Sepedi HL P1 Memo 2022

sapapers.co.
za
NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION

NOVEMBER 2022
SEPEDI LELEME LA GAE: LEPHEPHE LA I

SEPEDI HOME LANGUAGE: PAPER I
MARKING GUIDELINES
Meputso: 100
These marking guidelines are prepared for use by examiners and sub-examiners,
all of whom are required to attend a standardisation meeting to ensure that the
guidelines are consistently interpreted and applied in the marking of candidates'
scripts.
The IEB will not enter into any discussions or correspondence about any marking
guidelines. It is acknowledged that there may be different views about some
matters of emphasis or detail in the guidelines. It is also recognised that, without
the benefit of attendance at a standardisation meeting, there may be different
interpretations of the application of the marking guidelines.
IEB Copyright © 2022 PHETLA

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE: SEPEDI LELEME LA GAE: LEPHEPHE LA I – Letlakala la 2 go a 8
MARKING GUIDELINES
KAROLO YA A TEKAKWEŠIŠO
POTŠIŠO YA 1
1.1 Go se iketle/ Go a engwaengwa.
1.2 • Barutwana ba bangwe ba thabišitšwe ke dipoelo tša bona.

• Barutwana ba bangwe ba llišwa ke go se tšwelele gabotse goba go šitwa.
• Ba bangwe ba gakanegile ka ge dithuto tša bona di se tša tšwa ka moka.
• Ba bangwe ba sola barutiši ba bona ba re ba a tšwafa ke bona bao ba dirilego
gore ba se tšwelele gabotse dithutong.
• Ba bangwe ba iteboga ba re ba abetše borakgolokhukhu ba bona.
[Dintlha TŠE THARO fela]
1.3 C Makgemeng
1.4 O befedišitšwe ke ge mosadi wa gagwe a thabetše dipoelo tša morwa wa bona yo a

sa mo hlomphego.
1.5 Mphofela o roga mosadi wa gagwe.
1.6 Mphofela o re Podumo o a mo nyatša/ ga a mo hlomphe.
1.7 • Ga e ke e senya e sa aga.

• MmagoPodumo o botšiša gore o rogelwa eng mola go se na le molato wo a o
dirilego.
1.8 Barutwana ba tla fa dikarabo tša maleba tša go fapana. Mohlala:

• Podumo a kgopele tatagwe tshwarelo.
• Podumo a botše tatagwe gore bokamoso ke bja gagwe.
1.9 Ke gore o thopile le mašeleng a go lefela yunibesithi.

• Nka bitša ba lapa gore ba tle ba boledišane le Podumo ba mmotšhe tsela.
• Nka kgopela thušo go badirelaleago.
• Nka mmega mošate.
[Dintlha TŠE PEDI fela]
1.11 Barutwana, barutiši le batswadi.
1.12 Ngwana yo mongwe le yo mongwe o na le tokelo ya dithuto.
1.13 Ke phetho, ke tuu!.

Aowa.
• Barutwana bao maina a bona a tšwelelago dikuranteng ba ka se kgone go
fihlelela/ hwetša dipoelo tša bona tša Mphato wa Marematlou.
• Batho ba bangwe ba ka se kgone go lefela tefo ya godimo ga yeo kuranta e
swanetšego go rekišwa ka yona ka mabenkeleng.
• Ba leka go iphediša ka gore ge go se na mešomo.
MARKING GUIDELINES
1.15 Barutwana ba tla fa maikutlo a go fapana. Mohlala:

A maswabi
• Ke nyamišwa ke gore dipoelo tša ka di bonwa ke mang le mang.
GOBA
A lethabo
• Se se hlohleletša barutwana ba bangwe gore ba šome ga kudu ka ge ba tseba
gore dipoelo tša bona di bonwa ke setšhaba.
[Ntlha E TEE fela]

• E ka ama boitshepo bja barutwana ba ba sego ba tšwelela gabotse dithutong.
• Ba bangwe ba ka feleletša ba ipolaya ge ba sa bone dipoelo tša bona.
• Ba bangwe ba ka ipha diokobatši le dinotagi ka go hlabja ke dihlong ka ge ba
šitilwe.
• Ba bangwe ba ka itlhoboga, ba ipona ba se na mohola setšhabeng.
[Dintlha TŠE PEDI fela]

