avangin a thi ta a nih
chu. Kan aia a thih tak avangin Pathian chuan Isua avang
chauhvin kan sualte min ngaidam thei ta a, amah nen kan
inzawm leh theihna kawng a hawng leh ta a ni. Thia meidila
kal ngei ngei tur kha vanram kawng min hawnsak leh ta a
nih chu. A lawmawm tirawh u?

5. Isua ringtute tan chauh chhandamna a awm : Isua


chu khawvela mi zawng zawngte chhandama an awm theihna
turin a thi a: mahse, kan tan a thi a ni tih awih duh lote chu
chhandamin an awm chuang miah lo. Hmanah Israel fate
pawh thlalera Pathianin a hruai laiin an phunnawi a, Pathian
thinur chuan rul chuk na mi a tir a, rul chuan mi tam tak a
chuk a. Mosian \awng\aiin Pathian hnenah a dil a; Pathian
chuan darin rul lem siam turin a hrilh a, dar rul en apiang
chu an dam zel a, a en duh lo chu an dam chuang lo a ni.
Chutiang chiah chuan keini pawhin, Isua chu kan sualte
avangin kan aiawhin a thi a ni tih kan rin loh chuan chhandam
kan ni thei lo va, Pathian nen kan inzawm leh thei lo a ni.
Pathianin kan inzawm nan Isua chauh a pawm avangin Isua
ringtute chauh Pathian fate kan ni thei a ni.

6. Kan sualte thupha kan chawi a ngai : Pathian chuan


sual a duh loh avangin, Amah nen kan inrem leh theih nan
kan sualte avangin Pathian hnenah ngaihdam kan dil ngei
ngei a ngai. Keimahni chuan Pathian hmaah kan ding thei
lo; mahse, min dinpuitu leh min sawipuitu Isua Krista, mi
fel kan nei a ni. Isua chu kan sual thupha chawina a ni. Kan
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 18

vannei tirawh u? Pathian chuan a Fapa Isua Kristaah nunna


a dah a, Isua neitute chuan nunna kan nei ve ta a, Pathian
fate kan lo ni ve thei ta a nih chu.

Tihpui tur
1. Isua Krista chu ka tan a thi a; chuvangin, Pathian nen
kan inzawm leh ta a ni tih ring zawng dintir ni se. Pathian
hnena inhlanna leh sual thupha chawi \awng\aina hmanpui
ni se.

2. Lehkha hlai tak lo ngaihtuah lawk ni se, chutah chuan,


“Isuan min chhandam a, Pathian fa ka ni ta,” ti zawngte
chu anmahni ngei an hming ziahtir tur a ni. Zirtirtute pawhin
an hming ziak ve bawk se. He lehkha hi an inkhawmna
pindanah chuan \ha taka tar reng tur a ni.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 19

TIH TUR 3-NA

Chairman : Zirtirtu
|antu : Naupangte a\angin

BIBLE QUIZ

Group-a inel tur a ni dawn a, zirtirtu lo inbuatsaih


lawk sela, naupangte tana inbuatsaih vak ngai lem lo, an
hriatna a\anga chhan mai theih chite zawh ni se. Entir nan:

1. Bible-a khaw hming hrang hrang.


2. Bible-a mipa hming an hriat apiang.
3. Bible-a hmeichhe hming an hriat apiang.
4. Bible-a pafa/nufa hming an hriat apiang.

Hengte hi group indawta zawh tur a ni a, an sawi apiang


chu blackboard-ah lo ziahsak tur a ni. Group pakhatin an
sawi hnu chu sawi ve leh awih loh a ni ang. A hre tam
apiang group chu pakhatna an ni ang a, lawmmanah chuan
STAR* pek tur a ni ang.

STAR* pek awmzia


Lehkhaphek hlai (chart paper emaw, calendar hlui, a
hnung ziah ran loh emaw pawh) hi an group zata rin hran
tur a ni. Entir nan – group 3 an nih chuan lehkha chu hmun
thumah \hen tur tihna a ni. Kum tluanin group intihsiakna
neihtir deuh reng tur a ni a, intihsiakna an neih apiangin
chutah chuan a ti\ha group zawnah arsi lem ziahsak zel tur
a ni. Star pek hian naupang a ti\ang a, a tiphur bawk a, thil
man to si lo, uiawm bawk si lo, lawmman siam dan \ha tak
a ni. Tichuan, kum tawpah emaw, kum chanveah emaw a
ti\ha ber group te chu lawmman pek ni se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 20

ZIRLAI 3-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN NUNAH

Chhiar tur : Rom 8:28; 12:1-2; II Kor. 8:20-21

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate nunah chuan Isua Krista a lal \hin a ni tih
hriattir.
2. Pathian fate chuan an nunin Pathian an chawimawi \hin
a ni tih hriatir.
3. Pathian hretute chu harsatna an tawh pawhin an
thlamuang \hin a ni tih hriattir.

Chawlhni hmasa lama Pathian hnena kan sualte avanga


ngaihdam dila, Pathian hnena inhlan zawngte kha ban han
phar teh u le. Pathian hnenah in inhlan tawh a, in piangthar
tawh a, Pathian fate in ni tawh a ni. Chuvangin, Pathian duh
zawnga nung tur in ni tawh tih in inhria em aw? Pathian fate
chu Pathian thu awih lote nena khaikhinin an danglam \hin
a, an nunah Pathian duh zawng a lang \hin.

1. Pathian fate chuan Pathian an \ih tlat : Pathian \ih


chu Pathian hlau tih nen a inang lo va, Pathian an hmangaih
avangin a thu awih loh an duh lo a ni zawk. Pathian ringtute
chuan Pathianin min hmangaihzia an hria a, a duh zawng
tih an duh \hin. Pathian duh loh zawnga awm hlauhawm
theihzia pawh an hre bawk a, an nunah Pathian a lal tlat
tawh \hin a ni. Chuvangin, ni tin an nunah Pathian chu
kaihruaitu leh vengtu ni turin an sawm \hin a. Thil sual ti
tura thlemna an tawh chang pawhin, Pathian huat zawng a
ni tih an hriat chuan thlemna chu an tlansan vat \hin.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 21

Meizial zu tura thlemna i tawk tawh em? Dawt sawi


tura thlemna i tawk tawh em? A nih leh, nu leh pate thu
awih lo tura thlemna te i tawk tawh em? Han ngaihtuah
chhin teh. A chang chuan inkhawm, a bik takin Pathianni
chawhnu inkhawmte hi a peihawm loh in ti \hin em? |hiante
zawng zawngin inkhawm lova khawiah emaw kalna tur leh
tih tur nawm hmel deuh an neih te hian, inkhawm lova kal
ve daih mai te a châkawm \hin a ni. Inkhawm lo tura thlemna
in tawk \hin ang tirawh u? Chung thlemna in tawh lai chuan
engtin nge in tih \hin le? Thlemna laka tlan chhuah dan
kawng in hre lo \hin em? Engtin nge in tih ang? Kawng dik
leh dik lo in hre thiam lo \hin te pawh a ni mai thei.

Pathian fate chuan, “Isua ni se, hei hi engtin nge a tih


ang aw?” tiin in ngaihtuah ang a, Isuan a tih duh loh tur
kha chu a \ha lo tih in hre mai ang. Thil an tih châk tak
pawh ni se, Pathian fate chuan Pathian an \ih avangin thil
\ha lo, Pathian duh loh zawng chu an ti lo mai \hin a ni.

2. Pathian fate chuan danglam nih an ngam : Pathian


leh Setana hi an inang em? |ha an tih zawngte hi a inangin
in ring em aw? An inang miah lo tirawh u? Pakhat chu
felnaa khat a ni a, pakhat ve thung chu sualna leh verveknaa
khat a ni. Pathian fate chuan Pathian duh zawnga nun an
tum tlat avangin \hiante zingah pawh danglam nih an ngam
\hin a ni. |hiante zawng zawngin Pathianniah inkhawm lova
hmun danga kal an duh laiin, mahni chauh pawha inkhawm
tlat nih te an ngam. |hiante zawng zawngin mei zuk te,
tiranga ei te, sahdah hmuam te an chin \hin laiin Pathian fa
chuan an ti ve duh lo \hin. A huna AIH ti ngam, mi huaisen
Lalpan a duh a ni. A huna duh lo ngamte chuan sual an ti
lo nge nge \hin.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 22

Bible-ah Daniela te \hianzaho chanchin kan chhiar


\hin tirawh u? Daniela leh a \hiante chuan, mi dang zawng
zawngin sa leh thil tui chi tinreng an ei laiin an ei ve duh
lo ngam a, mi zawng zawng milem hmaa an kun suau
suau laiin an kun ve lo ngam. Mahse, a tawpah chuan
eng nge lo thleng kha? Sadraka, Mesaka leh Abednegoa-
te kha meipui ata Pathianin a chhanchhuak a, meipui sa
>m >ma an paih luh pawhin kan chu sawi loh, mei rim
pawh an nam lo a ni. Anmahni h>ktute ve thung chu
anmahni paih l<ttute nen meipui chuan a kang ral vek a
ni. Daniela pawh kha, sakeibaknei lak a\angin Pathianin
a chhanchhuak a, zankhuaa sakeibaknei kawlh leh ril\am
pui pui zinga a awm pawhin sakeibakneite chuan engtin
mah an tina lo. Amah hektute erawh chu sakeibakneiten
an pawt sawm vek a nih kha. Chuvangin, Pathian duh
zawng tih avanga danglam ngam chu a tawpah kan chan
a \ha zawk zel a ni.

3. Engkimah an lungawiin an lawm \hin : Pathian fate


chuan Pathian ta an ni tawh tih an inhria a, engkim an tih
dawnin Pathian rawn chungin an ti \hin. Pathianin an tana
\ha turin engkimin a thawhsak \hin a ni tih an hre tlat a ni.
Thil lawmawm deuh an tawn changte hian Pathian hnenah
lawm thu sawi nachang an hria a; chutiang bawkin harsatna
an tawh chang pawhin – Pathian hriatpui lohvin an chungah
eng mah a thleng ngai lo va, Pathianin rem a ti a, an chungah
harsatna a lo thleng ve \hin a ni, an ti mai \hin.

Pi Lorrain Fusco-i chanchin ropui zet mai ka’n hrilh


teh ang che u. Pastor nupui a ni a, a pasal rawngbawlna
pawh \hahnemngai takin a pui \hin. Vanduaithlak takin thluak
cancer a vei ta hlauh mai a, a taksa pum pui chu che thei
miah lovin a awm ta a. Mahse, Pi Lorrain-i chuan lungawi
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 23

takin, “Pathianin cancer natna ka vei hi a phal a. Ka pasal


rawngbawlnaah kal thei tawh lo mah ila, ka khum a\angin
ka la \awng\ai thei tho alawm,” a ti mai a ni. Tichuan a
khum chu Pathian pawlna hmun \ha takah a ngai a, a pasal
rawngbawlna atan leh \awng\aipui ngai a hriatte tana
\awng\aina hmun atan a hmang ta zawk a ni. Amah enkawltute
ngei pawhin Pathian an hmuh phah a, a thih hnuah pawh
Pathiana a lawm reng \hinna khan mi nunah thu a la sawi ta
zel a ni.

4. Pathian fak nuam an ti : Pathian i fak ngai em? Pathian


chu engtin nge i fak \hin? Pathian ropuizia te, min hmangaihzia
te hre chiangtu apiangin Pathian fak nuam an ti a ni. Lal
Davida khan Pathian a hre chiang em em a, Pathian fak a
ngai pawimawh a ni. Sam ziak kan chhiar chuan Pathian
fak turin min hrilh mawlh mawlh a ni. Pathian fak \hinte
chu an hlim a, Pathian an hnaih sawt \hin. Pathian fate chuan
an \awngkam mai bakah an taksa ngeiin Pathian an fak \hin
a, Pathian faka zai te, rimawi chi hrang hrang hmanga Pathian
fak te, lâm te nuam an ti \hin. Pathian chawimawi thei leh
fak theia kan awm ringawt te pawh hi kan vannei em em a;
chuvangin, Pathian fak leh chawimawi hi kan tih tur
pawimawh tak a ni.

Tihpui tur
1. Naupang zinga fel deuh pali vel thlang chhuak la, role
play tihpui tur a ni, hetiangin – naupang palite chu inkawmin
infiam ho se, an zinga pakhat chuan Pathianni chawhnu
inkhawm hun a nih avangin – a \hiante chu infiam tawh
lova, inkhawmnaa kal turin sawm ta se, a \hiante chuan duh
lovin, “Inkhawm ai chuan vengchhak field-ah inkhel zawk
ang u,” tiin sawm let zawk ta daih se. Mahse, chu naupang
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 24

chuan inkhawm hun a nih avangin a inkhel ve hman lo tih


thu sawi pahin kalsan se.

2. Hetiang deuh hian mei zu ru tura inthlem, mahse, nu


leh pa phal loh a nih bakah hriselna atana thil \ha lo tak a
nih avanga mei zu duh ve lova, \hiante thlemna hnawl ta lem
te pawh a chantir theih bawk.

3. Hla hnuhn<ngah an hla thiam zawng tak sakpui ni se.


Pathian fak leh chawimawina atan naupang zawng zawng
chu ring taka zai tur leh kut beng vek tura tih ni se. Hla
chang \henkhatah an ban chung lama phara, vai tur te pawhin
tihtir ni bawk se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 25

TIH TUR 4-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin

HLA ZIR

Hla zir hun atan hman ni se. Tunlai \halai hla lar leh
sak nuam deuh tur thlan ni se. Hlate hi \um khat chauh zir a
tawk dawn lo va, ni dangah pawh inkhawm apiangin sakpui
zel tur a ni tho dawn na a, vawiinah hi chuan uluk zawka
zir bing nan hman ni se. Heng an hla zirte hi a remchan
dan angin biak inah, inkhawmpuia special item anga la remtir
tur a ni ang.

ZIRLAI 4-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA - AN


NUNGCHANGAH

Chhiar tur : Kol. 3:12-17; Rom 1:28-32; 12:9-21

Zir chhuahpui tum


1. Pathian ringtute chuan an nunin Pathian an chawimawi
\hin.
2. Pathian fate chu an nungchangah an hriat \hin.

Khawvelah hian mi tam tak kan awm a, chung zawng


zawng chu pawl pahnihah kan in\hen phawk a. Chu pawl
pahnihte chu in hria em? Pathian pawl leh Pathian pawl ni
ve lote an ni. Nang tu pawl nge i nih le? Pathian pawl chuan
Pathian an hmangaih a, a duh zawnga awm chu an chaw tui
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 26

ber a ni \hin. Pathian chu \ha famkim a ni a, hmangaihna


leh ngilneihnain a khat a ni. Amahah chuan sual leh thil \ha
lo te, dik lo leh rinawm lohna te a awm reng reng lo.
Chuvangin, Pathian fate chuan Pathian an \ih tlat a, a duh
zawnga awm an tum tlat \hin avangin an nungchangah a
lang chhuak \hin a ni.

Vawiinah hian thawnthu pahnih, thil thleng tak tak,


mipa naupang leh hmeichhe naupang pakhat ve ve, Pathian
\ih tlatte chanchin ka hrilh dawn che u a. Naupang te mah
ni se, an nunah Pathianin thu a sawi tawh tlat avangin an
nungchangah Pathian mi an nihna a lang a ni.

1. Mipa naupang thu dik \an ngam : Kum tam tak kal
tawhah khan Mizo zinga pa hausa hmasa hian an in bul
velah huan nuam deuh mai hi a siam a, an kawt te chu phul
hring dup a nih theih nan Calcutta (Tunah Kolkata) lam
a\angin phul chite a la a, uluk takin an kawtzawlah chuan a
phun a. Tlai khat chu a fapa leh a \hiante chu an tualzawlah
chuan an infiam a, a pain uluk tak maia a enkawl \hin phul
chu an tichhe ta vek mai a. Tlaia a pa a lo haw chuan, duat
taka a enkawl \hin a phul lo darh ta nuaih mai chu a rawn
hmu a, a thin a rim em em mai a, “Tu nge ka phul tichhia?”
a ti a, naupangho chu a mal te tein a zawt vek a; mahse, tu
mahin an tih a ni tih an sawi ngam lo. A fapa a zawh ve hun
chu a lo thleng ta a, a pa chu a thinrim nasa mai si a, a fapa
chuan a hlau rilru khawp mai a ni. A dik tak chuan, an
\hianzahovin an tum reng vang pawh ni lova an tihchhiat
palh a ni a.

A pa chuan, “He ka phul hi tu tihchhiat nge ni i hria


em?” tia a zawh chuan a fapa chuan, “Keimahni tihchhiat
palh a ni a, kan tihpalh,” tiin a chhang a. A pa chu a
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 27

thinrim hle nachungin, a fapain dawt sawi miah lova huaisen


taka an thiltih dik loh a sawi chhuak ngam leh, a \hiante
tihsualah pawh mawhphur ngama a awm kha a lawm hle ta
zawk a ni. Chu mipa naupang chu a lo puitlin hnuah pawh
Pathian \ih tlat, mi dik leh huaisen, pa fing leh ram hruaitu
ropui tak a ni ta nghe nghe a ni.

2. Hmeichhe naupang rinawm : Hmeichhe naupang fel


deuh, inkhawm taima tak hi a awm a. Ni khat chu a sikul
kalkawngah pawisa bag a chhar a; a han hawi vel a, tu mah
a hmu si lo va, pawisa bag chu a keng ta ringawt a. An
sikul kawng velah chuan dawr a awm nual a, a pawisa
chhar chuan sweet leh chewing gum vel lei chu a châk
khawp mai a, a pawisa neitu lah chu a hre der si lo. Mahse,
pawisa chu a ta a ni tlat lo va, mi tihbo palh a ni tih kha a
rilruin a hre kar a; chu vang chuan hmang mai tur a ni lo a
ni tih a inhria a ni. Tichuan, an zirtirtu hnenah a pawisa
chhar chu a pe ta zawk a. An zirtirtu chuan a neitu a lo
zawnpui a, a neitu dik tak hnenah chuan an pe leh ta a ni.
Pawisa tibotu chu a lawm em em a, chu hmeichhe naupang
rinawm tak hnenah chuan lawmman pek hial a duh a ni.
Mahse, pawisa neitu ai chuan a chhartu chu a lawm zawk
em maw tih mai tur a ni. Pathian thu awih a ni a, dik tak leh
rinawm taka a pawisa chharte a pek leh avang khan a chungah
Pathian a lawm em em ang tih a ring tlat a ni.

A chunga kan sawi thawnthu pahnih a\ang pawh khian


Pathian thu awih, Pathian pawlte nungchang chu a hriat
nghal mai tirawh u? Pathian pawl kan nih chuan mi dangin
thil dik lo leh \ha lo an ti a nih pawhin keini chuan kan ti ve
thei lo a ni. Kan Pathian hnung kan zuinaah dikna leh
rinawmna te, hmangaihna leh dawhtheihna te, lainatna leh
ngilneihna te, inngaihtlawmna leh thuawihna te kan neih a
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 28

ngai a. Chuvangin, Pathian fate chu kan nungchangah pawh


kan danglam tur a ni. Kan bula awm mi dangte hian Pathian
thu awih kan ni tih an hriat ngei theihna turin kan nungchang
leh kan \awngkamahte kan lan chhuahtir a pawimawh. Kan
Pathian duh zawnga kan nun hian Amah kan chawimawi a
ni si a.

Tihpui tur
A hnuaia mite hi a remchang zawk zawk tihpui ni se:

1. Lehkhaah heng a hnuaia thute hi a hrang \heuhva ziaka,


thleh vek tur a ni. Ipah emaw, bâwm pakhatah emaw khung
khawm ni se. Naupangte chu a mal te tein pakhat pawhtir
tur a ni. An pawh apiang chu nungchang \ha nge a nih
nungchang \ha lo tih naupang zawng zawngte chu zawh zel
tur a ni. A theih chuan blackboard-ah emaw lo ziah zel ni
se (Lainatna, ngilneihna, duhâmna, inngaihtlawmna,
dawhtheihna, ngaihdamna, hmangaihna, rinawmna,
khawngaihna, dawt sawi, nu leh pa thu awih, remna siamtu,
insual, mi rel, chapo, chuhhelh, thil ruk, mei zuk, nunrawng,
mi huat, inkhawm peih lo, etc.)

2. Naupangte chu group-ah \hen ni se, an tam dan azirin


group chu tam mai se. Group tin chuan Bible keng vek
sela. Rom 1:18-32 chhunga mihring fate sualna inziakte lak
chhuahtir ni se, group \henkhat chu Rom bung 12-naa Kristaa
nun thar awm dan tur inziak te lak chhuahtir ni bawk se.
An zawh hunah group report pektira, a theih chuan black-
board-ah ziak ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 29

TIH TUR 5-NA

BIAK INA INKHAWM

Biak Ina inkhawmpuina hun atan hman ni se. A theih


chuan Chawlhni hmasa lama an lo zir tawh hla kha rem ni
se. An zingah special item nei thei an awm chuan chungte
pawh chuan item nei bawk ta se.

