Professional Documents
Culture Documents
Gaa'Ila Islaamaa
Gaa'Ila Islaamaa
Hiikaan: Gulaalaan:
Shaafii Muhammad
Abdallaah
Raabsaan
Dhaabbata Najaashii Kan Maxxansaalee Islaamaa
Dursa:
Faaruun hundikan Rabbiiti, isa faarsina,isuma
gargaarsifannaa ammaas isuma araarama
gaafanna.
2
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
ﺼﻠِ ْﺢ ﻟَ ُﻜ ْﻢ أَ ْﻋ َﻤﺎﻟَ ُﻜ ْﻢ َوﯾَ ْﻐﻔِ ْﺮْ ُ ﯾ.ﺳ ِﺪﯾﺪًاَ ﯾَﺎ أﯾﱡ َﮭﺎ اﻟﱠ ﱢﺬﯾﻦَ آ َﻣﻨُﻮا اﺗﱠﻘُﻮا ﷲَ َوﻗُﻮﻟُﻮا ﻗَ ْﻮﻻ
ُ ﻟَ ُﻜ ْﻢ ُذﻧُﻮﺑَ ُﻜ ْﻢ َوﻣﻦْ ﯾُ ِﻄ ْﻊ ﷲَ َو َر
ﺳﻮﻟَﮫُ ﻓَﻘَ ْﺪ ﻓَﺎ َز ﻓَ ْﻮ ًزا َﻋ ِﻈﯿ ًﻤﺎ
3
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
Kana booda:
Tokkoffaa fi lammaaffaan:
4
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
Qoodamni sadaffaa:
5
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
6
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
7
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
Baafata
Mata Duree Fuula
Dursa: ...................................................................................... 2
Fuudhaa fi Heerumni godhii Rabbiiti .................................... 11
Hikmaa fuudhaa fi kaayyoo isaa: .......................................... 20
Maaliif fuuna? ................................................................... 20
1-Ilmoo: ......................................................................... 20
2-Qananii lubbuu fi qaamaati: ...................................... 22
3-Guutomins ilmaa ga’uu dha. ...................................... 24
4-Jireenya kana jaaruu irratti wal gargaaruu: ............... 25
Akkamitti shariika jireenyaa filatta?! .................................... 25
1. Mul’ata ...................................................................... 26
2. Amantii .......................................................................... 29
3. Jaalala ............................................................................ 31
4. Horii fi duruma: ............................................................. 34
5. Haalaa fi amala .............................................................. 39
6. Bareedina ...................................................................... 41
7. Dubrummaa .................................................................. 44
8. Beekkamtummaa fii ol aantummaa .............................. 46
Qaadhimchuu........................................................................ 48
Seeraa fii naamusa qaadhimachuu: .................................. 48
1. Odoo hin qaadhimanne intala ilaallachuu: ........... 49
8
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
9
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
10
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
11
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
12
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}ﻳﺎ أﻳﻬﺎ اﻟﻨﺎس اﺗﻘﻮا رﺑﻜﻢ اﻟﺬي ﺧﻠﻘﻜﻢ ﻣﻦ ﻧﻔﺲ واﺣﺪة وﺧﻠﻖ ﻣﻨﻬﺎ زوﺟﻬﺎ
وﺑﺚ ﻣﻨﻬﻤﺎ رﺟﺎﻻً ﻛﺜﻴﺮاً وﻧﺴﺎء واﺗﻘﻮا اﷲ اﻟﺬي ﺗﺴﺎءﻟﻮن ﺑﻪ واﻷرﺣﺎم إن اﷲ
13
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
14
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
15
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
16
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
17
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
18
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
19
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1-Ilmoo:
Jireenyi dhalanama lafarra jiraachu akka ittifufuuf
Rabbiin fuudhaa waliinkan wal qabatu godhe.