MARKING GUIDELINES
KAROLO YA B KAKARETŠO
POTŠIŠO YA 2
Go swaiwa diphošo tše hlano tša mathomo tša mopeleto le polelo, go tloga moo diphošo
tša mongwalelo di hlokomologwe gomme go latišišwe kgopolokgolo.
Dintlha tša morutwana di akaretše tše di latelago:

• Ge o na le mmele wo montši o amogele gomme o tla phela le batho ka khutšo/ lethabo.
• Batho ba a kgahlega ge o itshwara gabotse.
• Ge o ikamogela bophelo bo tla ba bonolo go wena.
• O tlo kgona go hlapa wa apeša mmele wa gago gabotse.
• Batho ba tla go hlompha le go go rata.
• O tlo ba le boitshepo.
• Ge o se wa itekanela mmeleng le gona, o itswalanye le batho ba bangwe gore le bona
ba kgone go go amogela.
• O tla ba le ponelopele mabapi le bokamoso bja gago.
Temana
• Ge o na le mmele wo montši o amogele o tla phela le batho ka khutšo. Batho ba a

kgahlega ge o swara le go hlokomela mmele wa gago. Ge o ikamogela bophelo bo tla
ba bonolo go wena. O tlo kgona go hlapa wa apeša mmele wa gago gabotse. Batho ba
a go hlompha le go go rata. O tlo ba le boitshepo. Ge o se wa itekanela mmeleng le
gona, o itswalanye le batho ba bangwe gore le bona ba kgone go go amogela. O tla ba
le ponelopele mabapi le bokamoso bja gago.
Mokgwa wa go swaya:
D = Dintlha (7)
P = Polelo (3)
Kabo ya meputso ya polelo ge molekwa a ngwalollotše dintlha:
• 0 ge a ngwalollotše dintlha tše 6–7.

• Moputso o 1 ge a ngwalollotše dintlha tše 1–5.

MARKING GUIDELINES
KAROLO YA C THETO
POTŠIŠO YA 3 SERETO SEO SE SA BONWAGO
LENYALO – N. S. Puleng
3.1 Ga se mola (go) .../ Ke mola o ... (E TEE fela)
3.2 le
• Go tliša mošito/ go gatelelela dikgopolo.
• Go kgokaganya dikgopolo.
3.3 Ge o theeletša mabarebare o le ka lenyalong o ka se age motse.
3.4 Monyadiši ga se sejamolatša//ke Ramasedi ka sebele.

• Go kgaoganya dikgopolo tša gore Monyadiši ga se motho wa go phela mo
lefaseng le eupša ke Mmopi.
• Go tlemaganya dikgopolo tša gore Mmopi ke yena a šegofatšago lenyalo.
GOBA
Thapelo ke ya Moruti//tšhegofatšo ke ya Legodimo

• Go kgaoganya dikgopolo tša gore Moruti o bea fela thapelo.
• Go tlemaganya dikgopolo tša gore tšhegofatšo ya lenyalo e tšwa legodimong.
[Mohlala O TEE le mohola O TEE fela]
3.5 …o
…a
…o
…a
• Morumokwaputlanyi/morumokwano putla/morumokwano wa tumanoši.
3.6 Monna o filwe tšeo e lego tša gagwe mola le mosadi le yena a boile ka tša gagwe.

MARKING GUIDELINES
POTŠIŠO YA 4 DIRETO TŠE DI BONWEGO
4.1 RE MADIMABE BJANG – O. K. Matsepe
4.1.1 • Sereti se gwabišwa ke go hlokofalelwa ke bana.

• Sereti se belaetšwa ke gore badimo ba gabo ga ba mo thuše.
4.1.2 • Sereto se se bopilwe ka methalotheto ye masomepedišupa.