ZIRLAI 5-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – |HIAN KAWMAH

Chhiar tur : Joh. 15:12-17; Thuf. 17:17; I Kor. 15:33-34

Zir chhuahpui tum


1. |hian \ha neih hi a hlu a, \hian \ha thlan thiam a
pawimawh.
2. |hian \ha nei tur chuan \hian \ha nih hmasak a ngai.
3. |hiante kan hmangaih tur a ni.

|hian in nei em le? Mi zawng zawng hian \hian kan


mamawh vek a, sikulah te, inah leh inkhawmnaahte \hian
kan kawm \hin a ni. |hiante nen chuan thil tih ho te a nuam
a, kan \hiante chu min tihlimtu leh kan nun tinuamtu an ni.
|hian neih hlutna in hriat apiang han sawi teh u le.

|hian hi lei theih a ni em le? A ni lo tirawh u? |hian


nei tur chuan \hian nih ve hmasak phawt a ngai \hin. |hiante
zinga intilal lutuka awm te, mahni thu thua \hiante dah tum
te hian \hian \ha a neih theih loh. Chu bakah, mi dang
kawm tum loh te, biak hmasak tum loh te hi a \ha lo hle
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 30

bawk. Mahse, \hian \ha nei tur chuan \hian tur kan thlan
thiam a ngai a, mi dangte tana \hian \ha ni tura kan awm ve
a ngai bawk. Kan Bible-ah chuan, “|hian sualte chuan
nungchang \ha an tikhawlo \hin” (I Kor. 15:33) tih kan
hmu a; chuvangin, \hian tur thlan thiam loh chuan kan nun
a khawlo vek thei a, \hian kan thlan thiam erawh chuan kan
tan vanneihna a ni thei tih kan hriat reng a pawimawh hle.

|hian \ha leh \ha lo nia in hriatte han sawi teh u (an
sawi apianga kha lo chhinchhiahsak ni se).

|hian \ha chuan min hmangaiha, thil sual ti turin min


thlem ngai lo va, kan tana pawi tur thil lakahte min veng
zawk \hin. Kan mamawh hunah kan tan an awm a, kan
lungngaih ni te, kan lawm ni te pawhin kan tan innghahna
an ni \hin. |hian \ha chuan min hre thiam a, kan mamawhte
min hriatsak a, mi zawng zawngin min kalsan hunah pawh
min kalsan ve ngai lo. |hian \ha chuan hauh kan ngaih
hunah pawh min hau hreh lo va, \anpui kan ngaih hunah
pawh min phatsan ngai lo.

|hian \ha lo ve thung chuan ama hma a sial a, kan


tana \ha lo ti turin min hruai \hin. Dawt min hrilh hreh ngai
lo va, thil sual tihpuiah te min sawm zawk \hin. A tana thil
kan tih chhung chuan min kawm duh a, kan mamawh ve
hunah kan tan an inphal ve ngai lo. Harsatna kan tawhin
kan auh phakah an awm ngai lo va, \anpui kan ngaihin mi
kalsan zawk \hin a ni.

|hian \ha leh \ha lo danglamna kan sawi takte hi ngun


takin ngaihtuah la. Nangmah ngei kha \hian \ha nge i niha
\hian \ha lo? A tlangpuiin kan \hiante hi chu kan duh zawng
duh ve, kan tui zawng inangte hi an ni duh khawp mai a.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 31

Chuvangin, Kristian naupang fel tak takte \hian kawm duh


zawngte chu biak in ngaina, an inkhawmpui theih te, taima
taka sikul an kalpui theih te, nu leh pa leh aia upate zah
thiam, mi \anpui peih leh ruih theih thila buai lo te an ni
tlangpui \hin.

Naupang fel tak, mi hriat thiamna ngah tak, mite \anpui


peih tak leh mite \hian ni tura inpe tak chanchin ka han
hrilh ang che u.

Tim-a, mi zakzum chanchin : Tim-a chu mi zakzum


deuh mai, \awng tlem em em mai a ni a. A hmel tak chu a
chhe lem lo na a, thau ve angreng tak a ni. Mi tu mah a be
ngai lo va, an sikulah te chuan tu mah a biak ngai loh
avangin \hian tu mah a nei lo a ni. Chhun chawlh te hian
mahniin ngawi rengin a chhun chaw paite chu a ei a, mi
dang zawng an infiam laite hian kil khatah ngawi rengin a
lo \hu ve reng ringawt \hin. Mahse, tu pawhin ngaiah an nei
tawh a, tu mahin mak an ti tawh lo a ni.

An sikulah chuan mipa naupang pakhat, hmel\ha lem


lo tak lut thar hi a awm a; a hnar te chu a lian em em a, a
beng te pawh chu mi dang beng aiin a hlai bawk a. Mahse,
chu naupang thar chu tlangnel takin an sikula hmeichhe
hmel\ha leh lar ber, Jennifer-i bulah chuan inkawmngeih sa
ni âwm tak hian a awm chawt a, nel takin a be nghal mawlh
mawlh mai a. Tim-a chuan mak a ti hle.

|um khat chu chhun chawlh laiin chu sikul naupang


l<t thar chu chaw ei pindanah a lo l<t a, Jennifer-i bulah
chuan a rawn ding a, ani lah chu a bula a \hut theih nan a
lo tawlh sawt sawt a. Jennifer-i bulah chuan a \hu dawn
em maw a tih lai chuan a rawn kal phei zel a, tu mahin an
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 32

kawm ngai loh leh an biak ngai miah loh, Tim-a bulah
chuan a rawn phei a, “Khawngaih takin i bulah hian ka lo
\hu thei ang em? Ka hming chu Jeff-a a nia,” a rawn ti ta
mai a. Tim-a chu a hamhaih hial zawk a ni. Lawm takin
\hutna chu a lo kian a, chuta \ang chuan Jeff-a chu ni tin
Tim-a bulah chuan a rawn \hu ta ziah a, Tim-a pawh chuan
nuam a tiin, \hian han neih vea biak tur han neih ve chu a
lawm hle a ni. Jeff-a chuan an ina lengah te a sawm a,
ramhnuaia chhuahvahpuiah te a sawm ta zel a, rei lo teah
chuan Tim-a leh Jeff-a chu an inkawmngeih ta viau mai a.

Chutia ramhnuaiah leh field vela an len chhuah dun fo


avang chuan Tim-a pawh chuan a hriat lem lohvin exercise
a la nasa mai hi a lo ni a, a thau lutuk te pawh chu a lo
ziaawm ta hle a. An sikula naupangho infiamna velah te
pawh chuan a tel ve \an ta a, mi dangte pawh chuan an be
ve ta zeuh zeuh va, ani pawhin mi dang biak ve nachang te
a hre ve ta bawk a, \hiante pawh a nei ve \an ta a ni. Sikul
kal te chu nuam a ti ta hle a, sikul bana infiam te pawh chu
a nghakhlel hle \hin a ni.

|um khat chu Tim-a chuan, “Jeff, engati nge hmanah


khan ka bulah khan i rawn \hut a? Jennifer-i khan a bula
\hut kha a phal lo vem ni?” tiin a zawt ta hlawl a. Jeff-a
chuan, “Phal e; mahse, ani chuan min mamawh lo va,
nangmah khan min mamawh zawk a, ka lo kal phei a nih
kha,” a ti a, Tim-a chuan, “Ka mamawh che a maw?” a ti
hu a. Jeff-a chuan, “Aw, khawhar taka i \hu kha ka hmu
che a, hmana ka awm dan ang a nih avangin ka hre thiam
lutuk che a, i \hian ni turin ka rawn pan che a nih kha. Kei
pawh hmanah chuan ka hmelchhiat >m avang hian hrehawm
ka ti lutuk \hin a, tu mah ka be ngam ngai lo va, \hian
pawh ka nei ngai lo. Mahse, ka \hian \ha tak pakhat hian
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 33

ka hnar len leh beng hlai avanga khawhar ka ni lo, ka nuih


ngai loh avang leh mi dang ka biaka ka kawm ngai loh
avanga khawhar ka ni tih min hrilh a. Chuta \ang chuan
mi biak hmasak te, mi \hiana \an nachang te ka hre ta a;
chuvangin, \hian tam tak ka neih phah ta a nih hi,” a ti a.
Tichuan, mi khawngaih thei leh mi hriat thiamna nasa tak
nei, Jeff-a avang chuan Tim-a chuan \hian neih dan leh mi
\hian nih dante a lo hriat phah a, nun hlim tak a neih phah
ta a nih chu.

Jeff-a hi a fel in ti em? Tu ma kawm duh loh Tim-a,


naupang thau leh inthazo lo chu a hmuhin a khawngaih tlat
a, \hian a mamawh tih a hria a, a \hian ni turin a va inpe a
ni. Chu mai chu ni lovin, Tim-a thau lutuk a lo reh theih
nan ram a kalpui a, a infiampui a, thil tam tak a tihpui a, a
lo cher phah sawt te kha a ropui tirawh u? Keini Pathian
fate pawh hi Jeff-a ang hian mi dangte tan \hian \ha ni turin
kan inbuatsaih ve ang a; chutiang bawkin kan tana \ha tur,
min hmangaiha, a \ha lama min kaihruai theitu tur \hian kan
thlan thiam a pawimawh em em a ni.

Tihpui tur : Zirlai zir zawhah naupangten an \hiante hnena


thawn tur thu tawi t> leh, an duh chuan milem eng pawh
lehkha phekah ziak se, entir nan – ‘Ka \hian \ha tak i nih
avangin ka lawm e’, ‘Ka \hian \ha tak, ka hmangaih a
che’, ‘Ka \hian, min \anpui \hin avangin ka lawm e’, etc.
Thu tawi t> eng pawh, an \hiante thawn atana an duh
ziahtira, an \hiante hnena pektir ni se. Duh chuan card
ang pawhin a siam theih ang a, rawng pencil-in an chei
theih chuan a \ha lehzual ang.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 34

TIH TUR 6-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupang a\angin
Hla sak ho

TUMKAU NI

Hemi ni hian a rem a nih chuan a hma lam Chawlhni


velah te lo inbuatsaiha, biak ina inkhawmpuia, special item
neihtir theih ni se. Hei hi a rem lo a nih erawh chuan
Pathian chawimawina lam hawi deuhva hun hmanpui ni thei
ta se, hetiangin:

Fakna hlate sakpuia, chumi bakah lehkhapuan, a theih


chuan chart paper, a theih loh pawhin ziak loh bu eng pawh
phek khat \heuh leh a ziahna tur rawng pencil/pencil/pen
keng vek turin naupangte chu hrilh ni se.

Zirtirtu chuan Lal Isua chawimawia a awm thu leh,


keini naupangten kan chawimawi ve a pawimawhnate tawi
tein hrilh nawn leh sela, a theih chuan a lemte pawh entir
nghe nghe se. Chumi hnuah chuan naupangte chuan an
lehkha ken \heuhvah chuan Isua chawimawina thu ziak vek
sela, entir nan:

Lalpa chu fak rawh u;


Lalpa hming chu chawimawiin awm rawh se;
Lalpa, ka fak a che;
Lalpa chu chawimawi rawh u;
Ka awin Lalpa ka fak ang;
Ka nun hian Lalpa chu chawimawi rawh se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 35

Heng thu bakah hian a dang \ha tak tak phuah belh ni
se. An lehkha \heuhva an ziah zawhah an \hiante nen inthleng
kual se, a rem leh an lehkhate chu kengin, kawng tawi t>
zawhpui leh ni ta se. Kawng zawh hi a rem lo a nih pawhin
an thil ziak chu inah hawn veka, an in \heuhva tar turin
hrilh ni se.

ZIRLAI 6-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – IN|HENAWM


KHAWVENNAAH

Chhiar turte : Lev. 19:9-17; Thuf. 25:17-18

Zir chhuahpui tum


1. Khawtlang tana hnawksak zawnga awm lo tura
kaihhruai.
2. |anpui ngaite \anpui \hin hi Pathian duh zawng a ni tih
zirtir.
3. Aia upate zah thiam pawimawhna hriattir.

Zirtirtu tan
Khawvelah hian hnam hrang tam tak kan awm a, chung
hnam hrang hrang zingah chuan Mizote anga hnam inpawh
leh khawtlanga nun ho thiam hi an tam lo mai thei a ni. Kan
lawm ni leh hlim nite kan inhriatpui tlang ang bawkin, kan
lungngaih ni leh hrehawm niahte pawh kan in\awiawm tlang
\hin a ni. Hetiang taka khawtlang inrelbawlna \ha hi a awm
kher âwm lo ve. Hnam dang zingah chuan kum tam tak an
in bul chiaha awmte pawh tute nge an nih hre lo leh, biak
pawh inbe ngai miah lo an tam mai. Mizote rilruah chuan
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 36

hei hi thil mak tak niin kan hre \hin. Tunlai hunah erawh hi
chuan hei hi kan hnaih ve ta tial tial niin a lang. In\henawm
khawven thu-ah te, inhmangaiha in\anpui tawnna lamah te
tun hma kan pha ta meuh lo em ni aw, tih ngaih dan te pawh
a piang ta a; chuvangin, vawiina kan zir tur hi kan hnam ro
hlu tak, \henawm khawveng induhsak tawnna, in\anpui
tawnna, aia upa zah thiamnate bakah khawtlang tana mi
hnawksak nih pawizia inzirtirna hun atan \hahnemngai taka
zirtir ni se. He laiah ziak vek sen a ni lo va; chuvangin,
mahni khawtlang mila her rem te pawh ni se a \hain a rinawm.

Naupangte tan
Khawvelah hian mi tam tak, hnam hrang hrang kan
awm a, a \hen chu Isua chanchin la hre miah lote an ni.
Hnam hrang hrang karah hian Isua \an tlattu leh a duh
zawnga awm tlat \hinte an awm bawk a ni. Isua pawl leh
Isua hre miah lote hi an inangin in ring em? Chen honaah
Isua pawlte chu an nunzia a danglam bik \hin a ni.

1. Mihring hi cheng ho tura siam kan ni : Pathianin


hnam hrang hrang a siam a, ram hrang hrangah kan awm
a, chung hnam hrang hrangte chu a huhovin kan awm
khawm a ni. Mahni chauhvin khaw pakhatah awm ta ula, in
ngam ang em? A nawm in ring em? A nuam miah lo vang
tirawh u? A nih leh kan khua/venga mite hi inngeih lovin
insual bur bur \hin ta ila, mahni duh dan danin awm ta vek
ila, a nuamin in ring em? Nuam lo vang. Hmun \henkhat,
Isua hre lote awmna hmunah chuan insual te, thil inruksak
te, tualthah te a awm \hin. Mahse, keini chu Pathian fate kan
ni a, inhmangaih leh inngeih taka awm ho leh a \ul ang
anga in\anpui tawna cheng ho tur kan ni. Mi tinin kan tih
tur \heuh kan tih hian chen ho a nuam \hin a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 37

2. Khawtlang tana \angkai zawnga nun : Pathian thu


awihte chuan mahni chauh inngaihtuah lovin, mi dangte
tana \angkai leh mi dangte puitu nih an tum reng zawk \hin.
Mi dangte huat zawnga awm palh te a hlauhawm a ni. Chen
honaah Pathian thu awihte chu an nungchangah an hriat
theih \hin a ni.

1) Bawlhhlawh paih chungchang : Khawiah nge


bawlhhlawh in paih \hin le? Bawlhhlawh bâwmah chauh in
paih \hin em? Kan sweet eina kâwr te, chewing gum funna
te, balhla kâwr leh kan thil eina kâwr te kan ei zawhna
hmun apianga paih mai \hin hi thil \ha lo leh thil mawi lo
tak a ni. Keiniho hian paih miah lo ila chuan kan khawlai
vel chu a fai mai ang tirawh u? Kan bawlhhlawh paih hian
mite tan harsatna a thlen \hin tih kan hria em le? Kan
\henawmte tana hnawksaka awm hi kan tih tur a ni ang em?

2) Bengchhen loh tur : 1 2 3 ka chhiar ang a, ka kut hi en


reng ula, ka phar veleh theihtawpa ringin in au vang a, ka
kut ka lak thlak veleh tawp nghal vat tur a ni ang. A
bengchheng in ti em? In bengte kha a na vek lo maw? Ka lo
tlu \ep mai a, a chhan chu taksa a chak loh chuan bengchheng
te hi kan ngaithei lo mai \hin a. Kum upa leh damlote tan
phei chuan bengchheng hi a hrehawm thei hle a ni. Naupang
tan pawh ri bengchheng lutuka awm tam chuan benga kan ri
hriatna hi a chhe thei a ni. Chuvangin, khawlaia ring tak taka
au vak vak te, music ring taka tihrik te hi kan bul vela mite
tan a ninawm thei a ni tih hriat kar tur. Kan bul hnaiah tar leh
damlo an awm phei chuan bengchhen miah loh tur a ni.

3) Mi ina len tam loh : In leng ngai em? Eng tiin nge in
len \hin le? Tih tur bik nei lem lova mi ina len mai mai hi a
\ha lo hle a, Kristian naupangte chuan chin miah loh tur a
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 38

ni. Ui pawh hi a vah a vah chuan ek \hing a tawng nge nge


an ti \hin. Chutiang chiah chuan, tih tur awm lova len mai
mai kan chin chuan thil \ha lo kan tawng palh ang a, thil \ha
lo kan ti palh mai ang tih a hlauhawm a ni. Tunlaiin a bikin
khawpuiah chuan chhung tin an buai tawh em em a, inlengte
pawh an kawm hman tawh mang lo a ni. Mi tam tak chuan
an in chhungte fai taka enkawl an duh tawh a, \hiante nih
vang ngawta tlangnel taka duh duh khawih te leh an phalna
la hmasa lova an TV on te, an thil tar khawih te, an mutna
pindana luh te tih loh tur a ni. Pathian thuawihte chu
\henawmte tan hnawksakin kan awm tur a ni ang em?

4) Tui leh electric ren nachang hriat : Tui leh electric


current \angkaina han sawi teh u le, in hria em aw? Tui tel
lovin mihring leh ran te, thing leh hnimte pawh kan awm
thei lo. Pathianin kan mamawhzia hriain min pe a ni ang
tirawh u? Electric pawh tunah chuan a tel lovin awm harsa
kan ti tawh a ni. Tui leh electric hi awm ta miah lo se,
engtin nge kan awm ang le? Khawpuiah chuan sawrkarin
sum tam tak sengin mipui hnenah tui a sem \hin a, chu chu
mahni inah nuamsa taka lo herh haw a ni mai tawh a, a
vanneihthlak hle. Mahse, sawrkarin tui a semna atan hian
sum a sente a tam em em a, veng hrang hrangah sem darh a
ngai bawk si a, tui indaih lohna a nasa thei hle. Tui kan
hmannaah kan fimkhur hle tur a ni. A \ul lova luan raltir
mai mai te hi thil pawi tak a ni. Zo khaw lam, sawrkarin tui
a la sem ve lohnaah pawh tuikhura mi hah takin kan nu leh
paten an chawi a, ruahtui te pawh an khawl bawk a; mahse,
tui hi kan mamawh tam em avangin kan indaih tak tak thei
\hin lo. Chuvangin, mi tinin tui kan ren thiam a pawimawh
hle a ni.

Electric current phei chu kan ramin kan la siam ve


meuh loh avangin, phai lam a\angin sawrkarin sum tam
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 39

tak senga a lei, ram pum puiin kan in\awm a nih avangin
mahni in \heuhva ren nachang kan hriat hian ram tan hna
\ha tak thawk kan ni. Kan awm lohna pindan apiang chu
light off zel nachang hriat tur a ni a, chu chu keimahni leh
mi dangte tan a \ha a ni. Chuvangin, keini Kristian nau-
pangte chuan tui leh current-te hi ren vek tawh ang u aw?

3. |anpui ngaite tanpui : Mi in \anpui tawh ngai em?


Pathian chuan mahni kan inhmangaih angin mi dangte pawh
hmangaih turin min zirtir a ni. In in chhung bakah in
\henawmahte \anpui ngai in hmu \hin em? Keini aia rethei
zawk, \anpui ngaite in hria em? Tar chak lo te, pianphunga
rualbanlo, vohbikte in khua/vengah an awm em? In \anpui
ngai em le? Isua khan he khawvela a awm lai khan \anpui
ngai a hmuh apiang a \anpui \hin a; mitdel te, kebai te,
damlote a tidam \hin. Tunah chuan vanah kan tan hmun
buatsaihin a awm a, leiah hian amah tak chu a awm tawh
rih lo a ni. Keini a fate hi a aiawh tur kan lo ni reng mai a,
chu vang chuan nangni pawhin in in chhungah leh in \henawm
khawvengahte \anpui ngai in hmuh chuan \anpui nghal \hin
tur a ni ang tirawh u? Isua aiawhin in \anpui a ni tih in hre
reng dawn nia.

4. Aia upa zah : Mizo ziaa mawi deuh mai chu mahni aia
upate zah leh ngaih pawimawh hi a ni a, chu chu Pathian
mite tih tur pawh a ni. Mahse, tam tak chuan hei hi a nachang
kan hre tawh lo hle mai a, a pawi hle a ni. Hmanlai chuan
chaw ei dawn pawhin, aia upaten an bar hma chuan naupang
zawkin an bar hmasa ngai lo. Puitling leh nu leh pate thu
pawh an hnial zawt zawt ngai lo. Kan Bible chuan nu leh
pate thu awih turin min hrilh a, naupang \henkhat chuan
Pathian thu awih lovin nu leh pate zah nachang an hre tawh
lo. Pathian a lawm ang em? Lawm lo vang tir’u? Isua pawhin
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 40

a Pa thu a awih a, vanram nuam lutuk kalsanin leiah a rawn


kal a, nasa taka tuarin krawsah khen beh a ni ta a ni. Keini
pawh Isua pawlte kan nih avangin, kan nu leh pate bakah
kan aia upate kan zahin kan ngai pawimawh ve tur a ni.
Tichuan, naupang fel, kan nuna Pathian chawimawi kan lo
ni dawn a ni.

Tihpui tur
1. Naupang eng emaw zat \um khatah ko chhuak la, an
\hiante hmaah din tlartir tur a ni. Sweet pakhat \heuh pe la,
sweet inei chaksiakah ineltir tur a ni. 1 2 3 i chhiar veleh an
hmawm ang a, a ei zo hmasa ber hnenah lawmman pek tur
a ni ang. A tawpah khaw nge an sweet kâwr an paih zawh
ni se. Bawlhhlawh chu a bâwma paih tur, tia an sawi ang
khan an ti reng em? Nge, chhuatlai velah an kheh a, an
paih thla tawp? Kan sawi anga nun kan tum a pawimawh a
ni tih sawi nawn leh ni se.

2. Aia upate kan zah dan tur te thawh khawmtir ni se,


zirtirtuten lo pui bawk se.

3. Hetiang hian au rualtir ni se:


Zirtirtu : Pathian fate chu.…
Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Khawvela Isua aiawha thawk turte chu....


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Nu leh pa thu awihte chu.…


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Aia upa zah nachang hriate chu…


Naupang : Pathian thu awih keimahni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 41

Zirtirtu : Tuten nge bawlhhlawh a bâwmah chauh paih \hin?


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Tuten nge tui leh electric ren nachang hria?


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Tuten nge \anpui ngaite \anpui ang?


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Tute nge leng mai mai lo tur?


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

Zirtirtu : Tute nge \henawmte tana bengchheng lo tur?


Naupang : Pathian thu awih keimahni.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 42

TIH TUR 7-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin
Hla sak ho

EASTER SUNDAY

Naupangte chuan inkhawmnaah artui chhum hmin sa


leh rawng pencil rawn keng vek sela, hunserh hman zawhah
an artui ken \heuhte chu an duh dan danin cheitir tur a ni.
An chei zawhah hmun pakhatah dah khawmtir leh vek tur a
ni. Chumi hnuah a mal te tein an \hutna a\angin lo chhuak
sela, lehlam hawi chungin an duh ber artui chu laktir tur a
ni. Artuite chu a huhova eitir emaw, hawntir emaw tur a ni.

