Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 6

Character Study:

ESTHERI BU

Rev. Lalsangbera

Thuhmahruai

 Estheri hming awmzia chu ‘Arsi’ tihna a ni. A bu chhunga thil thleng hi BC

478-464 inkar vela mi a ni a. A chhung thu hi inphiar rukna thuin a khat.

 Bible-a chanchin ngaihnawm ber leh ngaihsanawm berte zinga mi a ni.

Ruai\heh hlimawmtakin a in\an, ruai\heh bawkia a tawp. Ruai hi vawiriat aia

tlem lo \heh a ni. Judaten he bu hi an ngaisang hle.

 Bible-a India ram lanna awm chhun a ni.

 Bible-a hmeichhe hminga bu 2-na a ni (Ruthi - Estheri).

 Bible-a Pathian hming sawi lan lohna bu 2 zinga mi a ni (Hla Thlan Khawm).

 Hebrai-hote tihduhdah a nih thu ziahna bu 2 zinga mi a ni (Exodus).

 Mosia Dan bua lang lo Judate kut ‘Purim Kut’ bul \anna leh chu kut hman

dan lanna bu awm chhun a ni.

 Estheri bu hi Thuthlung Hlui bua Judate, Persia ram a\anga enkawl an nih

lanna bu awm chhun a ni.

 Juda hnamchimit thei mai dawna a lan laia an hnam chhan chhuaha a

awmhriatrengna ba a ni.

 Estheribu chhunga thute hi LalKura thupek anga Babulona saltang Zerubabela

hova kir ve ta lo, Persia rama awm Judate chunga thilthleng chanchin a ni.

History dik tak chu ni bawk mah se, chumi behchhana thawnthu ziak ang

hawia ziak a ang hle. Eg. Ahasuera nupui hming chu Amestris a nih laiin

Vasti tiin a dah. Tin, lalnu nihna a\anga banhi a tak takaha awm

lo.Tin,Persia-hovin hnamdang, rin dan dang an neih avanga tihhlum tur

thupek hi Persia sawrkarah chuana awmngailo.

 He buin a sawi tumleh chu “Hnam dangten Judate chu nasa takin lo phiar ru

mah se, Pathian venhimna avangin hnehtu an lo ni zawk,” tih hi a ni.

Chuvangin Estheri Bua thute hriatthiam nana thu pawimawh ‘Key Word’ chu

Pathian venna, inrawlhna, enkawlna a ni.


 He bua chang hlu ber (most precious verse) an tih chu 9:12(b) “Duh dang i la

nei em? Min hrilh teh, ka tihsak zel ang che,” tih hi a ni.

 He Estheri bu hian thupui nei ni sela, a thupui chu Rom 8:28 thu - “...an

\hatna turin engkimin a thawhsak \hin” tih hi a ni ang. He thupui hian Estheri

bu hi a luan chhuak zaa a ni.

 Estheri bu hi tehkhin thu (Alegory) atan nasa taka hman \hin a ni.Entir nan

-Lalnu Vasti chu mihring hlui, Pathian hnawl hnu, dinhmun hmasa hlohtu,

Estheri chu Kristaa siam thar ringtute, Hamana khaihlumna chu krawsa

mihring hlui khenbehna, Mordekaia chu Krista - thawhlehna nun \awmpuitu

angin.

 Hemi bu chhunga mi langsarte chu Hamana leh Mordekaia te an ni. Lal

Ahasuera hi a Greek hming chu Xerxes I a ni. Persia \awnga a hming

chuKsajarsa a ni. Hebrai- hovin an lam thiam danin Ahasuera an ti. Lal Daria

fapa niin Persia ramah BC 522-486 chhung a lal. Lal hian a ramchu bial

20-ah a \hen a, chung chu ram \hen 127-ah a \hen hrang leh. Chung

ram\hente chu Governor an tihten an awp \hin.

 Mordekaia hiJuda mi a ni nain Babulon pathian Marduk nen inlaichinna a nei

mai thei. Amah hi Benjamina thlah a ni. Hamana hi Israel hmelma Amalek

hnam thlahte kal zela mi a ni. Estheri hi Juda mi a na a, Babulon pathiannu

(hmangaihna) Isthar nen inzawmna neia ngaih a ni. A hming hi Persia \awng

chuan Arsi tihna a ni. A Hebrai hming chu Hadasi a ni a, thing buk rimtui,

parvar, eng lai pawha hnah hring reng, lei ti\hatua an hman Myrtle sawina a

ni.