Dhalli namaa jiraachuun kaayyoo Rabbiin uume
qabu waan ta’eef Rabbiin akkana jedhe:
20
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
وإذا ﺗﻮﻟﻰ ﺳﻌﻰ ﻓﻲ اﻷرض ﻟﻴﻔﺴﺪ ﻓﻴﻬﺎ وﻳﻬﻠﻚ اﻟﺤﺮث،وﻫﻮ أﻟﺪ اﻟﺨﺼﺎم
21
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}وﻣﻦ آﻳﺎﺗﻪ أن ﺧﻠﻖ ﻟﻜﻢ ﻣﻦ أﻧﻔﺴﻜﻢ أزواﺟﺎً ﻟﺘﺴﻜﻨﻮا إﻟﻴﻬﺎ وﺟﻌﻞ ﺑﻴﻨﻜﻢ
22
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}ﻳﺎ أﻳﻬﺎ اﻟﻨﺒﻲ إﻧﺎ أﺣﻠﻠﻨﺎ ﻟﻚ أزواﺟﻚ اﻟﻼﺗﻲ آﺗﻴﺖ أﺟﻮرﻫﻦ وﻣﺎ ﻣﻠﻜﺖ
ﻳﻤﻴﻨﻚ ﻣﻤﺎ أﻓﺎء اﷲ ﻋﻠﻴﻚ وﺑﻨﺎت ﻋﻤﻚ وﺑﻨﺎت ﻋﻤﺎﺗﻚ وﺑﻨﺎت ﺧﺎﻟﻚ
23
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
24
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
25
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Mul’ata
Ilmi namaa mullata isaa yoo ilaalate,mullataa fi
uumaa keessaa wantoota ittiin wal dhaban
baay’eetu jira. Kan akka dheerina, gabaabinaa fi
bifaa,isaanumaanuu sadarkaa addaa qabaatuu
danda’u. Walumaa galatti dachii keessatti ilmaan
namaa yoo ilaalte tokko kaaniin wal hin fakkaatu
waan ta’eef hanga ta’etti kan walitti dhihaatuus
26
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
27
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
28
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
2. Amantii
Amantiin karaa rabbiin ilma namaa kana sifa isaa
keessatti guutuu godhuuf, akkasumaas haalaa fi
amala isaa guutuu godhuuf buuseedha.
Akkasumaas nama wajjiin jiraachuu fi duniyaa
tana keessatti akkaataa guutuu dhugummaa fi
gammmachuu mirkaneessitu irratti akka godhuuf
buuse. Kanaafuu diin kun yeroo bu’ura
namummaa gaarii isaanii waliin yoo wal qunname
waan dinqii hoojjata.
29
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
30
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
3. Jaalala
Baay’een namootaa fuudhuu kajeelanii irra guddaa
yaada isaanii fuudha dura jaalalti argamuu irratti
rarraaasuu. Gariin immoo jaalala ulaagaa fuudhaa
kan bu’uraa godhee ilaala. Yaadni kun fedhii ykn
maalummaa fuudhaa wallaaluu irraa dhufe.
Akkasumaas, uumaa waliin jireenya dhiiraa fi
dubraa wallaaluu irraa madda. Jecha jaalala jedhu
hiikkatuu keessatti namni wal dhaba guddaa qaba.
31
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
32
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
33
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
4. Horii fi duruma:
Haala guutumattuu irraa hafuu hin qabne kan
gidduu namaattiis wal dhabbiin keesssa hin
jirrerraa tokko nama fuudhaaf ka’e keessatti
durummaan ulaagaa dha. Irra xiqqaan durumaa
kadhaarraa waan ofiin danda’u qabaachuu fi
dirqama abbaa manummaatiin dhaabbachuudha.
Hayyannoonni hadiisaa ergamaa rabbi(saw) kana
yeroo hiikan akkana jedhu: “ yaa garee
dargaggootaa! Isin keessaa namni ba’aa
fuudhaatiin dhaabbachuu danda’e haa fuudhu.”
Jechai ba’aa jedhu baasii dhiirri niitii jiraachisuuf
baasuutu itti fedhame. Islaamummaan, nikaa
hidhuun kani fayyaa ta’u, akkasumaas nikaan kan
itti fufuu danda’u dhiirri qallaba baasuu irratti
danda’aa ta’uu ulaagaa godhe. Garuu namoonni
yeroo ammaa kana gurbaa keessatti wanni isaan
ulaagaa godhatanii ilaalan fuula namaa irraa
duroomuu fi kadhaarraa qulqullaawuu qofa osoo
hint a’in baay’ina horii namticha fuudhuuf
34
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
35
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
36
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
37
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
38
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
5. Haalaa fi amala
Ammaan dura odoo fuudhatti hin galle bu’ura
qulqulluu ilma namaa irraa barbaachisu beeynee
jirra. Bu’urri qulqullina ilma namaa suniis waan
abbaan ofiif godhatu osoo hin ta’in hojii rabbiiti.
Ragaan kanaa hadiisa qulqulluu keessatti
ergamaan rabbii (saw) sahaabiyyicha zeyd al
kheyri jedhamuun akkana jedhe “haala lama kan
rabbi fii ergamaan isaa jaalatantu si keessatti
argama. Isaaniis oobsaa fii suuta deemuu dha.”