Naupang zingah artui keng lo awm theih a ni a, chung


naupangte chu an hrilhhai loh nan zirtirtuten artui eng emaw
zat lo ngaihtuah lawk a \ul ve bawk \hin.

ZIRLAI 7-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN THIL


TUIPUIAH

Chhiar tur : Rom 12:1-2; I Kor. 10:31; Gal. 6:6-10

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate kan nih chuan Pathian duh zawnga awm
tur kan ni tih hriattir.
2. Pathianin chhia leh \ha hriatna min pe tih hriattira, chu
chu hmang thiam tura kaihhruai.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 43

3. Thil \ha tih hi Pathian duh zawng a nih avangin thil \ha
tih tum tura kaihhruai.
4. Pathian duh zawnga awmten hlimna leh lungawina an
nei a ni tih hriattir.

1. Ropui taka siam mihring : Mihringte hi tu siam nge


kan nih kha? Pathian siam kan ni. Duh taka a siamte kan ni
bawk a, han inen chiang ila, Pathian themthiamzia hi kan
hre thiam lo zawk mai thei a ni. Kan mit te, kan hnar te, kan
ka, kut leh ke te, kan taksa bung hrang hrangte hi a \angkai
em em vek a ni. Heng lang thei bakah hian lang thei lo, kan
kawchhung hi a la ropui zawk mah em maw tih tur a ni.
Kan pumpui leh ril te, kan thin, lung leh kalte hi a va han
ropui tak em tirawh u? Heng pakhat pawh hian a thawh tur
ang a thawh theih loh chuan kan damlo a ni der mai a ni.
Heng zawng zawng bakah hian thluak \ha tak mai min pe
bawk a; thil \ha leh \ha lote hre hrang thei turin, duh thlang
thei rilru leh ngaihtuahna min siamsak bawk a ni. Chu chu
thil nung dang – ran leh savate aia mihringte kan chungnunna
a ni. Pathianin heng thil siam dang zawng zawng chunga
roreltu ni tura min dah chhan pawh hi a ni.

2. Duhthlang thei tura siam mihring : Dawt in sawi


ngai em le? Dawt sawi nge \ha sawi loh? Thil ruk nge \ha
ruk loh? A nih leh, nu leh pa thu awih nge \ha awih loh?
Kan duh zawk zawkin kan awm thei a ni tirawh u? Kan duh
chuan dawt kan sawi thei a, kan sawi lo thei bawk. Kan duh
chuan mi thil kan ru thei a, kan ru duh miah lo thei bawk.
Kan duh chuan kan inkhawm thei a, kan duh chuan inkhawm
lovin kan leng mai mai thei bawk. Kan duhthlanna a ni.

Mi \henkhat chuan a \ha lo tih hre reng chungin mi thil


an ru a, dawt te an sawi \hin. Chutianga awm \hinte chu tu
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 44

pawl nge an nih ang le? Setana pawl an ni ang. Pathian hian
thil eng mah ti turin min tilui ngai reng reng lo va, kan duh
zawng zawnga awm turin zal>nna min pe a ni. Thil \ha leh
\ha lo kan hriat theih nan chhia leh \ha hriatna \ha tak min pe
a, chumi hmang chuan kan duhthlannain thil kan ti \hin. Thil
\ha leh \ha lo chu kan hria tirawh u? Kan nu leh pa te, kan
zirtirtuten thil \ha leh kawng dik min kawhhmuh reng \hin a,
an thusawite kan zawm chuan kawng dikah kan kal thei ang.

3. Pathian fate chu an danglam : Pathian fate chu tute


nge ni kha? Pathian chhandamna changtute leh a thu awih
tlatte hi Pathian fate an ni. Pathian thu awihte chuan Pathian
an \ih a, a duh zawnga awm an thlang \hin. An thil tuipui
z^wng pawh Pathian lama hnuk hnai thei lam thil a ni \hin.
Kan rilrua kan ngaihsante hi kan nun kaihruaitu an ni \hin
a, hetah tak hian Pathian \ih mi leh Pathian hre lo mi
danglamna a lo lang \hin a ni. Pathian fate chuan Pathian
fak leh chawimawite nuam an ti \hin a, Pathian mite bula
awmte leh Pathian thusawi ngaihthlakte an tuipui \hin.
Inkhawm te, Pathian fakna hla sak te, \awng\ai te an ngainain
nuam an ti \hin.

Pathian hre lo mite chu nuam an tih zawng zawngin an


awm mai a, an thiltih duh zawng te, an thil en châk zawng te,
an thil ngaihthlak duh zawng te chuan Pathian ropuina a
kawk lo fo. Pathian thu awihte erawh chuan an châk zawng
tak pawh ni se Pathian hmingin an ti lo mai a; a chhan chu
Pathian duh zawnga awm an thlan zawk vang a ni \hin.

Duhthlanna dik leh dik lovin a nghawng : Khaw pakhatah


hian naupang rual khat hi an awm a, Primary School a\angin
pawl khatah an awm tlang dial dial \hin. Naupang \henkhat
chu chhungkaw hausa deuhva mite an ni a, a \hente erawh
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 45

chu neinung vak lo chhungkuaa mite pawh an ni. An naupan


lai chuan an puitlin huna an nih tum te an sawi sap sap \hin
a. Hun a lo kal zel a, an rawn tleirawl chhuah meuh chuan
chung \hianho chu an inkawm hlei thei ta lo va. A chhan
chu an duh zawng a inan tawh loh vang a ni.
An zinga mi pali chuan mei zuk ruk te an ching \an a,
sikul te an tlan bo fo ta mai a, an zirtirtute hnenah chuan,
“Ka damlo va, ka lo kal thei lo,” te an ti a, an chhungte
hnenah erawh chuan, “Sikul kan chawl,” te an ti daih \hin.
Thil dik lo an tih avangin dawt an sawi tel a ngai \hin a ni.
Zara, Hmingmawia leh Tlanzova-te ve thung chuan chutianga
awm chu an duh ve miah lo va, meizial zu tura an thlem
pawhin an duh ve ngai lo. Sikul kala, chhun chawlha infiam
te nuam an ti a, taima taka sikul an kal \hin avangin lehkha
pawh an thiam bawk a, an fel avang leh zirtirtute thu an
awih avangin duhsak pawh an hlawh a ni. Pathianniah ni se
Sunday School an kal dial dial a, inkhawm te, zai ho te
nuam an ti a, an \hianho chuan an zirtirtute puihnain group
zai tein an zai \hin. An \hian dangte nen chuan an nuam tih
zawng a inang ta lo hle mai.

A nih leh chung naupang felte chu engtin nge an lo sei


liana in rin le? Zara chu doctor a ni a, Hmingmawia chu an
khaw high school-ah zirtirtu a ni a, Tlanzova chuan sumdawn
lam a bei a, dawr lian tak a nei a ni. An \hian dang palite
erawh chu tu mah puitling an awm lo. Pakhat chu ruih theih
thil vangin kum 17 a nihin a thi a, pahnih chuan zu ngawl an
vei a, an zinga an hotu ber pawh chuan ruih thei thil a tih \hin
avangin rilru buai chang a nei a, nupui pawh a nei thei lo a ni.

He thawnthu a\ang hian Pathian thu awih \hatzia leh


mahni duh dan dana awm pawi theihzia kan hmu a ni. Khang
naupangte khan an kawng duh zawng \heuh an zawh a.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 46

Group khat chuan an nuam tih zawngin hun an hmang \hin


a, Pathian an hre lo va, an nuam tih zawng chu Pathian duh
loh zawng zel a ni a, an lo puitlin meuh chuan inchhir a
sawt tawh miah lo. An hmuhsit em em, an nuihzat \hin an
\hiante kha an awt em em tawh a ni. Zara te thianho erawh
chuan peih lo chung chunga an inkhawm \hin azarah Pathian
\ih tlat awmziate an zir chhuak a, Pathian duh zawng tih
chu an nuam tih zawng a lo ni chho zel a. An lo puitlin
meuh chuan mi hlawhtling tak leh Pathian thu awih tak,
Kohhrana rawngbawltu \ha tak an lo ni ta a ni.

Tihpui tur
Naupangte chu heng zawhnate hi zawh ni se:
1. Eng tih nge nuam in tih ber? Lehkha zir/Inkhelh/TV
en (Naupangte chuan an nuam tih zawng zawng sawi
\heuh sela).
2. A nih leh eng hla nge mawi in tih? (Sawitir leh ni se)
3. A nih leh khawi zawk nge in duh le:
– Sikul \ha taka kal nge sikul kal loh?
– Dawt sawi nge thu dik chauh sawi \hin?
– Inkhawm laia chhuah sek nge \ha taka \hut hle hle?
– Home work tih nge TV en mai mai?
– Chawhnu inkhawm nge len vel mai mai?
– Meizuk ruk nge zuk duh miah loh?
– Pathian hla sak nge khawvel music ngaihthlak?

A ruala \awng\aina hman ni se, hetiangin: Aw Lalpa, i


duh zawng hre thei turin min \anpui la, kawng dik ka thlan
zel theih nan min \anpui la, i tana rinawm taka ka awm reng
theih nan min pui ang che. Isua hmingin ka dil a che. Amen.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 47

TIH TUR 8-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin

BIBLE QUIZ

Group inelnaa hman tur a nih dawn avangin naupangte


chu \ang turin fuih ni se, a ti\ha ber group hnenah STAR*
pek tur a ni ang. Zawhna zawh âwm chite, entirna atan tlem
tar lan a ni a, hengte hi hman ngei tur tihna a ni lo. Zirtirtuin
naupangte dinhmun enin, a \ul a tih angin zawhna hrang
hlak pawh a siam theih tho a ni. Zawhnate chu naupang
dinhmun en chungin siam ni se a \hain a rinawm.
1. Tu nge Isua a pai dawn tih Mari rawn hrilhtu kha?
- Vantirhkoh Gabriela.
2. Tu nge nausen Isua thah tumtu lal kha?
- Lal Heroda.
3. Tu nge Isua baptisma chantir?
- Baptistu Johana.
4. Tu nge a zirtirte zinga Isua vawi thum phatsan kha?
- Petera.
5. Isuan zirtir eng zat nge a neih?
- Sawm leh pahnih.
6. Baptistu Johana nu kha tu nge a hming?
- Elizabeti.
7. Isuan baptisma a channa hmun hming kha eng nge?
- Jordan lui.
8. Isuan Mari nu\a thi tawh a kaihthawh leh kha tu nge ni?
- Lazara.
9. Tu nge >ngin a chhun thl<k tawp kha?
- Saula/Paula.
10. Khawi hmunah nge Saula kha >ngin a chhun thl<k?
- Damaska khaw daiah.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 48

11. Eng hnate nge an thawh le?


1) Petera – Sangha mantu
2) Matthaia – Chhiahkhawntu
3) Josefa – Thingrem siamtu
4) Kornelia – Sipai za hotu
5) Akuila – Puan in siamtu
6) Luka – Daktawr
7) Zakaia – Chhiahkhawntu
8) Zakaria – Puithiam
9) Simona – Savun siamtu
10) Johana – Baptistu

12. Pathian Lehkhabu chungchang:


1) Bible bu puma a bu hmasa ber eng nge?
- Genesis.
2) Thuthlung Thara bu hmasa ber eng nge?
- Matthaia.
3) Chanchin |ha bu eng zat nge awm?
- Pali.
4) Chanchin |ha bute chu engte nge?
- Matthaia, Marka, Luka leh Johana.
5) Thuthlung Thar bu tawp ber eng nge?
- Thupuan.
6) Thuthlung Thar bua bu pakhat, G-a in\an in hria em?
- Galatia.
7) Bible bu puma a lai tak eng bu nge?
- Sam.
8) Thuthlung Tharah hian bu eng zat nge awm?
- Bu 27.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 49

ZIRLAI 8-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN THIL EN


DUH ZAWNGAH

Chhiar tur : Sam 119:33-36; Mat. 18:7-9; I Joh. 2:15-17

Zir chhuahpui tum


1. Pathian thu awihte nunah chuan Pathian a lal \hin.
2. Pathian thu awihte chuan Pathian duh zawnga awm an
tum tlat \hin.
3. Pathian thu awihte chu an thil en duh zawngah an
fimkhur.
4. Kan thil hmuh leh hriatte hian kan rilru a kaihruai \hin.

TV in en ngai em le? TV programme-ah chuan eng


nge hmuhnawm in tih ber? Eng channel-te nge in hriat han
sawi hmasa teh u. Chung channel hrang hrangah chuan eng
nge hmuhnawm in tih bera, eng programme nge in en zin
ber le? Chhungkua pawh kan en duh zawng leh hmuhnawm
kan tih zawng a inang lo a ni. Nu leh paten Mizo programme
te, Discovery channel te, Star sports te hmuhnawm an tih
laiin, naupangte chuan cartoon te, Pogo te hmuhnawm in ti
\hin a ni tirawh u?

1. Kan thil en \hinte hian kan nun a kaihruai \hin :


Naupang pakhat chu TV en hi a hrat khawp mai a, wres-
tling hi hmuhnawm a ti ber nghe nghe a, TV-a wrestling a
chhuah tawh phawt chuan en ngei ngei a duh \hin. Wres-
tler-ho intihuai leh intihlauhawm velte chu hmuh nuam a ti
a, an tih dan te a zir vak vak \hin. A nau leh a \hiante nena
an inkawm pawhin wrestler-ho tih dan ringawt hi a zir \hin
a, a \hiante pawhin an ning viau \hin a ni. |um khat chu a
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 50

nau nen an infiam a, wrestler-ho an inpaiha an inpet sawk


sawk \hin ang hian a nau chungah chuan a ti ta a. A nau
chuan na a ti a; nâ tia a \e te chuan a tiphur sauh sauh zawk
a ni. Ama ngaih chuan an unau an infiam ve mai a ni a;
mahse, a tum r>ng pawh ni lovin, a hriat loh hlanin tihpalh
thil thu-ah a nau nakruh chu a lo tih-auhsak der mai a ni. A
nuten an han hriat chuan an thin a rim em em mai a, amah
pawh chu an vaw hial a ni. A thil tihpalhah chuan a inchhir
hle a; a nau pawh chu a khawngaih viau na a, inchhir a sawt
tawh miah si lo. A nau nakruh chu a auh tawh tho tho a ni.

Kan thil en \hinte leh kan hmuhnawm tih zawngte hian


nasa takin kan rilru a kaihruai thei a ni tih he naupang a\ang
hian kan hre thei. Mi nunrawng deuh kan hmuh fo chuan
nunrawn kan zir chhuak mai a; zai kan en tam chuan zai
thiam nih ve kan châk mai a, an tih dan te kan zir zung zung
\hin tirawh u? Football khel kan en lahin kan hun awlah
football kan khel châk ve zel bawk \hin a ni. Chuvangin,
Pathian thu awih tan chuan eng nge kan tana en \ha anga,
eng nge \ha lo vang tih kan ngaihtuah \hin a pawimawh hle.

2. TV programme, en atana \ha lote : TV-a chhuak tur


programme duan reng reng hi mit la thei tur ang bera siam
a nih avangin, a hmuhnawm hle \hin a ni. Hmuhnawm lo
chu a vang khawp mai. A bik takin naupang en tura siamte
phei hi chu thil ni thei reng reng lo, ngaihruatna leh
hmuhnawm tur ngawr ngawra siam a ni \hin. Ramhuai leh
dawithiam tar lanna film te, chakna (power) mak tak tak nei
heng – Power Rangers, Superman, Spiderman, Batman, Ben
Ten, Dragon Ball, Pokemon, Digimon leh a dangte hi thil
awm thei lo a ni a, awih tur a ni lo. Power nei chu Pathian
chauh a ni a, amah chauh hi thiltithei chu a ni tih kan hre
reng tur a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 51

Naupang \henkhat chuan heng milemte hi thil awm tak


tak em maw an ti a, an âtchilh a, power neih ve te an châk
\hin. Milem mak pui puia an siamte hi a \hen phei chuan an
hlau hial \hin a ni. Kan hriat reng tur chu – hmuhnawm
atan mai maia thawnthu phuah chawp a ni a, thutak a awm
reng reng lo, tih hi a ni. Wrestler-ho tih dan te hi zir reng
reng loh tur a ni. TV-a wrestling titute ngei pawh hian,
“Wrestler-te hian wrestling hi a tih dan turte nasa taka train-
ing-a kan zir a ni a; chuvangin, in lamah tu mahin kan tih
ang hian lo ti ve chhin reng reng suh u,” tiin an sawi \hin.

Kan TV en \hin hian kan rilru a la peng nasa thei em


em a; chuvangin, Pathian thu awih naupangte chuan TV hi
âtchilh miah loh tur a ni. Kan en \hin a nih pawhin eng
programme nge en pawi lova, eng programme nge en atana
pawi tih thliar thiam a pawimawh khawp mai. Kan en atana
\ha leh \ha lo kan hriat loh chuan kan nu leh pate emaw,
kan zirtirtute emaw zawh mai tur a ni. Pathian thu awih
naupangte chuan TV programme en tur kan thlan thiam a
pawimawh takzet a nih chu.

3. Kristian naupangte tana en \ha lem lo dangte


1) Tharum thawhna lam chi ennawm : Tunlaiin TV-ah
chang lo, cinema-ah te pawh tharum thawhna lam – insual,
inthah, inkah bur bur lam chi hmuh tur a tam hle mai. Ram
dangah pawh heng an en nasat vangte pawh a ni mahna,
‘mi sual silai kengin sikul leh hmun dang, mi tamna laiah
silai a pawng kah vak’ tih chanchin hriat tur a awm leh \hin.
Chuvangin, thil \ha lo leh entawn tlak loh hi chu en loh a
\ha ber.

2) Ar insualtir : Hmanlai Rom sawrkar vanglai tak tak


chuan mihringte hi an man a, chak leh hrisel âwm deuhte
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 52

chu ennawm atan hriamhrei nen an insualtir \hin a, an thih


thlengin nasa takin mi ennawmah an insual \hin. Pathian
huat zawng a nih in ring em? Chutiang deuh chuan tunlai
hian mi \henkhat, ar insual hmuhnawm tia, insualtir tur
ringawta ar pawm kual \hin an awm. Ar te hi thil nung, na
pawh hre ve vek an ni a, an insual hian an inchuk thi nasa
thei hle a, an hah thei em em bawk. An na tuar lam pawisa
miah lova, an duh emaw duh lo emaw, an inhuat vang ni
miah lova, hmuhnawm tih avanga insualtir hi thil \ha lo tak
a ni. Kristian naupang, Pathian thu awihte chuan tih ve
miah loh tur a ni.

3) Lehkhabu leh thawnthu bu : Lehkha chhiar hi a \ha


em em a, lehkhabu leh chanchinbu a\angin finna leh thiamna
tam tak chhar tur a awm a ni. Nimahsela, lehkhabu \henkhat
chu lehkhabu \ha lo, nun hruai sualtu leh tikhawlo thei a ni
a. Chuvangin, lehkhabu leh milem bute pawh chhiar tur chi
hriat thiam a ngai. Nu leh pate hmaa kan chhiar ngam loh
chi reng reng chu lehkhabu \ha lo a ni duh khawp mai.
Pathian thu inziahna bu te, thawnthu buah pawh a \ha zawnga
min kaihruai thei tam tak a awm a, hengte hi chhiar \hin tur
a ni.

4. Nun kaihruaitu tur \ha hriat : Pathian fa kan nih


chuan ni tin kan nun hi uluk em em a ngai a, Pathian hre
lote duh zawng leh Pathian mite duh zawng a inang lo \hin
tih kan hriat reng a pawimawh a ni. Thil hmuhnawm kan
tih tak te, ngaihnawm kan tih te pawh Pathian lam min
hnaihtirtu a nih loh chuan, piangthar tan chuan tih loh mai
zawk a \hat hun a awm \hin a ni. Pathian duh zawng eng
nge ni, tih rilrua kan ngaihtuaha, chu chu kan zawm zawk
zel a \ha a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 53

Tihpui tur
1. TV-a programme an en \hinte sawi chhuahtir ni se.
Programme \ha leh \ha lo te, channel en tlak leh tlak
loh te sawipui ni se.

2. Naupang intiat tlang deuh thlan chhuah ni se, arpa insual


anga tihtir ni se. An tih zawhah arpa insualtir \hat lohna
sawipui ni se. Na hre thei, pem thei, thi thei an ni a,
Pathian siam an ni. Kan mit tlaina tura insualtir hi kan
tih loh tur a ni tih sawipui ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 54

TIH TUR 9-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupang a\angin

FIMKHUR TURA INZIRTIRNA HUN

Vawiina kan tihpui tur hi a pawimawh hle a, zirtirtute


pawhin uluk takin, naupangte rilru tur âwm ngaihtuah chunga
zirtir a \ul viau dawnin a lang. Tunlai kan hun hman mekah
hian naupang pawi sawi lo khawih chingpen thawm hriat
tur a awm leh \hin a, a pawi hle a ni. A ven dan pakhat chu,
naupangte hnena fimkhur dan tur zirtir hi a ni âwm e.
Chuvangin, vawiinah hian kan naute hnenah hemi kawnga
an fimkhurna tur kan zirtir dawn a, sawi dan tur pawh
zirtirtuin uluk taka ngaihtuah lawk ni se. Heng a hnuaia
point-te hi ngaihtuahna kaihruaitu atan tar lan a ni:

* Kan taksa hi awmze nei veka Pathian siam a ni. Mit –


hmuh nan, beng – hriat nan, ke – kal nan, kut –
hnathawh nan, etc.
* Kan taksa hi kan duat tur a ni a, tihnat kan phal tur a ni
lo va, kan theihtawpin kan veng tlat tur a ni. Mi pawh
kan intihnattir phal tur a ni lo.
* Kan nuten min bual \hin a, chu chu a pawi lo. Chumi a
nih loh chuan tu mah kan taksa, a bik takin kan âwm,
mawng leh serhte khawihtir miah loh tur a ni.
* Kan nu leh pa leh kan ute ni lo chu nu leh pa hriat
lohvin khawiah mah kalpui loh tur. Kan hriat ngai lohte
phei chu, sweet pawh min pe dawn se zui loh tur.
* ‘Lu, koki, khup leh ke’ tih hla sakpuia, chuta an khawih
bak chu tu mah khawihtir miah loh tur tih hrilh a \ha.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 55

Blackboard-ah milem, taksa pumpui lang lem ziak a, a


taksa hmun hrang hrang kawh paha khawih a pawi leh pawi
lo lai sawitir ni se.