• Ditematheto di bopilwe ka methalotheto ye meraro, (Ke Thesete/
Tripolete.)
• Methalotheto ga e lekane, ke ye mekopana, ya magareng le ye metelele.
4.1.3 Ke potšišorethoriki.
• Go gatelela gore o belege bana ba bantši, a ba rea maina eupša ka moka
ga bona ba feta.
4.1.4 Dikarabo tša maleba tša barutwana di tla amogelwa. Mohlala:

• Batho ba swanetše go tshepa Modimo mathateng a bona ka moka.
• Batswadi ba lahlegetšwe ke tshepo go badimo gomme ba kgopela thušo
go Modimo.
4.1.5 Maikutlo a maleba a barutwana a tla amogelwa. Mohlala:

Maikutlo a manyami/ kwelobohloko/ pefelo.
• Ke nyamišwa ke ka mo sereti se hlokofalelwago ke bana ka gona.
GOBA
• Ke kwela sereti bohloko ka ge se hlokofalelwa ke bana ebile se feletšwe

ke tshepo.
GOBA
• Ke befedišwa ke badimo ba sereti ge ba sa mo thuše gore bana ba gagwe

ba phele.
4.2 MATHATA – Tauatswala, et al.
4.2.1 Sereti se dirišitše tshwantšhišo go tšweletša molaetša wa gore batho ba phela

ka gare ga mathata.
4.2.2 Sereti se šomišitše thekniki ya kelelothalo go tšwetša pele kgopolo ya gore

mathata a tsebja ke batho ka moka.
4.2.3 … ong
… ong
Go gatelela kgopolo ya gore mathata a kweša bohloko.
4.2.4 • Batho ka moka ba na le mathata.

• Mathata a batho a a fapafapana eupša re phela le ona.
• Bophelo ga se bja felelela ka ntle le mathata.
[Dintlha TŠE THARO fela]
MARKING GUIDELINES
KAROLO YA D DIBOPEGO LE MELAO YA TŠHOMIŠO YA POLELO
POTŠIŠO YA 5
5.1 Papatšo
5.1.1 C Seno sa Energade.
5.1.2 Batho bao ba nyakago go bapalela diSpringbok.
5.1.3 • Se bušetša diminerale tšeo di tšwelego mmeleng wa gago ge o itšhidolla

goba o raloka.
• Se go fa maatla.
5.1.4 Go gatelela molaetša wa gore Energade ke seno sa diSpringbok.
5.1.5 • Lefelo leo se hwetšwago go lona.

• Tefo.
5.1.6 Maatla.
5.2 5.2.1 … kresemose ke nako ya go ikhutša.

• Go swantšha nako ya Matswalo a Morena le go ikhutša.
GOBA
Nakong ye go na le tlhakahlakano ...

• Go tswalanya nako ya Matswalo a Morena le tlhakahlakano ya yona.
5.2.2 Go hlaola difeme ka mokgwa wa palo/ lebadi/go hlaola.
5.2.3 Barutwana ba tla fa dikarabo tša go fapana. Mohlala:

Bana ba šetše gae.
5.2.4 Go dirišitšwe polelo ya kgethologanyo go kgetholla sehlopha sa bafsa.

Ke bone bomme ba tšwelela mola.
5.2.6 Ba lla/ ba nyamile/ ba kwele bohloko kudu.
5.2.7 nyatšana – Ledirani.

mosehlana – Nyenyefatšo.
5.3 5.3.1 C Go nagana
5.3.2 holitei – makhutšo

MARKING GUIDELINES
5.3.3 Monna yo a momilego melomo./ Monna yo a lebeletšego godimo./ Monna yo a

naganago. (E TEE fela)
• Le amanya monna le tiragalo ya go moma molomo, go lebela godimo, go

nagana.

Ke tla goroga gosasa mantšiboa.
5.3.5 Lewatleng/ Bodibeng bja go rutha/ Boithabišong/ Makhutšong.
5.4 • biditšwe
• bja
• bjale
• ntikelela
• gago
• Bana
• tša ka
• dikgagara
• lehono
• mmago
• Podumo,
• : "O se ..." (meputso ye 3 fela)
Palomoka ya meputso: 100
IEB Copyright © 2022

Sepedi HL P1 Memo 2022

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sepedi HL P1 Memo 2022

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

sapapers.co.

NATIONAL SENIOR CERTIFICATE EXAMINATION

SEPEDI LELEME LA GAE: LEPHEPHE LA I

IEB Copyright © 2022 PHETLA

1.1 Go se iketle/ Go a engwaengwa.

1.2 • Barutwana ba bangwe ba thabišitšwe ke dipoelo tša bona.

1.4 O befedišitšwe ke ge mosadi wa gagwe a thabetše dipoelo tša morwa wa bona yo a

1.5 Mphofela o roga mosadi wa gagwe.

1.6 Mphofela o re Podumo o a mo nyatša/ ga a mo hlomphe.

1.7 • Ga e ke e senya e sa aga.