Achumaan zeeydiin akkana jedhe “yaa ergamaa
rabbi haalli lamaan sun kaniin irratti uumame moo
kaniin ofiif uummmadhe?” Jedhee gaafannaan,
nabiyyichi akkana jedhe: “lakkii kan irratti
uumamtee dha.” Hadiisni kun kan inni argisiisu
bsahaabiyichi kun obsaa fii suuta deemuu odoo
muslima hint a’in dura haalaa fii amala uumaa
39
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
40
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
6. Bareedina
Bareedinni sifaata gurbaa fii intaltiis barbaadaa
jiranii dha. Sifti tun gubbaallee taatu wajjiin
jireenya itti fufuu fii wal ta’inni kan hogayyuu
ta’uuf dhiibbaa cimaa qaba. Ilmi namaa uumaa isaa
keessatti kan waan hundarra bareedullee yoo ta’e
jidduu isaaniitti yeroo wal dorgomsiifaman wal
caalmaya guddaa qabu. Ammaas ilmi namaa qabxii
bareedina jedhu irrattillee yoo walii gale bareedinni
akkam akka ta’e tokko tokkoon murteessuu fii
dameelee isaa keessatti wal dhaba waan ta’eef
ergamaan rabbii (saw) akkana jedhe: “tokkoon
keessan yeroo intala takka ilaallatu gara waan ishee
fuudhutti isa waamu ilaalachuu yoo danda’e haa
hoojjatu.” Hadiisa kana keessatti nnabiyyichi
41
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
42
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
43
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
7. Dubrummaa
Dubrummaa fii dardarummaan intalaa fii gurbaa
birattiis fuudha keessatti sifa jaalatamtuu
taateedha. Sababni isaas ergamaa rabbiirraa (saw)
akka hadiisa jaabir kan bukhaarii fii muslim
keessatti gabaafame keessatti akkana jechuun
44
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
45
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
46
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
47
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
Qaadhimchuu
48
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
49
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
50
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
51
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
52
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
53
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
54
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
55
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
56
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
57
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
58
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
59
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
60
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1, jaalatuu:
Waltaa’iin fudhaa filaanno waan ta’eef karuuma
tokkoolleenu isaa keessa nama dirquun jiraachuu
hin qabuu.sabaabni isaas fuuni jireenya hadhaa
manaatiifi abba mana wajjiin waan wal qabaatuuf
61
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
62
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
63
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
2, fira intaalaa:
Dubaartiin takka ofuuma nikhaa hitee of
heruumsiisuun umaa fi ilaalchaaniis fudhaaatama
hin qabu.akkasumaas maqa fudhaatiin badii fi
64
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
3. Ragoota lama:
Nikhaa hidhuun sirrii ta’uuf ragaan sirrii lama
irratti hirmaachu qabu.waan kanaa keessatti
hadiisota baayee ta’aan kan tuqaa fi laafina qabantu
dhuferra.garuu irra baayeen namoota beekusa
qabaan kan muslimtoota irra ta’aan wan kana
irratti hojjaachaa turaan.fakkeenyaaf ibnu
65
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
4. Mahrii:
Sharii’aan ogeetti taate nikhaa hidhuun sirrii ta’uuf
mahriin gurbaa irraa intaalaf akka kannnaamtu
raga goote.ragaan kanaa jechaa rabbitti:
}وآﺗﻮا اﻟﻨﺴﺎء ﺻﺪﻗﺎﺗﻬﻦ ﻧﺤﻠﺔ ﻓﺈن ﻃﺒﻦ ﻟﻜﻢ ﻋﻦ ﺷﻲء ﻣﻨﻪ ﻧﻔﺴﺎً ﻓﻜﻠﻮﻩ
{ًﻫﻨﻴﺌﺎً ﻣﺮﻳﺌﺎ
66
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
67
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}اﻟﻴﻮم أﺣﻞ ﻟﻜﻢ اﻟﻄﻴﺒﺎت وﻃﻌﺎم اﻟﺬﻳﻦ أوﺗﻮا اﻟﻜﺘﺎب ﺣﻞ ﻟﻜﻢ وﻃﻌﺎﻣﻜﻢ
68
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
69
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
6. Hiriyyummaa
Heerumni sirrii ta’uuf abbaan manaatiifi haati
manaa wal gituun ulaagaa dha. Wal gituu keessaa
wantoota shari’aan fudhattee bu’ura gooteetu jira.