ZIRLAI 9-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN THIL


NGAIHTHLAK DUH ZAWNGAH

Chhiar tur : Thuf. 17:4; Mat. 5:14-16; Eph. 4:29

Zir chhuahpui tum


1. Mi chanchin a chhe zawnga sawi ching lo tura zirtir.
2. Thu belh chian dawl lo chu ngaihven lo tura zirtir.
3. Pathian thu ngaihthlak \hatna hriattir.
4. Rimawi ngaihthlak tur thlang thiam tura zirtir.

Tihpui tur
Group-in emaw, an \hut tlar dan angin emaw intihsiaktir
tur a ni a. Group tina a hmasa ber hnenah chuan thil eng
emaw hrilh ru la; entir nan, “Tukin chu ar khuang ri mawi
tak ka hria a,” tih ang te. Tichuan, a hmasa berin a thu
hriat chu a bul chiaha mi hnenah hrilh ru ve leh se, chutiang
zelin an group-ah chuan inhrilh ru chhuak vek se, a tawpa
miin a hriat dan chu sawi chhuahtir tur a ni. A sawi dik ber
group chu pakhatnaa puan tur a ni.

Khaw pakhatah hian naupang pakhat, Lalrenga hi a


awm a, naupang harh leh dawt sawi hreh vak lo hi a ni a. A
\hiante dawt hmanga bum a ching viau mai a, an thinrim
dawna a hriat veleh nui pahin, “Ka fiamthu mai mai a nih
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 56

kha,” a ti leh daih zel \hin. Naupang chauh lo, puitlingte


pawh dawt hrilha biakbum a ching khawp mai a, mi thin
pawh a tirim hle \hin a ni. Chu mai chu a ni lo va, mi
chanchin sawi a hrat em em bawk a, thu dik leh dik lo pawh
a sawi zung zung \hin. Chutiang mi a nih avang chuan mi
chanchin hi a ngaihven a, thu \ha vak lo pawh tam tak a
hriat phah \hin a ni.

Lalrenga awm dan chu a \ha in tih zawng a ni em? Isua


ringtu naupang awm dan tur a ni ang em aw? Pathian fate
kan nih chuan, kan bengte hi thil \ha lam chauh ngaihthlak
duh turin kan thunun thei tur a ni dawn lawm ni tirawh u?

1. Pathian fate chuan mi chanchin chhe lam ngaihthlak


an duh lo : Ni tin sikulah \hiante nena in inkawm laiin mi
dangte chanchin in sawi \hin em? Mi \henkhat chuan an
\hiante leh mi dang chanchin \ha lo lam te sawi nuam an ti
\hin. An thu hriatte chu dawt phuah chawp belha sawi
chhawn te an ching \hin. Mahse, Pathian mite chuan chutiang
chuan an ti ve ngai lo. Mi chanchin a chhe zawnga sawi fo
te, ngaihthlak fo te hian kan rilru a \ha lo zawngin a hruai
thei a, hlimna aiin hlim lohna min thlen zawk \hin.
Chuvangin, kan bengte hi thu \ha leh dik chauh ngaihthlak
nuam ti tura buatsaih kan tum tur a ni. Miin mi chanchin a
chhe zawnga in bula sawi an tum chuan kalsan daih emaw,
ngaihthlak \hat duh loh tur emaw a ni. Chutianga in tih \hin
chuan in bulah tu mahin mi rel an tum lo vang. Pathian
thuawih chu an danglam \hin a ni.

2. Pathian fate chuan Pathian thu ngaihthlak nuam


an ti : Naupang kum thum mi vel lek a nih lai a\ang tawhin
Partei chuan biak ina kal hi nuam a ti hle \hin a, eng emaw
avanga a kal theih loh te hian hrehawm a ti zawk \hin a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 57

Sunday School-a an zirlaite chu ngaihnawm a ti \hin a, inah


a chhungte a hrilh chhawng leh thei deuh vek \hin. Nula a
lo nih hnu chuan Partei chuan hun puma rawngbawl a duh
ta a, missionary-ah a inpe ta nghe nghe a ni. Pathian fate
chuan biak in hi an ngaina \hin. Pathian thu hi nunna atan a
pawimawh a, ngaihthlak \hin atan pawh a \ha ber a ni. Kan
rilru leh ngaihtuahnate hi benga kan hriatte hian nasa takin
a thunun \hin a, Pathian thu ni lo thil dang – mi chanchin
chhe lai te, mi sual chungchang te leh thil \ha lo lam kan
ngaihthlak fo chuan kan rilru a buai a, ngaihtuahna \ha lo
tak tak kan neih phah thei \hin a ni. Chuvangin, Kristian
naupang fel tak takte chuan Pathian thu ngaihthlak hi nuam
kan tih zawng ber a nih theih nan biak inah te kan kal taima
tur a ni.

3. Pathian fate rimawi ngaihthlak duh zawng : Tu nge


zai thiam in tih ber? TV-ah te zai chi hrang hrang kan
ngaithla \hin a, radio-ah te, tape recorder-ah te pawh hla
leh music tam tak ngaihthlak tur a awm. Zai thiam tak zai
ngaihthlak te hi a nuam tirawh u? Min tihlim thei a ni.
Rimawi hi chi hrang hrang a awm a; mahse, rimawi leh hla
\henkhat hi chu Pathian fakna leh chawimawina hla a ni lo.
Khawvel lam hla tam tak a awm a, hla \henkhat phei chu
Pathian thu awih tan chuan ngaihthlak atan a \ha lo a ni.
Rimawi te hian power eng emaw tak hi a nei a, kan hla
ngaihthlak \hinte hian nasa takin kan hriat loh hlanin min
thunun thei a ni. Chuvangin, kan hla ngaihthlak turte hi hla
\ha a ni em, Pathian thu awih naupangte ngaihthlak chi a ni
ang em, tih nu leh pate emaw zawh hmasak nachang hriat a
\ha a ni. Chuti lo chuan, hla \ha lo tak tak hi kan lo ngaithla
ang a, kan nun a hruai khawlo mai ang tih a hlauhawm a ni.
Chuvangin, Pathian chawimawina hla leh rimawite hriat kan
tum ang a, chung chauh chu ngaihthlak kan tum dawn nia.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 58

Tihpui tur
1. Naupang panga vel ko chhuak ula, an zinga pakhat chuan
a \hiante chu mi chanchin chhe lam hrilh tum sela, pahnih
chuan phur takin lo ngaithla se, pahnih dang chuan lo
ngaithla duh lo se. Chutianga lem an chan zawh chuan,
khawi zawk kha nge Pathian thu awihte awm dan tur ni
ang, tiin naupangte chu zawh ni se.

2. Naupangte chu ngaihthlak atana \ha leh \ha lo rimawi


leh hlate engte nge ni ang, tih zawh ni se. Ngaihthlak
atana \ha lo hlate leh nun a hruai sual theih dante sawi
zuipui ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 59

TIH TUR 10-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin
Hla sak ho

FOOD FESTIVAL

Food Festival-ah hian naupangte chuan ei tur an neih


ang ang in lam a\angin rawn keng khawm sela. Hmun
\henkhatah chuan chips, wai wai leh biscuit-te ken a awl
mai thei a; hmun \henkhatah erawh chuan bal, kawlbahra,
balhla, artui tihte pawh a ni mai thei. Hmun \henkhatah
chuan chaw chhum sa ken khawm te pawh a awl mai thei
bawk. Kan awmna hmun azirin ken khawm âwm chu
zirtirtuten an naupangte hnenah hrilh lawk mai tur a ni.

Ei tur an ken khawmte chu hmun khatah a theih ang


angin chhun khawm tur a ni.

He Food Festival hi hlim taka naupangte thil ei


khawmpui tumna a nih rualin, chuhhelh loh te, mahni hun
nghah theih te, mahni ei tawk lak thiam te, mi dang tana
ei tur khek ve nachang hriat te, felfai taka thil ei te leh
bawlhhlawh bâwm hman nachang hriat te zirtir nan hman
nghal tur a ni.

Naupangte chu intlartira, ei tur an lakna tur paper plate


emaw, thleng emaw, hnah emaw, lehkha emaw pek vek tur a
ni. A indawtin an ei tur chu anmahni laktir tur a ni a, chu
chu zirtirtuten lo vil tur a ni. Naupangte hnenah chuan a
tawk chauhva la tur te, tibaw lova la tur te, duhâm lo turtea
lo hrilh zel tur a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 60

An thil ei lai chuan felfai takin an ei em tih zirtirtu


\henkhatin an vil reng ang a, an ei zawhah pawh an eina
hnuhma fai taka thawhsan dan tur an kawhhmuh vek bawk
ang. Bawlhhlawh bâwm, an thil paihna tur h<n ni bawk se.

ZIRLAI 10-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN MI


NGAIHSAN ZAWNGAH

Chhiar tur : Gen. 39:1-6; I Thes. 4:11-12

Zir chhuahpui tum


1. Ngaihsan tur dik tak hriattir.
2. Nun dan dik leh \ha kawhhmuh.

Tihpui tur
Heng zawhnate hi zawh hmasak ni se:
1. Tu nge Mizo zingah in ngaihsan ber?
2. Tu nge hnam dang zinga in ngaihsan ber?
3. Eng vangin nge in ngaihsan le?
4. Tu nge an in châk ber?

1. Mi tinin ngaihhlut zawng kan nei : Han hawi kual


vel teh u le. In zingah hian mi inang in awm em? A nih leh
TV-ah emaw, khawlaiah emaw mi inang chiah in hmu tawh
ngai em? In hmu lovin ka ring. A chhan chu Pathian hian
mi zawng zawng hi ‘special’ takin min siam vek a, a mal te
te hian \ha ber vek ni turin min siam a ni. Kan hmel a inang
lo ang bawkin kan rilru leh kan duh zawngte pawh a inang
lo a ni. |ha kan tih zawng te, mawi kan tih zawngte pawh
hi a inang lo. Pathian thu awih \ha tih zawng leh Pathian thu
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 61

awih lo \ha tih zawngte hi a inang lo thei hle bawk a ni.


Chuvangin, Pathian thu awih tan engte nge thil \ha nia,
engte nge thil \ha lo chu tih kan hriat a pawimawh hle a ni.

2. Kan mi ngaihsan zawng : Nichinah khan in mi


ngaihsan zawngte kha in sawi tawh a, a inang lo hlawm mai
thei a ni. Mi \henkhat chuan zaithiamte in ngaisang a, a
\henin sport leh inkhelh thiam lam in ngaisang a, a \hen
chuan hmel\ha in tih zawngte pawh in ngaisang a ni mai
thei. Filmstar leh mi hausate pawhin ngaihsan an hlawh hle
\hin. Kan ngaihsan zawngte nun hian kan nun hi a kaihruai
thui thei hle mai a, an inchei dan te, an sam tih dan te kan
entawn zung zung \hin. Mi \henkhat chuan TV-a zai, mak
pui puia inchei, nasa taka \e vak vak \hinte hi an ngaisang
a, an tih dan te an entawn \hin. An sam te an zuah ve a, a
nih loh leh an sam an tiphir a, an rimawi tum ang tein tih ve
an tum \hin. Pathian thu awih tan chuan chung angte chu
entawn atan a \ha lo zawk mah thei a ni. Chu vang chuan,
tute nge ngaihsan atana \haa, tute nge ngaihsan tlak loh tih
kan hriat hran a \ul hle a ni.

3. Tute nge ngaihsan tur ni ang?

1) Pathian \ih tlat \hin mi : Mi tu pawh – hmel\ha leh \ha


lo deuh te, hausa leh rethei te, officer leh kut hnathawktu te,
filmstar leh zaithiam te, tu pawh niin eng hna pawh thawk
se, Pathian an hriat lohva Pathian thu an awih loh chuan an
tawpna tur chu meidil a ni. Pathian pawl an nih loh chuan
Setana pawl an ni tihna a ni. Chuvangin, Pathian \ih tlata, a
thu awih tlattute hi an ngaihsanawm a; a chhan chu an
nunah Isua a lal a, chu chuan an nun a kaihruai a, an bula
awm pawh a hahdam bik \hin.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 62

2) Mi dik leh rinawm : Pathian fate tana ngaihsanawm


ber chu Isua Krista a ni. Ani chu mi dik leh a hnaa rinawm
tlat a ni. Khawvela a lo kal chhan chu min chhandam turin
a ni a; chuvangin, hrehawm hle mah se a lo kal chhan ang
ngeiin Rom sipaiten an man a, nasa takin an vua a, a
tawpah krawsa khen beh hial a tawk ta a nih kha. Pathian
hian a tana thawk turin mi dik leh rinawmte chauh a thlang
\hin. Lal ropui leh Pathian \ih tak, Davida pawh kha a
beram venna kawngah a rinawm em em a, Pathianin lal
atan a thlang nalh mai a ni. Josefa pawh mi dik tak leh
rinawm tak a nih avangin a pu Potiphara in chh<ngah chuan
hotuah dah a ni a, a rinawm avang bawkin tan inah hial
khung a ni. Mahse, Pathianin khatiang mi kha a duh tlat a,
Aigupta ramah hotu lian takah a dah a, a hnampuite tana
chhanchhuaktu ropui tak a ni ta a nih kha. Mi dik leh
rinawmte chu Pathian malsawmna dawng tlak an ni a,
Pathianin a hre reng \hin a ni.

3) Mi taimate : Isua kha leia a awm chh<ng khan a taima


hle a ni. A naupan lai a\angin a pa hnathawh a pui \hin a,
rawngbawla a kal chhuah hnu pawhin taima takin Pathian
thu a hril \hin. Hmun hla tak takah a kal a, a kalna apiangah
mi tam takin an zui a, hah a sawi ngai lo, amah mamawhtu
apiang – damlo te, mitdel te, kebai te a tidam zel a nih
kha. Eng pawh ti ila, taimakna tel lo chuan hlawhtlinna a
awm thei lo. Officer te, doctor te, sumdawng hausa te,
lehkhathiam te, sports thei tak tak te leh zaithiam hlawhtling
tak tak te hi taima taka an tih tur \heuh an tih \hin vanga
an nih ang ni thei hi an ni. Mi taima lo chuan thil eng
emaw an han ti ve \hin tak na a, an ti tak tak peih lo va, an
tawp leh mai \hin. Chuvangin, Pathian thu awihte chu an
taima tur a ni a, mi taimate chu kan ngaisang bawk tur a
ni a, keini pawhin taimak ve kan tum tur a ni. Kan lehkha
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 63

zirnaah te, in lama nu leh pate \anpuina kawngah te


theihtawp kan chhuah ve \hin tur a ni. Pathian thu awih
chu an thatchhe tur a ni lo.

Tihpui tur
1. Lehkha themah an mi ngaihsan zawng leh ngaihsan loh
zawng pakhat ve ve ziahtir la.

2. Dawhkanah bâwm pahnih – ngaihsan bâwm leh


ngaihsan loh bâwm hung la, chutah chuan lehkhaa an
ziak chu thlaktira, a tawpah chhiar chhuahsak leh ni
se. A nih loh pawhin, blackboard chu a laiah rin hran
phawka, ngaihsan zawng leh ngaihsan loh zawng an
ziak chhiar chhuaha blackboard-a ziahtir ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 64

TIH TUR 11-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupang a\angin

RUALBANLOTE NI

1. Pathianin eng mah siam sual a nei lo : Pathianin


mihring zawng zawng hi a siam a, a duh dan tak vekin min
siam a ni. A \hen hmeichhiaah a siam a, a \hen chu mipaah
a siam a ni. Pathian hian tu mah siam sual a nei lo. Mi
\henkhat chu mit khaw hmu thei lo an awm a, a \hen chuan
ri an hre thei lo bawk. Mi \henkhat chu \awngtheilo te, kea
kal \ha thei lote pawh an awm. Chutiang mite chu Pathian
siam vek an ni. A khawngaih loh bik vang a ni ang em? A
hmangaih lo bik tihna a ni ang em? Ni lo. Tu pawh Pathian
hian min hmangaih dan a inang vek a, hmangaih bik tu mah
a nei lo. Mahse, mitdel awm ta lo se, mit \ha tak mai kan
neih hlutzia te hi kan hre lo mai thei. Bengngawng awm ta
lo se, Pathianin bengvar \ha tak min pe hi lawm nachang
kan hre kher âwm lo ve. Chuvangin, kan vanneihzia hi
hriain Pathian hnenah lawm nachang kan hria em aw?

2. Rualbanlohna lai kan nei vek : Tui hleuh in thiam


em? Motor khalh in thiam em? A nih leh \ing\ang perh in
thiam em le? Heng thil chi hrang hrang hi kan thiam loh
chuan a thiamho zingah chuan rualbanlo kan ni der a ni. Mi
\henkhat thil hmuh theih lamah te, thil hriat theih lamah te,
rilru fing neih lamah te rualbanlo an awm \hin. Pathianin
duh taka min siam vek kan ni a, inhmangaiha, in\anpui
tawn tur kan ni.

3. Rualbanlote tan \hian kan ni ve em? : Mitdel emaw,


bengngawng emaw, \awngtheilo te emaw, kebaite emaw in
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 65

hria em? In vengah chutiang chu an awm em? An tan \anpuitu


\hian \ha tak kan ni thei a ni. Engtin nge an tan \hian \ha
kan nih theih ang han sawi teh u le. An mit, an beng, an kut
leh keah kan \ang thei a ni.

Rilru lam fingvar lo, mi â kan tih maite pawh an awm


\hin. Mi \henkhat chuan chung mite chu an nuihzat a, fiamthu
thawh nana lo hmang te pawh an awm \hin. Anmahni siamtu
Pathian a lawmin in ring em? Heng mite hian finna an neih
loh avangin an tan kawng dik leh \hate hriat a har a;
chuvangin, nuihzat leh en hrang mai lova \ha taka kan kawm
a pawimawh hle a ni.

Tihpui turte
1. Naupang pakhat ko chhuak la, a mit tuamsak ang che.
A mit tuam zawhah dawhkana pen la turin tir la, a hmu thei
lo ngei dawn a ni. Chumi zawhah naupang pakhat ko chhuak
leh la, mit tuamsak naupang chu \anpui turin hrilh ang che.
Dawhkana pen awm chu an lak hnuah mitdelte tan an mita
kan \an theih dan sawipui ni se.

2. Naupang zawng zawng chu phui taka beng hup vek


turin hrilh la, an hup vek hnuah thil eng emaw sawi la, an
beng hup chu hawntir leh ang che. Beng an hup chh<nga i
thusawi kha eng nge tih zawt leh la; an hriat loh chuan,
bengngawngte awm dan leh an tan a hrehawmzia hrilhfiah
nan hmang ang che.

3. Lehkha hlai deuh pakhat siam la, ‘Rualbanlote tan


\hian \ha ka ni’ tih a chhipah ziak kuau la, rualbanlote
tana \hian nih tum tawh zawngte tana hming ziahna tur ti
ang che. Pen/Pencil 3/4 vel chhawp bawk la, a t> zual tan
stamp pad hung bawk la; tichuan, naupangte chu lehkha
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 66

hlaiah chuan an hming ziahtir tur a ni. A ziak thiam lote


chu stamp pad-ah chuan an kutzungpui nawrtirin lehkhaah
chuan i nem kaitir bawk dawn nia. Chu lehkha chu an
hmuh ve reng theih nan bangah i tarsak dawn nia.

ZIRLAI 11-NA

PATHIAN FATE DANGLAMNA – AN HUAISEN

Chhiar tur : Sam 37:22-23; Tirh. 7:54-60; I Sam. 17:31-37

Zir chhuahpui tum


1. Pathian thiltihtheihna hre tak taktute chu engkimah Pathian
tan huaisen takin an ding ngam \hin tih kawhhmuh.
2. Mahni taksa pawhin tuar dawn mah se, Pathian hminga
thu dik tak \an ngam zel tura zirtir.

Mi huaisen nge nih in duha mi dawihzep le? Tu nge


huaisen in tih ber? Pathian ringtute chu an huaisen \hin.
Isua Krista pawh kha a huaisen em em a ni tirawh u? Dik lo
nia a hriat kha chu huaisen takin a sawisel \hin a; dik nia a
hriatah erawh chuan Rom sipaiten an vaw vak dawn a,
krawsah an kheng bet mai dawn a ni tih hre reng chung
pawhin a hlau duh chuang miah lo a ni. Isua hnung zuitu a
zirtirte pawh kha an huaisen hle a, an thih dan pawh mak
tak leh pui tak vek a ni.

Tu nge mahnia awm hlau? Tu nge thima awm hlau? Tu


nge milem mak pui pui hlau? Tu nge ramhuai hlau? Naupang
\henkhat chuan khawpui ri leh \ek tlate an hlau bawk \hin.
Khawi hmunah pawh kan Pathian hi a awm reng a, amah
hmangaihtute a kalsan ngai reng reng lo a ni. Chuvangin,
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 67

Pathian thu awih in nih chuan in bulah Pathian a awm reng


a, min veng turin kan bulah a vantirhkohte an awm reng tih
hriat kar tur a ni. Chu vang chuan eng mah kan hlau tur a
ni lo. Ni dangah hlauhna eng emaw i nei leh a nih pawhin,
Pathian hnenah \awng\ai mai tur a ni. Khawi hmunah pawh
Pathian chu a awm vek a, eng tik lai pawhin kan koh phakah
a awm reng a ni.

1. Pathian thu awih loten hlauh an ngah \hin : Pathian


hre lo hnam tam tak khawvelah hian an la awm a, chung
hnam zinga \henkhat chu mawl tak tak, khawvel finna leh
changkannain a la thlen ve lohte an ni. Anni bakah pawh
sakhaw eng eng emaw zui, thu âtthlâk pui pui la ringte an
awm. Heng Pathian tak la hre lote hi chuan thil hlauh an
ngah thei em em a ni. Mizote pawhin hmanlaia Pathian an
hriat hma chuan, thingbul leh lungpuite an be \hin a, huai
neiin an ring \hin a ni. Damlohna leh vanduainate thlentuah
an ngai \hin a; chuvangin, an damloh chuan rantein an inthawi
\hin. Thim leh ramhuai te, phung te an hlau em em \hin a
ni. Hlauh tur awm loh pawh hian hlauh tur insiam chawp hi
thil awl tak a ni a. Sakhaw \henkhat, Pathian tak hre lote
chuan an thih hnuah piang nawn leh ngei dawnin an inhria
a, an pian nawn hunah ramsaah an piang ang tih an hlauh
avangin an dam laiin fel taka awm an tum \hin an ti.

