Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 6

I Lutung Teken I Kakua

Inggih pamiarsa lan panureksa sane wangiang titiang, miwah prawantaka karya Br.

Wangaya Kaja sane singgihin titiang.

Ring galah sane becik puniki, titiang jagi nyarengin masatua Bali sane mamurda I Lutung

Teken I Kakua.

Sadurung titiang masatua Bali. Ngiring dumun nyakupin kara kalih, nunas Ica ring

Linggih Ida Sang Hyang Parama Kawi sane mapawayangan driki. Malarapin antuk

pangastungkara panganjali “OM Swastyastu”.

Nah timpal-timpal suba pada teka ? Nah, yen suba melahang negak. Pirengin satua

titiange

Kaja-kaja luas ka gunung

Ada kakua di Desa Serangan


Yening saja timpal-timpal bingung

Niki satua becik pirengan

Nanging elingan ruruh suksmane.

I Lutung teken I Kakua keto murdan satuan titiange. Asapunapi satuane, ngiring pirengin

sareng sami.

Ada katuturan satua I Lutung teken I Kakua. Sedek dina anu ada kakua berag, pejalane

adeng-adeng, muane kembang lem-lem. Ditu ia sedek mesayuban di beten carang kayune ane

gede sambilanga mamunyi “Ratu Sang Hyang Parama Kawi napi mawinan masan ujan-ujan

sukeh pesan titiang ngalih amah, yen makelo-kelo kene tusing buwungan deweke lakar mati”.

Mara I Kakua mamunyi keto saget makecog buron ane madan I Lutung. Ditu ia

mamunyi “Ih cai Kakua, ngudiang semengan suba nel-telang yeh mata. Apa ane sebetang cai ne

?” I Kakua nyautin “Jero Lutung tulungin titiang. Masan ujan-ujan sukeh pesan titiang ngalih

amah. Ateh titiang ke tongos ane bek misi amah-amahan”.

I Lutung mamunyi “Ih Kakua, yen cai nyak. Dauh Tukad Ceng-cenge ada pondokan. I

Kaki Perondong ane ngelahang abianne ento. Disisn abiane bek misi punyan biu, jae, kasela

muah ane lianan. A bulan ane suba liwat, deweke maan mentas. Ditu biune suba wayah-wayah,

mirib jani suba nasak.

“Nah, timpal-timpal. Titiang metakon nawang ane madan Kakua. To..to ane negak di

arep nawang ? Beh, liu ane tusing nawang, kenken nawang kapah melajah Basa Bali. Liunan

mabalih TV, maplalian HP padidian. Tusing dadi keto, iraga mentik di Bali patut bisa Basa Bali.
Nah, yen tusing nawang titiang ngorahin. Kakua tuah buron ane idup di tukad. Amah-amahanne

tuah umbi-umbian, gangang muah ane lianan. Suba nawang ane madan Kakua. To….to ane

negak di duri ngudiang bengong, meen… keto anake. Lanturang titiang satuane.

Cara Siratin Tirtha Sanjiwani kenehne I Kakua, liang pesan. Krana bakal maan ngamah

biu nasak-nasak. I Kakua mamunyi “Nanging kenken kema, sawireh Tukad Ceng-cenge ento

linggah tur sukeh pesan ngliwatin”.

Mara I Kakua mamunyi keto. I Lutung mamunyi “Ih Kakua, mula cai buron belog. Ipidan

ajak masekolah dini ditu cai mengkeb. Disubane timpal-timpal mulih mara cai milu mulih, apang

kadena milu melajah. Len teken deweke. Buron gede ganggas, bulu tebel, tusing kuangan amah,

tur bek ngelah daya. Sing tawang cai, deweke tuah tosin Patih ring Ayodya Pura ane taen nunjel

gumi Alengka Pura ane gelahang Sang Rahwana. To tuah leluhur awake, Ida Sang Anoman,

sakti mantra guna.

Mara I Lutung mamunyi keto, buin nyanget-nyangetang pesu belogne I Kakua. Cara siap

matatu di baong, pragat nguntul.

I Lutung mamunyi “Kakua. Cai kaden dueg ngelangi. Deweke magandong di tundun cai

tur deweke bakal mitujuin pondokne I Kaki Perondong”.

Gelisang satua enggal, I Kakua ngajak I Lutung majalan ke Pondokne I Kaki Perondong.

