Professional Documents
Culture Documents
Gandhak Final
Gandhak Final
(Sulphur)
Group
Uprasa Updhatu (AP)
Synonym
j-r- 8@1&3
Based on Name
Mythology Gauribeeja, Gauripuspabhavah, Balivasa, Lelitaka,
Balibala, Daityendra, Bali
Mythological Origin
* Rajas of Parvati Devi
* Balivasa-
बलिनासेवितःपूर्वंप्रभूतबलहेतवे।।रस-३.१८।।
वासुकिं कर्षतस्तस्यतन्मुखज्वालयाद्रुता।
वसागन्धकगन्धाढ्यासर्वतोनिःसृतातनोः।।रस-३.१९।।
गन्धकत्वंचसम्प्राप्तागन्धोऽभूत्सविषःस्मृतः।
तस्माद्बलिवसेत्युक्तोगन्धकोऽतिमनोहरः।।रस-३.२०।।
Occurrence & Source
Free sulphur – Italy, Spain, Texas, Newzealand, Japan
Compd form – Russia, Japan, Burma, America, Chile
Sulphur
Crystalline Amorphous
Sukapiccha-samachaya
(Yellowish colour like Parrot Tail)
Navneet abha (Glister like Butter)
Mrisana (Soft)
Katina (Solid)
Snigdha (Smooth)
Need for Shodhana
गन्धे मलद्वयं दॄष्टं शिलाचूर्णं विषं तथा
शोधितव्यस्ततो यत्नादभि1]न यथाविधि। (र=ज=नि= 2/2)
Contain Two type of impurities
1. Shila chura (Stone/Clay/Soil) 2. Visha (Manily Arsenic)
Viryahani Balahani
Shodhana
MÉxvÉä {ɪÉ漃 MÉxvÉÆ iÉÖ
¦ÉÞRÂóMÉ®úÉVÉ®úºÉä%lÉ´ÉÉ*
®úºÉ{É{ÉÇÊ]õEòÉ |ÉÉäHòÊ´ÉvÉÉxÉäxÉ Ê
´É¶ÉÉä¹ÉªÉäiÉÂ** (®ºÉɨÉÞiÉ 2/3)
गन्धकोद्रावितोभृङ्गरसेक्षिप्तोविशुध्यति।
तद्रसैःसप्तधाभिन्नोगन्धकःपरिशुध्यति।। (र. र. स. 3/24)
Galan with Godugdha or Bhringraj swarasa repeated
for 7 times.
पयःस्विन्नो घटीमात्रं वारिधौतो हि गन्धकः ।
गव्याज्यविद्रुतो वस्त्राद्गालितः शुद्धिमृच्छति ।।
एवं संशोधितः सोऽयं पाषाणान् अम्बरे त्यजेत् ।
घृते विषं तुषाकारं स्वयं पिण्डत्वमेव च ।।
इति शुद्धो हि गन्धाश्मा नापथ्यैर्विकृ तिं व्रजेत् ।
अपथ्यादन्यथा हन्यात्पीतं हालाहलं यथा।।(र. र. स. 3/21-23)
Gandhaka dissolved in go-ghrit
Antidote
विकारो यदि जायेत गन्धकाच्चेत्तदा पिबेत्
गोघ्रूतेनान्वितं क्षीरं सुखी स्यात् स च मानुषः। (बृ=र=रा=सु=)
क्षाराम्लतैलसौवीरविदाहिद्विदलंतथा ।
शुद्धगन्धकसेवायांत्यजेद्योगयुतेनहि । (र=र=स= 3/35)
Gandhak Druti
कलांशव्योषसंयुक्तं गन्धकं श्लक्ष्णचूर्णितम् ।
अरत्निमात्रे वस्त्रे तद् विप्रकीर्य विवेष्ट्य तत् ।।
सूत्रेण वेष्टयित्वाथ यामं तैले निमज्जयेत् ।
धृत्वा संदंशतो वर्तिमध्यं प्रज्वालयेच्च तम् ।
द्रुतो निपतितो गन्धो बिन्दुशः काचभाजने ।।
तां द्रुतिं प्रक्षिपेत् पत्त्रे नागवल्ल्यास् त्रिबिन्दुकाम् ।
वल्लेन प्रमितं स्वच्छं सूतेन्द्रं च विमर्दयेत् ।।
अङ्गुल्याथ सपत्त्रां तां द्रुतिं सूतं च भक्षयेत् ।
करोति दीपनं तीव्रं क्षयं पाण्डुं च नाशयेत् ।।
कासं श्वासं च शूलार्तिग्रहणीम् अतिदुर्धराम् ।
आमं विनाशयत्याशु लघुत्वं प्रकरोति च ।। (र. र. स. 3/29-33)
1 part Shudddha Gandhak + 1/16 part vyosha churna
Duration – 1 month(RT)
Yoga
Kajjali
Gandhak Vati
Arogyavardhani Vati
Rasa Sindur
Samirpannag Rasa
Rasa Parpati
Swarna Parpati
Hemagarbha Pottali
Abhragarbha Pottali
Gandhak Druti
Gandhak Tail