2. Pathian thu awihte erawh chu an huaisen : Hmanlai


a\ang tawhin Kristiante hian hmun hrang hrangah huat an
hlawh em em \hin a, Mizo Kristian hmasate pawh an lalten
khua a\ang te pawhin an lo hnawt chhuak tawh \hin a ni.
Rom sawrkar ropui laite khan Kristiante tihduhdahna a nasa
em em a, \henkhat chu ennawm atan sakeite an sehtir a,
meia hal hlum te pawh an awm. Mahse, chung tihduhdahna
tuartu zawng zawngte pawh chuan Pathian an hre chiang a,
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 68

an phatsan duh ngai lo. Huaisen takin a tawp thlengin an


tuar \hin. A chhan chu khawvelah hrehawm takin tuar mah
sela, an thih hnuah chatuan atan hmun nuam tak vanram,
Pathianin a buatsaihah an la awm dawn tih an hre tlat a;
chuvangin, tuna hrehawm tuar mai mai te chu pawi an ti lo
\hin a ni.

3. Bible-a mi huaisen \henkhat : Kan Bible-ah hian


Pathian thu awih tlat, Pathian avanga huaisen tak tak chanchin
tam tak a awm a. Chungte chu in hria em maw ka’n zawt
dawn che u a ni.

Tihpui tur
Lemchan (Role play) : Bible-a mi huaisen, a hnuaia tar
lante chanchin tawi te te lemchan tur zirtirtuin lo buatsaih
lawk se. Zirtirtuten emaw, naupangten emaw chhiar chhuah
pahin a lem chang sela. A theih chuan naupangte nen ngei
chan ni se, a tih dan tur chu zirtirtute nen a hmain lo enlawk
ni se.

1. Davida : Bethlehem khaw tlangval pakhat ka ni a, ka


pa beramte taima takin ka veng \hin. Ramsa hlauhawm pui
pui – sakeibaknei leh savawmten ka beramte seh an rawn
tum \hin a, ka chhanna lamah heng ramsate hi ka that mai
\hin a ni. |um khat chu ka ute kan turin ka pain min tir a,
ka ute leh sipai dangte chu hmelma lam sipai lian zet mai
hian a lo cho va, ka ute chuan an lo hlau vek a, tu mahin an
lo cho let ngam lo a ni. Mahse, kei chuan Pathian chakzia
ka hria a, Amah rinchhan chungin ka bei ta a, hmanruaah
pawh lungte leh virvawm chauh ka hmang a, ka hneh der
mai a ni. Tu nge ka nih le?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 69

2. Daniela : Israel tlangval hmel\ha leh fing bawk si ka ni


a, Pathianin inlarna leh mumang hrilhfiah theihnate pawh
min pe hial a ni. |um khat chu kan ram lal leh a hoten ruai
an \heh a, temple-a bungbelte chu uain in nan an lo hmang
rawk mai a, chu chu Pathianin a lo duh reng reng lo mai a,
an awmna pindan bangah kutin thil a rawn ziak ta mai a!
An hlau hle a ni. Chumi \um pawh chuan a ngaihna an hre
der si lo va, min rawn kohtir ta a; chu thu ziak chu kan
lalpa tana thu lawmawm loh zet mai hi a lo ni a. Mahse,
Pathian thu a nih avangin huaisen takin kan lalpa chu a thi
dawn tih ka hrilh pawp mai a ni. Pathian ka \ih em em a,
nasa taka \awng\ai \hin mi ka ni. He ka thiltih \hin hi
remchangah lain, keimah min ertuten lal hnenah min hek
nan an hmang a; mahse, Pathian ka \ih avangin hlau miah
lovin, ka tih \hin dan pangngai rengin, Jerusalem lam hawiin
ni tin vawi thum ka \awng\ai tho va, sakeibaknei p<kah min
paih ta a; mahse, Pathianin ropui takin min chhanchhuak
leh ta a ni. Tu nge ka nih le?

3. Sadraka, Mesaka leh Abednegoa : Israel tlangval


pathum, fing leh hmel\ha tak vek kan ni a, kan \hian pathum
hian Pathian lo chu chibai buk kan tum miah lo a ni. Kan
Lalpa chuan rangkachakin milim a siam a, chu chu mi zawng
zawngin chibai buk turin thupek a chhuah a, chibai buk
duh lote chu rawh tuina meia paih luh tur an ni. Mahse, kan
\hian pathumte chuan Pathian chauh chibai buk kan tum tlat
avangin meipui chu kan hlau lo. Milem chu chibai kan buk
duh loh avangin rawh tuina meiah chuan min paih l<t ta a
ni. Mahse, Pathian chuan kan bulah a vantirhkoh a rawn
dah a, meipui a\ang chuan min chhanchhuak a, keiniho chu
kan kang miah lo va, mei rim pawh kan nam miah lo. Tute
nge kan nih le?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 70

4. Stephana : Kohhran Upa an thlan hmasak pasarih zinga


mi kha ka ni a, mi ngilnei tak ka ni. Pathianin nasa takin
min thuam a, ‘thiltihtheihnaa khat’ tiha hriat hial ka ni.
Pathian tana nasa taka thawk \hin mi ka ni a; mahse, min
hawtute an lo awm a, dawtin min puh a, min man a, roreltu
hmaah dawtin min hek a. Mahse, Pathian thu awih tlat ka ni
a, Pathianin min \anpui a, huaisenna min pe a, chung zawng
zawngah pawh chuan ka hlau reng reng lo. Huaisen takin
thu ka sawi zel a, a tawpah phei chuan khua ata min hnawt
chhuak a, lungin min deng ta ruih ruih a, “Lal Isu, ka
thlarau la ang che,” tia huaisen taka ka au laiin lungin min
deng hlum ta a ni. Tu nge ni ka hming le?

5. Tirhkoh Paula : Kei hi chu Lal Isua zirtirte zingah


pawh khan ka tel ve lo. Pathian ka hriat hma leh a thu ka
awih hma chuan Kristiante tiduhdahtu ka ni. Mahse, ka
pianthar hnu erawh chuan Pathian tana mi \hahnemngai em
em ka ni leh ta zawk a. Isua chanchin huaisen taka sawi
\hin ka nih avangin man ka tawk fo va, lung inah pawh vawi
tam tak ka tang nghe nghe a ni. |um khat pawh zawlnei
pakhatin ka kawnghren min laksak a, “Jerusalem-a a kal
chuan he kawnghren neitu hi Juda-ten an phuar ang a,
Jentailte kutah an pe bawk dawn a ni,” tih min hrilh lawk a.
Mahse, chumi avang chuan Jerusalem-a Pathian thu sawi
tura kal chu ka hlau miah lo. Lalpa Isua tan chuan, “Jerusa-
lem-ah chuan phuar chang ka huam lo va, thih pawh ka
huam asin,” ka ti hmiah mai a ni. Tu nge ni ka nih le?

|awngtaina
Aw Lalpa, min hmangaih em em avangin ka lawm a. I
tana huaisen taka ka awm reng theih nan min pui la, i
rawngbawl thei turin min tichak ang che. Amen.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 71

Tihpui tur
Engtin nge Pathian tan huaisenna kan lantir ve theih
ang? Naupangte chuan an ngaih danin sawi ve sela, chumi
hnuah zirtirtuin Pathian tana kan huaisen theihna chu ama
tana rinawm taka awm leh, tunlai khawvel sualna leh thlemna
hrang hrang karah hian thlemna, entir nan – mei zuk, den-
drite hnim, kuhva ei, sahdah hmuam, dawt sawi, inkhawm
tlan bo leh a dangte ti lo ngama awm te, \hianten thil \ha lo,
Pathian huat zawng an tih vek pawha ti ve lo ngam nih te, a
hunah chuan danglam bik ngam nih te hi Pathian laka
huaisenna kan tihlan theihna te chu a ni tih hrilhfiah ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 72

TIH TUR 12-NA

Chairman : Zirtirtute a\angin


|antu : Naupangte a\angin
Hla sak ho

HEALTH SUNDAY

1. Zirtirtuin dam hlutzia te, Pathian malsawmna a nihzia


te, dam taka kan awm kan vanneihzia te naupangte chu
hrilh hmasa sela. Isua pawhin damlote a khawngaih a, a
ngaihsak \hinzia te, damlo a tihdam chanchin te sawipui ni
bawk se. Damloh hi a hrehawm em em a; chuvangin, kan
chhungte zingah te, kan \henawmah te damlo an awm chuan
kan ngaihsakin, an tan kan \awng\ai \hin a pawimawh em
em a ni tih te pawh hrilh ni se.

2. Naupangte chu damlote tan duhsakna card siamtir tur


a ni a. Lehkhakhawng, chart paper a theih chuan lei ni se, a
theih loh chuan lehkhapuan pangngai eng pawh a pawi lo.
Lehkha chu card lian vak lo size-in thleh ni se. Lehkha hma
lamah chuan an duh duh milem ziak se, rawngin chei bawk
se, a card chh<ng lamah chuan dam thuai tura duhsakna thu
ziahtir tur a ni.

3. A theih chuan naupangte chuan artui emaw, thei emaw


rawn keng sela, an card siam sa nen chuan veng chhung
damlote chu pek vek tur a ni.

4. Naupang pakhatin Pathian hnena lawm thu sawi


\awng\aina leh damlote tana \awng\aisakna hun hmantir ni
bawk se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 73

ZIRLAI 12-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN –


PATHIAN LAKAH

Chhiar tur : Gen. 39:7-10; Jak. 1:12; Thup. 2:10

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate chu Pathian lakah leh mihring lakah pawh
an rinawm \hin tih kawhhmuh.
2. Ni tin nunah rinawmna leh dikna ngaihlu tura zirtir.
3. Mihring chunga kan rinawm hian Pathian lakah kan
rinawm tihna a ni tih kawhhmuh.

Tihpui tur
Heng zawhnate hi zawh ni se, dik taka chhang turin
hrilh ni se:
1. Dawt in sawi ngai em?
2. Nu leh pain tih loh tur an hrilh che i tilui ngai em?
3. Pathian hnenah lawm thu i sawi ngai em?

1. Rinawmna chu eng nge? : Rinawmna tih awmzia hria


zawng ban han phar teh u? Eng nge in hriat thiam dan le
(An thiam ang angin naupangte chu sawi fiahtir ni se)?
Rinawmna chu dawt sawi loh te, dik taka thil tih te, phatsan
loh te hi a ni. Entir nan i nu hnenah, ‘Ka leng dawn lo,’ i ti
a, i len tho si chuan i rinawm lo tihna a ni. Pawisa i chhar
a, tu mahin i chhar lai an hmu lo che a; mahse, i ta a nih
loh avangin ‘Tu ta nge?’ tiin a neitu i zawng ta a, chu chuan
eng nge a entir le?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 74

2. Pathianin mi rinawmte a thlang \hin : Pathian chu a


rinawm a, a thutiam a hlen \hin. A rinawm avangin Pathian
chuan mi rinawmte chauh a rawngbawl turin a thlang \hin.
Davida te, Josefa te pawh an unau zingah chuan an langsar
lo hle a, an paten ti tura an tih apiang rinawm tak leh thu
awih taka ti mai \hin an ni a, Pathian chuan an unaute zing
a\angin a thur chhuak nalh mai a, an thih ni thlengin Pathian
tan leh mihring tana mi \angkai tak an ni ta a ni.
3. Pathianin ama tana rinawm tlatte chu a thuam \hin:
1) Davida : Davida chuan naupang t> a nih lai a\angin a
pa beram a veng \hin a, a ni tin hna chu beram ven a ni tih
a hria a, rinawm takin zanah pawh a beramte chu a veng
\hin. Ramsa hlauhawm pui puiten a beramte seh an rawn
tum pawhin huaisen takin, Pathian ring tlat chungin a beramte
chu a chhan \hin. Chutiang taka a hnaa a rinawm avang
chuan Pathianin huaisenna, chakna leh finnain a thuam a,
sa hlauhawm pui pui leh Goliatha meuh pawh hneh thei
turin a \anpui a ni.
2) Josefa : Josefa chu sal ni turin a uten an hralh a,
Potifaran a lei a nih kha. A pu Potifara lakah a rinawm a, a
pu pawhin a ring em em a, a in leh a ram lamah hotuah a
dah hial a ni. A piin dik lo taka thil sual ti tura a thlem
pawhin, “Engtin nge he sual lian tak hi tiin Pathian chungah
thil ka tih sual theih ang?” a ti mai a ni. Mihring chunga a
rinawmna kha Pathian laka a rinawmna a ni a; chuvangin,
Pathianin nasa takin a thuam a ni. Tan ina a tan pawhin tan
in hotute duhsak a hlawh zel a. Pathianin mumang hrilhfiah
theihna thlengin a pe a, Pharaoa mumangte a hrilhfiahsak
ta a ni. Pharaoa meuh pawhin a rinawmzia a hmu a, Aigupta-
ah lal takin a awm theih phah ta a; a pa leh a chhungte tan
mai pawh ni lovin, an hnam pum pui tan malsawmna thlentu
a ni ta a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 75

3) Tirhkoh Paula : Tirhkoh Paula chu Juda hnam, lehkha


thiam tak, Juda dan la thutak em em a ni a. Juda danin a
ph<t anga Isua zuitute an nung duh lo kha a pawm thei lo
va, chu vang chuan Kristiante kha nasa takin a dodal a, a
tiduhdah a ni. Mahse, Pathianin khatiang mi, a rinna lama
rinawm kha a duh tlat a, Kristiante man tura a kal laiin
Damaska khaw daiah >ng hmangin a chhun thlu a, a lo
piangthar ta a nih kha. Pathian tan rinawm takin a thawk ta
zawk a ni. Pathianin huaisenna leh finnain a thuam ta tlat a,
nasa taka tihduhdah te pawh a tawk ve ta hial zawk a;
mahse, a thih ni thlengin Pathian tan rinawm takin a thawk
a, Kristian lo din chhuahna chungchangah pawh Isua dawttu
tih hiala hriat a lo ni ta zawk a ni.
4. Pathian lakah engtin nge kan rinawmna kan tihlan
ve theih ang? : Pathian duh zawnga nuna, thil sual ti lo
tura inthunun tlat leh, kan mihringpuite laka rinawm hi
Pathian laka kan rinawmna kan tihlan dan tur pawimawh
tak a ni. Ni tin sikul kalnaah te, \hian kawmnaah te Pathian
duh zawnga kan awm hian Pathian thu kan awih tihna a ni a,
chu chu a laka kan rinawmna kan tihlanna pakhat chu a ni.
1) Nu leh pa thu awih : Nu leh pate hi leia kan tana Pathian
aiawhtute an ni a, an thu kan awih hi Pathian thu awihna a ni.
Kan nu leh paten ti tura min tih apiang rinawm taka tih hi
Pathian laka rinawmna kan tihlan theihna kawng pakhat a ni.
2) Mahni hna \heuhva rinawm : Naupangte chuan hna
em em kan nei lo a ni mai thei; mahse, inah kan chhungte
puia, kan tih theih tawk kan lo tih ve hi kan hna chu a ni a,
taihmak zirna a ni bawk. Pathian pawhin taima taka mahni
hna thawkte a thlang zel a nih kha. Chung in chhung hna
kan thawh bakah chuan kan lehkha zir laia taima taka kan
zir te hi mahni hna chu a ni. Mahni hna \heuhva kan rinawm
hi Pathian laka kan rinawmna chu a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 76

3) Thil \ha lo laka inlak hran : Dawt sawi chin te, thil
ruk chin te, mi rel chin te, mi nena inhauh leh insual chin
te, dawta mi hek te, exam-naa entawn te hi thil \ha lo, Pathian
huat zawng tak a ni a, Pathian thu awih tan chuan tih atan a
\ha lo a ni. Heng thil hrang hrang tih duhna thinlunga a lo
awm emaw, thlemna a lo awm chang emawa Pathian duh
loh zawng a ni tih hriaa kan tih duh lohva, kan kalsan zel
chuan Pathian lakah kan rinawm tihna a ni ang. Chu bakah,
kan taksa hi Pathian in a nih avangin kan vawng thianghlim
tur a ni a, meizial zuk te, sahdah hmuam te, tuibur hmuam te
leh taksa tana \ha lo thil dang reng reng ei leh in te hi a \ha lo
va, heng lak a\ang hian kan inthiarfihlim tlat tur a ni bawk.
4) Infiam leh inkhelhnaa rinawm : Mi \henkhat chu
infiamna leh inkhelhna mai maiah pawh an fet a, inkhelh
boruak an tinuam lo vek thei. Fet leh dik lo taka inkhelha
chak ber nihna chan hi a changtute tan pawh lawm a kim
thei chuang lo \hin. Chu ai chuan dik leh fair taka khelha,
chak lo zawk nih pawh rilru a hlim duh zawk a; chu bakah
Pathian mit hmuhah kan rinawmna tihlanna a ni bawk.
5) Inkhawm taimak : Inkhawm hi Pathian kan biakna
hmun a ni a, Pathian thu awih chuan ngaih pawimawh tur a
ni. Mi \henkhat chuan inkhawm ai chuan TV en te, inkhelh
te, len mai mai te an thlang zawk \hin. Mahse, chutiang chu
thil \ha lo tak a ni. Kan châk zawng te, nuam kan tih zawng
te hi Pathian duh zawng a ni vek lo thei a; châk vak lo
chunga, Pathian duh zawng a nih avanga inkhawm hram te
hi Pathian laka kan rinawmna a ni zawk.

Tihpui tur
Pathian laka kan rinawm ve dan turte sawitir leh ni se, a
\ul angin zirtirtuten lo sawi hmawrhmuhpui se. Chung an point
rawn sawi chhuahte hmang chuan sawi zaupui zui ni se.
.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 77

TIH TUR 13-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin
Hla sak ho

BIAK INA AWM DAN MAWI

Zirtirtuten zaizir ringawtin lemchang sela. Chutah


chuan inkhawm laia awm dan mawi lo chi hrang hrang –
inbiak sur sur te, thil ei te, sahdah hmuam te, hawi kual
vak vak te, nuih vur vur te, inkhawm laia chhuah te, biak
in chhunga tlan khut khut lem te chang se. |awng ri a
awm dawn loh avangin, lem an chan tur hi uluk deuh
hleka tih dan tur sawi ho ni se a \ha ang. Lemchan zawhah
naupangte hnenah zirtirtuin heng zawhnate hi siam se:

1. Biak ina awm dan mawi lote : Tuna lemchan kan hmuhah
khan biak ina awm dan mawi lo tak tak kan hmu a, engte kha
nge biak ina tih âwm loh nia in hriat han sawi teh u.
– |awng leh phun sur sur,
– Thil ei leh a eina kâwr paih,
– Sahdah hmuam,
– Hawi kual vak vak,
– Chhuah leh vei sek,
– Tlan,
– Ninhlei leh chet sek,
– A dangte pawh sawi belhtir ni se.

2. Eng vangin nge biak inah heng kan sawi takte ang
khan awm a mawi loh?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 78

– Biak in hi hmun thianghlim a ni,


– Pathian kan pawlna leh kan biakna hmun a ni,
– Biak in hi kan zahin kan vawng zahawm tur a ni,
– Mi dang, Pathian be tura lo kalte kan tihbuai theih
avangin bengchhen loh tur a ni.

3. Biak ina awm dan mawite:


– Inkhawm tlai lo tura inbuatsaih tur,
– Biak in chhunga lut nghal lova, a kawt vela din kual
mai mai loh a \ha,
– Biak in chhunga luh hnu chuan \ha taka \hut tur,
– Zung tur leh tui in tur tih vela chhuah leh hi a mawi lo
hle a; chuvangin, inkhawm \an hmain zun vek tur. Tui
kan in duh a nih pawhin biak ina luh hmain in hmasak
tur a ni. Zun kan cheh dawn a nih loh chuan inkhawm
chhung rei lo te hi chu insum hram hram a \ha.
– Loh theih lohva kan chhuak a nih pawhin, mi dang
tibuai lo tura zawi tea kal tur, tlan reng reng loh tur.
– Biak in chhunga hawi hu hu te, nuih vur vur te hi a
mawi lo va, chin hauh loh tur a ni.
– Biak in hi Pathian in a ni a, kan vawng thianghlim tur a
ni. Thil ei leh eina kâwr paih te hi thil tih loh tawp tur
a ni. Mihringin min hmu lo a ni mai thei; mahse, Pathian
chuan min hmu chiang hle tih hriat tur.
– Biak in chhunga \hiante nena inbiaa phun sur sur te,
\awng te a mawi lo, bula mite kan tibuai thei.
– |awng\ai laia luh leh chhuah te, men te hi tih hauh loh
tur a ni.
– Ke then lauh lauh te, mahni hmaa \hute tlawh te hi a \ha lo.
– Thatchhe taka \hut te, \hutthlenga ke hlan kai te, \hutthleng
nghenchhana ban phar duai te hi a mawi lo hle.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 79

Biak ina awm dan mawi hriat hi a pawimawh a. Chu


chu biak in kan tihzahawmna a nih rualin, keimahni ngei
pawh kan intizahawm tel bawk a ni.

ZIRLAI 13-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN – AN


MIHRINGPUITE LAKAH

Chhiar tur : Tirh. 5:1-10; Tita 2:9-10; Sam 37:3

Zir chhuahpui tum


1. Rinawmna hi Pathian thu awihna a ni.
2. Mihringpuite laka rinawm hi Pathian laka rinawmna a ni.
3. Mi rinawm chuan zep chuan tur a nei lo va, a nun a
zalen \hin.

Tihpui tur
Naupangte chu an rilruin rawng sen emaw, a var emaw
ngaihtuahtir ula, an rilrua an ngaihtuah chu eng rawng
zawk nge tih an \hiante hnenah rintir tur a ni. An rin dik
chuan beng pawtin vawi khat a su ang a, an rin dik loh
erawh chuan a ring dik lotu chu beng pawtin vawi khat a
su ve thung ang. He game hi an tih zawh vekah, an rilrua
awm kha dik takin an sawi em, nge, beng pawta suk an
hlauh vangin thu dik lo an sawi, tih zawh ni se.

1. Mihringpuite laka rinawm : Kan \hiante, chhungte


leh \henawmte lakah hian kan rinawm \hin em? ‘Ka ti ang’
kan tih chu kan ti ngei \hin em? ‘Ka lo kal ang’ kan tih
chuan kan kal ngei em? ‘Ka pe ang che’ kan tih pawh kan
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 80

pe ngei em? Chutianga tih chu rinawmna a ni. Rinawmna


chu thutiam hlen hi a ni, tih pawhin a sawi theih ang chu.
Thutiam ngai pawimawh lo chu mi rinawm lo an ni a, mihring
chunga rinawm hi Pathian laka rinawmna tihlanna a ni bawk.