Ditu I Lutung makunyit di alas, matemu di sisin Tukad Ceng-cenge. I Lutung magandong di

tundung I Kakua, krana liangne I Lutung magending-gending

“Ngedas lemah kedise suba mamunyi

I Lutung I Kakua madayung-dayung


Dayung, dayung, dayung

Lutunge nayung

Saget suba ia neked di Abian Kaki Perondong. Ditu lantas I Lutung macebur tur makejog

ka punyan biunne, laut mamunyi “Ih Kakua, jani deweke bakal makuburan Bali ngajak cai,

masemaya. Ingetang munyin awake. Yen awake maan biu telung bulih, cai a bulih deweke duang

bulih. Nanging ingetan, yen I Kaki Perondong teka, orahang teken deweke. Apang tusing

tumbake teken I Kaki Perodong ”. Masaut I Kakua “Nggih Lutung. Titiang bakal ngantosin

beten”.

Gelisin satua enggal, I Lutung kruak-kruek, kilang-kileng ngamah biu. Ne jemaka amaha.

Ne buin jemaka amaha. Kulit-kulit dogen entung ka beten.

I Kakua mamunyi “Ih Lutung, kenken pasemayane. Yen cai maan biu telung bulih.

Awake a bulih cai duang bulih. Ngudiang kulit-kulitne dogen entung cai ka beten. Tusing cai

nawang kenken pangandikan Walikota Denpasar. Tusing dadi ngawag ngetungan leluhu apang

tusing blabar cara pidan. Iraga dadi buron patut ngelestariang lingkungane Denpasare apang

tetep asri lan lestari”.

I Lutung tusing rungu teken apa ane orahanga teken I Kakua. A pesel kone buin

entunganga ka beten. Kena kone tendasne I Kakua. Pedih basangne I Kakua laut ia makeneh-

keneh. “Beh, deweke panak cicinganga teken I Lutung. Nah ane melah bakal orahang teken I

Kaki Perondong. Ditu lantas ia macucung jaler, macuet mengke di beten punyan biu ane bet tur

atub. Sabilanga magending.

“Seng-sengin kuping nirane


Ada tuwung di Belayu

Seng-sengin kuping nirane

Ada lutung mamalin biu 3X”.

Mara I Kakua magending keto, saget bangun I Kaki Perondong. Nyemak tungked tur

tumbak ane lanying laut mamunyi “Beh, nyen ento semengan suba kauk-kauk ngorahang ada

lutung mamaling biu. Nah, yen saja bakal ka tumbak basangne kanti mati.

Gelisang satua, I Kaki Perondong suba di Abianne. Abianne benyah, biune telah, kulit

biu makacakan beten. Laut mamunyi I Kaki Perondong “Beh, nyen ane bani ngusak-asik abian

deweke. Yen tawanga bakal ka tumbak jani”.

Mara I Kaki Perondong nyengenget menek, saget ada Lutung basangne betek, uab-uab,

kijap-kijap.

Pedih basangne I Kaki Perondong, cara gedahe pantigang. Laut I Kaki Perondong

mamunyi “Ih, cai Lutung. Mula cai buron nista. Pongah juari cai bani ngusak-asik abian deweke.

Jani, tandang dosa cai. Mati cai jani Lutung.

Ditu I Kaki Perondong nyemak tumbak tur numbak I Lutung. Kena kone lambungne I

Lutung, muncrat getihne I Lutung kema-mai. Ditu lantas I Lutung makuntun lambang, ngeseksek

laut mati.

Inggih pamiarsa lan panureksa sane wangiang titiang. Wantah asapunika titiang masatua

Bali sane mamurda I Lutung teken I Kakua.


Indik tetuek sane polihang ring satuane. Yen iraga dadi jatma tusing dadi manyumbungan

padewekan, mogbog timpal, tur jail teken anak tiwas sekadi I Lutung. Karma Phalane ingetang.

Sekadi sane menggah ring daging-daging sastra Ala Ulah Ala Tinemu Ayu Gawe Ayu

Kapanggih. Suksma ipun, yen iraga maparilaksana jele sinah jele katampi, yen iraga

maparilaksana becik sinah becik kapanggih.

Inggih pamiarsa lan panureksa sane wangiang titiang

Klungkung Semarapura

Manik galih ring Desa Munggu

Kirang langkung nunas ampura

Benjang malih prasida katemu

”OM Santih,Santih,Santih OM”

You might also like