1.8 Barutwana ba tla fa dikarabo tša maleba tša go fapana. Mohlala:

1.9 Ke gore o thopile le mašeleng a go lefela yunibesithi.

1.10 Barutwana ba tla fa dikarabo tša maleba tša go fapana. Mohlala:

1.11 Barutwana, barutiši le batswadi.

1.12 Ngwana yo mongwe le yo mongwe o na le tokelo ya dithuto.

1.13 Ke phetho, ke tuu!.

1.14 Barutwana ba tla fa dikarabo tša maleba tša go fapana. Mohlala:

1.15 Barutwana ba tla fa maikutlo a go fapana. Mohlala:

1.16 Barutwana ba tla fa dikarabo tša maleba tša go fapana. Mohlala:

IEB Copyright © 2022 PHETLA

Dintlha tša morutwana di akaretše tše di latelago:

• Ge o na le mmele wo montši o amogele o tla phela le batho ka khutšo. Batho ba a

Kabo ya meputso ya polelo ge molekwa a ngwalollotše dintlha:

• 0 ge a ngwalollotše dintlha tše 6–7.

IEB Copyright © 2022 PHETLA

POTŠIŠO YA 3 SERETO SEO SE SA BONWAGO

3.1 Ga se mola (go) .../ Ke mola o ... (E TEE fela)

3.3 Ge o theeletša mabarebare o le ka lenyalong o ka se age motse.

3.4 Monyadiši ga se sejamolatša//ke Ramasedi ka sebele.

Thapelo ke ya Moruti//tšhegofatšo ke ya Legodimo

• Morumokwaputlanyi/morumokwano putla/morumokwano wa tumanoši.

IEB Copyright © 2022 PHETLA

POTŠIŠO YA 4 DIRETO TŠE DI BONWEGO

4.1 RE MADIMABE BJANG – O. K. Matsepe

4.1.1 • Sereti se gwabišwa ke go hlokofalelwa ke bana.

4.1.2 • Sereto se se bopilwe ka methalotheto ye masomepedišupa.

4.1.4 Dikarabo tša maleba tša barutwana di tla amogelwa. Mohlala:

4.1.5 Maikutlo a maleba a barutwana a tla amogelwa. Mohlala:

• Ke kwela sereti bohloko ka ge se hlokofalelwa ke bana ebile se feletšwe

• Ke befedišwa ke badimo ba sereti ge ba sa mo thuše gore bana ba gagwe

4.2 MATHATA – Tauatswala, et al.

4.2.1 Sereti se dirišitše tshwantšhišo go tšweletša molaetša wa gore batho ba phela

4.2.2 Sereti se šomišitše thekniki ya kelelothalo go tšwetša pele kgopolo ya gore

Go gatelela kgopolo ya gore mathata a kweša bohloko.

4.2.4 • Batho ka moka ba na le mathata.

KAROLO YA D DIBOPEGO LE MELAO YA TŠHOMIŠO YA POLELO

5.1.1 C Seno sa Energade.

5.1.2 Batho bao ba nyakago go bapalela diSpringbok.

5.1.3 • Se bušetša diminerale tšeo di tšwelego mmeleng wa gago ge o itšhidolla

5.1.4 Go gatelela molaetša wa gore Energade ke seno sa diSpringbok.

5.1.5 • Lefelo leo se hwetšwago go lona.

5.2 5.2.1 … kresemose ke nako ya go ikhutša.

Nakong ye go na le tlhakahlakano ...

5.2.2 Go hlaola difeme ka mokgwa wa palo/ lebadi/go hlaola.

5.2.3 Barutwana ba tla fa dikarabo tša go fapana. Mohlala:

5.2.4 Go dirišitšwe polelo ya kgethologanyo go kgetholla sehlopha sa bafsa.

5.2.5 Barutwana ba tla fa dikarabo tša go fapana. Mohlala:

5.2.6 Ba lla/ ba nyamile/ ba kwele bohloko kudu.

5.2.7 nyatšana – Ledirani.

5.3 5.3.1 C Go nagana

5.3.2 holitei – makhutšo

IEB Copyright © 2022 PHETLA

5.3.3 Monna yo a momilego melomo./ Monna yo a lebeletšego godimo./ Monna yo a