Sana malees wantoota shari’aan fudhatama
dhoorgitreetu jira. Wal gitni shari’aa keessatti
fudhatama qabu kan fuuni sirrii ta’uufiis shari’aan
ulaagaa goote amantiin gurbaa fi intalaa wal
gituudha. Sababni isaas amantiin madaala bu’uraa
kan itiin namni madaala rabbii keessa galu waan
taateefi. Kanaafuu fuudhaa fi heeruma keessatti
ilaalchi jalqabaa wal gita amantii jara lamaanii ta’ee
fudhatame. Fakkeenyaaf isaan lamaanirraa tokko
keessa shirkiin yoo jiraate wal fuudhuuf ulaagaaan
waan dhabameef shirkiin isaan lamaan akka wal
hin fuune ni dhoorka. Ragaan kanaa jecha rabbiiti:
}وﻻ ﺗﻨﻜﺤﻮا اﻟﻤﺸﺮﻛﺎت ﺣﺘﻰ ﻳﺆﻣﻦ وﻷﻣﺔ ﻣﺆﻣﻨﺔ ﺧﻴﺮ ﻣﻦ ﻣﺸﺮﻛﺔ وﻟﻮ
70
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
{وﻟﻮ أﻋﺠﺒﻜﻢ أوﻟﺌﻚ ﻳﺪﻋﻮن إﻟﻰ اﻟﻨﺎر واﷲ ﻳﺪﻋﻮ إﻟﻰ اﻟﺠﻨﺔ واﻟﻤﻐﻔﺮة ﺑﺈذﻧﻪ
. اﻵﻳﺔ..
71
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
72
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
73
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
74
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
75
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
76
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
77
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
78
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
79
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
80
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
81
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
82
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
83
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
84
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
85
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
86
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
87
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
88
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
89
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
وإن أﻋﻮج ﺷﻲء ﻓﻲ.]اﺳﺘﻮﺻﻮا ﺑﺎﻟﻨﺴﺎء ﻓﺈن اﻟﻤﺮأة ﺧﻠﻘﺖ ﻣﻦ ﺿﻠﻊ أﻋﻮج
90
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}ﻧﺴﺎؤﻛﻢ ﺣﺮث ﻟﻜﻢ ﻓﺄﺗﻮا ﺣﺮﺛﻜﻢ أﻧﻰ ﺷﺌﺘﻢ وﻗﺪﻣﻮا ﻷﻧﻔﺴﻜﻢ واﺗﻘﻮا اﷲ
91
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
92
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
93
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Wal-dhaaluu
Nikaah hidhuun qulqulluu ta’ee yeroo xumurame
isaan lamaan keessaa tokko yoo du’e kan lubbuun
jiru isa du’e sana qabeenya isaa dhaaluu danda’a.
Dhugumatti rabbiin qooda murteeffamaa ta’e
kitaaba isaa keessatti abbaa manaatiif yoo haati
manaa tan ilmoo isaas ta’ee tan nama biraas hin
qabne duute walakkaa qabeenya ishee akka
fudhatu godheefii jira. Yoo ilmoo qabaatte immoo
takka afuraffaa qabeenya ishee akka fudhatu isaaf
godheera. Akkasumaas haadha manaa yoo dhiirsi
ilmoo ishees ta’ee nama biraarraas odoo hin qabaati
du’e takka afuraffaa waan inni dhiisee rabbiin
murteesseefii jira. Garuu yoo odoo ilmoo qabuu
du’e ilmoon tan isheerraa argate ta’uus ykn tan