2. Mihring hma pawha rinawm lo : Kan Bible-ah hian


nupa pakhat, Anania leh Saphiri-ten an rinawm loh avanga
an tuar chanchin kha in la hria em? An ram an hralh a, a
man chu Petera te bulah an rawn la a; mahse, thu dik sawi
lovin an ram hralhna chu an z>p \hen a. Peteran Anania
bulah, “Mihring bum i ni lo ve, Pathian bum i ni zawk e,”
tiin a hrilh nghe nghe a. Tichuan, Anania chu a tlu tawp a,
a thi ta mai a. A nupui a lo kal ve leh a, Peteran, “Heti zat
chauh hian maw ram chu in hralh?” tiin a lo zawt ve leh a,
Saphiri chuan, “Aw, ni e,” tiin dawt a rawn sawi ve leh a.
Ani pawh chu a tlu tawp a, a thi zui ve leh ta nghal a.

Mihring hmaah pawh an rinawm lohna a lang thei a, chu


aia chiang zawka hmutu Pathian tan chuan an rinawm lohna
chu a lang chiang lehzual âwm tirawh u? Kan mihringpuite
laka kan rinawm chuan Pathian chungah pawh kan rinawm
tihna a ni a, mihring chungah pawh kan rinawm loh chuan
Pathian chungah phei chuan kan rinawm lo lehzual ang.

3. Mi rinawm, Sandy-a chanchin : Ni khat chu London


khawpuiah chuan khua a vawt hle mai a, pa pahnih hi hotel
pakhat kawtah eng emaw nghakin an ding a. Chutih lai
chuan mipa naupang pakhat, kawrlum pawh ha lo, pheikhawk
pawh bun lo, vawt tia khur bauh bauh hian nawhalh hi a
rawn zawrh a. Chu mite pahnih chuan, “Nawhalh kan
mamawh lo ve,” tiin an lo chhang liam mai a; mahse, chu
mipa naupang Sandy-a chuan, “Pawisa panga man chauh
alawm, khawngaih takin min leisak rawh u,” tiin a ngen zel
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 81

a. An ning deuh chuan Sandy-a chu hau pahin kal sawn


nghal turin an hrilh a; mahse, Sandy-a chuan, “Ka pu, min
khawngaih hram ula, ka nawhalh hi pakhat tal min leisak
rawh u, ka nau leh ka nute chaw leisakna atan pawisa ka
mamawh si a,” tiin a ngen ngawih ngawih a. A tawpah
chuan pa pakhat chuan a leisak ta a.

Sandy-a chuan pawisa nawi kir tur a lo nei hauh lo mai


a, “Ka pu, a nawi ka va zawng ang e,” a ti a; mahse, anni
chuan an ring lo va, leisak loh mai an tum a. Sandy-a
chuan, “Ka pu, khawngaih takin min leisak hram rawh u,
ka nu leh ka nau ril\amin an awm si a,” tia \ap chunga a
ngen leh avang chuan pawisa nawi a va zawn chu an remti
ta hram a. An hlauhthawn ang ngei chuan Sandy-a chu a lo
let ta hauh lo mai a; a felin a rinawm hmel tehlul nen, tiin
lunghnur angreng takin in chhungah an luhsan ta a.

Tlai a lo nih chuan, chu mite chu pawn kawngkhar


bulah mipa naupangin a hmuh duh thu an rawn hrilh a,
nawhalh leitupa zawk chu a zuk chhuk a. Sandy-a hmuh
tuma kal a nih laiin, a aia t> mah mipa naupang, kawr \et
hniang ha, vawt tia khur bauh bauh chunga lo ding hi a zuk
hmu a. Chu naupang t> chuan, “Ka pu, hei in pawisa kir
tur tlem t> ka rawn pe dawn che,” a lo ti a. “Ka u chu tunah
hian a damlo va, in pawisa kir pe let tur che ua a rawn tlan
laiin motor-in a chil hlauh mai a, a ke pahnih a chil chhe
vek a, a nawhalh zawrh lai leh a pawisa kente pawh a bo
vek a; mahse, hei pawisa pali chiah, ina kan kawl hi ka u
chuan ‘va pe rawh’ min ti a, ka lo kal vang vang a ni,” a ti
reuh va. Lungchhe takin a \ap fep fep a.

Chu pa chuan a khawngaih ta hle mai a. Mi rinawm


Sandy-a chu va hmuh ngei a duh avangin, “Tirawh Mama,
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 82

in in thlengin ka hruai haw ang che,” a ti a. An in chhe tak


mai leh a nu zu ngawl vei chu a va hmu a, Sandy-a chu
khum chhe takah hian a lo mu bal a, thei leh thei lo hian a
nawhalh leisaktupa hnenah chuan a pawisa nawi kir tur a
tihbo avangin ngaihdam a lo dil \awk \awk a. Chu pa fel tak
chuan Sandy-a te unau chu a khawngaih ta hle mai a, Sandy-
a hnenah chuan, “Lungngai reng reng suh. I dam leh thuai
theih nan keimah ngei hian theihtawpin ka \anpui dawn che
u nia,” a ti ta a.

Sandy-a chuan, “Pawisa nawi ka rawn pe kir leh ang


che,” tia a sawi avang khan, a sawi ang ngeia awm chu a
tum tlat a, chu a rinawmna chu a tawpah chuan an unau tan
malsawmna a lo nih phah ta a nih chu. Pathian hian mi
rinawmte chu a chawisang \hin a ni.

Tihpui tur
Khawi hmunah nge an rinawmna an tihlanna tur thawh
khawm se, a thawh tam ber group chu star pek ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 83

TIH TUR 14-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupang a\angin
Hla sak ho

BIAK IN LEH A VEL VAWN FAI

Zirtirtuin heng a hnuaia point tar chhuahte hmang hian


biak in awmzia leh, a neitute chu keimahni kan ni a, a vawn
thianghlim pawh kan mawhphurhna a ni tih sawi se. Tifaitu
kan nih loh pawhin tibaltu nih tum loh tur a ni, tih te zirtir se.
1. Biak in hi eng atana sak nge a nih?
– Pathian kan biakna hmun atana sak a ni.
– Kohhran miten a huhova Pathian kan pawlna leh kan
intihchak tawnna hmun atana sak a ni.
2. Biak in chu tute ta nge?
- Keimahni ta a ni.
- Keimahni enkawl tur a ni.
3. Engtin nge kan enkawl ang?
- Pathian hi a thianghlim angin amah kan biakna hmun
pawh a thianghlim tur a ni.
- Kan vaiin biak in tihfai kawngah mawh kan phur vek.
- Biak in chhungah bawlhhlawh kan paih tur a ni lo va,
\hutthleng leh bungraw awm reng reng kan tibalin kan
ziak rang tur a ni hek lo.
- A bawlhhlawh lai thian faitu kan ni lo a nih pawhin, a
tibawlhhlawhtu kan ni tur a ni lo. Bawlhhlawh tla kan
hmuh chuan a chhar faitu nih kan tum zawk tur a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 84

Tihpui tur
Bawlhhlawh bâwm siampui ni se. A hmanrua tur erawh
chu kan remchan dan ang angin zirtirtuten ngaihtuah chawp
mai ni se. Entir nan, hmun \henkhatah chuan lehkhakhawng
bawm ruak lak khawm a awl mai thei a; chungte chu lehkha
mawi leh card hlui te, milem mawi deuh, lehkhabu a\anga
cheh thlak tein emaw chei ni ta se. Hmun \henkhatah chuan
\in/bucket hlui te emaw a rem zawk mai thei. Kan awmna
hmun azirin bawlhhlawh bâwma hman âwm chu kan hre
thiam mai turah ngai ila.

Biak in leh a vela bawlhhlawh tlate chharpuia,


bawlhhlawh bâwmah chuan paihtir zel tur a ni.

ZIRLAI 14-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN – AN


CHHUNGTE LAKAH

Chhiar tur : Eph. 6:1-4; Sam 133

Zir chhuahpui tum


1. Chhungkua hi Pathian siam a ni tih hriattir.
2. Chhungkuaah mawhphurhna kan nei vek tih hriattir.
3. Nu leh pate thu zawm hi kan rinawmna tih lanna a ni.

Tihpui tur
Naupangte chu an tam dan azirin group 2,3,4-ah \hen
tur a ni. Group tin chu a inchhawkin chhungkuaa han an
thawh ve theihte sawitir ni se. An sawi apiang lo chhinchhiah
ni se, a point thawh tam ber group hnenah star pek ni se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 85

1. Chhungkua hi Pathian din a ni : ‘Chhungkua’ awmzia


kan hria em le? Chhungkua chu nu leh pa leh an fate, in
khata chengte hi an ni. In chhungkuaah tute nge awm?
|henkhat chu pi leh pute nen in cheng ho mai thei a, a
\hente chu nu leh pate nen chauhva awm pawh in awm mai
thei. Chhungkua hi Pathian din a ni a, inrem taka awm ho
tur te, inhmangaiha in\anpui tawn tlat tur te kan ni.

2. Chhungkuaa mi zawng zawngin mawhphurhna kan


nei vek : In ina in chhungkuain in thawh \hinte han sawi teh
u. Eng nge i nuin a tih \hin? I pa, i pi/pu, i uten eng nge an
thawh \hin? A nih leh nangin eng nge i thawh ve \hin? Eng
nge in thawh ve theih han sawi teh u le. Mi tinin kan in
\heuhvah tih ve theih eng emaw tal kan nei a ni. In chhung
kan tifai thiam lo a nih pawhin, a tibaltu kan nih loh khan
hna \ha tak thawk kan ni thei tho. Hmun phiah te, no seng
te, dawhkan hruk fai te, thawmhnaw inthlakna thleh fel te
pawh kan ti ve thei a ni lawm ni? Kan tih theih tawk kan tih
ve hi kan mawhphurhna a ni a, chu chu rinawm taka tih ve
kan tum tur a ni.

Naupang pakhat, Zarmawia, kum 8 mi hi a awm a,


nau pathum a nei a. A pa chu zing taka hnathawka chhuak
\hin a nih avangin a nu chu a buai thei hle a. Ei leh in tur
buatsaih a ngai a, an unauho enkawl an ngai bawk a, insuk
tur a ngah thei bawk si a, a hah thei hle a ni. Zan khat chu
a pa chuan Zarmawia chu a ko va, “Mama, tunah chuan i
lo lian ve tawh bawk a, i theih ang angin i nu hi i lo \anpui
tawh \hin dawn nia. A hah em em a; chuvangin, zingkarah
in chhung tihfai te, khum siam te, in zirlaibu tihfel te in lo ti
vek tawh ang a, i nauteho hi nangin i lo ho tawh dawn nia,”
tiin a hrilh a.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 86

Zarmawia chuan chumi tuk a\ang chuan a nu chu thatho


takin a pui \hin a. Mak a tih deuh chu, a ti ve thiam lo em
maw a tih \hin – hmun phiah te, lehkhabu rem fel te, kawr
thleh fel te, khum siam te chu a lo thiam em em a ni tih a
inhre chhuak a. A nu leh paten a tih ve tura mawhphurhna
an pekte chu taima takin a thawk ve ta \hin a, amah pawh
a hlim em em a, a nu leh pa lah an lawm bawk a. Zarmawia
ang hian keini pawh hian kan in chhung \heuha tih ve
theih kan neihte chu tih ve ngei kan tum ang a, chhungkaw
tana mi \angkai tak kan lo ni ve thei dawn a ni.

3. Nu leh pa thu awih : Chhungkaw tana kan rinawmna


tihlanna pakhat chu – nu leh pa thu awih hi a ni. Nu leh
pate hi khawvelah chuan ‘kan Pathian hmuh theihte an ni’
an ti \hin. Min enkawla, kan mamawh tinreng min
ngaihtuahsaktute an ni a, kan damloh pawha duat taka min
enkawltute an ni. Khawvelah kan nu leh kan pate tluka min
hmangaihtu hi an awm lo. Chuvangin, hmangaih let vea, an
thu awiha, an duh zawnga awm hi kan mawhphurhna lian
tak a ni. Naupang \henkhat chuan nu leh pate thu awih hi
Pathian thu awihna a ni tih an hre lo va, tih tur an hrilhte an
ti duh lo va, ‘Ti suh’ an tihte an tilui tlat thung \hin. Chutianga
an thu awih lova kan awm chuan an rilru kan tihahin an
rilru kan tina thei hle a ni. Naupang \henkhat chu chhung
inkhawm neih dawn te hian an peih lo va, TV en lai off te
an phal lo \hin. Chhung inkhawm hi chhungkuaa Pathian
kan biakna hun pawimawh tak a nih avangin ngaih pawimawh
em em tur a ni. Kristian naupangte chuan kan nu leh pate
thu awih hi Pathian duh zawng a ni tih kan hre tlat tur a ni a,
chu chu an laka rinawmna kan tihlanna pawimawh tak a ni.

4. Pi leh pute duat : Pi leh pu in la nei em? In inah nge


an awma in dangah le? Mi tam tak chuan pi leh pu an nei
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 87

tawh lo va, pi leh pu nei chu mi vannei tak an ni. Kan pi leh
pute avangin kan nu leh pate hi awm an ni a, duat taka an
nausen lai a\anga lo enkawltute an ni a, an chungah kan
lawm hle tur a ni. Pi leh pute hi chuan an tute hi an duat em
em a, \henkhat phei chuan an tute hi an hau phal reng reng
lo a ni. Kan pi leh pute hi an upa tawh a, an chak \ha tawh
lo pawh a ni mai thei a; chuvangin, keini hian kan duat let
ve a hun tih hriat reng tur a ni. An mamawhte kan laksakin
ei turte kan pe \hin tur a ni. Min tirhna apiangah kan kal vat
vat ang a, an damloh te phei chuan kan theihtawpa kan duat
a \ha a ni. Pitar leh putarte hi an khawhar thei hle a, \hian
kawm tur te an nei \hin lo va, an \hianah te kan \ang ve thei
a ni. Pi leh pu duat nachang hriat hi kan mawhphurhna a ni
a, chu chu Pathian duh zawng a ni tih hre chunga rinawm
taka tih kan tum dawn nia.

5. Unau inhmangaih : Unau inhmangaih deuh chanchin,


Mizo thawnthuah hian kan ngaithla \hin a, tute nge an nih
in hria em? Liandova te unau an ni. Nu leh pa an nei tawh
lo va, an unau chauhvin rethei takin, ei tur pawh nei mumal
lovin an awm a; mahse, an inhmangaih em em a, ei tur an
neih apiang – mîm fang khat, te reuh te pawh an inphel zel
a. An inhmangaih a, an \ang dun \ha bawk a ni. Liandova
chuan a nau Tuaisiala chu a duat em em a, â deuhva thil a
tih pawhin a hau mai ngai lo. Tuaisiala pawhin a u chu a
zahin a thu a awih em em a. Thil a duh dan a nih loh
pawhin, a uin \ha a tih ang apiang chu ‘Aw le’ a ti thei zel a
ni. An lo puitlin meuh chuan an khuaah dar nei \ha ber,
hausa tak, lal fanu ngat nupuia nei thei an lo ni ta a ni.

Unau neih hi a nuam em em a. |henkhat chuan unau


neih nawmzia leh hlutziate an hre lo va, inhau te an ching
mai \hin. Unau inkawmngeih takte hi an zahawm a, an
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 88

awhawm em em bawk a ni. Nu leh pa tan pawh fate inngeih


taka an awm tluka hmuhnawm hi a awm chuang lo a ni.
Unau \ang rual reng reng chu an chak a, thil eng pawh \ang
ruala tih chu an hlawhtling duh bawk \hin a ni. Chuvangin,
keini pawh kan ute leh kan naute nen inkawmngeih tlat kan
tum dawn nia. Ute chuan naute hi kan duat ang a, naute
pawhin ute chu kan hlau thiam tur a ni bawk. Ei tur kan
neihte kan in\awm \hin ang a, ei bik nih te a \ha ngai lo;
hna pawh a theih ang anga thawh ho \hin tur a ni. Hnathawh
tur a awma awl tum bik te hi thil \ha lo leh mawi lo tak a ni.
Chutiang taka kan tih chuan kan inhmangaihin kan
inkawmngeih lo thei dawn lo a ni.

Tihpui tur
1. An in chhung \heuhva rinawmna an tihlan theih dan
tur, zirlaia mite hi sawi nawntir leh ni se, chumi bak
point dang pawh sawitir ni se. Group inelna ang te
pawhin a tih theih ang.

2. Inkhawm ban veleh, ina an haw hnuah an chhungte tu


emaw ber thil tihsak turin hrilh ni se. Entir nan, a nu
rawmawl suksak, a pa thil laksak, a pa pheikhawk
nawhsak, etc. Chu bakah, kar tluana an chhungte thil
an tihsakte chhinchhiahtir ula, Chawlhni lehah zawh
leh ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 89

TIH TUR 15-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupang a\angin

GAMES LEH SPORTS

Games leh sports ho te te, hlimawm thei si ngaihtuaha,


chungte chu tihpui ni se. House-a inelna siam ngei tur a ni
ang a; hemi ni atan hian lawmman ho te te, sweet pakhat
pawh ni se, sem ve ngei ni bawk se.

ZIRLAI 15-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN – HNA


LEH ZIRLAIAH

Chhiar tur : Kol. 3:23-24; II Thes. 3:6-15

Zir chhuahpui tum


1. Mahni hna \heuh rinawm taka thawh hi Kristiante tih
dan tur a ni tih kawhhmuh.
2. Zirlaite hna pawimawh ber chu lehkha zir a ni tih
hriattir.
3. Rinawm taka thil tih hi a tawpah chuan a hlawk zawk a
ni tih kawhhmuh.

Tihpui tur
Heng zawhnate hi zawh ni se:
1. Bible-a kan hmuh, Zakaia kha eng hnathawk nge ni
kha?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 90

2. Tu nge damdawi inah damlote enkawl \hin?


3. Tu nge sikulah lehkha zirtir \hin che u?
4. Tute nge office-ah hna thawk?
5. Eng nge nangni in hna ve le?

1. Hna chi hrang hrang kan thawk : Hna chi hrang tam
tak a awm a ni tirawh u? Mi zawng zawng hian hnathawh
tur kan nei vek a. Nu leh pate chuan chhungkaw chawm
nan hna an thawk a, a \hen chu office-ah te an thawk a, a
\hen chu sikulah te an thawk a, a \hen chuan dawr an kai a,
a \hen chu lo leh huanahte an feh a, chutiang chuan hna chi
hrang hrang an thawk hlawm a ni. Naupangte erawh chuan
eizawnna atan hna kan la thawk ve lem lo na a, hna
pawimawh tak thawh kan nei ve a ni. Chu kan hnathawh
pawimawh deuh chu eng nge ni in hria em? Kan zirlai taima
taka zir leh \ha taka sikul kai hi naupangte hna lian ber chu
a ni. Mahni hna \heuh taima taka thawh hi Pathian thu awihte
tih dan tur a ni. Kan Bible-ah chuan – hna kan thawhin
mihringte hmuha mawi tur ringawta thawk lovin, kan
hnathawh apiang chu Pathian tana thawk zawk turin min
hrilh nghe nghe a ni.

2. Mahni hnaa rinawm : Mahni tih tur \heuh taima tak


leh \ha taka tih hi mahni hnaa rinawmna chu a ni. Pathian
pawhin a rawngbawl turin mahni hnaa rinawmte chauh a ko
\hin tih kan zir tawh kha. Mi rinawmte chu a tirah an hnaah
lang nghal lo mah se, a reiah an rinawmna chu a lang chhuak
nge nge \hin.

Tleirawl pakhat, Khuma hi a awm a; tleirawl fel tak,


mahni hna ngai pawimawh tlat mi a ni. A rin tlak em avangin
an sikula lehkhabu an dah khawmna, library-ah an
zirtirtupain duty turin a ti a; chu chu a hna chanvo tura an
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 91

ruat a ni. Library-ah chuan sikul ban veleh a \hu \hin a, a


zirlaipuiten lehkhabu an hawhte chu a bo mai mai loh nan
uluk takin a lo chhinchhiah zel \hin a ni.

|um khat chu an zirtirtupa chuan naupang pakhat hi


library-a mi lehkhabu chu la turin a tir a; mahse, Khuma
chuan a lo phal hauh lo mai a, chu naupang chu beidawngin
an zirtirtupa hnenah chuan a kir leh a. An zirtirtupa chu a
thin a rim khawp mai a, amah ngei chu library-ah chuan va
kalin Khuma chu a va hau ta a. Khuma chuan, “Ka pu,
naupang khan i tirh ngei a ni tih finfiahna eng mah a nei lo
va, i tirh ngei a ni tih finfiahna turin i lehkha ziak pawh a
rawn keng si lo va, chu vang chuan ka pe ngam lo a nih
kha. Khatiang khan mi dang pawhin i hming chhalin
lehkhabu rawn lam se, lo pe ta ngawt zel ila, lehkhabute hi
a bo mai thei dawn a, ka mawhphurhna ka hlen dawn lo
tihna a ni dawn a, chu vang chuan ka pu, ka lo phal ta lo
mai a ni e,” tiin a chhang a. An zirtirtupa chu thinrim
ahnekin Khuma chungah chuan a lawm ta em em zawk a,
naupang t> ni si, mahni hnaa rinawm taka a awm kha a
entawn tlakzia leh, amah a\anga zir tur tamzia chu sikul
naupang dangte bulah a sawi ta zawk a. Chutiang taka ama
hna chunga rinawm leh taima a nih avangin Khuma chu a lo
puitlin hnu pawhin a hnathawhah a hmuingil hle. A taima a,
a rinawm bawk si a, sumdawng niin mi hausa tak a lo ni ta
nghe nghe a ni.

3. Zirlai a rinawm : Sikul in l<t vek tawh em le? Sikul


luh hi a pawimawh >m >m a. Lehkhathiam leh fing nih in
duh chuan taima taka sikul kala, \ha taka lehkha zir hi a
pawimawh >m >m a ni. Mi hlawhtling ni tur chuan, eng
pawh ti ila rinawm leh taima taka kan tih \hin a ngai a ni.
Naupangte tan chuan kan hna pui ber chu lehkha zir hi a ni
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 92

a; chuvangin, zirlai ngaih pawimawha, taima taka lehkha


zir hi kan tih tur a ni.