Thu pawimawh zir chhuah turte :

1. Lalnu Vasti chu hmel\ha tak a ni, thawmhnaw mawi leh nalh takin a inbel. A

hmel\hatzia a mi liante hmaa lantir turin lalin a ko. Mahse, a duh lo va, phiartute

thurawn hmangin a pasalin a hnawl.

Ringtute himidang aia kan Lalpa mithmuha kan \hat bikna te, kan thianghlim bikna

te, kan duham loh bikna te, khawvel mit hmuha pho chhuak ve turin min ko. Mahse,

chu chu kan duh lo va, milak ang kan laduh a, mi tih duhang kan ti a, kanLalpa hi

kan chungah a lawmlo va, kan rawngbawlna kawr mawi ha reng chungin Lalpa lama

kan nihna kan hlohve em? Nalh mah ila hnawl tawh rawngbawltu kan nithei ti hi

hria ang u.

2. Lal nupui ni turin inchei chhung pawh kumkhat a ngai. Thla ruk chhung Mura
inchula a, thla ruk chhung rimtui chi dang inchulh a ngai.Estheri chu chutianga a

inpuahchah hnu chuan lal duh zawng nih a tlina a, Lallukhum khumtir a ni ta. He

thu a\ang hian Lalpa duhtu nih mai a tawk lo va, Lalpa min duh tlak nih a

pawimawh zawk. Lalpa duh tlak ni tur khawp chuan mahni pawhin buai phah

khawpa kan Lal tana inuluk leh duhtui a ngai.

3. Hamana chu kaisantir a na a, hotu dang zawng chunga daa a ni. Mordekaian

chibai a buk ve loh avangin Hamanan a phiar ru a. Lal thinlung hneh turin dan

tlawhchhan siin Mordekaia leh a chipui Juda tihhlumna turin lalber chu thupek a

siamtir.

Hetiang bawk hian thawhpuite emaw rawngbawlpui te emaw kan thu thua an awm

loh avanga chhuan lamdang, dan leh kalhmang dik tak hmang sia tute emaw

nemhniam tumna hi Hamana kalkawng a ni tih i hria ang u. Rilru dik lo taka mi \ha

chunga pawi khawih tura themthiam leh finrawl chhuah hi hlauhawmtak a ni.

Mimala kan er leh tluk loh te, a dik lo zawka mipuiin an ngaih theih nana \angkai

thiamna hi Kohhran huangah hian a awmve thei reng.

4. Hamana thil tum ruk hre chiang si lova lalin ram puma ‘Lal thupek’ Hamanan a

duh anga a ziahtir, ‘Juda zawng zawng thah chimih vek tur’ thu chuan Judate a ti\ap

a, an mangang, Mordekaian Estheri puihna a dil ta - Estheri chuan Hamana thil tih

dan lal hnena a thlen theih nan leh thupek sut a nih theih nan a hmasa bera hma lak a

tum dan chu - Susana Judate ni thum leh zan thum chawngheia \awng\ai turin a ta a,

amah pawhin chutianga a tih ve tur thu a sawi. A dawtah dan lo pawh ni se, thih

phah hiala lal hmaa din a inhuam.

He thu a\ang hian rilru natna leh thil\ha lovin ringtute min hualvel laia kan thiltih

dan tur a tarlang. A buaina leh a tibuaitu lamah a che let ve bawrh bawrh lo. Fim

taka ngaihtuahin, \awng\ai phawta Lalpa lama tluk luh a duh hmasa ber. Lalpa lama

\an la hmasa lova chiai taka mahni buaina hmachhawn hian huatna leh beidawn

lehzualna a thlen. Rilru hah vanga mut theih loh, chaw ei theih loh, thinrim leh

huatnaa khah maihi a awl\hin. Estheri angin Pathian au hmasa phawt ila, chumi

hnuah chauh mihring lama kan tih ve tur chu ti ila. HeihiEstherin lalnu nihna a

hmandan chu a lo ni. Hmasak loh tur hmasakte hi buaina chabi a ni.