94
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
ﻓﺈن ﻛﺎن ﻟﻬﻦ وﻟﺪ،}وﻟﻜﻢ ﻧﺼﻒ ﻣﺎ ﺗﺮك أزواﺟﻜﻢ إن ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻟﻬﻦ وﻟﺪ
ﻓﻠﻜﻢ اﻟﺮﺑﻊ ﻣﻤﺎ ﺗﺮﻛﻦ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ وﺻﻴﺔ ﻳﻮﺻﻴﻦ ﺑﻬﺎ أو دﻳﻨﻮﻟﻬﻦ اﻟﺮﺑﻊ ﻣﻤﺎ ﺗﺮﻛﺘﻢ
ﻓﺈن ﻛﺎن ﻟﻜﻢ وﻟﺪ ﻓﻠﻬﻦ اﻟﺜﻤﻦ ﻣﻤﺎ ﺗﺮﻛﺘﻢ إن ﻟﻢ ﻳﻜﻦ،إن ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻟﻜﻢ وﻟﺪ
ﻓﺈن ﻛﺎن ﻟﻜﻢ وﻟﺪ ﻓﻠﻬﻦ اﻟﺜﻤﻦ ﻣﻤﺎ ﺗﺮﻛﺘﻢ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ وﺻﻴﺔ ﺗﻮﺻﻮن،ﻟﻜﻢ وﻟﺪ
،. {ﺑﻬﺎ أو دﻳﻦ
“Isin dhiirootaaf walakkaa waan niitiileen keessan
kan ilmoo hin qabne dhiisaniitu isiniif jira. Yoo
isaaniif ilmoon jira ta’e isin dhiirootaaf tokko
afuraffaa waan isaan dhiisaniitu jira. Kun erga
geessuu dhaamsa isaan dhaammatanii ykn liqii
irraa galchuuti. Isaaniif immoo yoo isin ilmoo
hinqabaatin tokko afuraffaa waan isin dhiiftaniitu
jiraafi. Yoo isiniif ilmoon jira ta’e isaaniif tokko
saddeetaffaa waan isin dhiiftaniitu jiraaf kuniis
95
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
2. Gosummaan argamuu:
Nikaah hidhuun wal-ta’ii ilmoo dhalatte takka
gurbaa murtaa’etti irkisuu sirrii gootuudha. Ilmoo
isaan waamuun sun ulaagaa lamaan malee hin
guutamu:
96
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
97
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
98
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
99
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Masruufa:
Kana jechuun dhiirti niitii isaa irratti erga
nikaahn hidhamee kaasee bifuma ta’eenuu
hanga ishiin adda bahutti isaatu masruufaan
dhaabbchuu qaba jechuu dha. Masruufni kun
dirqama haadha manaatiif barbaachisu kan
akka nyaata, uffata, iddoo jireenyaatii fi
wantoota biros of keessatti haammata. Haadha
manaarratti masruufa kanarra wanta tokko
matumaanuu qabaattuus qabaachuu baattuus
hoojjachuun isiirratti dirqamaa miti. Ragaan
kanaa jecha rabbiiti:
}ﻟﻴﻨﻔﻖ ذو ﺳﻌﺔ ﻣﻦ ﺳﻌﺘﻪ وﻣﻦ ﻗﺪر ﻋﻠﻴﻪ رزﻗﻪ ﻓﻠﻴﻨﻔﻖ ﻣﻤﺎ آﺗﺎﻩ اﷲ ﻻ
100
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
101
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
102
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Ajaja godhuu:
Maatii irratti itti gaafatama cimaa guyyaa qiyaamaa
fuul duree rabbiitti gurbaan irraa gaafatama waan
ta’eef, akkasumaas duniyaa gubbatti hawaasa fuula
durattii fi fira intalaa fuula durattiis gurbaan waan
gaafatamuuf ajajni isaa godhamuun dirqama ta’a.
Kanaafuu niitiin dhiirsa ishee ajaja godhuun
tokkoffaarratti dirqama rabbiin murteesse waan
ta’eef, lammaffarraattiis tolinaa fi sirni maatii waan
murteesseef, sadaffaarratti ammaas rakkinaa fi
dirqamniis waan murteesseef ajajni isaa
godhamuun dirqama. Rakkina hoggaa jennu
uumaa fi akkaataa jireenyaa kan dhiira malee
dubartiin dhaabbachuunii hin dandeenye ta’uun
yaadameeti. Isa kana nama of tuulu malee namni
biro barbaachisaa ta’uu isaa keessatti hin falamu
ykn hin mormu.