America-ah khuan doctor pakhat, Benjamin Carson-a


hi a awm a, thluak lam natna thiam hmingthang a ni. Phir
pakhat, lua inzawm tlat, doctor dangten tihngaihna an hriat
miah loh chu \ha takin a zai hrang thei a, chu chu a hming
a lo than \anna pawh a ni. Benjamin Carson-a hi a naupan
lai chuan a nu leh a u nen rethei takin, a nu inhlawh chawp
ringin an khawsa ve naw naw a. A nu chu lehkhathiam lo a
nih avangin Ben-a te unau chu lehkhathiamtir ngei a tum
tlat a. Mahse, anni unau chuan lehkha zir an peih lo thei >m
>m mai thung a, Ben-a phei chu an pawlah a thiam lo lutuk
hi an nuih dur dur \hin. Lehkha zir \ha peih lo na na na chu
a zirlai a thiam lo tulh tulh a, sikul kal te pawh nuam a ti lo
tulh tulh a. Ben-a nu erawh chu a beidawng duh miah lo va,
an unau chuan kar tin lehkhabu pathum tal, an khuaa li-
brary a\anga hawha chhiar chhuak ziah turin a ti ta a. An
nu thu awih chuan, a tirah chuan peih lo chung chungin
lehkhabu chu hawhin an chhiar \hin a, an thil chhiar
chungchang chu an nu hnenah chuan kar tawpah an sawi
chhawng leh ziah \hin a ni.

Chutia lehkha an lo chhiar tam takah chuan nuam an


ti tawlh tawlh a, thil tam tak, an pawlte pawhin an hriat loh
an hre ta \euh mai a. Lehkha chhiar chu nuam an ti tawlh
tawlh a, an hre tam tawlh tawlh ta mai a. Ben-a pawh lehkha
a thiam loh avanga an pawlten an nuihzat \hin kha, an pawlah
chuan tu man an tluk ta reng reng lo va, pakhatna a ni ta zat
zat mai a ni. Tichuan, a lo puitlin meuh chuan doctor ropui
tak a lo ni ta a ni. A nu lakah rinawm lovin, a thusawite kha
lo awih lo se chuan, an khaw tlangval sual leh awm \ha duh
loho kha a kawp tur leh a \han lenpui turte kha an ni mai si
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 93

a; anmahni angin tlangval awm \ha duh lo nih kha a chan


tur ni mai âwm a ni. Mahse, a nu lakah leh a zirlaia a
rinawm tlat avangin Pathianin mal a sawm a, a lo hlawhtling
ta hle a ni.

Kan zirlaite taima leh theihtawpa kan zir hian exam-


naah pawh tih\hat a awl nge nge \hin. Mi \henkhat, zir huna
zir \ha peih lo, exam huna thiam leh si lo, \hiante zawh
ching leh entawn mai duhte an awm \hin. Hei hi chu thil \ha
lo tak, Pathian huat zawng tak a ni tih hriat reng tur a ni.
Entawn chunga chhanna ziakte, \hiante zawta a chhanna
ziak ve mai \hinte hian thiamna tak tak an neih loh avangin
pawl an sawn hunah an buai tho \hin. Pathian chu a rinawm
a; chuvangin, mi rinawm lote chu a huat zawng tak a ni.
Rinawm taka engkim ti \hinte erawh chu mal a sawm \hin a
ni. Keini Pathian fate chuan kan hnathawhnaah te, kan
zirlaiah te theihtawp chhuahin kan ti \hin tur a ni a, kan Pa
vana mi malsawm tlakin engkim kan ti \hin dawn nia.

Tihpui tur
An puitlin huna nih an tum sawi chhuahtir ni se, chu
chu blackboard-ah ziah zel ni se. An sawi vek hnuah an
thiltum chu thleng turin eng nge an tih tur, tih sawipui leh
ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 94

TIH TUR 16-NA

Chairman : Zirtirtu a\angin


|antu : Naupangte a\angin
Hla sak ho

LAWM THU SAWI

Pathian hnenah hian lawm thu sawina tur tam tak kan
nei a, ngaia kan neih thil tam tak, Pathian malsawmna kan
dawnte hi naupangte hriat thiamtir a pawimawh hle a ni.
Hriselna leh damna te, nu leh pa leh min enkawltu kan nei
te, ei leh in tur, silh leh fen tur kan nei te, boruak leh tui, ni
>ng leh ruahsur te pawh Pathian malsawmna vek a nihzia
hriattir tum tur a ni.

Zirtirtuin thawnthu angin Pathian thil siam chi hrang


hrang leh kan tana an \angkainate sawi sela, a theih chuan
milemte pawh entir pah bawk se. Chumi hnuah naupangte
chu Pathian malsawmna kan dawn leh a hnena lawm thu
sawina tur kan neih hrang hrangte sawitira, an sawi apiang
chu blackboard-ah emaw, lehkhaah emaw lo ziah zel ni
se. Hun tawp lamah naupangte chu lehkha lian vak lo
sema, chutah chuan Pathian hnena lawm thu an sawina
tur ziahtira, an ziah zawhah bâwm pakhatah dah khawmtir
ni se. Chu bâwm a\ang chuan naupang tinte chu lehkha
pakhat pawhtir leh tur a ni a, chumi hmang chuan anmahni
in \heuhvah zan an mut dawnah lawm thu sawia \awng\ai
turin hrilh ni se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 95

ZIRLAI 16-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN –


PAWISA (SUM LEH PAI)-AH

Chhiar tur : Lk. 16:10-12; Thuf. 13:11

Zir chhuahpui tum


1. Rinawmna pawimawhna hriattir.
2. Suma rinawm chu huaisenna leh hlimna a ni.
3. Suma rinawmte chu mi zahawm an ni.

Tihpui tur
Pindan chhungah emaw, pawnah emaw, hmun hrang
hrangah pawisa, pen, sweet, chewing gum leh thil lian vak lo
remchang apiang hmuh mai theihin thuhruk ni se, naupangte
chu a pindan len dan azirin koh chhuaha, thil thuhrukte chu
zawntir tur a ni. Pawn lama thil thuhruk a nih chuan an vaiin
zawntir tur a ni. Zirtirtu chuan, “Ka ro hlu \hahnem tak ka
tibo hlauh mai a, hnu chhui thiamte min zawnpui turin ka
sawm a, tunah hian min zawnpui dawn a ni,” ti sela, chung
thil thuhrukte chu zawntir tur a ni. An thil zawn chu an
hmuh hunah engtin nge an tih lo en reng ni se. An hmuhte
chu zirtirtu hnenah an hriattir em, pawisa chhartuten an pe
let em, tihte lo en ni se. Mahni ta ni lo, a neitu phalna tel lova
neih hi thil dik lo a ni a, a neitu hnena pek let leh chu mi
rinawm tihna a ni tih te hriattir ni se.

1. Sum leh paia rinawmna : Vawiinah hian sum leh paia


rinawm tih thu kan zir dawn a. Sum leh paia rinawm tih
chu eng tihna nge ni ang? Pawisa dik taka hmang \hinte, dik
taka nei \hinte hi sum leh paia rinawmte chu an ni. Vawiinah
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 96

hian mi hrang hrang chanchin ka hrilh dawn che u a. Tu


nge rinawma, tu nge rinawm lo in lo ngaithla kar dawn nia.

Naupang pakhat, Pekliana chu a nuin dawrah chini lei


turin a tir a; dawrah chuan a ei châk deuh mai chhang hi a
hmu a, a nu dil hmasa miah lovin ama thuin a lei tel ta
ringawt a, a nu hnenah chuan pawisa kir tur a nei ta lo va.
A nuin a lo zawh chuan, “Kawngah ka thlauh bo daih,” a ti
ta mai a. A nu dil hmasa lova ama thua pawisa a hman
avang khan a nun a hauh a hlau leh si a, dawt a sawi phah
ta ringawt a nih chu! Dawt pakhat sawi hian dawt dang a
sawitir \hin.

Naupang pakhat, Sangliani hi a awm a, pawisa hi a nei


thei em em mai a. Sikulah te hian pawisa a rawn pai a, thil
te a lei a, a \hiante pawh a pe ve nghe nghe \hin a. A
\hianten, “Khawia mi nge pawisa i neih reng bik?” tia an
zawh chuan, “Ka chhar a,” a ti ve ziah bawk a. Ni khat chu
an zirtirtunuin Sangliani’n pawisa a nei thei viau mai tih a
lo hria a, a ringhlel ta deuh tlat mai a. Tichuan, Sangliani
chu a ko va, a zawt ta a. Sangliani chuan, “Ka chhar a ni
tak tak alawm,” a ti tlat a. An zirtirtu chuan, “A nih leh
khawiah nge i chhar \hin a?” tia a zawh chuan Sangliani
chuan, “Kan inah,” tiin a chhang a. An zirtirtuin a han
zawh chian tak tak chuan, a nuten an dawhkan chung bâwm
t>a pawisa nawi an dah khawm \hin chu, a nute hriat miah
lohin a lo la ve tawp \hin hi a lo ni.

Pekliana leh Sangliani-te hi pawisaah an rinawm in ti


em? An tih ang hian Pathian thu awih naupangten tih ve tur
a ni ang em? Chhungte phalna la hmasa lovin thil in lei ve
tawh ngai em? A nih leh, in inah Sangliani ang hian nute
pawisa dah \hat in chhar ve tawh em?
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 97

Aizawla taxi khalhtu pakhat chanchin ka’n hrilh ve leh


ang che u. Nilenga taxi-a a tlan kual hnuin tlai tawh takah
inah a haw a. A taxi chu a dah \ha dawn a, a kawngkhar te
a han en fel vel lai chuan a taxi hnung lam chhuatah chuan
thil dum eng emaw ni hi a hmu a, a han en chian nak chuan
bag dum hi a lo ni a; a chhung a han hawn chuan pawisa
tam tham deuh hi a lo awm reng mai a! A mi phurh tu ber
emaw ta kha a ni tih bak chu tu ta nge tih a hre miah lo va.
Pawisa a mamawh em em lai a ni a, pawisa lah a neitu a hre
bawk si lo va, tu ma hriat lohva nei daih thei a ni. Mahse,
he taxi khalhtu hi Pathian thu awih deuh mai a ni a. Mi tu
mahin hmu lo mah se, Pathianin a hmu reng tih a hria a;
chu bakah, ama ta a nih loh avangin a neih mai a thiang lo
tih a hria a ni. A tuk zingah chuan chanchinbu a\angin a
neitu a zawng ta a, a neitu dik tak hnenah a kim thlapin a pe
let leh vek a ni. Pawisa neitu tluk zetin chu taxi driver pawh
chu a hlim a ni. Pawisa kha lo nei ta ngawt se, a inthiam lo
ang a, a hlim miah lo dawn zawk a ni.

2. Rinawmna hi huaisenna a ni : Miin dik lo taka thil a


tih chuan amahah inthiam lohna a nei a, miin a thil tihsualte
an hre chhuak ang tih a hlau va, a dawih \hin. Mihring
hmaah mah a dawih chuan Pathian hmaah phei chuan a
huaisen thei lo. Dik taka thil ti \hinte erawh chuan eng mah
hlauh an nei lo. Mihring leh Pathian hmaah pawh an thiltih
sawi hreh tur an nei lo a ni. Nu pakhat chu pawisa nei lo
chung hian a baa thil lei a hrat khawp mai a, dawr neitute
chuan a pawisa ba chu an \hing \hin a, ‘Naktukah aw?’ a tih
loh leh ‘Kar lehah aw?’ a ti mai zel a, pek a intiam hun a
pelh tawh hnu pawh chuan a pawisa ba chu pek a tum
chuang miah lo va, ba a pek theih loh avang chuan dawr
neitute chu a hmu hreh a, an dawr chu a hel \ang \ang \hin
a ni. A rinawm loh hmasak avangin a dawih phah ta a nih
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 98

chu. Pekliana leh Sangliani-te pawh kha an nute lakah an


huaisenin in ring em?

3. Rinawm hi hlimna a ni : Mi rinawmte chu an hlim


\hin. Thil dik taka kan tih \hin chuan kan rilru a thawveng
a, mahni inthiam lohna tur a awm lo a ni. Nichina kan sawi
tak taxi khalhtu pawh khan a pawisa chhar kha ngawi rengin
nei daih ta se, a rilru a nuam miah lo vang. Mahse, a neitu
dik tak hnena rinawm taka pawisa a pek kir leh avang khan
thil \ha, Pathian duh zawng a ti a ni a; chuvangin, a rilru
pawh a lawmin a hlim tlat a ni. Mi rinawm lote erawh
chuan anmahni rinawm loh avangin mi dang pawh rinawm
lo turah an ngai tlat a; mi an ringhlel a, an nun a thawveng
thei \hin lo.

4. Mi rinawm chu an zahawm : |um khat chu Sap ramah


mi pakhat hian chanchinbu a lei a. An in a thlen chuan
chanchinbu pakhat man pe siin pahnih a hawn tih a inhre
chhuak a, a nupui chuan, “Naktukah i pe let leh mai dawn
nia,” a lo ti a; mahse, ani chuan, “E, ni lo ve, a chanchinbu
kha a kim dawn lo va; chu bakah, tun hnuah min ring tawh
ngai dawn lo asin. Chuvangin, ka va pek kir ngei a ngai
alawm,” a ti tlat a. Tichuan, hmun hla tak, darkar khat vel
lai kala a chanchinbu lak sual chu pe let turin a tlan leh ta
vang vang a nih chu. |um khat chu kha chanchinbu dawr
kha miin an rawk a, pawisa an la \euh va, anmahni dawra
kal \hinte chu thu zawh fiah turin police-ten an la hlawm a.
Mahse, dawr neitupa chuan police-te hnenah chuan, “Ka
pu, he mi hi chu thu zawh ve a ngai lo vang, mi rinawm a
ni tih ka hre chiang a, chanchinbu pakhat a lo lak sual palh
pawh min rawn pe let vang vang duh a ni,” a ti ta mai a!
Chuvangin, pa rinawm taka chu an man ve ta lo a ni.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 99

Keini Pathian fate chu eng tik lai pawhin Pathianin min
hmu reng a, engkim kan tih apiangah rinawm taka kan tih
hian Pathian kan chawimawi tihna a ni. Nu leh pa dil hmasa
lova pawisa hman te, thil leina bang pawisa nawi kir leh loh
te, pawisa chhar neih mai te hi suma rinawm lo tihna a ni a,
keini hi chuan chutiang chuan tih ve miah loh tur a ni.

Tihpui tur
Naupangte chu group hnihah \hena, a hnuaia Thufingte
13:11-na hi an chanpual ve ve vawntira, a indawta sawitir
ni se. Chumi hnuah a chang pum pui hi sawi hotir leh tur
a ni.
Group 1 : Eng mah lo mai maia sum deh chhuah chu tihriral
a ni ang a;
Group 2 : Thawh rima khawl erawh chu a pung ang.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 100

ZIRLAI 17-NA

PATHIAN FATE CHU AN RINAWM |HIN – MAHNI


CHAUHVA AWM PAWHIN

Chhiar tur : Mat. 6:5-6, 16-18; Rom 12:1-2; I Kor. 15:58

Zir chhuahpui tum


1. Pathian chu hmun tina awm a ni tih hriat chiantir.
2. A ruka thiltih eng pawh Pathian chuan a hmu vek zel.
3. Thlemna kan tawh pawhin, Pathian duh zawng eng nge
tih ngaihtuah hmasak \hin a pawimawh.

1. Pathian chu hmun tinah a awm : Pathian hi khawiah


nge a awm le? Hmun tinah a awm a ni. Vanah, leiah,
USA-ah, China-ah, Delhi-ah, Mizoramah, kan inah. Khawi
hmun pawh sawi ila, chutah chuan a awm vek a ni. A mak
tirawh u? Mahse, Pathian engkim ti thei, engkim hria a nih
tlat avangin a thei tlat a ni. Hmun tina a awm avangin mi
zawng zawng hi eng tik lai pawhin min hmu a. |hiante
nena sikul kan kal lai te, kan infiam laia kan lo fet palh te
pawhin min hmu vek. Dawt kan sawi lai te, mi kan bum lai
te pawh a hmu vek. Chutiang chiah chuan a thu anga kan
awm tlat lai te, a duh zawng kan tih lai te, mi kan \anpui
lai te pawh min hmu vek a ni. Pathian hmaah chuan eng
mah a tih ruk theih loh a ni.

2. Mahni chauhva awm pawha rinawm : Naupang


pakhat, Johny-a hi a awm a, thil thlum lam hi tui a ti em em
khawp mai a, thil thlum ei tur a hmuh reng reng chu ei
nghal vek zel duh mi a ni. Vawi khat chu a nu chuan theit>
a\angin jam tui em em mai hi a siam a, bur lian tak pathumah
a dah a. Johny-an a hmuh vaih chuan ei leh nghal buan
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 101

buan a tum dawn tih a hre reng a, chu vang chuan an choka
chhuar sang takah, Johny-a ban phak loh turah a dah daih
a. Johny-a sikul bangin an choka a lo luh chuan rin ang
ngeiin jam rim chu a hria a, a nu a zawh chuan a nu chuan,
“Nakina i ei tur tho a nia, tunah chuan ei ka phal rih lo va,
ka thukru daih rih. Khawih tum reng reng suh ang che
aw?” tiin a hrilh a. Johny-a pawh chuan, “Aw, ka khawih lo
vang,” a ti ve mai a.

A nu chu an \henawmte inah a kal zawk a ngai a, a kal


hlan chuan Johny-a chu amah chauhvin inah a awm a; tu
mah an awm lo bawk a, tiin a nu jam siam chu a ruka ei a
tum a, a zawng nasa hle a, tl>m t> chauh ei chhin a tum a
ni. A tawpah chuan, chhuar sang takah jam chu a han hmu
ta a. Dawhkan chungah \hutthleng a dawh a, a theihtawpin
a han ban a; mahse, a \hutthleng dawh chu a tib<k palh a,
jam bur awmna chhuar sang chu a kuai b<k tel a, a nu jam
dah \hat zawng zawng nen chuan chhuatah an tla thla a, jam
burte chu a keh ta vek mai a. Johny-a chuan pawi a ti em
em a, a nuin a hauh nasat dan tur te chu a hre vek mai a. A
rinawm loh avangin, a ei atana a nu siam chu ei tlak lovah a
chhuah ta vek a nih chu.

Naupang pakhat dang chanchin ka han hrilh leh ang


che u. A hming chu Brandy Davis-a a ni a, an sikulah
chuan sipel intihsiakna ‘Spelling Bee’ an buatsaih a. A hun
a lo thlen chuan a thu sipel tura an pek kha an microphone
(\awng rinna)-ah chuan a inziak tih a zuk hmu hlauh mai a.
Tu man chu chu an rawn hmu ve lo va, chu chu enin dik
taka sipel mai theih a ni. Mahse, Brandy-a chuan endiktute
hnenah chuan, “Ka pu, in thu min zawh chiah kha heta
microphone-ah hian a inziak,” tiin a sawi ta reuh va, a aia
thu har zawk sipel tur an pek phah leh ta nghal a. A \hiante
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 102

chuan, “Brandy, i va’n mawl tak! Tu mahin microphone-ah


khan a inziak tih an hre hlei nem. Sipel mai la, i tidik ni
mai tur,” an ti a, an hau va; mahse, Brandy-a chuan,
“Endiktute leh mi dangin min hmu lo mah se, Pathianin min
hmu alawm. Thil dik lo a ni tih hre reng chunga tih luih
chu a dik hlei nem,” a ti mai a ni. Brandy-a chuan an
intihsiaknaah chuan lawmman a dawng pha ta lo na a, a
rinawm avang chuan an hotu leh zirlaipuite ngaihsan erawh
a hlawh thung a. An hotute chuan Brandy-a rinawmna chu
entawn vek turin an sikula zirlaite chu an fuih hial a ni.

3. Pathian tana rinawm : Pathian chu a rinawm a, amah


zuitute pawh rinawm turin min duh a ni. Kan chhungte leh
kan \hiante bula kan tih duh loh, mahni chauhva awma tih
hreh loh te kan nei em? Tu ma hmuh lohva kan ti em maw
kan tih hian, tu nge min lo hmu reng \hin kan tih kha?
Pathianin min hmu reng a ni tih hi theihnghilh miah loh tur
a ni. Pathianin keimahni \heuhvah hian thil \ha leh \ha lo
hriat theihna min pe vek a, naupangte pawhin chu chu an
nei vek. Mi thil lak ruk te, dawt sawi te, exam laia entawn te
hi mi rinawm lo tih dan a ni a. Tu mahin kan ti lai hmu lo
pawh ni se, min hmutu Pathian a awm reng a ni tih hriat
reng tur a ni.

Setana chuan \hiante leh mi dangte hmangin thil sual ti


turin min thlem \hin. Tleirawl chhuah hlim te hian meizial
zuk ruk te, sahdah hmuam ruk te, kuhva ei ruk châkna te a
lo awm \hin. Mahse, thil chin \ha lo, nu leh pate pawhin an
phal loh thilte hi chu tih chhin châkna kan nei a nih pawhin,
Setana thlemna a ni tih hre reng chunga tlanchhiatsan zel
tur a ni. |hiante zawng zawngin heng thil \ha lote hi lo
chîng \hin pawh ni se, mahni chauh pawhin, Pathian duh
loh zawng a ni tih hre chungin Pathian hmingin thil \ha lo
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 103

chu tih loh ngam tur a ni. Pathian thu chuan, “In taksa kha
Pathian in a ni,” a ti a, kan taksaa Pathian chawimawi zawk
turin min duh a ni. Chuvangin, kan taksate hi Pathian tan
rinawm takin kan serh thianghlim tlat tur a ni.

Tihpui tur
Lehkha hlai pakhat nei la, a chungah ‘Pathian tana
rinawm tlat ka tum’ tih ziak la, a hnuaiah chuan naupang,
Pathian tana mahni chauhva awm pawha rinawm tum tlatte
kut ding lam, pen-in emaw, sign pen-in emaw lo chhuisak
la, an kut thla chhungah chuan an hming i ziahsak zel
bawk dawn nia.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 104

ZIRLAI 18-NA

PATHIAN FATE CHU AN HLIM

Chhiar tur : Rom 8:28; I Pet. 1:3-9; Hab. 3:17-18

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate chuan Pathian remruat ang zelin an chungah
thil a thleng thin a ni tih an hria.
2. Harsatna leh buaina karah pawh, amah kan rin tlat
chuan Pathianin min kalsan ngai lo a ni tih zirtir.