Mangang thiamlo chuan tu emaw mihring pawimawh an pan thuai a, Pathian kuta

tluk luh leh \awng\ai lam an uar ve lo. Chhan chhuahna hmu pawh nise mihring

a\anga lo chhuaa a ni a, mihring thilin an lawm liam lehmai\hin.

5. Estherin ni thum chaw a nghei a, a \awng\ai hnu chuan mihring lama a tih tur a ti

\an ve ta. A lal thuam inbelin lal hmuh ngei turah a inlan ta. Dan ang ngeiin lalin a
ko lut - “I duh apiang mi dilrawh, ka pe ang che, ka ram zat ve pawh ni se,” tiin lal

chu inphal hle mah se, Estheri chuan ama tana \ha tur lama dillo. Lal leh Hamanaa a

chunga \ha lo taka awmte tan chawhlui a buatsaih ei turin a sawmdaih. Ruai a

buatsaih sak nawn leh dawn pawhin a ma duhzawng engmaha la sawi chuang lo.

Ruai a buatsaihsak leh te te.

Hun hmanhmawh thlak takah Estheri hi a muangchang hle. Keini chu eng emawin

min tlak buak hlekin kan chiai a, thil \ha ti hman lo lekin mahni \anghma ngawt kan

sial, phili takin kan che rawp rawp a, min hawtu kan in siamchawp fo \hin. “Mahni

aiin mi dang ngai pawimawh hmasa rawh,” tih hi Estherin min chah a nih hi.

Hamana tlaipuar, duhsakna dawng chu a hlimthei chuang lo. Amah chibai buk ve

duh lo Mordekaia a huat avangin. Mi chapo nun zia chu an tiatpui huatna neih hi a

ni. Hlim viau \hin mah se chhungrila huat an neih chuan an hahchawl thei lo vang.

Mordekaia khaihlumna tur a siamtir ta a ni. Huat neih hi hahthlak tak a ni.

6. Esther in lal leh Hamana tana ruai a \heh nawn zan chuan thil hlui chhinchhiahnaa

lal thah tuma phiarrute pahnih Bigthana leh Teresa te laka Mordekai an lal a humhim

thu lalin a chhiar fuh hlauh. He thil avang hian lal chuan Mordekaia a chawimawi ta

a.

Hun kal tawha tu chungah emaw thil\ha kan tih hi tuman sawi zui lo mah se kan

Pathian hian a hre reng. Lal tana Mordekaia thil tih chu a hun teah Mordekaia tan

lalin a rul let ve leh. Mimangang tana thil tihah te, mite nun chhanhim turtein i

insum suh ang u. Kan mamawh hun takah rulh letin kan awmleh dawn. Kan chi tuh

hi kan la seng dawn.

7. Lal Ahasuera hriat ve loh Judate zawng zawng thah chimih tur thupek lal hminga

lo siamtu Hamana thiltih chu hriat chhuah a ni ta. Amah Hamana khaihlum a lo nih

phah ta. Zangkhua a lo bungbu ta. Rilru \ha tak pawh hi tikawitu an awm \hin.

Mahni mi mal thil tih tum, Pathian hming lam mai avanga chung lamin min

pawmpui ta emaw tia zah hauh lova mi dang tana pawitur zawnga hma lak hreh si lo

hi Hamana rilru kal zel a ni. Rilru chhe tak pu chunga kan thil tih hi eng tikah emaw

kan chungah a lo la thleng dawn tih a tarlang.

8. Mordekaia, mahni dinhmun khel ve lo, a hnaa rinawm, lal nunna venghimtu, lal

aia mi dang tihlawm tum ve lo, a thawhpuiten an elrela chu lalin a nihna a hriat

chian hnu chuan, \hatnaa rulh let a ni. Lal zungbun Hamana bun \hin kha a bunve ta.

Tunthleng hianlalia a chawisan duh hi chu chawisanin an la awm zel. Mahni

inchawisan duh mi chu mihringin tihhniam tum mah se an ding chhuak dawn tho tho

tih a lang reng.


Estheri chuan lalin a lam hawia a tiang a vai nghakin mittui tla chungin inngaitlawm

takin a awm. A pasal zahpah lo takin a sawi duh a tilang ve lo.