103
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
2. Tajaajila kennuu:
Tajaajilli mana keessaa dirreelee ishee keessatti
ajajni abbaa manaa godhamu waan ta’eef,
akkasumaas mirga gurbaan qabu keessaa tokko
waan ta’eef niitiirratti dirqama ta’a. Asitti shari’aaf
tajaajilli sun maal fa’a akka ta’e daangeessuun hin
argamne. Kan kana daangeessu aadaa fi jireenya
104
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
105
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
106
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
107
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
ً}وإن ﺧﻔﺘﻢ ﺷﻘﺎق ﺑﻴﻨﻬﻤﺎ ﻓﺎﺑﻌﺜﻮا ﺣﻜﻤﺎً ﻣﻦ أﻫﻠﻪ وﺣﻜﻤﺎً ﻣﻦ أﻫﻠﻬﺎ إن ﻳﺮﻳﺪا
108
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
109
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
110
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
111
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
112
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
113
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
114
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
115
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
116
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
117
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
118
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
119
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
120
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
121
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
122
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Du’a:
Duuti aadaalee jireenya keessatti argaman kan
irraa dheessuu fi baqatuuniis hin taanee dha
waan ta’eef akkuma ijoollee daa’imaa tuquu
danda’utti haadha manaatii fi abbaa manaatiis
ni tuqa. Akkasumaas umrii fi akkaataan gargara
ta’uun wajjiin namoota hunda ni weerara. Duuti
haadha manaatii fi abbaa manaa garii isaanii
gariirraa adda baasa. Garuu wal-ta’ii gaa’ila
isaanii kan shari’aa guutumaan guututti hin
diigu. Kanaafuu jaarsaa fi jaartiin muslimtoota
ta’an jannata keessattiis yoo soda rabbiitii fi
toltuurratti du’an ta’e aakhiraattiis walumaan
jiraatu. Akkuma rabbiin kadhaa malaa’ikoonni
mu’umintootaaf kadhatan gabaasetti:
123
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
}اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا واﺗﺒﻌﺘﻬﻢ ذرﻳﺎﺗﻬﻢ ﺑﺈﻳﻤﺎن أﻟﺤﻘﻨﺎ ﺑﻬﻢ ذرﻳﺘﻬﻢ وﻣﺎ أﻟﺘﻨﺎﻫﻢ
124
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
I. Dhaalmaya: isaan
125
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
126
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
127
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
128
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
jireenya waliinii
keessatti wantoota
dhokotaa fi iccitiilee
garii isaanii irratti
waliin mul’atanii turan
waan ta’eef du’aan adda
129
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
bahuun iccitiilee fi
wantoota dhokatan sann
tamsaasuu jechuu miti.
Kanaafuu iccitiilee fi
wantoota dhoksaa
akkuma jiranitti waliif
eeguun dhiiraa fi
dubartoota
huindarrattuu dirqama
amantiiti. Kana malees
dhugumatti gurbaan
gaariin akkuma gaafa
jireenyaa erga isheen
duutees jaalala niitii
isaarratti kan tiikfatu
yoo ta’u, niitiiniis
akkasuma jaalala abbaa
mana isheetiif qabdu ni
eeggatti. Dhugumatti
ergamaan rabbii (saw)
130
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
131
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
ol seente hiriyyoota
niitii isaa kadijjaa
sababa taateef baay’ee
ishee kabaja. Kun
hunduu ergamaan
rabbii (saw) niitii isaa
gaarii saniifwaadaa
guutuutti cimaa ta’ee
ilaalama.
2. Hiikkaa :
132
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
133
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
134
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
135
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
136
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
137
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
138
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
139
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
140
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
{ﺑﻤﻌﺮوف
141
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
142
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
“Hiikkaan wal-duraa
duubaani.gaariidhaan qabachuu
ykn toltumaan gad-lakkisuu.”
Ammaas jecha Rabbiiti: “Yoo isii
143
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
144
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
145
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
146
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
147
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
1. Daangaalee fi bu’uroota
akkasumaas tarkaanfiilee
shari’aan wal-ta’ii nikaahtiif
keesse diiguu fi Qur’aana
Rabbiitii fi Hadiisa Ergamaa
rabbii (saw)’n taphachuu dha.
2. Niitii bifa kanaan hiikamte
baay’ee hamilee cabsuu.
Sababni isaas wajji jireenya bifa
fokkotaan diduu fi mormuu
akkasumaas haqa wajjiin
jireenyaa diduu of keessaa
qaba waan ta’eefi.
3. Mirga karaa dinagdeetiin niitiif
kenname diiguu dha waan
ta’eef miidhaa fi daangaa
darbuutti lakkaa’ama.
4. Wallaalaa fi of-tuulummaa
dha. Sababni isaa wal-tahiin
fuudhaa kan yeroo dheeraaf
148
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
149
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
150
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
151
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
152
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
153
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
154
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
155
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
156
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
157
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
158
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
159
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
160
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
161
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
162
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
163
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
164
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
165
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
166
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
167
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
168
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
169
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
170
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
171
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
172
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
173
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
174
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
175
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
176
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
177
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
178
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
179
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
180
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
181
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
182
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
183
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
184
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
185
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
186
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
187
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
188
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
189
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
190
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
191
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
192
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
193
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
194
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
195
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
196
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
197
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
198
Gaa’ila Islaamaa اﻻﺳﻼم اﻟﺰواج ﻓﻲ ظﻞ
199