1. Hlimna : Hlim in duh em? Hlim duh lo chu tu mah


kan awm lo vang. Kan hlimna tur hi kan zawng vek mai a,
kan zawn dan leh kan zawnna erawh chu a inang lo thei
hle. Mi \henkhat chuan hausak hi hlimna turah an ngai a,
pawisa an neih theih nan nasa takin hna an thawk \hin. Mi
\henkhat ve thung chuan larna hi hlimna em maw an ti a;
mahse, mi lar tam tak – zaithiam te, filmstar te, model nalh
tak tak te hi an hlim vak bik chuang lo tlat. Mi lar \henkhat
phei chuan an nun an ning a, mahni intihlum ta mai pawh
an awm a ni.

Mi \henkhat chuan hlimna a pe dawn em maw tiin zu te


an in a, ruih theih thil chi hrang hrang te an ti \hin. A tirah
chuan nuam an ti ve deuh pawh a ni mai thei; mahse, a rei
tulh tulh a, hrehawm an ti tawlh tawlh a, hlimna tura an
ngaih khan hlim lohna nasa tak a thlen ta zawk \hin a ni.

2. Hlimna kawng dik zawk : Hlimna kawng dik chu eng


nge ni ta ang le? Kan hria em aw? Hlimna kawng kan
zawnna tur chu Isua Krista a ni. Isua Krista ringtute chuan
hlimna tluantling an nei a ni. Kawng danga hlimna zawngte
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 105

chu a tirah hlim angin awm ve bawk mah se, a tawpah


chuan lungngaihna leh inchhirna an nei leh ngei ngei \hin.
Hlimna kawng dik kan hriat loh avangin tam takin kan nun
kan tichhe \hin a, a pawi hnuah kawng dik lo kan zawh a ni
tihte kan hre chhuak chauh va, a lo pawi zo tawh \hin a ni.

3. Pathian fate chu an hlim : Tute nge hlimna kawng


dik chu hria le? Kristian, Pathian ringtuten an hria an ni.
Hlimna kawng dik tak chu Isua Krista rina, a thu awiha, a
duh zawnga nun tlat hi a ni. Chu chauh chuan hlimna leh
lawmna famkim a pe thei a ni. Eng vangin nge Pathian fate
chu an hlim bik?

1) Pathianin min hmangaih avangin : Pathian ring lote


dinhmun tur chu thihna leh hremhmun a ni tih kan hria.
Mahse, Pathian chuan min hmangaih avangin a Fapa Isua
Krista chu khawvelah a rawn tir a, krawsah khen beh niin
kan tan a tuar a, chumi avang chuan chhandam kan lo ni ta
a, hremhmun kal tur kha vanramah kan kal thei ta tih kan
hria a, kan hlim lo thei lo a ni.

2) Vanah kan hming ziak a nih avangin : Isua ringtu,


kan tana thia tholeh a nihna pawmtute hming chu vanah
chhinchhiah a ni a, kan thih hnuah pawh vanramah Pathian
hnenah kan kal dawn a, van khua leh tui nihna kan nei ta a
ni tih kan hriat avangin kan hlim a ni.

3) Kan mangan lai ber pawha \anpuitu kan neih vangin:


Pathian ringtute hian harsatna an pumpelh chuang bik miah
lo a ni. Kristian hmasate phei chuan tihduhdahna an tuar
nasa hle a, tunlai khawvelah pawh hmun hrang hrangah
Kristianten tihduhdahna an tuar thu hriat tur a awm \hin.
India ramah ngei pawh nasa taka tihduhdahna tuar, nunna
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 106

hial chân ta sawi tur a tam ta hle. Mahse, heng harsatna


nasa tak karah pawh Pathian ringtute chu Lalpan a kalsan
ngai lo. Kum 2009-ah pawh khan Orissa state-ah ringtute
tihduhdahna a nasa hle a, mi tam takin an in leh lo an chân
a, nunna chân pawh an awm a nih kha. Mahse, mak tak
maiin Kristiante tiduhdahna hmunah chuan sai rual an lo
chhuak a, Kristian lote in chu a rawn chil chhiatsak vak mai
zel a nih kha. Chuvangin, Pathian ringtute chuan kan damloh
te, kan lungngaih lai te, kan mangan lai ber pawhin Pathian,
min hmangaihtu leh kan \awng\aina ngaithla rengtu kan nei
a, eng tik lai pawhin a hnenah \awng\aiin kan duh apiang
kan thlen thei reng a ni tih kan hria a, kan hlim a ni.

4) Kan \ha\na tura min thawhsaktu kan neih vangin :


Mihringte hi kan fing ve viau va, a chhan pawh Pathianin
finna min pek vang a ni. Ramsate chuan nunna nei ve tho
mah se, mihring angin Pathianin finna a pe ve lo. Chutianga
chungnunga siam ni mah ila, kan hma lam huna thil thleng
tur hi kan hre thei lo reng reng a ni. Tuna kan chunga thil
thleng mek hi kan duh loh deuh, kan chunga thleng tur
pawha kan duh loh a ni mai thei; mahse, a hnuah kan tana
thil \ha zawk a lo ni leh daih zawk \hin.

|um khat chu tlangval pakhat hian an sakawrte chaw a


pe a, an sakawr in te a tihfai vel laiin sakawr chuan
thawklehkhatah a kheng ta vak mai a; chu tlangval chu a
hliam na viau va, a ke ruh te a tliak hial a ni. A chhungten,
“Aw, a va’n pawi tak em! I va han vanduai tak em aw!” tia
a hnena an sawi chuan, chu tlangval chuan, “E! Pawi lo ve
a! Tuna vanduainaa kan ngaih hi kan hre hlei nem, ka \hatna
tura Pathian min thawhsak pawh a ni zawk mai thei asin,” a
ti sam et zel a. Chu vanduaina a tawh hnu lawk chuan an
ram chu indonaah an l<t ta phut mai a, tlangval leh pavalai
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 107

zawng zawng chu indonaa kal vek tur, tih thu a lo thleng ta
tlat mai a nih chu. Mahse, ani chu a ke a tliah avangin
indonaah chuan a kal ve thei ta lo va, a vanduaina chuan a
chhanhim ta hlauh a nih chu. Hetiang deuh chiah hian kan
damloh te, harsatna eng emaw kan tawh \hin te hi kan \hatna
tura Pathian min thawhsak a lo ni daih thei tih hriat hian
min tihlim \hin bawk a ni.

Tihpui tur
Chart paper hlai takah milem nui hmel ziah ni se,
chutah chuan an hming ziahtir vek ni se.

.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 108

ZIRLAI 19-NA

PATHIAN FATE THILTUM

Chhiar tur : Phil. 3:12-16

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate tih tur pawimawh tak chu Pathian thu awih
leh amah chawimawi hi a ni.
2. Kan nunin Chanchin |ha kan hril thei a ni.

1. Tum neih : In puitlin hunah eng nge nih in tum le?


Eng atan nge lehkha te in zir? Kan tum chu a inang lo
hlawm hle mai thei a ni. Naupang \henkhat chuan sawrkar
hna thawh an tum mai thei a, a \hen chuan sumdawng nih
te, sipai lal nih te, doctor nih te, thlawhna khalhtu (pilot) nih
te pawh in tum mai thei a ni. Kan nih tumah kan chian
phawt chuan, chu chu kan nih ngei theih nan taima taka kan
thawh a ngai \hin. Vawiin chawhnuah pawh hian leng mai
mai lovin inkhawmnaah in lo kal a; heng te pawh hi a chhan
chu Pathian duh zawnga awma, a thute ngaihthlak in duh
zawk vang a ni a, a ropui hle a ni. Thil engah pawh tum neih
ran hi a pawimawh hle a, tum nei ran chunga thil kan tih \hin
chuan hlawhtlinna pawh kan dawng nge nge \hin a ni.
2. Pathian fate thiltum
1) Pathian thu awih : Tute nge Pathian fate kha? Pathian
thu awihte leh amah ringtute hi Pathian fate chu an ni tih kan
zir tawh kha in la hria em aw? Fate chuan nu leh pate thu awih
hi thil \ha a ni tih kan hria a, an thu awih kan tum \hin.
Chutiang chiah chuan Pathian fate chuan Pathian thu awih hi a
\ha a ni tih an hria a, a thu awih an tum tlat \hin. A chang
chuan sikulah te, \hiante nena kan inkawm lai te, ina kan awm
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 109

lai te pawhin kan rilruah Pathian rem tih loh zawng, heng –
dawt sawi te, mi sawichhiat te, mi thil lak ruk te, nu leh pa phal
loh thil tih ruk châkna te a lo awm \hin. Heng hi a lo thlen
pawhin Setana thlemna a ni tih hriat reng tur a ni a; keini
Pathian fate chuan eng ang thlemna pawh lo kal se, Pathian
duh zawng eng nge ni tih kan ngaihtuah zel a \ha a ni. Hetiang
tih theihna tur hian Pathianin chhia leh \ha hriatna min pe a,
chu chu kan hmang tur a ni.
2) Pathian thupek zawm : Pathianin thu min pek chu,
mahni kan inhmangaih anga mi dangte hmangaih turin a
ni. Kan unaute, kan chhungte leh kan \hiante chunga
hmangaihna lantir chu kan thei a ni mai thei; mahse, kan
hriat ngai miah lohte, kan chunga \ha vak lote leh keini aia
harsatna tawkte hmangaih erawh chu harsa kan ti \hin. Isua
chuan, “In inhmangaih chuan mi zawng zawngin ka zirtirte
in ni tih chumiah chuan an hria ang,” a ti a ni. Chuvangin,
Pathian fate chuan Isua thupek zawmin mi dangte hmangaih
kan tum tur a ni.
3) Pathian chawimawi : Eng vangin nge Pathian hi kan
chawimawi ang? Lei leh a chhunga thil awm zawng zawngte
hi Pathian ta a ni a, Ama siam vek a ni. A ropui em
avangin Amah fak leh chawimawi hi kan tih tur a ni. Chu
bakah, Pathian chuan Isua thisenin kan sual zawng zawng
min tleng fai tawh a, Isua thisena lei kan nih tlat tawh
avangin Pathian chawimawi tur kan ni tih Bible-in min
hrilh bawk a ni.
Engtin nge kan chawimawi ang : Pathian chu kan taksa
leh kan nunin kan chawimawi ang. Pathian fakna, kan kâ
a\angin thu leh hla hmangtein kan tichhuak fo tur a ni a, kan
taksa ngei pawh hi Amah chawimawi nan kan hlan \hin tur a
ni. Pathian be tura biak ina kal te, Amah fak leh chawimawi
nana fakna hla sak leh lâmte hi Pathian kan chawimawina
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 110

kawng pakhat a ni. Chu bakah chuan kan nunin Pathian kan
chawimawi thei bawk. Kan nunah Pathian \ihna tak tak kan
neiha, kan nuna Lalber a nihna kan tihlan \hin te, miten kan
nunah Pathian thu awih \hatzia leh hlawkzia leh Lal Isua
hmel an hmuh hian Pathian kan chawimawi tihna a ni.
4) Pathian hnena mi dang hruai : Lal Isua vana a lawn
dawn khan amah zuitute hnena tih tur a hrilh chu – “Ram
tinah kal ula, Chanchin |ha hi hril rawh u,” tih a ni.
Chuvangin, Pathian ringtutena mawhphurhna lian tak kan
neih vek chu – Pathian hnena mi dangte hruai leh a kawng
kawhhmuh hi a ni. Thusawi kan thiam lo a ni mai thei;
mahse, kan nun leh kan chetzia hmangin Pathian hnenah
mite kan hruai thei a ni. ‘Naupang t>te chhandamna hriltu
an ni thei’ tih hlaah te pawh kan sa \hin a ni.
Engtin nge naupang t>te chuan Pathian hnenah mi kan
hruai theih ang le? Nu leh pa \henkhat, Pathian thu ngaihsak
nachang hre lo an awm \hin a. Chutiang nu leh pa kan nei a
nih chuan, a hmasa berin Pathian thu a nih avangin an thu kan
awih phawt ang. Inkhawm kan ngai pawimawh ang a, anmahni
pawh inkhawm ve turin kan sawm \hin ang. In chhungah kan
\awng\ai \hin ang a, chhung inkhawm kan la nei ngai lo a nih
chuan, naupangte pawhin chhung inkhawm neih hi a rawt
theih a ni tih hre chungin kan rawt ve thei bawk.
Kan \hiante pawh kan nungchangin Pathian duh zawng
kawng kan kawhhmuh thei. Pathian thu awih naupangte chuan
tu mah an hau ngai lo va, mi tu pawh \ha takin an kawm thei
vek \hin. Thil dik lo leh \ha lo tih an tum kan hmu a nih chuan
Pathian hminga ti lo turin kan hrilh hreh tur a ni lo. Kan hrilh
thei lo a nih pawhin, keini chuan thil sual chu kan ti ve tur a ni
lo thung. Tleirawl chhuah hlim hian puitlingte tih thika mei
zuk ruk te, kuhva ei leh sahdah hmuam chhin te leh, intihpuitlin
nana thil eng eng emaw tih \an te a awl \hin. Mahse, Pathian
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 111

duh zawng eng nge ni tih hre turin, \awng\ai chungin kan
chhia leh \ha hriatna kan hmang \hin tur a ni. |hiante tih ang
tih loh te, \hiante neih ang neih loh te a hrehawm kan ti \hin;
mahse, Pathian thu awih kan nih chuan Pathian duh zawnga
awm kan tum tlat tur a ni zawk. Tunah hrehawm angin lang
mah se, nakina kan lawmna tur a lo ni zawk \hin a ni.
|um khat chu Pastor pali hian Bible lehlin dan leh a
hrilhfiahna chungchang an sawi ho va. An zinga pakhat
chuan Bible chi khat chu a \awngkam mawl t> t> avangin
\ha bera a hriat thu a sawi a; pakhat chuan Bible chi dang
chu, a lehlin dan kawnga Hebrai leh Greek \awng zul \ha
deuhva a hriat avangin \ha a ti ber thung a; pakhat ve thung
chuan a chi dang chu a thu leh lehlin dan a tunlai avanga a
duh ber thu a sawi bawk a. Pastor, la sawi ve lo chu a
ngawi vang vang a, “Kei chu ka nu lehlin dan \ha ka ti
ber,” a rawn ti a. A \hiante chuan mak an ti hle a, “I nuin a
letling ve a maw?” an ti hu a. Chu Pastor chuan, “Aw.
Mahse, ani chuan a nunin a letling a, chu chu a fiah ka ti
ber a ni,” a rawn ti ta a. He Pastor hian Pathian fate tan
chuan sawi mai piah lamah, Pathian duh zawnga nun
pawimawhzia a rawn sawi fiah a ni. Keini pawhin chu chu
kan hriat renga, Pathian duh zawnga nun kan tum hram
hram tur a ni.

Tihpui tur
Sam 100:1-2-na hi lehkha phekah lian deuh hleka ziak ni
se, chu chu hmun sawm velah a thu chep chhe lova cheh bun
tur a ni. Naupang sawm ko chhuak la, lehkha chu a thu
indawt lovin naupangte chu sem tur a ni. An chan \heuh hnuah
an thu ken chu rem khawmtir tur a ni. Duh chuan group
inelna ang pawhin a tih theih ang chu. Rem khawmna atana
hun hmang tlem ber chu pakhatnaa puan tur a ni.
.....
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 112

ZIRLAI 20-NA

PATHIAN FATE LAWMMAN

Chhiar tur : Isa. 61:10-11; Mat. 6:1; Kol. 3:22-24

Zir chhuahpui tum


1. Pathian fate lawmman chu vanah a awm tih hriattir.
2. Lawmman hmu tur chuan Kristianten chân zawk huam
ngaih hun a awm \hin tih hriattir.

Tihpui tur
Lawmman, eng lawmman pawh dawng tawh zawng
zawngte zawh chhuah ni se. Sikula tih\hat lawmman emaw,
sports lamah emaw, Sunday School lamah emaw, eng
lawmman pawh an dawn tawhte chu a mal te tein sawitir ni
se. An sawi zawh apiangin a lawm nan kut ben zel tur a ni.

1. Lawmman hmu tura thawh rim : TV-ah inkhel


thiamho inkhel hi in hmu tawh ngai em? Eng inkhelhte nge
in hmuh tawh? A \hen chuan football an khel a, hockey te,
basketball te, tennis leh badminton te an khel \hin. Mi mala
intihsiak pawh in hmu \hinin ka ring. Intlansiak te,
inzuanthuisiak leh inzuansansiakte in hmu tawh vek ang
tirawh u? Heng infiamnaa telte hian eng nge an tum ber ni
ang? Lawmman hmu turin nasa takin an bei a ni. Hetianga
intihsiaknaa tel tur chuan a hma fe a\angin nasa takin an lo
inbuatsaih lawk tawh \hin a, hah takin training an lo la \hin
a ni. An ei châk zawngte an ei thei lo va, an taksa tana \ha
leh chakna pe theitu lamte chu, tui ti zawk lo mah se an ei a
ngai \hin a ni. |hiante bula len vel mai mai emaw, chhungte
bula hahdam taka awm mai maite pawh an châk ve \hin ngei
ang; mahse, chutiang ti hman an ni lo. An hmaa intihsiakna
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 113

lo awm tur chu hre rengin, an tih châk zawng leh ei châk
zawngte thlengin an ins<m zawk \hin. Chutianga hah taka
an lo thawh rim avang chuan a tawpah lawmman an dawn
theih phah \hin.

2. Pathian fate tana lawmman : Lawmman dawn hi nuam


in ti em? Eng ang lawmman nge dawn in châk ber?
Lawmman hi hmuh theih chi a awm a, hmuh theih loh chi
te pawh a awm bawk. Pathian thu awih lawmman eng nge
ni ang le? Leia lawmman kan han tihte nen hian a inangin
kan ring em? A inang lo a ni. Leia kan lawmman hi chu
hmuh theih te, khawih theih te, hriat theih te a ni tlangpui.
Mahse, Pathian thu awihte lawmman erawh chu tuna hmuh
mai theih chi awm bawk mah se, lawmman tak tak zawk
chu hmuh nghal theih a ni ve lo. Kan thih hnuah, khawvel
piah lamah a awm daih a ni. Kan lawmman ropui turzia chu
kan hre phâk lo na a, kan lallukhum tur chu vanah a awm
tih kan hria a; chu aia ropui zawk chu – Lal Isua hmel kan
hmu dawn a, vanramah a bulah kan cheng ve dawn a ni. A
nuam dawnin in ring em? Mahse, chutah chuan Pathian thu
awihte chauh an kal dawn a ni. Vanramah chuan kal vea,
lawmman dawn ve ngei in duh em?

3. Lawmman dawng turin eng nge kan tih tur? :


Chhandam kan nih theih nan eng mah tih theih kan nei lo,
Isuan min thawh zawhsak vek tawh. Lawmman kan dawn
tur erawh chu kan thawh rah ang zelin a ni thung dawn a
ni. Lawmman dawng turin eng nge kan tih ve tur ni ang le?

1) Kan tih theih tawk tih : Pathian hian mi zawng zawng


hi thil ropui tak ti turin a ruat hran lo; mahse, tu pawh,
naupangte pawh ni ila, kan tih theih tawk kan tih \hin hian
Pathian a lawm em em a ni. Bethani khuaa hmeichhe pakhatin
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 114

Lal Isua lua hriak rimtui man to tak a leih buak \um pawh
khan miten an sawisel a; mahse, Isua chuan, “A tih theih
tawk a ti a nih kha,” a ti mai. Kan tih theih hi nep hle mah se,
Pathian chuan a ropui nan a hmang thei a ni.

|um khat chu pa pakhat hi lawng lianin a zin a, lawng


chu a rui nasa khawp mai a, a pindanah a mu tawp mai a.
Zan khat chu a pindana lu hai bura a mut lai chuan, “Tuiah
mi an tla e!” tia au thawm a hre ta a. Pawnah a chhuak ve
peih si lo va. A tih theih tawk tiin, a khawnvar chu lawng
tukverhah a khum a\ang chuan a dah chhuak ta ringawt a, a
sawt leh sawt loh pawh a hre lo; mahse, a tih theih tawk a
nih avangin a ti ve mai a ni. Chu tuia tla palh chu
vanneihthlak takin an chhanchhuak hlauh mai a. A tuk zingah
chuan chu pa chuan, “Ka pil \ep a, hleuhna tur lam ka hre
bawk si lo va. Tuia ka pil \ep lai takin tuin emaw khawnvar
a rawn ti>ng hlauh mai a, hleuhna tur lam ka hriat phah ta
a,” a ti a. Mi pakhatin peih leh peih lova a tih theih tawk a
lo tih khan a nunna a chhanchhuak a nih chu. Keini pawhin
kan tih theih tawka Pathian rawng kan bawl hi a \ha em em
a ni.

2) Pathian duh zawng tih : Pathianin chhia leh \ha hriatna


\ha tak min pe a, chu chu duhthlanna kan neih theihna tura
min pek a ni. Thil \ha a awm a, thil \ha lo a awm bawk.
Nuam kan tih zawng a awm a, nuam kan tih vak loh a awm
bawk. Nu leh pa thu a awih theih a, a awih loh theih bawk.
Thil \ha tih chu nuam kan tih loh zawk te pawh a nih chang
a awm \hin. Chung duhthlanna tur hun a lo thlen chuan eng
zawk nge kan thlan \hin le? Pathian duh zawng tih chu
nunna a ni a, Pathian duh loh zawng tih erawh chu thihna a
ni. Pathian duh zawng chu engtin nge kan hriat theih ang?
Ngun takin han ngaihtuah la, “Isua ni se, hei hi engtin nge
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 115

a tih ang?” tiin han ngaihtuah la, Isuan a thlan zawka i rin
apiang chu zawm mai la, a dik duh fo a ni. Pathian duh
zawng kan tih duh tlat chuan \hiante tih ang tih ve duh loh
te a ngai mai thei a, danglam bik nih te pawh a ngai \hin.
Tunah chan chhe zawk angin lang mah ila, a tak takah
chuan kan lo hlawk zawk daih \hin. A chhan chu – vanah
lawmman kan khawl khawm zel vang a ni.

Tihpui tur
Lehkhakhawngin lukhum siama, mawi taka chei ni se.
Naupangte chu zawhna eng pawh zawha, a chhang dik
apiang chu a lawmmanah lukhum chu khumtir zel ni se.
NAUPANG INKHAWM KAIHHRUAINA 116

You might also like