He thuah hian hmeichhiaten an pasalte an hneh theihna thuruk a lang. Chu chu

inngaihtlawmna leh pasalte zahna, dah pawimawh hmasakna leh mittuihi a ni. He

chet ze \ha hi hmeichhe \hate chhinchhiahna a ni. Chu ze \ha nei chunga Judate

zawng zawng tihmang vekna thupek sut leh tura ngenna thuEstherin a han sawi

chuan lal thinlung a hneh vek. Hma lak dan tur thar thawn chhuak turin a ti ta. He

thila Estheri nun ze ropui bik tihmang vekna thupek sut leh tura ngenna thuEstherin

a han sawi chuan lal thinlung a hneh vek. Hma lak dan tur thar thawn chhuak turin a

ti ta. He thila Estheri nun ze ropui bik lantirtu thu mal \henkhat chu - Lalin rem a tih

chuan... a ke bulah a bawpkhup a... Mittui nen... tih te hi. Hmeichhe huaisar, pasal

ngamzek chi cha a ni lo. He hnehna thuruk avang hian a pasal chuan ‘Duh dani i la

nei em? Min hrilh teh, ka tihsak zel ang che,’ a ti. Kan Lalpa hi kan hmin ve thei

asin.

Judate tihmangna tur thupek chu sut leh theih a ni lo; mahse, hmelmate laka lo

inveng tur leh bei leta that thei tura thupek an ni ta zawk. Vawiin thleng hian sual

leh kan hmelmain min beih lohna tura humhim kan ni bik lo. Kan thupek thar hmuh

chu - Diabola hmun kian suh u... Ai khaw lamah in feite lek rawu u... Hmachhawn

rawh u... An hlauhawmna chu hlau suh u... In kawng chu thutaka hrengin, felna

awmphaw chu ha ula... Chhel takin awm rawh u, tih kan nive. Kan hmelmapa hidim

chi a ni lo, tuar tlawk tlawk tur pawh kan ni lo, beia ngamtu ni turin min siam tih i

hria ang u.

9. He Estheri buah hian inngaihtlawm leh ṭawng\ai hi thil awm dan thlak thlengtu

chaba a nitih a chiang hle. Kan \hatna tura kawng engkima Lalpan min thawhsak dan

makzia kan hmu. Mahni ngaiha dik, Lalpaa a hnawlsi nih hlauhawmzia te, Lalpa

duh tlak ni tura inuluk a \ulzia te, mi dang rilru tikawitu nih pawizia leh mite

mamawh lai taka puitu rulh let a nihzia te kan hmu ta.

Mi pahnih khaikhin kawp zel a ni - Estheri leh Vasti, Hamana leh Mordekaia.

Pakhatin lalnu nihna a luah chu mahni chauh inngaihtuah nan a hmang a, pasalte thu

awih lo ngam a ni bawk, a tawpna chu hnawl leh hnawh chhuah a ni. Pakhat zawk

chu fahrah rethea a ni a, a tawpna chu lalnu nih a ni. Keiniho pawh hi kan chanchin

kal zelthui tak chu mi dang nen inanna tam tak awm mah sela, tawp laminang lo tur

kan ni ve dawn. A \hen Pathianin a hnawl, a \hen tun din kan ni ang. Hamana pawh

lal dawttu, lalzungbun bun pha a ni hmasa a, a rilru a sual em avangin a tawpah

khaihlum a ni. Mordekaia chu Persia rama saltang chambang te fa ve maa a ni a;

mahse, mahni hnaa rinawm, mite chhiatna aia mi nunna humhim duhtu, intheh lar
tum ve lo kha a tawpah lal dawttu a lo ni ta. A chhuk thla Kristian leh a chawikan

Kristian, zuih ral lam pan leh arh chho deuh deuh Kristian kan awm zel. Ringtu dik

takte chu thing buk rimtui anga an bula awm nuam, mi hipna nei pangpar var anga

nun thianghlimna langsar leh hriat hran awl bik an ni a. Eng lai pawha hnah hring

reng chi anga nun nghet neileh daih rei, awm dan inthlak ve mai ngai lo, ngai awh

rei thei an ni a. Lei chhe zinga leiti\hatu (fertiliser) angia a chhe lai siam \hat hna an

thawk a. An awm danin Pathian a tihlawm avangin, “Duh dang i la nei em? Ka pe

zel ang che,” tiin an lakah Pathian a inphal \hin. Nang pawh chutiang mi chu lo ni

ve ang che.

You might also like